N-metil-D-aspartat (NMDA) reseptörü, iyon kanalı özelliğine sahip bir . NMDA molekülü özgül olarak kanalı aktive edebildiği için bu ismi almıştır. Katyonlara geçirgen iyonotropik glutamat reseptör ailesinin bir üyesidir.Lisin ve D-serin, özel bir bölge aracılığıyla reseptörü uyarabilmektedir. Bu moleküller aracılığıyla reseptörün işlevi düzenlenmektedir. Reseptör, alt birimine göre Mg2+ ve Zn2+ ile bloklanabilmektedir. Bu iyonlar kanalın kinetiği üzerinden etkisini göstermektedir. Reseptör işlevi, yavaş kanal açılması ve aktivasyonun sonlanması ile karakterize edilmektedir. Ortaya çıkan katyon akışı, sinyal iletim yollarını aktif hale getirmektedir. Ayrıca, merkezi sinir sisteminin çeşitli bölgelerinde ifade edilmektedir. Sinaptik plastisite, öğrenme ve hafıza gibi sinir hücresi ile ilgili işlevlerde de anahtar fizyolojik roller oynamaktadır. Bununla birlikte, farklı merkezi sinir sistemi hastalıklarının patofizyolojisinde yer aldığı gösterilmiştir. Hastalıklarla ilişkili genomik varyasyon için bir lokus olarak tanımlanmıştır.
NMDA reseptörleri, üç alt türe sahiptir. GluN1, GluN2 ve GluN3 alt birimleri ile heteromerik kompleksler oluşturmaktadır. Bu reseptörlerin ortaya koyulmasında genetik faktörlerin yanında epigenetik mekanizmalar rol almaktadır. Memeli hücrelerinde fonksiyonel rekombinant NMDA reseptörlerinin ifadesi, en az bir GluN1 ve GluN2 alt tipinin birlikte ifadesini gerektirmektedir. Alt birim içeriği kanalın ve reseptörün özelliklerini belirlemektedir. NMDA reseptörü 4 alt birimin heterojen olarak bir araya gelmesiyle heterotetromer bir yapıda meydana gelmektedir.
Birçok nörolojik hastalıkta NMDA reseptörlerinin rolü olduğu bilinmektedir. Şizofrenide azalmış NMDA reseptörü aracılı uyarıcı sinyallerde bozulmalar görülmektedir. NMDA antagonistleri şizofreni benzeri belirtilere olmaktadır. Şizofrenide NMDA reseptörlerinin kendisinin yanında düzenleyici bölgeleri de önem arz etmektedir.Epilepside NMDA reseptör agonistleri, hayvan veya insan deneklerde nöbetleri ortaya çıkarabilmektedir. Antagonistler ise hayvan modellerinde nöbetleri engelleyebildiği gösterilmiştir. Aşırı NMDA reseptör aktivitesi, Alzheimer hastalığında meydana gelen potansiyel bir nörodejenerasyon mekanizmasının altında yatan hücre ölümünü desteklediği düşünülmektedir.Parkinson hastalığında NMDA reseptörlerinin hastalığın düzenlenmesinde etkili olduğu ileri sürülmektedir. Bunların yanında , , / gibi hastalıklarda NMDA reseptörünün alt birimlerini kodlayan genlerde değişiklikler ortaya çıkarılmıştır.
Yapı
Dizi homolojisine göre NMDA reseptörü için üç alt aileye düşen yedi farklı alt birim tanımlanmıştır. GluN1 alt birimi, dört farklı GluN2 alt birimi (GluN2A, GluN2B, GluN2C ve GluN2D) ve iki GluN3 alt birimi (GluN3A ve GluN3B) ortaya koyulmuştur. GluN1 tek bir gen ile kodlanmasına rağmen sayesinde 8 farklı izoform oluşturmaktadır. GluN2 alt birimi dört farklı gen, GluN3 alt birimi ise iki farklı gen tarafından kodlanmaktadır. NMDA reseptörleri, tipik olarak GluN1 alt birimlerini GluN2 alt birimleriyle veya GluN2 ve GluN3 alt birimlerinin bir karışımıyla ilişkilendiren heterotetramerik düzenekler olarak işlev görmektedir. Bu düzenekler iki veya üç alt birimden sırasıyla diheterotetramerik ya da triheterotetramerik yapılar meydana getirebilmektedir. Homolog alt birimlerin geniş bir repertuvarının varlığı, NMDA reseptör kombinasyonlarına izin vermektedir. Bu durum, merkezi sinir sisteminde çok sayıda reseptör alt tipine yol açmaktadır.
Kapılama/Geçitleme
NMDA reseptörü glutamata duyarlı bir iyon kanalıdır. Mevcut kanal geçitleme modelinde NMDA reseptörü için üç ardışık adım önerilmektedir. İlk olarak ligand, cebine bağlanmaktadır. Sonrasında kapağa benzer bir yapıya sahip ligand bağlanma bölgesi kapanarak yapısal değişikliklere yol açmaktadır. Son olarak, bu değişiklikler yayılarak kanalın açılmasına yol açmaktadır.
Ca2+ iyonlarına geçirgenlik göstermekle birlikte kanal Mg2+ iyonlarıyla blokaja uğramaktadır. Bu kanalın geçirgenlik ve blokaj karakteri, sahip olduğu alt birimlere göre değişmektedir. Örneğin, heteromerik GluN2A- veya GluN2B içeren reseptörler, Mg2+ blokajına hassas yüksek Ca2+ geçirgenliği göstermektedir. Aksine, GluN2C- veya GluN2D içeren reseptörler daha düşük iletkenliklere sahiptir. Bu farklılıkların Glu2N'ye bağlı olduğu ortaya çıkarılmıştır.
NMDA reseptörlerinin kanal özellikleri çeşitli moleküllerle düzenlenebilmektedir. H+ iyonu belirli alt birimlere sahip NMDA reseptörünü baskılamaktadır. H+ iyonları duyarsızlaştırmanın veya devre dışı bırakmanın zamansal sürecini değiştirmeden açılma olasılığı azaltmaktadır. Zn2+ iyonları belirli alt tipler için özgül antagonist işlevi görmektedir. Bu sayede NMDA reseptörleri, GluN2 alt birim bileşimlerine bağlı olarak geniş bir konsantrasyon aralığında hücre dışı çinkoyu tespit edebilen çinko sensörleri içerdiği öne sürülmektedir. Poliamin çeşitleri GluN2B içeren reseptörlerin aktivitesini glisin duyarlılığını artırarak güçlendirebildiği gösterilmiştir.
Glutamat aktivasyon kaybı kinetiği, GluN2 alt biriminin türüne bağlı olarak uyarıcı postsinaptik akım bozunmasını yönetmektedir. GluN1/GluN2A hızlı bozunmaya, GluN1/GluN2D ise yavaş bozunmaya örnek teşkil etmektedir. Aynı zamanda glutamat aktivasyon kaybı kinetiğinde GluN1 izoformları da rol oynamaktadır. Bu geçit özellikleri, her bir reseptör alt tipinin farklı yük transfer kapasitelerine ve geçici sinyalleşme profillerine sahip olmalarına aracılık etmektedir.
Klinik Önemi
NMDA reseptörlerinin çeşitli hastalıklarda rol oynadığı ortaya koyulmuştur. reseptörlerin bloke edilmesi olumlu sonuçlara katkı yapmıştır. Bu reseptörler ağrı oluşumunda ve sürdürülmesinde önemli bir faktör olarak ön plana çıkmaktadır.Alzheimer hastalığı için kısmi antagonist olan memantin onaylanmış bir tedavi yöntemidir. Bu ilaç klinikte Alzheimer hastalığına karşı kullanılmaktadır.Huntington hastalığında NMDA reseptörünün işlevinin değiştiği bildirilmiştir. Aynı zamanda Huntington hastalığında NMDA reseptör aracılı toksisitenin arttığı bulunmuştur.Parkinson hastalığında NMDA reseptör antagonistlerinin psikiyatrik belirtileri düzenleyebileceği düşünülmektedir. Yeni antidepresan ilaçların geliştirilmesinin birincil hedefleri arasında NMDA reseptörü yer almaktadır. Bir antagonist olan esketamin, majör depresif bozukluk için onaylanmış bir ajandır.Miyelin kılıftaki hasarda aracılık ettiği gösterilen NMDA reseptörü, beyaz beyin doku yaralanmalarında potansiyel bir tedavi hedefi olarak göz önüne alınmaktadır.Şizofrenide NMDA reseptör işlevinin azalarak uyarıcı sinyallemede değişikliklere yol açtığı gösterilmiştir. Glisin düzenleyici bölgesi önemli bir tedavisel hedefleme olarak değerlendirilmektedir. NMDA reseptörüne karşı antikorların gelişmesiyle orataya çıkan , tedavi edilmediğinde ölümle sonuçlanabilmektedir. Günümüzde bu antikorların gelişme sebebi tam olarak bilinmemekle birlikte diğer tümörlerle ve viral enfeksiyonlarla ilişkilendirilmektedir.
Kaynakça
- ^ Paoletti, P., Bellone, C., & Zhou, Q. (2013). NMDA receptor subunit diversity: impact on receptor properties, synaptic plasticity and disease. Nature reviews. Neuroscience, 14(6), 383–400. https://doi.org/10.1038/nrn3504 Erişim Tarihi: 11 Mayıs 2021
- ^ Yang, C. R., & Svensson, K. A. (2008). Allosteric modulation of NMDA receptor via elevation of brain glycine and D-serine: the therapeutic potentials for schizophrenia. Pharmacology & therapeutics, 120(3), 317–332. https://doi.org/10.1016/j.pharmthera.2008.08.004 Erişim Tarihi: 11 Mayıs 2021
- ^ Amico-Ruvio, S. A., Murthy, S. E., Smith, T. P., & Popescu, G. K. (2011). Zinc effects on NMDA receptor gating kinetics. Biophysical journal, 100(8), 1910–1918. https://doi.org/10.1016/j.bpj.2011.02.042 Erişim Tarihi: 12 Mayıs 2021
- ^ Furukawa, H., Singh, S. K., Mancusso, R., & Gouaux, E. (2005). Subunit arrangement and function in NMDA receptors. Nature, 438(7065), 185–192. https://doi.org/10.1038/nature04089 Erişim Tarihi: 11 Mayıs 2021
- ^ a b Hansen, K. B., Yi, F., Perszyk, R. E., Furukawa, H., Wollmuth, L. P., Gibb, A. J., & Traynelis, S. F. (2018). Structure, function, and allosteric modulation of NMDA receptors. The Journal of general physiology, 150(8), 1081–1105. https://doi.org/10.1085/jgp.201812032 Erişim Tarihi: 12 Mayıs 2021
- ^ Riou, M., Stroebel, D., Edwardson, J. M., & Paoletti, P. (2012). An alternating GluN1-2-1-2 subunit arrangement in mature NMDA receptors. PloS one, 7(4), e35134. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0035134 Erişim Tarihi: 12 Mayıs 2021.
- ^ a b Balu D. T. (2016). The NMDA Receptor and Schizophrenia: From Pathophysiology to Treatment. Advances in pharmacology (San Diego, Calif.), 76, 351–382. https://doi.org/10.1016/bs.apha.2016.01.006 Erişim Tarihi: 12 Mayıs 2021.
- ^ Hanada T. (2020). Ionotropic Glutamate Receptors in Epilepsy: A Review Focusing on AMPA and NMDA Receptors. Biomolecules, 10(3), 464. https://doi.org/10.3390/biom10030464 Erişim Tarihi: 12 Mayıs 2021.
- ^ Wang, R., & Reddy, P. H. (2017). Role of Glutamate and NMDA Receptors in Alzheimer's Disease. Journal of Alzheimer's disease : JAD, 57(4), 1041–1048. https://doi.org/10.3233/JAD-160763 Erişim Tarihi: 12 Mayıs 2021.
- ^ Zhang, Z., Zhang, S., Fu, P., Zhang, Z., Lin, K., Ko, J. K., & Yung, K. K. (2019). Roles of Glutamate Receptors in Parkinson's Disease. International journal of molecular sciences, 20(18), 4391. https://doi.org/10.3390/ijms20184391 Erişim Tarihi: 12 Mayıs 2021.
- ^ Myers, S. J., Yuan, H., Kang, J. Q., Tan, F., Traynelis, S. F., & Low, C. M. (2019). Distinct roles of GRIN2A and GRIN2B variants in neurological conditions. F1000Research, 8, F1000 Faculty Rev-1940. https://doi.org/10.12688/f1000research.18949.1 Erişim Tarihi: 12 Mayıs 2021.
- ^ Traynelis, S. F., Wollmuth, L. P., McBain, C. J., Menniti, F. S., Vance, K. M., Ogden, K. K., Hansen, K. B., Yuan, H., Myers, S. J., & Dingledine, R. (2010). Glutamate receptor ion channels: structure, regulation, and function. Pharmacological reviews, 62(3), 405–496. https://doi.org/10.1124/pr.109.002451 Erişim Tarihi: 14 Mayıs 2021.
- ^ Cull-Candy, S. G., & Leszkiewicz, D. N. (2004). Role of distinct NMDA receptor subtypes at central synapses. Science's STKE : signal transduction knowledge environment, 2004(255), re16. https://doi.org/10.1126/stke.2552004re16 Erişim Tarihi: 14 Mayıs 2021.
- ^ a b Paoletti P. (2011). Molecular basis of NMDA receptor functional diversity. The European journal of neuroscience, 33(8), 1351–1365. https://doi.org/10.1111/j.1460-9568.2011.07628.x Erişim Tarihi 14 Mayıs 2021.
- ^ Huang, Z., & Gibb, A. J. (2014). Mg2+ block properties of triheteromeric GluN1-GluN2B-GluN2D NMDA receptors on neonatal rat substantia nigra pars compacta dopaminergic neurones. The Journal of physiology, 592(10), 2059–2078. https://doi.org/10.1113/jphysiol.2013.267864 Erişim Tarihi: 14 Mayıs 2021.
- ^ Paoletti, P., & Neyton, J. (2007). NMDA receptor subunits: function and pharmacology. Current opinion in pharmacology, 7(1), 39–47. https://doi.org/10.1016/j.coph.2006.08.011 Erişim Tarihi: 14 Mayıs 2021.
- ^ Mayer M. L. (2006). Glutamate receptors at atomic resolution. Nature, 440(7083), 456–462. https://doi.org/10.1038/nature04709 Erişim Tarihi: 14 Mayıs 2021.
- ^ Mayer, M. L., & Armstrong, N. (2004). Structure and function of glutamate receptor ion channels. Annual review of physiology, 66, 161–181. https://doi.org/10.1146/annurev.physiol.66.050802.084104 Erişim Tarihi: 14 Mayıs 2021.
- ^ Henson, M. A., Roberts, A. C., Pérez-Otaño, I., & Philpot, B. D. (2010). Influence of the NR3A subunit on NMDA receptor functions. Progress in neurobiology, 91(1), 23–37. https://doi.org/10.1016/j.pneurobio.2010.01.004 Erişim Tarihi: 14 Mayıs 2021.
- ^ Siegler Retchless, B., Gao, W., & Johnson, J. W. (2012). A single GluN2 subunit residue controls NMDA receptor channel properties via intersubunit interaction. Nature neuroscience, 15(3), 406–S2. https://doi.org/10.1038/nn.3025 Erişim Tarihi: 14 Mayıs 2021.
- ^ Banke, T. G., Dravid, S. M., & Traynelis, S. F. (2005). Protons trap NR1/NR2B NMDA receptors in a nonconducting state. The Journal of neuroscience : the official journal of the Society for Neuroscience, 25(1), 42–51. https://doi.org/10.1523/JNEUROSCI.3154-04.2005 Erişim Tarihi: 14 Mayıs 2021.
- ^ Rachline, J., Perin-Dureau, F., Le Goff, A., Neyton, J., & Paoletti, P. (2005). The micromolar zinc-binding domain on the NMDA receptor subunit NR2B. The Journal of neuroscience : the official journal of the Society for Neuroscience, 25(2), 308–317. https://doi.org/10.1523/JNEUROSCI.3967-04.2005 Erişim Tarihi: 14 Mayıs 2021.
- ^ Williams, K., Dawson, V. L., Romano, C., Dichter, M. A., & Molinoff, P. B. (1990). Characterization of polyamines having agonist, antagonist, and inverse agonist effects at the polyamine recognition site of the NMDA receptor. Neuron, 5(2), 199–208. https://doi.org/10.1016/0896-6273(90)90309-4 Erişim Tarihi: 14 Mayıs 2021.
- ^ Traynelis, S. F., Hartley, M., & Heinemann, S. F. (1995). Control of proton sensitivity of the NMDA receptor by RNA splicing and polyamines. Science (New York, N.Y.), 268(5212), 873–876. https://doi.org/10.1126/science.7754371 Erişim Tarihi: 14 Mayıs 2021.
- ^ a b Vicini, S., Wang, J. F., Li, J. H., Zhu, W. J., Wang, Y. H., Luo, J. H., Wolfe, B. B., & Grayson, D. R. (1998). Functional and pharmacological differences between recombinant N-methyl-D-aspartate receptors. Journal of neurophysiology, 79(2), 555–566. https://doi.org/10.1152/jn.1998.79.2.555 Erişim Tarihi: 14 Mayıs 2021.
- ^ Aarts, M., Liu, Y., Liu, L., Besshoh, S., Arundine, M., Gurd, J. W., Wang, Y. T., Salter, M. W., & Tymianski, M. (2002). Treatment of ischemic brain damage by perturbing NMDA receptor- PSD-95 protein interactions. Science (New York, N.Y.), 298(5594), 846–850. https://doi.org/10.1126/science.1072873 Erişim Tarihi: 14 Mayıs 2021.
- ^ Shin, H. J., Na, H. S., & Do, S. H. (2020). Magnesium and Pain. Nutrients, 12(8), 2184. https://doi.org/10.3390/nu12082184 Erişim Tarihi: 14 Mayıs 2021.
- ^ Olivares, D., Deshpande, V. K., Shi, Y., Lahiri, D. K., Greig, N. H., Rogers, J. T., & Huang, X. (2012). N-methyl D-aspartate (NMDA) receptor antagonists and memantine treatment for Alzheimer's disease, vascular dementia and Parkinson's disease. Current Alzheimer research, 9(6), 746–758. https://doi.org/10.2174/156720512801322564 Erişim Tarihi: 14 Mayıs 2021.
- ^ Fan, M. M., & Raymond, L. A. (2007). N-methyl-D-aspartate (NMDA) receptor function and excitotoxicity in Huntington's disease. Progress in neurobiology, 81(5-6), 272–293. https://doi.org/10.1016/j.pneurobio.2006.11.003 Erişim Tarihi: 14 Mayıs 2021.
- ^ Vanle, B., Olcott, W., Jimenez, J., Bashmi, L., Danovitch, I., & IsHak, W. W. (2018). NMDA antagonists for treating the non-motor symptoms in Parkinson's disease. Translational psychiatry, 8(1), 117. https://doi.org/10.1038/s41398-018-0162-2 Erişim Tarihi: 14 Mayıs 2021.
- ^ Pochwat, B., Nowak, G., & Szewczyk, B. (2019). An update on NMDA antagonists in depression. Expert review of neurotherapeutics, 19(11), 1055–1067. https://doi.org/10.1080/14737175.2019.1643237 Erişim Tarihi: 14 Mayıs 2021.
- ^ Stys, P. K., & Lipton, S. A. (2007). White matter NMDA receptors: an unexpected new therapeutic target?. Trends in pharmacological sciences, 28(11), 561–566. https://doi.org/10.1016/j.tips.2007.10.003 Erişim Tarihi: 14 Mayıs 2021.
- ^ Lynch, D. R., Rattelle, A., Dong, Y. N., Roslin, K., Gleichman, A. J., & Panzer, J. A. (2018). Anti-NMDA Receptor Encephalitis: Clinical Features and Basic Mechanisms. Advances in pharmacology (San Diego, Calif.), 82, 235–260. https://doi.org/10.1016/bs.apha.2017.08.005 Erişim Tarihi: 14 Mayıs 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
N metil D aspartat NMDA reseptoru iyon kanali ozelligine sahip bir NMDA molekulu ozgul olarak kanali aktive edebildigi icin bu ismi almistir Katyonlara gecirgen iyonotropik glutamat reseptor ailesinin bir uyesidir Lisin ve D serin ozel bir bolge araciligiyla reseptoru uyarabilmektedir Bu molekuller araciligiyla reseptorun islevi duzenlenmektedir Reseptor alt birimine gore Mg2 ve Zn2 ile bloklanabilmektedir Bu iyonlar kanalin kinetigi uzerinden etkisini gostermektedir Reseptor islevi yavas kanal acilmasi ve aktivasyonun sonlanmasi ile karakterize edilmektedir Ortaya cikan katyon akisi sinyal iletim yollarini aktif hale getirmektedir Ayrica merkezi sinir sisteminin cesitli bolgelerinde ifade edilmektedir Sinaptik plastisite ogrenme ve hafiza gibi sinir hucresi ile ilgili islevlerde de anahtar fizyolojik roller oynamaktadir Bununla birlikte farkli merkezi sinir sistemi hastaliklarinin patofizyolojisinde yer aldigi gosterilmistir Hastaliklarla iliskili genomik varyasyon icin bir lokus olarak tanimlanmistir NMDA reseptorleri uc alt ture sahiptir GluN1 GluN2 ve GluN3 alt birimleri ile heteromerik kompleksler olusturmaktadir Bu reseptorlerin ortaya koyulmasinda genetik faktorlerin yaninda epigenetik mekanizmalar rol almaktadir Memeli hucrelerinde fonksiyonel rekombinant NMDA reseptorlerinin ifadesi en az bir GluN1 ve GluN2 alt tipinin birlikte ifadesini gerektirmektedir Alt birim icerigi kanalin ve reseptorun ozelliklerini belirlemektedir NMDA reseptoru 4 alt birimin heterojen olarak bir araya gelmesiyle heterotetromer bir yapida meydana gelmektedir Bircok norolojik hastalikta NMDA reseptorlerinin rolu oldugu bilinmektedir Sizofrenide azalmis NMDA reseptoru aracili uyarici sinyallerde bozulmalar gorulmektedir NMDA antagonistleri sizofreni benzeri belirtilere olmaktadir Sizofrenide NMDA reseptorlerinin kendisinin yaninda duzenleyici bolgeleri de onem arz etmektedir Epilepside NMDA reseptor agonistleri hayvan veya insan deneklerde nobetleri ortaya cikarabilmektedir Antagonistler ise hayvan modellerinde nobetleri engelleyebildigi gosterilmistir Asiri NMDA reseptor aktivitesi Alzheimer hastaliginda meydana gelen potansiyel bir norodejenerasyon mekanizmasinin altinda yatan hucre olumunu destekledigi dusunulmektedir Parkinson hastaliginda NMDA reseptorlerinin hastaligin duzenlenmesinde etkili oldugu ileri surulmektedir Bunlarin yaninda gibi hastaliklarda NMDA reseptorunun alt birimlerini kodlayan genlerde degisiklikler ortaya cikarilmistir NMDA reseptorunun sematik gosterimi YapiDizi homolojisine gore NMDA reseptoru icin uc alt aileye dusen yedi farkli alt birim tanimlanmistir GluN1 alt birimi dort farkli GluN2 alt birimi GluN2A GluN2B GluN2C ve GluN2D ve iki GluN3 alt birimi GluN3A ve GluN3B ortaya koyulmustur GluN1 tek bir gen ile kodlanmasina ragmen sayesinde 8 farkli izoform olusturmaktadir GluN2 alt birimi dort farkli gen GluN3 alt birimi ise iki farkli gen tarafindan kodlanmaktadir NMDA reseptorleri tipik olarak GluN1 alt birimlerini GluN2 alt birimleriyle veya GluN2 ve GluN3 alt birimlerinin bir karisimiyla iliskilendiren heterotetramerik duzenekler olarak islev gormektedir Bu duzenekler iki veya uc alt birimden sirasiyla diheterotetramerik ya da triheterotetramerik yapilar meydana getirebilmektedir Homolog alt birimlerin genis bir repertuvarinin varligi NMDA reseptor kombinasyonlarina izin vermektedir Bu durum merkezi sinir sisteminde cok sayida reseptor alt tipine yol acmaktadir Kapilama GecitlemeNMDA reseptoru glutamata duyarli bir iyon kanalidir Mevcut kanal gecitleme modelinde NMDA reseptoru icin uc ardisik adim onerilmektedir Ilk olarak ligand cebine baglanmaktadir Sonrasinda kapaga benzer bir yapiya sahip ligand baglanma bolgesi kapanarak yapisal degisikliklere yol acmaktadir Son olarak bu degisiklikler yayilarak kanalin acilmasina yol acmaktadir Ca2 iyonlarina gecirgenlik gostermekle birlikte kanal Mg2 iyonlariyla blokaja ugramaktadir Bu kanalin gecirgenlik ve blokaj karakteri sahip oldugu alt birimlere gore degismektedir Ornegin heteromerik GluN2A veya GluN2B iceren reseptorler Mg2 blokajina hassas yuksek Ca2 gecirgenligi gostermektedir Aksine GluN2C veya GluN2D iceren reseptorler daha dusuk iletkenliklere sahiptir Bu farkliliklarin Glu2N ye bagli oldugu ortaya cikarilmistir NMDA reseptorlerinin kanal ozellikleri cesitli molekullerle duzenlenebilmektedir H iyonu belirli alt birimlere sahip NMDA reseptorunu baskilamaktadir H iyonlari duyarsizlastirmanin veya devre disi birakmanin zamansal surecini degistirmeden acilma olasiligi azaltmaktadir Zn2 iyonlari belirli alt tipler icin ozgul antagonist islevi gormektedir Bu sayede NMDA reseptorleri GluN2 alt birim bilesimlerine bagli olarak genis bir konsantrasyon araliginda hucre disi cinkoyu tespit edebilen cinko sensorleri icerdigi one surulmektedir Poliamin cesitleri GluN2B iceren reseptorlerin aktivitesini glisin duyarliligini artirarak guclendirebildigi gosterilmistir Glutamat aktivasyon kaybi kinetigi GluN2 alt biriminin turune bagli olarak uyarici postsinaptik akim bozunmasini yonetmektedir GluN1 GluN2A hizli bozunmaya GluN1 GluN2D ise yavas bozunmaya ornek teskil etmektedir Ayni zamanda glutamat aktivasyon kaybi kinetiginde GluN1 izoformlari da rol oynamaktadir Bu gecit ozellikleri her bir reseptor alt tipinin farkli yuk transfer kapasitelerine ve gecici sinyallesme profillerine sahip olmalarina aracilik etmektedir Klinik OnemiNMDA reseptorlerinin cesitli hastaliklarda rol oynadigi ortaya koyulmustur reseptorlerin bloke edilmesi olumlu sonuclara katki yapmistir Bu reseptorler agri olusumunda ve surdurulmesinde onemli bir faktor olarak on plana cikmaktadir Alzheimer hastaligi icin kismi antagonist olan memantin onaylanmis bir tedavi yontemidir Bu ilac klinikte Alzheimer hastaligina karsi kullanilmaktadir Huntington hastaliginda NMDA reseptorunun islevinin degistigi bildirilmistir Ayni zamanda Huntington hastaliginda NMDA reseptor aracili toksisitenin arttigi bulunmustur Parkinson hastaliginda NMDA reseptor antagonistlerinin psikiyatrik belirtileri duzenleyebilecegi dusunulmektedir Yeni antidepresan ilaclarin gelistirilmesinin birincil hedefleri arasinda NMDA reseptoru yer almaktadir Bir antagonist olan esketamin major depresif bozukluk icin onaylanmis bir ajandir Miyelin kiliftaki hasarda aracilik ettigi gosterilen NMDA reseptoru beyaz beyin doku yaralanmalarinda potansiyel bir tedavi hedefi olarak goz onune alinmaktadir Sizofrenide NMDA reseptor islevinin azalarak uyarici sinyallemede degisikliklere yol actigi gosterilmistir Glisin duzenleyici bolgesi onemli bir tedavisel hedefleme olarak degerlendirilmektedir NMDA reseptorune karsi antikorlarin gelismesiyle orataya cikan tedavi edilmediginde olumle sonuclanabilmektedir Gunumuzde bu antikorlarin gelisme sebebi tam olarak bilinmemekle birlikte diger tumorlerle ve viral enfeksiyonlarla iliskilendirilmektedir Kaynakca Paoletti P Bellone C amp Zhou Q 2013 NMDA receptor subunit diversity impact on receptor properties synaptic plasticity and disease Nature reviews Neuroscience 14 6 383 400 https doi org 10 1038 nrn3504 Erisim Tarihi 11 Mayis 2021 Yang C R amp Svensson K A 2008 Allosteric modulation of NMDA receptor via elevation of brain glycine and D serine the therapeutic potentials for schizophrenia Pharmacology amp therapeutics 120 3 317 332 https doi org 10 1016 j pharmthera 2008 08 004 Erisim Tarihi 11 Mayis 2021 Amico Ruvio S A Murthy S E Smith T P amp Popescu G K 2011 Zinc effects on NMDA receptor gating kinetics Biophysical journal 100 8 1910 1918 https doi org 10 1016 j bpj 2011 02 042 Erisim Tarihi 12 Mayis 2021 Furukawa H Singh S K Mancusso R amp Gouaux E 2005 Subunit arrangement and function in NMDA receptors Nature 438 7065 185 192 https doi org 10 1038 nature04089 Erisim Tarihi 11 Mayis 2021 a b Hansen K B Yi F Perszyk R E Furukawa H Wollmuth L P Gibb A J amp Traynelis S F 2018 Structure function and allosteric modulation of NMDA receptors The Journal of general physiology 150 8 1081 1105 https doi org 10 1085 jgp 201812032 Erisim Tarihi 12 Mayis 2021 Riou M Stroebel D Edwardson J M amp Paoletti P 2012 An alternating GluN1 2 1 2 subunit arrangement in mature NMDA receptors PloS one 7 4 e35134 https doi org 10 1371 journal pone 0035134 Erisim Tarihi 12 Mayis 2021 a b Balu D T 2016 The NMDA Receptor and Schizophrenia From Pathophysiology to Treatment Advances in pharmacology San Diego Calif 76 351 382 https doi org 10 1016 bs apha 2016 01 006 Erisim Tarihi 12 Mayis 2021 Hanada T 2020 Ionotropic Glutamate Receptors in Epilepsy A Review Focusing on AMPA and NMDA Receptors Biomolecules 10 3 464 https doi org 10 3390 biom10030464 Erisim Tarihi 12 Mayis 2021 Wang R amp Reddy P H 2017 Role of Glutamate and NMDA Receptors in Alzheimer s Disease Journal of Alzheimer s disease JAD 57 4 1041 1048 https doi org 10 3233 JAD 160763 Erisim Tarihi 12 Mayis 2021 Zhang Z Zhang S Fu P Zhang Z Lin K Ko J K amp Yung K K 2019 Roles of Glutamate Receptors in Parkinson s Disease International journal of molecular sciences 20 18 4391 https doi org 10 3390 ijms20184391 Erisim Tarihi 12 Mayis 2021 Myers S J Yuan H Kang J Q Tan F Traynelis S F amp Low C M 2019 Distinct roles of GRIN2A and GRIN2B variants in neurological conditions F1000Research 8 F1000 Faculty Rev 1940 https doi org 10 12688 f1000research 18949 1 Erisim Tarihi 12 Mayis 2021 Traynelis S F Wollmuth L P McBain C J Menniti F S Vance K M Ogden K K Hansen K B Yuan H Myers S J amp Dingledine R 2010 Glutamate receptor ion channels structure regulation and function Pharmacological reviews 62 3 405 496 https doi org 10 1124 pr 109 002451 Erisim Tarihi 14 Mayis 2021 Cull Candy S G amp Leszkiewicz D N 2004 Role of distinct NMDA receptor subtypes at central synapses Science s STKE signal transduction knowledge environment 2004 255 re16 https doi org 10 1126 stke 2552004re16 Erisim Tarihi 14 Mayis 2021 a b Paoletti P 2011 Molecular basis of NMDA receptor functional diversity The European journal of neuroscience 33 8 1351 1365 https doi org 10 1111 j 1460 9568 2011 07628 x Erisim Tarihi 14 Mayis 2021 Huang Z amp Gibb A J 2014 Mg2 block properties of triheteromeric GluN1 GluN2B GluN2D NMDA receptors on neonatal rat substantia nigra pars compacta dopaminergic neurones The Journal of physiology 592 10 2059 2078 https doi org 10 1113 jphysiol 2013 267864 Erisim Tarihi 14 Mayis 2021 Paoletti P amp Neyton J 2007 NMDA receptor subunits function and pharmacology Current opinion in pharmacology 7 1 39 47 https doi org 10 1016 j coph 2006 08 011 Erisim Tarihi 14 Mayis 2021 Mayer M L 2006 Glutamate receptors at atomic resolution Nature 440 7083 456 462 https doi org 10 1038 nature04709 Erisim Tarihi 14 Mayis 2021 Mayer M L amp Armstrong N 2004 Structure and function of glutamate receptor ion channels Annual review of physiology 66 161 181 https doi org 10 1146 annurev physiol 66 050802 084104 Erisim Tarihi 14 Mayis 2021 Henson M A Roberts A C Perez Otano I amp Philpot B D 2010 Influence of the NR3A subunit on NMDA receptor functions Progress in neurobiology 91 1 23 37 https doi org 10 1016 j pneurobio 2010 01 004 Erisim Tarihi 14 Mayis 2021 Siegler Retchless B Gao W amp Johnson J W 2012 A single GluN2 subunit residue controls NMDA receptor channel properties via intersubunit interaction Nature neuroscience 15 3 406 S2 https doi org 10 1038 nn 3025 Erisim Tarihi 14 Mayis 2021 Banke T G Dravid S M amp Traynelis S F 2005 Protons trap NR1 NR2B NMDA receptors in a nonconducting state The Journal of neuroscience the official journal of the Society for Neuroscience 25 1 42 51 https doi org 10 1523 JNEUROSCI 3154 04 2005 Erisim Tarihi 14 Mayis 2021 Rachline J Perin Dureau F Le Goff A Neyton J amp Paoletti P 2005 The micromolar zinc binding domain on the NMDA receptor subunit NR2B The Journal of neuroscience the official journal of the Society for Neuroscience 25 2 308 317 https doi org 10 1523 JNEUROSCI 3967 04 2005 Erisim Tarihi 14 Mayis 2021 Williams K Dawson V L Romano C Dichter M A amp Molinoff P B 1990 Characterization of polyamines having agonist antagonist and inverse agonist effects at the polyamine recognition site of the NMDA receptor Neuron 5 2 199 208 https doi org 10 1016 0896 6273 90 90309 4 Erisim Tarihi 14 Mayis 2021 Traynelis S F Hartley M amp Heinemann S F 1995 Control of proton sensitivity of the NMDA receptor by RNA splicing and polyamines Science New York N Y 268 5212 873 876 https doi org 10 1126 science 7754371 Erisim Tarihi 14 Mayis 2021 a b Vicini S Wang J F Li J H Zhu W J Wang Y H Luo J H Wolfe B B amp Grayson D R 1998 Functional and pharmacological differences between recombinant N methyl D aspartate receptors Journal of neurophysiology 79 2 555 566 https doi org 10 1152 jn 1998 79 2 555 Erisim Tarihi 14 Mayis 2021 Aarts M Liu Y Liu L Besshoh S Arundine M Gurd J W Wang Y T Salter M W amp Tymianski M 2002 Treatment of ischemic brain damage by perturbing NMDA receptor PSD 95 protein interactions Science New York N Y 298 5594 846 850 https doi org 10 1126 science 1072873 Erisim Tarihi 14 Mayis 2021 Shin H J Na H S amp Do S H 2020 Magnesium and Pain Nutrients 12 8 2184 https doi org 10 3390 nu12082184 Erisim Tarihi 14 Mayis 2021 Olivares D Deshpande V K Shi Y Lahiri D K Greig N H Rogers J T amp Huang X 2012 N methyl D aspartate NMDA receptor antagonists and memantine treatment for Alzheimer s disease vascular dementia and Parkinson s disease Current Alzheimer research 9 6 746 758 https doi org 10 2174 156720512801322564 Erisim Tarihi 14 Mayis 2021 Fan M M amp Raymond L A 2007 N methyl D aspartate NMDA receptor function and excitotoxicity in Huntington s disease Progress in neurobiology 81 5 6 272 293 https doi org 10 1016 j pneurobio 2006 11 003 Erisim Tarihi 14 Mayis 2021 Vanle B Olcott W Jimenez J Bashmi L Danovitch I amp IsHak W W 2018 NMDA antagonists for treating the non motor symptoms in Parkinson s disease Translational psychiatry 8 1 117 https doi org 10 1038 s41398 018 0162 2 Erisim Tarihi 14 Mayis 2021 Pochwat B Nowak G amp Szewczyk B 2019 An update on NMDA antagonists in depression Expert review of neurotherapeutics 19 11 1055 1067 https doi org 10 1080 14737175 2019 1643237 Erisim Tarihi 14 Mayis 2021 Stys P K amp Lipton S A 2007 White matter NMDA receptors an unexpected new therapeutic target Trends in pharmacological sciences 28 11 561 566 https doi org 10 1016 j tips 2007 10 003 Erisim Tarihi 14 Mayis 2021 Lynch D R Rattelle A Dong Y N Roslin K Gleichman A J amp Panzer J A 2018 Anti NMDA Receptor Encephalitis Clinical Features and Basic Mechanisms Advances in pharmacology San Diego Calif 82 235 260 https doi org 10 1016 bs apha 2017 08 005 Erisim Tarihi 14 Mayis 2021