Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mütevekkil veya Câʿfer el-Mütevekkil (Tam adı: el-Mûtevekkil ʿalâ ʾl-Lâh Câʿfer bin Muhammed el-Muʻtasım, Arapça: المتوكل على الله جعفر بن المعتصم) (d. Mart 822 – ö. Aralık 861), onuncu Abbasi Halifesi (847–861).
| Mūtevekkil Cafer el-Mütevekkil | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 Gümüş dirhemde bulunan büstü | |||||
| Abbâsî Halifesi | |||||
| Hüküm süresi | 847 – 861 | ||||
| Önce gelen | Vâsık | ||||
| Sonra gelen | Muntasir | ||||
| Doğum | Mart 822 | ||||
| Ölüm | Aralık 861 | ||||
| Çocuk(lar)ı | |||||
| |||||
| Hanedan | Abbâsî Hanedanı | ||||
| Babası | Muʻtasım | ||||
| Dini | Sünni İslam | ||||
Yaşam
Gençliğinde önemli siyasal ya da askeri görevler üstlenmemekle birlikte, dinsel tartışmalara büyük ilgi göstermiştir. Vasık'in halifeliği döneminde onun veziri olan "Bin Abdülmelik", Mütevekkil'e çok kötü davranmıştı.
847'de Vasık'ın yerine halife oldu. 849 yılında Kur'anın yaratılmışlığı tartışmalarını yasaklayarak Mihne uygulamalarını sona erdirdi.Bağdat'ta yeni yapılmış tüm kilise ve sinagogları yıktırmış, Hıristiyan ve Yahudilere inançlarını gösterecek kıyafet düzenlemesi yaptırmış ve ayrıca eşekle katır hariç başka binek hayvanlarını kullanmalarını yasaklamıştır.
Mütevekkil'in Halife Ali ile alay ettiği ve Ali'nin soyundan gelenlere kötü muamelede bulunduğu; ayrıca Abbasî sarayında içki ve eğlence meclisleri tertip ettiği ve yaptığı ölçüsüz harcamalarla devlet hazinesini tükenme noktasına getirdiği belirtilmektedir.
Mütevekkil dış politikada aynı ölçüde başarılı olamadı. Sürekli olarak eyaletlerde baş gösteren ayaklanmalarla uğraşmak zorunda kaldı. Ama önemli bir toprak kaybına uğramadı. Bizans'la savaş aralıklı olarak sürdü. Mütevekkil orduda Türk asıllı komutanları görevlendirmeyi sürdürdü.
Sonuçta veraset hakkını yitirmekten korkan büyük oğlu Muntasır'ın anlaştığı Türk askerlerince öldürüldü.
Eserleri
Halife olan babası ve kardeşinin aksine, Mütevekil güzel sanatlar ve bilimler üzerine ilgisini çekmemişti. Fakat ülkesinde güzel ve kalıcı şehirler, binalar yaptırmaya ve mimariye çok ilgisini teksif etmişti.
Babası Mutasım'ın Sasaniler'den kalma "Deyru’n -Âdî" adıyla bilinen eski bir av köşkü ve etrafındaki ufak bir yerleşkede Türk asıllı Kölemen (İlah kulu) Memlük askerleri için kışlalar yaparak yeniden kurdurduğu Samara Mütevekkil döneminde dünyada eşi az bulunur bir şehre dönüşmüştür. Mütevekkil döneminde bu şehirde kendi şahsi için yaklaşık 20 saray ve büyük konak yapılmıştır.
Yapıldığı zaman dünyanın en büyük camii olan Samarra Ulu Camisi Mütevekkil döneminde tasarlanmış ve yaptırılmıştır. Bu caminin, en tepesinin zeminden 55 metre yüksekte olan, genellikle bir konik şekilde olan ve tepesine dışından ekseni etrafında dönen yol seklinde tepesine tırmanılan bir minaresi vardır ki bu mimarı niteliğinden dolayı bu camii o zamana kadar ve sonra yapılan camiler arasında çok ender bulunan bir eser yapmaktadır. Ayrıca bu caminin içindeki duvarlar, günümüze kadar pek azı kalan mavi mozaik panolarla kaplıydı. Sonradan Abbâsî başkentlik niteliğini Bağdat'a kaybeden Samarra günümüzde bir UNESCO Dünya Mirası listesinde bulunan çok önemli bir arkeolojik kalıntıdır.
Kaynakça
- ^ . 23 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2023.
- ^ Carl Brockelmann (2018). İslam Ulusları ve Devletleri Tarihi. Türk Tarih Kurumu. s. 109.
- ^ TDV İslam Ansiklopedisi, MÜTEVEKKİL-ALELLAH 24 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Ca‘fer b. Muhammed, müellif: Mahmut Kırkpınar
- ^ Samarra Arkeolojik Survey 21 Ocak 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- Hitti, Philip H. (çev. Salih Tuğ), (1968) Siyasi ve Kültürel İslam Tarihi (IV Cilt), İstanbul:Boğaziçi Yayınları.
- Üçok, Bahriye (1979) İslam Tarihi Emeviler- Abbasiler, Devlet Kitapları, Ankara: Milli Eğitim Basımevi (1.Basım:1968)
- Muir, William (1924), The Caliphate, Its Rise, Decline and Fall [1]27 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) (Erişim tarihi: 30.8.2009)
Mütevekkil Doğumu: 821 Ölümü: 861 | ||
| Sünni İslam unvanları | ||
|---|---|---|
| Önce gelen Vâsık | Abbâsî Halifesi 847 - 861 | Sonra gelen -Muntasır |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mutevekkil veya Caʿfer el Mutevekkil Tam adi el Mutevekkil ʿala ʾl Lah Caʿfer bin Muhammed el Muʻtasim Arapca المتوكل على الله جعفر بن المعتصم d Mart 822 o Aralik 861 onuncu Abbasi Halifesi 847 861 Mutevekkil Cafer el MutevekkilGumus dirhemde bulunan bustuAbbasi HalifesiHukum suresi847 861Once gelenVasikSonra gelenMuntasirDogumMart 822OlumAralik 861Cocuk lar iMuntasir Muvaffak Mutemid Mutez Ismail Umm AbdullahTam adiel Mutevekkil ʿala ʾl Lah Caʿfer bin Muhammed el Muʻtasim bin er ResidHanedanAbbasi HanedaniBabasiMuʻtasimDiniSunni IslamYasamGencliginde onemli siyasal ya da askeri gorevler ustlenmemekle birlikte dinsel tartismalara buyuk ilgi gostermistir Vasik in halifeligi doneminde onun veziri olan Bin Abdulmelik Mutevekkil e cok kotu davranmisti 847 de Vasik in yerine halife oldu 849 yilinda Kur anin yaratilmisligi tartismalarini yasaklayarak Mihne uygulamalarini sona erdirdi Bagdat ta yeni yapilmis tum kilise ve sinagoglari yiktirmis Hiristiyan ve Yahudilere inanclarini gosterecek kiyafet duzenlemesi yaptirmis ve ayrica esekle katir haric baska binek hayvanlarini kullanmalarini yasaklamistir Mutevekkil in Halife Ali ile alay ettigi ve Ali nin soyundan gelenlere kotu muamelede bulundugu ayrica Abbasi sarayinda icki ve eglence meclisleri tertip ettigi ve yaptigi olcusuz harcamalarla devlet hazinesini tukenme noktasina getirdigi belirtilmektedir Mutevekkil dis politikada ayni olcude basarili olamadi Surekli olarak eyaletlerde bas gosteren ayaklanmalarla ugrasmak zorunda kaldi Ama onemli bir toprak kaybina ugramadi Bizans la savas aralikli olarak surdu Mutevekkil orduda Turk asilli komutanlari gorevlendirmeyi surdurdu Sonucta veraset hakkini yitirmekten korkan buyuk oglu Muntasir in anlastigi Turk askerlerince olduruldu EserleriHalife olan babasi ve kardesinin aksine Mutevekil guzel sanatlar ve bilimler uzerine ilgisini cekmemisti Fakat ulkesinde guzel ve kalici sehirler binalar yaptirmaya ve mimariye cok ilgisini teksif etmisti Babasi Mutasim in Sasaniler den kalma Deyru n Adi adiyla bilinen eski bir av kosku ve etrafindaki ufak bir yerleskede Turk asilli Kolemen Ilah kulu Memluk askerleri icin kislalar yaparak yeniden kurdurdugu Samara Mutevekkil doneminde dunyada esi az bulunur bir sehre donusmustur Mutevekkil doneminde bu sehirde kendi sahsi icin yaklasik 20 saray ve buyuk konak yapilmistir Yapildigi zaman dunyanin en buyuk camii olan Samarra Ulu Camisi Mutevekkil doneminde tasarlanmis ve yaptirilmistir Bu caminin en tepesinin zeminden 55 metre yuksekte olan genellikle bir konik sekilde olan ve tepesine disindan ekseni etrafinda donen yol seklinde tepesine tirmanilan bir minaresi vardir ki bu mimari niteliginden dolayi bu camii o zamana kadar ve sonra yapilan camiler arasinda cok ender bulunan bir eser yapmaktadir Ayrica bu caminin icindeki duvarlar gunumuze kadar pek azi kalan mavi mozaik panolarla kapliydi Sonradan Abbasi baskentlik niteligini Bagdat a kaybeden Samarra gunumuzde bir UNESCO Dunya Mirasi listesinde bulunan cok onemli bir arkeolojik kalintidir Kaynakca 23 Eylul 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Haziran 2023 Carl Brockelmann 2018 Islam Uluslari ve Devletleri Tarihi Turk Tarih Kurumu s 109 erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim TDV Islam Ansiklopedisi MUTEVEKKIL ALELLAH 24 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ca fer b Muhammed muellif Mahmut Kirkpinar Samarra Arkeolojik Survey 21 Ocak 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Ayrica bakinizAbbasi Halifeleri soyagaci ve listeleriDis baglantilarHitti Philip H cev Salih Tug 1968 Siyasi ve Kulturel Islam Tarihi IV Cilt Istanbul Bogazici Yayinlari Ucok Bahriye 1979 Islam Tarihi Emeviler Abbasiler Devlet Kitaplari Ankara Milli Egitim Basimevi 1 Basim 1968 Muir William 1924 The Caliphate Its Rise Decline and Fall 1 27 Eylul 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Erisim tarihi 30 8 2009 MutevekkilAbbasiDogumu 821 Olumu 861Sunni Islam unvanlariOnce gelen Vasik Abbasi Halifesi 847 861 Sonra gelen Muntasir