Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Neisseria meningitidis veya meningokok mikroskopta çift kahve çekirdeğine benzeyen bir bakteridir.
| Neisseria meningitidis | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 N.meningitidis SEM görüntüsü (mavi renklendirilmiş) | |||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| İkili adlandırma | |||||||||||||||
| Neisseria meningitidis (Albrecht and Ghon 1901) Murray 1929 | |||||||||||||||
Meningokoksemi veya diğer adıyla invazif meningokokkal hastalıklar tüm dünyada çocuklarda ve yetişkinlerde önemli bir ölüm ve sakatlık nedenidir, bulaşıcı bir hastalıktır. Etkeni sadece insanlarda görülen Neisseria meningitidis ismi verilen bir bakteridir, bu bakteriye şeklinden esinlenerek kısaca meningokok denmektedir. Latince kelime ve eklerin anlamına gelince “Meningo” eki “meninks” yani beynin dışını kaplayan zarları ifade etmektedir. Bu bakteri mikroskoptaki şekli ve sıklıkla menenjit yaptığı için ve bu ismi alır. “–emi” eki aslında kan kelimesini ifade etmektedir, yani menigokoksemi bu mikrobun kana karıştığı anlamına gelir. “İnvazif” istila edici demektir, bu bakteri 24 saat içinde hızla tüm vücuda yayılıp ölüme neden olabildiği için bu tip hastalıklara invazif adı verilmektedir.
Kış mevsimi daha ön planda olmak üzere tüm yıl boyunca ortaya çıkabilir. Türkiye'de özellikle hac mevsiminde Arabistan’dan taşınarak zaman zaman salgınlara yol açtığı bilinmektedir. Vakaların %50’sini 2 yaş altı çocuklar oluşturur, askerlik gibi erişkinlerin toplu bulunduğu ortamlarda da sıklığında bir artış görülebilmektedir. Bakterinin kapsülündeki farklı protein yapılarına bağlı olarak bilinen 13 farklı tipi vardır. Bunlardan A,B,C,Y ve W135 klinik öneme sahiptir. Özellikle influenza olmak üzere viral infeksiyonlar, sigara içilmesi ve sigara dumanına maruziyet, kalabalık yaşam koşulları, altta yatan kronik hastalıkların varlığı, düşük sosyoekonomik düzey ve özellikle kompleman eksikliği gibi bağışıklık sistemi yetersizlikleri, dalağın olmaması hastalık riskini artırır.
Meningokok mikrobu hastada sadece basit bir ateş veya menenjit veya hızla ilerleyen mikrop şokuna kadar giden çok değişik tablolara neden olabilir. 1920’lerden önce antibiyotikler yokken meningokokkal hastalıklarda ölüm oranları %70’lere kadar varmaktaydı. İlerleyen dönemlerde antibiyotiklerin keşfi ve destek tedavisi ile ölüm oranları hızları azalmaya başlamıştır. Ancak uygun antibiyotik tedavisi ve yoğun tıbbi bakıma rağmen, son 20 yıl içinde ölüm oranları %9-12 arasında değişmek üzere sabit kalmıştır. Meningokokseminin yarattığı ağır mikrop şokunda (septik şok) bu oran %40’a kadar varmaktadır.
Meningokoksemi hızla ilerleyen bir hastalık olması, hızlı tanı, erken antibiyotik ve destek tedavisinin hastalığın sonucuyla ilişkili olması nedeniyle, meningokoksemi tanısı hafif belirtilerin varlığında ve hastalığın başlangıcında klinik olarak konulmalıdır. Hastalığın başlangıcındaki bulgular gribe benzer basit bulgulardır ve döküntü sonradan ortaya çıkar ve giderek yayılır. Vücutta mor noktalar şeklinde başlayıp hızla bu mor noktalar birleşip büyüyerek dokuların kan dolaşımını bozar. Hastalık hızla ilerledikçe organ yetersizlikleri (böbrek-kol-karaciğer v.s) ve pıhtılaşma bozuklukları olur, uzuvlara giden damarlar aşırı pıhtılarla tıkanabilir ve kol-bacak-parmak gibi uzuvların kaybına bile yol açabilir. Tansiyon düşüklüğü çocuklarda şokun geç bir bulgusudur. Tek başına meningokoksemi şüphesi tedavi başlanması için yeterlidir.
Korunma için bugün bilinen en etkili yöntem 4’lü konjüge aşıdır, Menacrta isimli bu aşı A, C, Y ve W135 tipini içerir. Eskiden sık enfeksiyon yapan B tipi son yıllarda azalmıştır, bunun için Türkiye'de ruhsatlı bir aşı mevcut değildir. Arzu edenler Avrupa’da ruhsat alan Bexero aşısını temin edebilirler.
Alt türler
Meningococcus'un birçok alt türü olmasına rağmen en önemlileri A, B, C ve W135'dir.
- A - Genellikle Afrika'da görülmektedir.
- B - En ölümcül türüdür. İngiltere'deki vakaların %40'ını oluşturmaktadır.Sürekli değişen yapısı sebebiyle, bir aşı oluşturulamamıştır. Ama Yeni Zelanda'daki epidemiden sonra, N.Meningitidis'in salgına sebep olan alt türüne karşı aşısı üretilmiştir.
- C - Vakaların %60'ını oluşturmaktadır.
- W135 - Arabistan'da çok yaygındır ve hacı olmak için Arabistan'a gidenler arasında, aşısız olan kişiler her an hastalığa yakalanma tehlikesiyle karşı karşıyadırlar. Bu yüzden Suudi Arabistan hacı olmak için gelen herkesin W135 aşısının olmasını şart koşmuştur.
Kaynakça
- ^ Murray EGD. (1929). "The meningococcus". Medical Research Council (Great Britain) Special Report Series. 124: 7-142.
- Meningokoksemi tanımı ve tedavisi 26 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Neisseria meningitidis veya meningokok mikroskopta cift kahve cekirdegine benzeyen bir bakteridir Neisseria meningitidisN meningitidis SEM goruntusu mavi renklendirilmis Biyolojik siniflandirmaUst alem BacteriaSube ProteobacteriaSinif Takim Familya Cins NeisseriaTur N meningitidisIkili adlandirmaNeisseria meningitidis Albrecht and Ghon 1901 Murray 1929 Meningokoksemi veya diger adiyla invazif meningokokkal hastaliklar tum dunyada cocuklarda ve yetiskinlerde onemli bir olum ve sakatlik nedenidir bulasici bir hastaliktir Etkeni sadece insanlarda gorulen Neisseria meningitidis ismi verilen bir bakteridir bu bakteriye seklinden esinlenerek kisaca meningokok denmektedir Latince kelime ve eklerin anlamina gelince Meningo eki meninks yani beynin disini kaplayan zarlari ifade etmektedir Bu bakteri mikroskoptaki sekli ve siklikla menenjit yaptigi icin ve bu ismi alir emi eki aslinda kan kelimesini ifade etmektedir yani menigokoksemi bu mikrobun kana karistigi anlamina gelir Invazif istila edici demektir bu bakteri 24 saat icinde hizla tum vucuda yayilip olume neden olabildigi icin bu tip hastaliklara invazif adi verilmektedir Kis mevsimi daha on planda olmak uzere tum yil boyunca ortaya cikabilir Turkiye de ozellikle hac mevsiminde Arabistan dan tasinarak zaman zaman salginlara yol actigi bilinmektedir Vakalarin 50 sini 2 yas alti cocuklar olusturur askerlik gibi eriskinlerin toplu bulundugu ortamlarda da sikliginda bir artis gorulebilmektedir Bakterinin kapsulundeki farkli protein yapilarina bagli olarak bilinen 13 farkli tipi vardir Bunlardan A B C Y ve W135 klinik oneme sahiptir Ozellikle influenza olmak uzere viral infeksiyonlar sigara icilmesi ve sigara dumanina maruziyet kalabalik yasam kosullari altta yatan kronik hastaliklarin varligi dusuk sosyoekonomik duzey ve ozellikle kompleman eksikligi gibi bagisiklik sistemi yetersizlikleri dalagin olmamasi hastalik riskini artirir Meningokok mikrobu hastada sadece basit bir ates veya menenjit veya hizla ilerleyen mikrop sokuna kadar giden cok degisik tablolara neden olabilir 1920 lerden once antibiyotikler yokken meningokokkal hastaliklarda olum oranlari 70 lere kadar varmaktaydi Ilerleyen donemlerde antibiyotiklerin kesfi ve destek tedavisi ile olum oranlari hizlari azalmaya baslamistir Ancak uygun antibiyotik tedavisi ve yogun tibbi bakima ragmen son 20 yil icinde olum oranlari 9 12 arasinda degismek uzere sabit kalmistir Meningokokseminin yarattigi agir mikrop sokunda septik sok bu oran 40 a kadar varmaktadir Meningokoksemi hizla ilerleyen bir hastalik olmasi hizli tani erken antibiyotik ve destek tedavisinin hastaligin sonucuyla iliskili olmasi nedeniyle meningokoksemi tanisi hafif belirtilerin varliginda ve hastaligin baslangicinda klinik olarak konulmalidir Hastaligin baslangicindaki bulgular gribe benzer basit bulgulardir ve dokuntu sonradan ortaya cikar ve giderek yayilir Vucutta mor noktalar seklinde baslayip hizla bu mor noktalar birlesip buyuyerek dokularin kan dolasimini bozar Hastalik hizla ilerledikce organ yetersizlikleri bobrek kol karaciger v s ve pihtilasma bozukluklari olur uzuvlara giden damarlar asiri pihtilarla tikanabilir ve kol bacak parmak gibi uzuvlarin kaybina bile yol acabilir Tansiyon dusuklugu cocuklarda sokun gec bir bulgusudur Tek basina meningokoksemi suphesi tedavi baslanmasi icin yeterlidir Korunma icin bugun bilinen en etkili yontem 4 lu konjuge asidir Menacrta isimli bu asi A C Y ve W135 tipini icerir Eskiden sik enfeksiyon yapan B tipi son yillarda azalmistir bunun icin Turkiye de ruhsatli bir asi mevcut degildir Arzu edenler Avrupa da ruhsat alan Bexero asisini temin edebilirler Alt turlerMeningococcus un bircok alt turu olmasina ragmen en onemlileri A B C ve W135 dir A Genellikle Afrika da gorulmektedir B En olumcul turudur Ingiltere deki vakalarin 40 ini olusturmaktadir Surekli degisen yapisi sebebiyle bir asi olusturulamamistir Ama Yeni Zelanda daki epidemiden sonra N Meningitidis in salgina sebep olan alt turune karsi asisi uretilmistir C Vakalarin 60 ini olusturmaktadir W135 Arabistan da cok yaygindir ve haci olmak icin Arabistan a gidenler arasinda asisiz olan kisiler her an hastaliga yakalanma tehlikesiyle karsi karsiyadirlar Bu yuzden Suudi Arabistan haci olmak icin gelen herkesin W135 asisinin olmasini sart kosmustur Kaynakca Murray EGD 1929 The meningococcus Medical Research Council Great Britain Special Report Series 124 7 142 Meningokoksemi tanimi ve tedavisi 26 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde