Nükleer reaksiyon veya çekirdek tepkimesi, iki atom çekirdeğinin veya bir atom çekirdeğiyle atom dışından bir atomaltı parçacığın çarpışarak bir veya daha fazla yeni nüklide dönüşmeleri. Bu gibi reaksiyonlarda yer alan atomaltı parçacıklar proton, nötron veya yüksek enerjili elektron olabilir. Kimyasal reaksiyondan farkı, kimyasal reaksiyonların atomların elektronları arasında gerçekleşmesidir. Çekirdek tepkimesi sonucunda eğer proton sayısı değişiyor ise farklı bir elemente ait bir tanecik oluşmuş olur. Bir reaksiyonun nükleer reaksiyon sayılabilmesi için en az bir nüklidin başka bir nüklide dönüşmesi gerekir; böyle bir dönüşüm gerçekleşmezse yaşanan çarpışma sürecine saçılma adı verilir. Spontane olarak gerçekleşen radyoaktif bozunma, nüklit değişimine yol açsa da nükleer reaksiyon olarak kabul edilmez.
Nükleer reaksiyonların araştırılması nükleer fizik ve parçacık fiziği alanlarının konusudur. Nükleer reaksiyonlar enerji endüstrisinde (nükleer reaktörlerde) ve nükleer tıpta kullanılan radyonüklidleri oluşturmak için kullanılır. Fisyon reaksiyonlarında fisil materyalde zincirleme nükleer reaksiyon yaşanabilir. Doğal olarak gerçekleşen nükleer reaksiyonlar arasında yıldızların enerji üretimini sağlayan füzyon reaksiyonları bulunur.
Nükleer reaksiyonlar aşağıdaki şekilde ifade edilir:
Burada verilen reaksiyon, lityum-6 ve döteryum (hidrojen-2) arasında gerçekleşip iki helyum-4 atomunun oluşmasına yol açmaktadır. Bu ifade şeklinde iki tarafın elektriksel yükü ve baryon sayısı (nihai atomik kütle numarası) korunmalıdır.
Nükleer reaksiyonlar enerjinin korunumu yasasıyla sınırlanır. Ekzotermik bir reaksiyonda kinetik enerji salınımı yapılır, endotermik bir reaksiyonun gerçekleşmesi için sisteme kinetik enerji verilmesi gerekir. Bu sürecin hesaplaması parçacıkların duruk kütleleri kullanılarak yapılır. Yukarıdaki örnekte lityum-6 çekirdeğinin duruk kütlesi 6.015 atomik kütle birimidir ("u" olarak kısaltılır), döteryumunki 2.014u ve helyum-4'ünki 4.0026u'dur. Bu durumda:
- reaksiyona giren iki çekirdeğin toplam duruk kütlesinin toplamı = 6.015u + 2.014u = 8.029u
- iki helyum-4 çekirdeğinin duruk kütlesinin toplamı = 2 × 4.0026u = 8.0052u
- "kayıp" duruk kütle = 8.029u – 8.0052u = 0.0238u
Enerjinin korunumu yasası çerçevesinde buradaki "kayıp" kütle reaksiyon sırasında kinetik enerji olarak salınmış olmalıdır. Bu enerjinin kaynağı nükleer bağ enerjisidir. Kayıp enerji kütle-enerji denkliği prensibi ve Albert Einstein'ın E = mc² formülü kullanılarak hesaplanabilir.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Nukleer reaksiyon veya cekirdek tepkimesi iki atom cekirdeginin veya bir atom cekirdegiyle atom disindan bir atomalti parcacigin carpisarak bir veya daha fazla yeni nuklide donusmeleri Bu gibi reaksiyonlarda yer alan atomalti parcaciklar proton notron veya yuksek enerjili elektron olabilir Kimyasal reaksiyondan farki kimyasal reaksiyonlarin atomlarin elektronlari arasinda gerceklesmesidir Cekirdek tepkimesi sonucunda eger proton sayisi degisiyor ise farkli bir elemente ait bir tanecik olusmus olur Bir reaksiyonun nukleer reaksiyon sayilabilmesi icin en az bir nuklidin baska bir nuklide donusmesi gerekir boyle bir donusum gerceklesmezse yasanan carpisma surecine sacilma adi verilir Spontane olarak gerceklesen radyoaktif bozunma nuklit degisimine yol acsa da nukleer reaksiyon olarak kabul edilmez Nukleer reaksiyon formulleri Nukleer reaksiyonlarin arastirilmasi nukleer fizik ve parcacik fizigi alanlarinin konusudur Nukleer reaksiyonlar enerji endustrisinde nukleer reaktorlerde ve nukleer tipta kullanilan radyonuklidleri olusturmak icin kullanilir Fisyon reaksiyonlarinda fisil materyalde zincirleme nukleer reaksiyon yasanabilir Dogal olarak gerceklesen nukleer reaksiyonlar arasinda yildizlarin enerji uretimini saglayan fuzyon reaksiyonlari bulunur Nukleer reaksiyonlar asagidaki sekilde ifade edilir 36Li 12H 24He 24He displaystyle 3 6 mathrm Li 1 2 mathrm H rightarrow 2 4 mathrm He 2 4 mathrm He Burada verilen reaksiyon lityum 6 ve doteryum hidrojen 2 arasinda gerceklesip iki helyum 4 atomunun olusmasina yol acmaktadir Bu ifade seklinde iki tarafin elektriksel yuku ve baryon sayisi nihai atomik kutle numarasi korunmalidir Nukleer reaksiyonlar enerjinin korunumu yasasiyla sinirlanir Ekzotermik bir reaksiyonda kinetik enerji salinimi yapilir endotermik bir reaksiyonun gerceklesmesi icin sisteme kinetik enerji verilmesi gerekir Bu surecin hesaplamasi parcaciklarin duruk kutleleri kullanilarak yapilir Yukaridaki ornekte lityum 6 cekirdeginin duruk kutlesi 6 015 atomik kutle birimidir u olarak kisaltilir doteryumunki 2 014u ve helyum 4 unki 4 0026u dur Bu durumda reaksiyona giren iki cekirdegin toplam duruk kutlesinin toplami 6 015u 2 014u 8 029u iki helyum 4 cekirdeginin duruk kutlesinin toplami 2 4 0026u 8 0052u kayip duruk kutle 8 029u 8 0052u 0 0238u Enerjinin korunumu yasasi cercevesinde buradaki kayip kutle reaksiyon sirasinda kinetik enerji olarak salinmis olmalidir Bu enerjinin kaynagi nukleer bag enerjisidir Kayip enerji kutle enerji denkligi prensibi ve Albert Einstein in E mc formulu kullanilarak hesaplanabilir