Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Nadir Şah Afşar'ın Semerkant'ı ele geçirmesi - Nadir Şah'ın Orta Asya seferi sırasında bölgenin siyasi ve ekonomik merkezlerinden biri olan Semerkant'ı ele geçirmesi olarak biliniyor.
| Nadir Şah Afşar'ın Semerkant'ı ele geçirmesi | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Nadir'in seferleri ve Nadir Şah'ın Orta Asya seferi | |||||||||
| |||||||||
| Taraflar | |||||||||
 Afşar İmparatorluğu |  Buhara Hanlığı Semerkant beyliyi | ||||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||||
| Nadir Şah Afşar | Ebulfez Han Ebu Selam Han | ||||||||
Arka plan
Semerkant'ın alınmasını sağlayacak seferin temelleri 1730'larda atıldı. Bu sırada Nadir, Hindistan seferindeydi ve halefi şehzade Rzagulu Mirza, Orta Asya devletleri üzerinde birkaç parlak zafer kazanmayı başarmıştı. Rzagulu'nun Hive'yi ele geçirmesi, bir karşı saldırı başlatmakla tehdit eden Hive hükümdarı İlbars Han'ı kızdırdı. Nadir'in kendisi uzakta olduğu için oğluna operasyonları sona erdirmesini emretti. Planı, dönüşünden sonra kendi komutası altında daha parlak operasyonlar yürütmekti.
Hive'nin ilhakından sonra İlbars idam edildi ve yerine Ebulfez Han geçti. Nadir onun daha sadık olacağını düşündü. Bu sefer sonucunda Safeviler de dahil olmak üzere bölgedeki mevcut devletlerin neredeyse hiçbiri Orta Asya'ya karşı bir zafer elde edemediyi zafer kazandı.
Orta Asya'ya yürüyüşün başlangıcı
Nadir Şah Türkistan'ı fethetmek istiordu. Bunun için ilk adım olarak Amu Derya'nın üzerine bir köprü inşa etti. Bu köprü, yüklü iki devenin yan yana geçmesi için elverişliydi. Köprünün yapımı 45 gün sürdükten sonra Nadir'in emriyle köprünün iki yanına surlar dikildi. Her tahkimatta 5 bin savaşçı yerleştirildi. Bu hazırlıkların ardından Nadir Şah komutasındaki Afşar'ın ordusu, Buhara'ya yürüdü ve ordu yorgun olmasına rağmen hızla taarruza geçti.
Nadir Şah, Amuderya kıyısındaki kamptan Çarco şehrini ele geçirmek için 8 bin kişilik bir orduyla Rzagulu Mirze'yi gönderdi. Diğer bir general olan Aligulu Han'a, nehrin doğusundaki şehirlere doğru ilerlemesi ve tabi olmayan yerleri ele geçirmesi emredildi. Rzagulu Mirze, Çarco'ya yaklaştığında şehir çoktan terk edilmişti. Afşar'ın ordusunun yaklaştığını duyan şehir halkı, şehri terk ederek Harezm'e gitti. Aligulu Han da güçlü bir direnişle karşılaşmadan gerekli arazileri tabii etdirdi.
Buhara valisi Ebulfez Han, Nadir'in ordusunun gücünden korktu ve veziri Bi Atalıg'ı Nadir'in kampına gönderdi. Elçiyi saygıyla karşılayan Nadir, onun barış teklifini memnuniyetle karşıladı, ancak Ebulfez Han'ın Karagül'de görüşme teklifini reddetti. Nadir, Ebulfez Han barış istiyorsa kampına kendisinin gelmesi gerektiğini söyledi ve bu isteği kabul edildi. Ancak bu sırada Ebulfez Han, farklı kabilelerden toplanan 100.000 kişilik bir ordunun kendisine yardım etmeye hazır olduğu haberini aldı. Bu orduyla Nadir'i mağlup edip bölgedeki nüfuzunu artırma ihtimalini düşündü ve Nadir ile barış konusunda görüşmeyi reddetti. Türkistan'ın birçok asilzadesi ve ordu komutanı da Ebulfaz Han'ın Nadir ile savaşma kararını savundu. Sonunda Ebulfaz Han ordularını hazırlayarak Buhara'dan ayrıldı. Nadir'i Buhara'ya iki mil uzaklıkta bulunan İslam denilen bölgede karşılamak istedi. Nadir'i Buhara'ya iki fersah uzaklıkta bulunan İslam denilen bölgede karşılamak istedi. Nadir Abulfaz Han'dan haber alınamayınca, izcileri aracılığıyla olup bitenleri öğrenmiş ve komutanlarıyla görüşmelere başlamıştır.
Askerlerin güvenliğini sağlamak için Hacı Han Kurd ve Kasim Bey Afşar önderliğinde 3 bin kişilik bir grup muhafızlık görevi verildi. Bu muhafız birliği, Katartut yakınında Ebulfaz Han'ın muhafız birliği ile karşı karşıya geldi ve aralarında bir çatışma yaşandı. Nadir'in birlikleri ağır savaştan galip çıktı.
Buhara'nın ele geçirilmesi
Nadir Şah'ın topçuları Ebulfez Han'ın birliklerine ağır kayıplar verdirdi. Özbek ve Türkmen güçlerinin ilk kez top ve zenbureklerle karşılaşması, aralarındaki karışıklığı artırdı. Özellikle merkezdeki kuvvetler çarpıştı. Ancak Ebulfez Han'ın birlikleri geri çekilmedi. Merkezden ilerlemenin imkansız olduğunu görünce yanlardan, topların çalışmadığı yönlerden saldırıya devam ettiler. Her halükarda, karşıt tarafların karşılıklı çabaları, yakın muharebenin yoğunlaşması için temel oluşturdu. Mevcut tüm gerginliğe rağmen Nadir Şah, birliklerinin ana saldırı gücünü Ebulfez Han'ın durduğu pozisyonlara yönlendirmeyi başardı. Bu, Türkistan birliklerinin savaş gücünü yok etti. Genel safların dağıldığını gören Ağılı generali savaş alanını terk ederek geri döndü. Bu olduğunda Ebulfez Han kazanamayacağından emin oldu ve Buhara kalesine sığındı.
Nadir karşısında galip gelemeyeceğini anlayan Ebulfez Han, tekrar bir elçi göndererek barışı kabul ettiğini ilan etti. Nadir Şah bu uzlaşma teklifini kabul etti ve hatta kendisine gelen elçiler aracılığıyla Ebulfez Han'a değerli hediyeler gönderdi. Doktor Atalık'ın getirdiği haberi duyan Ebulfez Han da, Nadir Şah'a değerli hediyeler gönderdi. Ebulfaz Han ile barış sağlandıktan sonra Nadir Şah, Buhara'ya hareket etti. Nadir Şah, Buhara'nın nüfusunu tehlikeye atmamak için yiyecek temini işini Hakim Atalık'a emanet etti. Nadir Şah'ın Buhara'da kaldığı süre boyunca Hakim Atalık, birliklerine yiyecek sağlamak zorunda kaldı. Birlik komutanlarına, savaşçıların yiyecek ve iaşe konularında yerel halkı rahatsız etmemeleri talimatı verildi. Nadir Şah ayrıca komutanlara birlikler arasındaki disiplini kontrol altında tutmaları talimatını verdi. Nadir'in emrine göre, yerel halka dokunan ve disiplini ihlal edenler tutuklanıp idam edilmelidir. Buhara'ya girdikten sonra Nadir Şah adına hutbe okundu ve madeni para basıldı. Şimdi önündeki hedef Semerkant şehrini ele geçirmekti.
Semerkant'ın ele geçirilmesi
Nadir Şah'ın ordusu 1740'ta Semerkant'a saldırdı. O zaman Buhara Hanlığı çoktan Nadir Şah devletine bağlıydı. Emir Timur'un hayranı olan Nadir Şah'a göre Semerkant'ın sembolik bir anlamı vardı. Nadir Şah, Semerkant'a neredeyse hiç karşı konulmadan girdi ve oradan, devleti için hâlâ bir tehdit olan İlbars Han'ın üzerine yürümeye hazırlandı.
Semerkant'ı kolayca ele geçiren Nadir Şah, Semerkant, Buhara ve Hokand güçlerinden oluşan 20.000 kişilik bir ordunun kendisine yaklaştığı bilgisini aldı. Lütfali Han'ın önderliğinde üzerlerine bir ordu gönderildi ve isyancılar bunu öğrenip geri çekilmeye başlamalarına rağmen, Lütfali Han onlara yetişmeyi başardı ve onları yendi.
Rivayete göre Nadir Şah, Semerkant'ta bulunan Bibi Hanım Camii'nin altın, gümüş, değerli taşlar, mücevher ve diğer kıymetli madenlerden yapılmış çift kapısının yanı sıra çok sayıda mimar, sanatçı ve bilim adamını kendisile Afşar İmparatorluğunun merkezine getirmişti.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Soucek 2000, s. 195.
- ^ Soucek 2000, s. 195-196.
- ^ Süleymanov 2001, s. 394.
- ^ Süleymanov 2001, s. 394-395.
- ^ Süleymanov 2001, s. 396.
- ^ Süleymanov 2001, s. 397.
- ^ Нодиршоҳ Афшор. Ташкент: НЭУ. 2000-2005.
- ^ "Роковая алчность Нодиршаха". samarkand-guide.narod.ru. 24 Eylül 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Temmuz 2022.
Kaynak
- Soucek, Svat (2000), A History of Inner Asia, Oxford: Oxford University Press
- Mehman Süleymanov. Nadir şah (PDF). 30 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 20 Ekim 2022.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Nadir Sah Afsar in Semerkant i ele gecirmesi Nadir Sah in Orta Asya seferi sirasinda bolgenin siyasi ve ekonomik merkezlerinden biri olan Semerkant i ele gecirmesi olarak biliniyor Nadir Sah Afsar in Semerkant i ele gecirmesiNadir in seferleri ve Nadir Sah in Orta Asya seferiTarih1740BolgeSemerkantSonucNadir Sah in Zaferi Cografi DegisikliklerSemerkant in ele gecirilmesiTaraflarAfsar ImparatorluguBuhara Hanligi Semerkant beyliyiKomutanlar ve liderlerNadir Sah AfsarEbulfez Han Ebu Selam HanArka planSemerkant in alinmasini saglayacak seferin temelleri 1730 larda atildi Bu sirada Nadir Hindistan seferindeydi ve halefi sehzade Rzagulu Mirza Orta Asya devletleri uzerinde birkac parlak zafer kazanmayi basarmisti Rzagulu nun Hive yi ele gecirmesi bir karsi saldiri baslatmakla tehdit eden Hive hukumdari Ilbars Han i kizdirdi Nadir in kendisi uzakta oldugu icin ogluna operasyonlari sona erdirmesini emretti Plani donusunden sonra kendi komutasi altinda daha parlak operasyonlar yurutmekti Hive nin ilhakindan sonra Ilbars idam edildi ve yerine Ebulfez Han gecti Nadir onun daha sadik olacagini dusundu Bu sefer sonucunda Safeviler de dahil olmak uzere bolgedeki mevcut devletlerin neredeyse hicbiri Orta Asya ya karsi bir zafer elde edemediyi zafer kazandi Orta Asya ya yuruyusun baslangici Nadir Sah Turkistan i fethetmek istiordu Bunun icin ilk adim olarak Amu Derya nin uzerine bir kopru insa etti Bu kopru yuklu iki devenin yan yana gecmesi icin elverisliydi Koprunun yapimi 45 gun surdukten sonra Nadir in emriyle koprunun iki yanina surlar dikildi Her tahkimatta 5 bin savasci yerlestirildi Bu hazirliklarin ardindan Nadir Sah komutasindaki Afsar in ordusu Buhara ya yurudu ve ordu yorgun olmasina ragmen hizla taarruza gecti Nadir Sah Amuderya kiyisindaki kamptan Carco sehrini ele gecirmek icin 8 bin kisilik bir orduyla Rzagulu Mirze yi gonderdi Diger bir general olan Aligulu Han a nehrin dogusundaki sehirlere dogru ilerlemesi ve tabi olmayan yerleri ele gecirmesi emredildi Rzagulu Mirze Carco ya yaklastiginda sehir coktan terk edilmisti Afsar in ordusunun yaklastigini duyan sehir halki sehri terk ederek Harezm e gitti Aligulu Han da guclu bir direnisle karsilasmadan gerekli arazileri tabii etdirdi Buhara valisi Ebulfez Han Nadir in ordusunun gucunden korktu ve veziri Bi Atalig i Nadir in kampina gonderdi Elciyi saygiyla karsilayan Nadir onun baris teklifini memnuniyetle karsiladi ancak Ebulfez Han in Karagul de gorusme teklifini reddetti Nadir Ebulfez Han baris istiyorsa kampina kendisinin gelmesi gerektigini soyledi ve bu istegi kabul edildi Ancak bu sirada Ebulfez Han farkli kabilelerden toplanan 100 000 kisilik bir ordunun kendisine yardim etmeye hazir oldugu haberini aldi Bu orduyla Nadir i maglup edip bolgedeki nufuzunu artirma ihtimalini dusundu ve Nadir ile baris konusunda gorusmeyi reddetti Turkistan in bircok asilzadesi ve ordu komutani da Ebulfaz Han in Nadir ile savasma kararini savundu Sonunda Ebulfaz Han ordularini hazirlayarak Buhara dan ayrildi Nadir i Buhara ya iki mil uzaklikta bulunan Islam denilen bolgede karsilamak istedi Nadir i Buhara ya iki fersah uzaklikta bulunan Islam denilen bolgede karsilamak istedi Nadir Abulfaz Han dan haber alinamayinca izcileri araciligiyla olup bitenleri ogrenmis ve komutanlariyla gorusmelere baslamistir Askerlerin guvenligini saglamak icin Haci Han Kurd ve Kasim Bey Afsar onderliginde 3 bin kisilik bir grup muhafizlik gorevi verildi Bu muhafiz birligi Katartut yakininda Ebulfaz Han in muhafiz birligi ile karsi karsiya geldi ve aralarinda bir catisma yasandi Nadir in birlikleri agir savastan galip cikti Buhara nin ele gecirilmesi Nadir Sah in topculari Ebulfez Han in birliklerine agir kayiplar verdirdi Ozbek ve Turkmen guclerinin ilk kez top ve zenbureklerle karsilasmasi aralarindaki karisikligi artirdi Ozellikle merkezdeki kuvvetler carpisti Ancak Ebulfez Han in birlikleri geri cekilmedi Merkezden ilerlemenin imkansiz oldugunu gorunce yanlardan toplarin calismadigi yonlerden saldiriya devam ettiler Her halukarda karsit taraflarin karsilikli cabalari yakin muharebenin yogunlasmasi icin temel olusturdu Mevcut tum gerginlige ragmen Nadir Sah birliklerinin ana saldiri gucunu Ebulfez Han in durdugu pozisyonlara yonlendirmeyi basardi Bu Turkistan birliklerinin savas gucunu yok etti Genel saflarin dagildigini goren Agili generali savas alanini terk ederek geri dondu Bu oldugunda Ebulfez Han kazanamayacagindan emin oldu ve Buhara kalesine sigindi Nadir karsisinda galip gelemeyecegini anlayan Ebulfez Han tekrar bir elci gondererek barisi kabul ettigini ilan etti Nadir Sah bu uzlasma teklifini kabul etti ve hatta kendisine gelen elciler araciligiyla Ebulfez Han a degerli hediyeler gonderdi Doktor Atalik in getirdigi haberi duyan Ebulfez Han da Nadir Sah a degerli hediyeler gonderdi Ebulfaz Han ile baris saglandiktan sonra Nadir Sah Buhara ya hareket etti Nadir Sah Buhara nin nufusunu tehlikeye atmamak icin yiyecek temini isini Hakim Atalik a emanet etti Nadir Sah in Buhara da kaldigi sure boyunca Hakim Atalik birliklerine yiyecek saglamak zorunda kaldi Birlik komutanlarina savascilarin yiyecek ve iase konularinda yerel halki rahatsiz etmemeleri talimati verildi Nadir Sah ayrica komutanlara birlikler arasindaki disiplini kontrol altinda tutmalari talimatini verdi Nadir in emrine gore yerel halka dokunan ve disiplini ihlal edenler tutuklanip idam edilmelidir Buhara ya girdikten sonra Nadir Sah adina hutbe okundu ve madeni para basildi Simdi onundeki hedef Semerkant sehrini ele gecirmekti Semerkant in ele gecirilmesiNadir Sah in ordusu 1740 ta Semerkant a saldirdi O zaman Buhara Hanligi coktan Nadir Sah devletine bagliydi Emir Timur un hayrani olan Nadir Sah a gore Semerkant in sembolik bir anlami vardi Nadir Sah Semerkant a neredeyse hic karsi konulmadan girdi ve oradan devleti icin hala bir tehdit olan Ilbars Han in uzerine yurumeye hazirlandi Semerkant i kolayca ele geciren Nadir Sah Semerkant Buhara ve Hokand guclerinden olusan 20 000 kisilik bir ordunun kendisine yaklastigi bilgisini aldi Lutfali Han in onderliginde uzerlerine bir ordu gonderildi ve isyancilar bunu ogrenip geri cekilmeye baslamalarina ragmen Lutfali Han onlara yetismeyi basardi ve onlari yendi Rivayete gore Nadir Sah Semerkant ta bulunan Bibi Hanim Camii nin altin gumus degerli taslar mucevher ve diger kiymetli madenlerden yapilmis cift kapisinin yani sira cok sayida mimar sanatci ve bilim adamini kendisile Afsar Imparatorlugunun merkezine getirmisti Ayrica bakinizFeteng SavasiKaynakca Soucek 2000 s 195 Soucek 2000 s 195 196 Suleymanov 2001 s 394 Suleymanov 2001 s 394 395 Suleymanov 2001 s 396 Suleymanov 2001 s 397 Nodirshoҳ Afshor Tashkent NEU 2000 2005 Rokovaya alchnost Nodirshaha samarkand guide narod ru 24 Eylul 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Temmuz 2022 KaynakSoucek Svat 2000 A History of Inner Asia Oxford Oxford University Press Mehman Suleymanov Nadir sah PDF 30 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 20 Ekim 2022