Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddede yeterince bilgilendirici olmayan ve karşı savunmasız olan kullanılmıştır. (Ekim 2023) () |
Nakba Günü (Arapça يوم النكبة Yevmü-n-Nakba), Türkçe karşılığı «felaket» anlamındadır. Nakba, nekbet ya da nikbet kelimesi, Filistinliler açısından felaket olarak olarak görülen İsrail Devleti'nin bağımsızlık ilanını ve ardından gelişen olayları nitelemek için kullanılır. Bu nedenle İsrail'in bağımsızlığını ilan ettiği tarih olan 14 Mayıs 1948 tarihini takip eden gün olan 15 Mayıs 1948 Nakba Günü olarak sembolleşmiştir.
Tarihi
1947 yılında Birleşmiş Milletler Genel Kurulunun aldığı ve çoğunluk planı olarak bilinen tasarı doğrultusunda Filsitin'de Yahudilere ve Araplara ait iki devletli çözüm kabul edilmiştir. Oysa Filistin'deki Arap halkı bu karara karşı çıkmış, arkasında da Arap devletlerinin, Türkiye'nin, Yunanistan'ın ve birkaç devletin daha bulunduğu destek ile azınlık planı olarak bilinen planı desteklemiştir. Çoğunluk planının yani iki devletli yapının çözüm aracı olarak Birleşmiş Milletler'de kabulünün ardından ise bu karara karşı çıkmıştır. Çoğunluk planı; 33 lehte, 13 aleyhte ve 10 çekimser oyla kabul edilmiştir. Aleyhte oy veren ülkeler ise şunlardır: "Afganistan, Hindistan, Irak, İran, Küba, Lübnan, Mısır, Pakistan, Suudi Arabistan, Suriye, Türkiye, Yemen, Yunanistan"
İsrail, 14 Mayıs 1948 tarihinde Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını ilan etmiştir. 14 Mayıs'ı 15 Mayıs'a bağlayan gece gerçekleşen bu ilanın ardından beş Arap ülkesi İsrail'e karşı askeri operasyona başlamıştır. Bu olay 1948 Arap-İsrail savaşının da başlamasına neden olmuştur. İsrail Savunma Kuvvetleri, Mısır, Suriye, TransÜrdün, Lübnan ve Irak kuvvetlerine karşı başarı kazanmıştır. Bunun yanında Filistin coğrafyasında Araplara devlet kurmaları için bırakılan toprakların da yarısını işgal etmiştir. Savaşın ardından İsrail, savaş sırasında topraklarını terk ederek kaçmak zorunda kalan Filistinli Arap mültecilerin çok büyük çoğunluğunun geri dönüşüne izin vermemiştir. 1949 ateşkes sınırları ile İsrail kontrolünde kalan topraklardaki evlere, ki bunların çoğu ya yıkılmış ya büyük zarar görmüş ya da mülkiyet hakları parayla ödenmiştir, kaçan Arap mültecilerin dönüşünü engelleyen İsrail yönetimi, Filistin-İsrail sorununda önemli ve çözülemeyen bir başlık olan mülteci sorununun da başlamasına neden olmuştur.
Bunların dışında, tarihçi Ilan Pappe 2006 tarihli "The Ethnic Cleansing of Palestine" adlı kitabında İsrail'in 1948 yılında Filistinliler'e karşı planlı ve sistematik bir etnik temizlik yaptığını belgeleriyle ortaya koymuştur.
Günümüz
Nakba günü, 1948 yılından itibaren ölen ya da öldürülen Filistinlileri anmak, yaşanan sürgünün ya da göçlerin sonucunda kaybedilen toprakların, malların, mülklerin ve hakların yasını tutmak için her yıl 15 Mayıs tarihinde Filistinliler tarafından anma günü olarak geçirilir ve Filistin devletinin de resmi tatil günlerinden biridir. Günümüzde İsrail'de Miladi takvime göre 15 Mayıs'ta (Miladi takvimle 19 yılda bir aynı tarihte 15 Mayıs'ın çakıştığı Yahudi takvimine göre bile olsa), İsrail'in bağımsızlık kutlamalarının paralelinde Filistinliler ve Araplar tarafından felaket günü anmaları, protestolar ve gösteriler yapılmaktadır.
1998 yılında Yaser Arafat'ın da katıldığı törenlerde 1 milyon kişinin katılımıyla toplu olarak Nakba gününün anılmasına başlanmış ve felaketin canlı tutulması için çeşitli yerlerde gösteriler yapılmıştır. 2003 ve 2004 yıllarında Londra ve New York'ta da gösteriler düzenlenmiştir. Nakba günü İsrail Savunma Kuvvetleri ile Filistinliler arasında Batı Şeria ve Gazze'de çatışmaların en çok yoğunlaştığı yıllık dönemdir.
2006 yılında İsrail Meclisi Knesset'in Arap milletvekili Dr. Azmi Bishara, İsrail gazetesi Maariv'e verdiği demeçte şöyle demiştir: "Bağımsızlık günü sizin tatiliniz, bizim değil. Biz bu günü felaket günü (yevm an-nakba) olarak hafızalarımıza kazıdık, ki bu 1948 yılında Filistin ulusunun yaşamış olduğu trajediyi ifade eder."
2009 yılının Mayıs ayında ise Avigdor Liberman'ın başında olduğu aşırı sağcı Evimiz İsrail Partisi (Yisrael Beitenu Party), nakba gününde yapılacak olan gösterilere katılanların tutuklanmasını ve nakba gününde yapılacak olan anma etkinliklerinin yasaklanmasını sağlayacak bir yasa tasarısı üzerinde çalıştıkalarını açıklamıştır. 3 Aralık 2022’de Birleşmiş Milletler, 90 oy ile Nakba Günü’nü tanımıştır.
Popüler kültürde
Müzik
Mor ve Ötesi müzik grubunun çıkardığı Masumiyetin Ziyan Olmaz adlı albümde Nakba adlı bir parça bulunmaktadır.
Sinema ve Televizyon
1997 yılında Al-Nakba, 2008 yılında Al-Nakba isimli mini dizi, 2009 yılında Nakba adlı yapımlar hazırlanmıştır. Al Jazeera kanalı ise Nakba gününe ilişkin Al-Nakba isimli, 4 bölümlük bir belgesel hazırlamıştır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Türkçe Sözlük (1998, dokuzuncu baskı, 2. cilt, sayfa: 1643), Türk Dil Kurumu nekbet : 1. şanssızlık, talihsizlik 2. düşkünlük; 1966 yılı dördüncü baskı (sayfa: 548): "Nekbet: Ar. düşkü"
- ^ Güncel Türkçe Sözlük 15 Temmuz 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., TDK
- ^ "Filistinliler, Nakba'da neyi anıyor?". 28 Ekim 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Şubat 2016.
- ^ Ilan Pappe, The Ethnic Cleansing of Palestine, Oxford: OneWorld Publications, 2006.
- ^ "Nakba günü kana bulandı"- Milliyet 15.05.2011
- ^ . 8 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2010.
- ^ ""Lieberman's Party Proposes Ban on Arab Nakba" - Haaretz". 10 Ocak 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Şubat 2016.
- ^ http://www.imdb.com/title/tt0163518/?ref_=fn_al_tt_4
- ^ http://www.imdb.com/title/tt3850118/?ref_=fn_al_tt_2
- ^ http://www.imdb.com/title/tt1743950/?ref_=fn_al_tt_1
- ^ "Al Jazeera - Al-Nakba". 6 Şubat 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Şubat 2016.
Dış bağlantılar
- Nakba nedir: 1799'dan günümüze Filistin tarihi ve Orta Doğu sorunu 22 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde . - BBC
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddede yeterince bilgilendirici olmayan ve baglanti olumune karsi savunmasiz olan yalin URL ler kullanilmistir Maddenin dogrulanabilir kalmasini ve maddede tutarli bir kaynak biciminin surdurulebilmesini saglamak adina lutfen bunlari tamamlayin Ekim 2023 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Nakba Gunu Arapca يوم النكبة Yevmu n Nakba Turkce karsiligi felaket anlamindadir Nakba nekbet ya da nikbet kelimesi Filistinliler acisindan felaket olarak olarak gorulen Israil Devleti nin bagimsizlik ilanini ve ardindan gelisen olaylari nitelemek icin kullanilir Bu nedenle Israil in bagimsizligini ilan ettigi tarih olan 14 Mayis 1948 tarihini takip eden gun olan 15 Mayis 1948 Nakba Gunu olarak sembollesmistir 1948 yilinda Filistinli multeci kampinda okul TarihiBirlesmis Milletler Paylasim Plani 19471948 yilinda Filistinli multeciler 1947 yilinda Birlesmis Milletler Genel Kurulunun aldigi ve cogunluk plani olarak bilinen tasari dogrultusunda Filsitin de Yahudilere ve Araplara ait iki devletli cozum kabul edilmistir Oysa Filistin deki Arap halki bu karara karsi cikmis arkasinda da Arap devletlerinin Turkiye nin Yunanistan in ve birkac devletin daha bulundugu destek ile azinlik plani olarak bilinen plani desteklemistir Cogunluk planinin yani iki devletli yapinin cozum araci olarak Birlesmis Milletler de kabulunun ardindan ise bu karara karsi cikmistir Cogunluk plani 33 lehte 13 aleyhte ve 10 cekimser oyla kabul edilmistir Aleyhte oy veren ulkeler ise sunlardir Afganistan Hindistan Irak Iran Kuba Lubnan Misir Pakistan Suudi Arabistan Suriye Turkiye Yemen Yunanistan Israil 14 Mayis 1948 tarihinde Birlesik Krallik tan bagimsizligini ilan etmistir 14 Mayis i 15 Mayis a baglayan gece gerceklesen bu ilanin ardindan bes Arap ulkesi Israil e karsi askeri operasyona baslamistir Bu olay 1948 Arap Israil savasinin da baslamasina neden olmustur Israil Savunma Kuvvetleri Misir Suriye TransUrdun Lubnan ve Irak kuvvetlerine karsi basari kazanmistir Bunun yaninda Filistin cografyasinda Araplara devlet kurmalari icin birakilan topraklarin da yarisini isgal etmistir Savasin ardindan Israil savas sirasinda topraklarini terk ederek kacmak zorunda kalan Filistinli Arap multecilerin cok buyuk cogunlugunun geri donusune izin vermemistir 1949 ateskes sinirlari ile Israil kontrolunde kalan topraklardaki evlere ki bunlarin cogu ya yikilmis ya buyuk zarar gormus ya da mulkiyet haklari parayla odenmistir kacan Arap multecilerin donusunu engelleyen Israil yonetimi Filistin Israil sorununda onemli ve cozulemeyen bir baslik olan multeci sorununun da baslamasina neden olmustur Bunlarin disinda tarihci Ilan Pappe 2006 tarihli The Ethnic Cleansing of Palestine adli kitabinda Israil in 1948 yilinda Filistinliler e karsi planli ve sistematik bir etnik temizlik yaptigini belgeleriyle ortaya koymustur GunumuzEl Halil deki Nakba gunu anmalarinda bir kiz cocugu 2010 Nakba gunu 1948 yilindan itibaren olen ya da oldurulen Filistinlileri anmak yasanan surgunun ya da goclerin sonucunda kaybedilen topraklarin mallarin mulklerin ve haklarin yasini tutmak icin her yil 15 Mayis tarihinde Filistinliler tarafindan anma gunu olarak gecirilir ve Filistin devletinin de resmi tatil gunlerinden biridir Gunumuzde Israil de Miladi takvime gore 15 Mayis ta Miladi takvimle 19 yilda bir ayni tarihte 15 Mayis in cakistigi Yahudi takvimine gore bile olsa Israil in bagimsizlik kutlamalarinin paralelinde Filistinliler ve Araplar tarafindan felaket gunu anmalari protestolar ve gosteriler yapilmaktadir 1998 yilinda Yaser Arafat in da katildigi torenlerde 1 milyon kisinin katilimiyla toplu olarak Nakba gununun anilmasina baslanmis ve felaketin canli tutulmasi icin cesitli yerlerde gosteriler yapilmistir 2003 ve 2004 yillarinda Londra ve New York ta da gosteriler duzenlenmistir Nakba gunu Israil Savunma Kuvvetleri ile Filistinliler arasinda Bati Seria ve Gazze de catismalarin en cok yogunlastigi yillik donemdir 2006 yilinda Israil Meclisi Knesset in Arap milletvekili Dr Azmi Bishara Israil gazetesi Maariv e verdigi demecte soyle demistir Bagimsizlik gunu sizin tatiliniz bizim degil Biz bu gunu felaket gunu yevm an nakba olarak hafizalarimiza kazidik ki bu 1948 yilinda Filistin ulusunun yasamis oldugu trajediyi ifade eder 2009 yilinin Mayis ayinda ise Avigdor Liberman in basinda oldugu asiri sagci Evimiz Israil Partisi Yisrael Beitenu Party nakba gununde yapilacak olan gosterilere katilanlarin tutuklanmasini ve nakba gununde yapilacak olan anma etkinliklerinin yasaklanmasini saglayacak bir yasa tasarisi uzerinde calistikalarini aciklamistir 3 Aralik 2022 de Birlesmis Milletler 90 oy ile Nakba Gunu nu tanimistir Populer kulturdeMuzik Mor ve Otesi muzik grubunun cikardigi Masumiyetin Ziyan Olmaz adli albumde Nakba adli bir parca bulunmaktadir Sinema ve Televizyon 1997 yilinda Al Nakba 2008 yilinda Al Nakba isimli mini dizi 2009 yilinda Nakba adli yapimlar hazirlanmistir Al Jazeera kanali ise Nakba gunune iliskin Al Nakba isimli 4 bolumluk bir belgesel hazirlamistir Ayrica bakiniz1948 Arap Israil SavasiKaynakca Turkce Sozluk 1998 dokuzuncu baski 2 cilt sayfa 1643 Turk Dil Kurumu nekbet 1 sanssizlik talihsizlik 2 duskunluk 1966 yili dorduncu baski sayfa 548 Nekbet Ar dusku Guncel Turkce Sozluk 15 Temmuz 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde TDK Filistinliler Nakba da neyi aniyor 28 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Subat 2016 Ilan Pappe The Ethnic Cleansing of Palestine Oxford OneWorld Publications 2006 Nakba gunu kana bulandi Milliyet 15 05 2011 8 Nisan 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Aralik 2010 Lieberman s Party Proposes Ban on Arab Nakba Haaretz 10 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Subat 2016 http www imdb com title tt0163518 ref fn al tt 4 http www imdb com title tt3850118 ref fn al tt 2 http www imdb com title tt1743950 ref fn al tt 1 Al Jazeera Al Nakba 6 Subat 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Subat 2016 Dis baglantilarNakba nedir 1799 dan gunumuze Filistin tarihi ve Orta Dogu sorunu 22 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde BBC