Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Nixon Doktrini (Guam Doktrini olarak da bilinir), ilk olarak Amerika Birleşik Devletleri başkanı Richard Nixon'un, 25 Temmuz 1969 tarihinde Guam'da yaptığı basın toplantısında dile getirilmiştir. ABD-Uzak Doğu ilişkileri uzmanı Gregg Brazinsky, Nixon'un bu konuşmasında,ABD'nin müttefik ve dostlarının gelişmesine ve savunmalarına yardım edeceğini, fakat özgür dünyanın jandarmalığına soyunmayacağının altını çizdiğini söylemiştir. Bu Doktrin uyarınca, ABD hiçbir müttefikinin savunmasından doğrudan sorumlu olmayacak, fakat talep halinde veya olası bir tehlike anında, onları nükleer koruma şemsiyesinin altına alacaktı. ABD ve müttefikleri arasında geliştirilecek iş birliği çerçevesinde, ülkeler arasında barışın tesis edilmesini öngörmekteydi. Richard Nixon bu Doktrinle, Asya'ya yönelik ABD politikalarının yönünü değiştirmek istiyordu. Özellikle (Vietnamizasyon) adı verilen yöntemle (ABD'nin Vietnam'da müttefikleri ile birlikte savaşması yerine, onlara askeri eğitim verip, gerekli yardımları sağlayıp, askeri varlığını tedricen azaltıp, sonunda Vietnam'dan tamamen çıkmak) Vietnam Savaşı'ndan tamamıyla çıkmayı amaçlıyordu.
İçeriği
Nixon, 3 Kasım 1969 tarihinde, Vietnam Savaşı ile ilgili olarak yaptığı "ulusa sesleniş" konuşmasında, Doktrine esas konuları şöyle açıklamaktaydı:
- İlk olarak, ABD uluslararası anlaşmalardan kaynaklanan tüm yükümlülüklerini yerine getirecektir.
- İkinci olarak, müttefiklerine ya da varlıkları ABD'nin güvenliği için önem taşıyan ülkelere karşı bir nükleer tehdit oluşması halinde, ABD bu ülkelere nükleer koruma sağlayacaktır.
- Üçüncü olarak, nükleer olmayan çatışmalarda, ABD müttefiklerine her türlü lojistik ve ekonomik desteği sağlayacak, uluslararası anlaşmalardan kaynaklanan diğer tüm yükümlülüklerini yerine getirecek, fakat tehdide maruz kalan ülkenin öz savunması için, kendi insan gücünü kullanmasını talep edecektir.
İran Körfezi bölgesinde de, bu doktrin esaslarına göre, İran ve Suudi Arabistan'a askeri yardımlar yapıldı. Yazar , Nixon Doktrini'nin uygulamaya konulmasıyla, İran Körfezi ülkelerine ABD yardımı adı altında silah akıtılıdığını, bunun daha sonra Carter Doktrini'nin hayata geçirilmesine yardım ettiğini ve ABD'nin, Körfez Savaşı'na ve Irak Savaşı'na dahil olarak, bu savaşlarda taraf olmasına yol açtığını söylemiştir. Sadece Orta Doğu'da değil, Filipinler, Tayland, Güney Vietnam ve Güney Kore gibi, Komünist saldırganlığa maruz Asya ülkelerinde de bu Doktrin çerçevesinde hareket edilmiştir. Örneğin ABD Güney Kore'de izlediği dış işleri politikalarını, Doktrin esaslarına göre şekillendirmiş ve Haziran 1971 yılına kadar, bu ülkedeki askeri mevcudunu 61,000 kişiden, 20,000'e indirmiştir.
Arka plan
1969 senesinde Nixon Başkan seçildiğinde, ABD Vietnam'da dört yıldır savaşmaktaydı. Bu savaş o ana kadar da, 30,000 ABD askerinin ve sayısız Vietnamlı sivil ve askerin hayatına mal olmuştu. Nixon, 1968'de yürüttüğü seçim kampanyasında, sürekli olarak "Vietnam'da onurlu bir barış" yapılması gerektiğini vurgulamıştı. Vietnam'da barışı sağlamak, ajandasındaki en önemli konuydu. Başkan seçildikten sonra çıktığı yurt dışı seyahatte durakladığı Guam adasında yaptığı basın toplantısında, kendi adıyla anılacak doktrinin ana hatlarını, tüm dünyaya ilan etti.
Doktrin'in esaslarının uygulamaya konması
Nixon'un başkanlığı döneminde artan kamuoyu baskısı sebebiyle, Vietnam'dan çıkmak, savaşmaktan vazgeçmek yönünde bir karar almak kaçınılmaz hale gelmişti; Mayıs ayında yapılan Gallup araştırmasına göre, halkın %56'sı, Vietnam'a asker gönderilmiş olmasının yanlış bir karar olduğunu düşünüyordu. Bu oran 50 yaş üstü kişilerde %61'e ulaşırken, 21-29 yaş arasındaki gençlerde ayn oran %49 olarak ölçümlenmekteydi. Halk, gerekirse SEATO anlaşmasının çiğnenmesi, yahut ABD'nin Vietnam'la ilgili önceden verdiği sözlerin yok sayılması, hatta hatta Vietnam'ın tamamıyla komünistler tarafından işgal edilmesi pahasına, savaşın sona erdirilmesini istiyordu.
ABD'nin, müttefiklerine askeri ve güvenlik alanlarında sağladığı desteğini tedricen azaltması, sadece finansal etkenlerin değil, aynı zamanda Nixon'un, ABD'nin dış politikalarında ve stratejik hedeflerinde yaptığı değişikliklerin de bir sonucuydu. İzlediği detant politikası, SSCB ile nükleer silahların kontrolükonusunda anlaşmaya gitmesi, Çin ile diplomatik ilişki arayışları, bunun somut göstergesi idi. Bu politika değişikliklerinin sonucunda, önceden doğrudan ABD'nin nükleer koruması altında olan ülkelere yapılan silah satışlarında dramatik bir artış oldu.
İran Körfezi'ndeki iki ülke, İran ve Suudi Arabistan, bölgesel istikrarı sağlama adı altında, ABD tarafından bölgenin en önemli ve en güçlü iki ülkesi haline getirilmeye çalışılıyordu:
1970-1971 yıllarında, petrol üretimindeki artış, Suudi Arabistan ve İran'ın, silah alımına çok daha fazla maddi kaynak ayırabilmelerine imkan tanımıştı. ABD'nin İran'a 1970 yılında 103.6 milyon USD olan silah satışı,1972 yılında 552.7 milyon USD'ye fırlamıştı. Aynı dönemde, Suudi Arabistan'a olan satış da 15.8 milyon USD'den 312.4 milyon USD'ye ulaşmıştı. ABD II. Dünya Savaşı'ndan bu yana Bahreyn'de bulundurmakta olduğu üç gemilik küçük deniz kuvvetini bölgede bulundurmaya devam ediyordu. Fakat herhangi bir resmi askeri sorumluluk üstlenmiyordu.
Kaynakça
- ^ Gregg Brazinsky, author of "Nation Building in South Korea: Koreans, Americans, and the Making of a Democracy"
- ^ a b Richard M. Nixon (3 Kasım 1969). (PDF). 8 Aralık 2017 tarihinde kaynağından (reprint) arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2014.
- ^ Beinart, Peter (4 Ocak 2007). "Return of the Nixon Doctrine". TIME. 26 Ekim 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Nisan 2014.
- ^ author of Blood and Oil: The Dangers and Consequences of America's Growing Petroleum Dependency (New York: Henry Holt, 2004)
- ^ McNamara, Robert (1995). In Retrospect: The Tragedy and Lessons of Vietnam. Times Books. s. 321.
- ^ History Channel (25 Temmuz 1969). "July 25, 1969: The Nixon Doctrine is announced" (reprint). 20 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Nisan 2014.
- ^ . 2 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2014.
- ^ Todd, Olivier. Cruel April: The Fall of Saigon. W.W. Norton & Company, 1990. (originally published in 1987 in French)
- ^ The Gold Battles Within the Cold War: American Monetary Policy and the Defense of Europe, 1960–1963. Francis J. Gavin, University of Texas at Austin
- ^ . 11 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2014.
- ^ Gause, III, F. Gregory (19 Kasım 2009). The International Relations of the Persian Gulf. Cambridge University Press. s. 22. ISBN . 11 Ocak 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Aralık 2013.
Konuyla ilgili yayınlar
- J. Kimball (2006). "The Nixon Doctrine: A Saga of Misunderstanding". . 36 (1). ss. 59-74. doi:10.1111/j.1741-5705.2006.00287.x.
- H. Meiertöns (2010): The Doctrines of US Security Policy — An Evaluation under International Law, Cambridge University Press, .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Nixon Doktrini Guam Doktrini olarak da bilinir ilk olarak Amerika Birlesik Devletleri baskani Richard Nixon un 25 Temmuz 1969 tarihinde Guam da yaptigi basin toplantisinda dile getirilmistir ABD Uzak Dogu iliskileri uzmani Gregg Brazinsky Nixon un bu konusmasinda ABD nin muttefik ve dostlarinin gelismesine ve savunmalarina yardim edecegini fakat ozgur dunyanin jandarmaligina soyunmayacaginin altini cizdigini soylemistir Bu Doktrin uyarinca ABD hicbir muttefikinin savunmasindan dogrudan sorumlu olmayacak fakat talep halinde veya olasi bir tehlike aninda onlari nukleer koruma semsiyesinin altina alacakti ABD ve muttefikleri arasinda gelistirilecek is birligi cercevesinde ulkeler arasinda barisin tesis edilmesini ongormekteydi Richard Nixon bu Doktrinle Asya ya yonelik ABD politikalarinin yonunu degistirmek istiyordu Ozellikle Vietnamizasyon adi verilen yontemle ABD nin Vietnam da muttefikleri ile birlikte savasmasi yerine onlara askeri egitim verip gerekli yardimlari saglayip askeri varligini tedricen azaltip sonunda Vietnam dan tamamen cikmak Vietnam Savasi ndan tamamiyla cikmayi amacliyordu IcerigiNixon 3 Kasim 1969 tarihinde Vietnam Savasi ile ilgili olarak yaptigi ulusa seslenis konusmasinda Doktrine esas konulari soyle aciklamaktaydi Ilk olarak ABD uluslararasi anlasmalardan kaynaklanan tum yukumluluklerini yerine getirecektir Ikinci olarak muttefiklerine ya da varliklari ABD nin guvenligi icin onem tasiyan ulkelere karsi bir nukleer tehdit olusmasi halinde ABD bu ulkelere nukleer koruma saglayacaktir Ucuncu olarak nukleer olmayan catismalarda ABD muttefiklerine her turlu lojistik ve ekonomik destegi saglayacak uluslararasi anlasmalardan kaynaklanan diger tum yukumluluklerini yerine getirecek fakat tehdide maruz kalan ulkenin oz savunmasi icin kendi insan gucunu kullanmasini talep edecektir Richard Nixon Filipinler Devlet Baskani Ferdinand Marcos esi ve oglu ile birlikte Iran Korfezi bolgesinde de bu doktrin esaslarina gore Iran ve Suudi Arabistan a askeri yardimlar yapildi Yazar Nixon Doktrini nin uygulamaya konulmasiyla Iran Korfezi ulkelerine ABD yardimi adi altinda silah akitilidigini bunun daha sonra Carter Doktrini nin hayata gecirilmesine yardim ettigini ve ABD nin Korfez Savasi na ve Irak Savasi na dahil olarak bu savaslarda taraf olmasina yol actigini soylemistir Sadece Orta Dogu da degil Filipinler Tayland Guney Vietnam ve Guney Kore gibi Komunist saldirganliga maruz Asya ulkelerinde de bu Doktrin cercevesinde hareket edilmistir Ornegin ABD Guney Kore de izledigi dis isleri politikalarini Doktrin esaslarina gore sekillendirmis ve Haziran 1971 yilina kadar bu ulkedeki askeri mevcudunu 61 000 kisiden 20 000 e indirmistir Arka plan1969 senesinde Nixon Baskan secildiginde ABD Vietnam da dort yildir savasmaktaydi Bu savas o ana kadar da 30 000 ABD askerinin ve sayisiz Vietnamli sivil ve askerin hayatina mal olmustu Nixon 1968 de yuruttugu secim kampanyasinda surekli olarak Vietnam da onurlu bir baris yapilmasi gerektigini vurgulamisti Vietnam da barisi saglamak ajandasindaki en onemli konuydu Baskan secildikten sonra ciktigi yurt disi seyahatte durakladigi Guam adasinda yaptigi basin toplantisinda kendi adiyla anilacak doktrinin ana hatlarini tum dunyaya ilan etti Doktrin in esaslarinin uygulamaya konmasiNixon un baskanligi doneminde artan kamuoyu baskisi sebebiyle Vietnam dan cikmak savasmaktan vazgecmek yonunde bir karar almak kacinilmaz hale gelmisti Mayis ayinda yapilan Gallup arastirmasina gore halkin 56 si Vietnam a asker gonderilmis olmasinin yanlis bir karar oldugunu dusunuyordu Bu oran 50 yas ustu kisilerde 61 e ulasirken 21 29 yas arasindaki genclerde ayn oran 49 olarak olcumlenmekteydi Halk gerekirse SEATO anlasmasinin cignenmesi yahut ABD nin Vietnam la ilgili onceden verdigi sozlerin yok sayilmasi hatta hatta Vietnam in tamamiyla komunistler tarafindan isgal edilmesi pahasina savasin sona erdirilmesini istiyordu ABD nin muttefiklerine askeri ve guvenlik alanlarinda sagladigi destegini tedricen azaltmasi sadece finansal etkenlerin degil ayni zamanda Nixon un ABD nin dis politikalarinda ve stratejik hedeflerinde yaptigi degisikliklerin de bir sonucuydu Izledigi detant politikasi SSCB ile nukleer silahlarin kontrolukonusunda anlasmaya gitmesi Cin ile diplomatik iliski arayislari bunun somut gostergesi idi Bu politika degisikliklerinin sonucunda onceden dogrudan ABD nin nukleer korumasi altinda olan ulkelere yapilan silah satislarinda dramatik bir artis oldu Iran Korfezi ndeki iki ulke Iran ve Suudi Arabistan bolgesel istikrari saglama adi altinda ABD tarafindan bolgenin en onemli ve en guclu iki ulkesi haline getirilmeye calisiliyordu 1970 1971 yillarinda petrol uretimindeki artis Suudi Arabistan ve Iran in silah alimina cok daha fazla maddi kaynak ayirabilmelerine imkan tanimisti ABD nin Iran a 1970 yilinda 103 6 milyon USD olan silah satisi 1972 yilinda 552 7 milyon USD ye firlamisti Ayni donemde Suudi Arabistan a olan satis da 15 8 milyon USD den 312 4 milyon USD ye ulasmisti ABD II Dunya Savasi ndan bu yana Bahreyn de bulundurmakta oldugu uc gemilik kucuk deniz kuvvetini bolgede bulundurmaya devam ediyordu Fakat herhangi bir resmi askeri sorumluluk ustlenmiyordu Kaynakca Gregg Brazinsky author of Nation Building in South Korea Koreans Americans and the Making of a Democracy a b Richard M Nixon 3 Kasim 1969 PDF 8 Aralik 2017 tarihinde kaynagindan reprint arsivlendi Erisim tarihi 26 Nisan 2014 Beinart Peter 4 Ocak 2007 Return of the Nixon Doctrine TIME 26 Ekim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Nisan 2014 author of Blood and Oil The Dangers and Consequences of America s Growing Petroleum Dependency New York Henry Holt 2004 McNamara Robert 1995 In Retrospect The Tragedy and Lessons of Vietnam Times Books s 321 History Channel 25 Temmuz 1969 July 25 1969 The Nixon Doctrine is announced reprint 20 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Nisan 2014 2 Subat 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Nisan 2014 Todd Olivier Cruel April The Fall of Saigon W W Norton amp Company 1990 originally published in 1987 in French The Gold Battles Within the Cold War American Monetary Policy and the Defense of Europe 1960 1963 Francis J Gavin University of Texas at Austin 11 Subat 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Nisan 2014 Gause III F Gregory 19 Kasim 2009 The International Relations of the Persian Gulf Cambridge University Press s 22 ISBN 9781107469167 11 Ocak 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Aralik 2013 Konuyla ilgili yayinlarJ Kimball 2006 The Nixon Doctrine A Saga of Misunderstanding 36 1 ss 59 74 doi 10 1111 j 1741 5705 2006 00287 x H Meiertons 2010 The Doctrines of US Security Policy An Evaluation under International Law Cambridge University Press ISBN 978 0 521 76648 7