Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Niyazi Lodos (d. 1921 Zeytinliova, Akhisar, Manisa, Türkiye - ö. 10 Ekim 1997 Türkiye). Türk biyolog, zoolog, entomolog, bitkibilimci ve fitopatolog.
Eğitim ve hizmetleri
Eski adı Yayaköy olan Zeytinliova köyünde doğdu. İlk ve orta öğrenimini İzmir'de tamamlamış, 1946 yılında Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesinden mezun olmuştur.
Meslek yaşamına başlayan Lodos, askerlik hizmetinden sonra 1947-1950 yılları arasında kısa sürelerle , Ziraat İşleri Genel Müdürlüğü Meyvecilik Şubesi ve Bornova Bölge Zirai Mücadele Araştırma Enstitüsü gibi kuruluşlarda görev yapmıştır. 1950-1955 yılları arasında çalıştığı Ankara Bölge Zirai Mücadele Araştırma Enstitüsünde gösterdiği yüksek performans, yöneticilerin ve Prof. Dr. ’ın dikkatini çekmiş ve bilim insanlığı yolunda ilk adımlarını bu kuruluşta atmıştır.
Prof. Dr. Bekir Alkan'ın danışmanlığı altında hazırlamış olduğu “Orta Anadolu’da meyve ağaçlarında zarar yapan Curculionidae (Hortumlu böcekler) türleri üzerinde sistematik araştırmalar” konulu doktora tezini başarıyla tamamlamıştır. Bu sırada Güneydoğu Anadolu Bölgesinde hububatta önemli zararlar oluşturan ilgili araştırmalar yapmak üzere bakanlıkça Diyarbakır’a görevlendirilen Lodos, daha sonra Bölge Zirai Mücadele Araştırma Enstitüsüne dönüştürülecek olan “Geçici Süne Araştırma İstasyonu”nu kurmuş ve bu kuruluşun yöneticiliğini üstlenmiştir. Süne üzerinde yaptığı biyolojik ve ekolojik çalışmalardan elde ettiği sonuçlar hâlâ başarıyla kullanılmakta ve uygulanmaktadır. Süneyle ilgili bu başarılı çalışmalar Onu kısa zamanda civar ülkelerde de ünlendirmiş, nitekim Irak Hükümeti kendisini Irak’ta süne sorununu çözmek için bir yıllığına “Sözleşmeli Araştırıcı” olarak istihdam etmiştir. 1957 yılında Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesine giren Lodos, Türkiye’de ilk kez ‘Bitki Sağlığı Bölümü’ nü kurmuştur. Süne üzerinde yaptığı çalışmalarını “Türkiye, Irak, İran ve Suriye’de Süne (Eurygaster integriceps Put.) problemi üzerinde incelemeler” başlıklı eserde bir araya getiren Lodos, bu eseriyle 1960 yılında “Üniversite Doçenti” unvanını kazanmıştır ve bu unvan Ege Üniversitesi'ndeki ilk doçentlik unvanıdır. Prof. Dr. Niyazi Lodos, 1960-1962 yılları arasında Entomoloji ve Fitopatoloji Kürsüsü, 1962-1964 yılları arasında da Entomoloji ve Zirai Zooloji Kürsüsü Başkanlığı görevini sürdürmüştür. 1964 yılında Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesindeki görevinden ayrılan Lodos, 1964-1969 yılları arasında özel bir anlaşmayla gittiği Gana'da West African Cocoa Research Institute’de Entomoloji Departmanı şefi olarak görev almıştır. Prof. Dr. Niyazi Lodos, 1969 yılında Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi'ndeki görevine yeniden dönmüş ve aynı yıl profesörlüğe yükseltilmiştir. Bu tarihten itibaren Entomoloji ve Zirai Zooloji Kürsüsü ve Bitki Sağlığı Bölümü Başkanlıkları görevlerini sürdüren Lodos, 1982 yılında Yüksek Öğretim Kanunu gereğince ismi Bitki Koruma Bölümü olan bölüm başkanlığına getirilmiş ve bu görevini emekli olduğu 1 Temmuz 1988 tarihine kadar sürdürmüştür.
Prof. Dr. Niyazi Lodos’u, entomoloji bilimine katkılarından dolayı bütün bilim dünyası tanımaktadır. İran, Irak, Fas, Gana, Çekoslovakya, Almanya, Fransa, İngiltere, ABD gibi ülkelerde kısa veya uzun süreli çalışmaları; bazılan yabancı dillere çevrilmiş ders kitaplan; 90′dan fazla yabancı dillerde yayınlanmış mesleki eserleri; Royal Society of Entomology, International Commission for Invertebrata Survey, World’s Heteropterists, Curculio, Auchenorrhyncha ve Cocoa Scientists gibi birçok uluslararası dernek ve kuruluşlara üye olması; Türkiye entomolojisiyle ilgili yabancı araştırıcıların herhangi bir başvurusuna hemen o gün yanıt vermesi onu gerçekten entomoloji biliminde zirveye çıkarmıştır.
Özellikle Gana'da yaptığı araştırmalar, entomoloji dünyasında takdir toplamış ve bu çalışmalardan birinde topladığı böcek örneği daha sonra meslektaşı tarafından adına ithaf edilmiştir: Mesnil (sin: Congochrysosoma lodosi Mesnil)
Bu arada Türkiye'de ilk kez bulunan ve bilim dünyası için yeni olan 31 böcek türünün lodosi, lodosianus, isodol ve niyazii gibi epitetlerle adına ithaf edilmesi, lodos'un çalışmalarının takdir gördüğünün göstergesidir.
Üniversiteye girdiği 1957 yılından emekli olduğu 1988 yılına kadar 1000′den fazla lisans, 45 Uzmanlık ve Yüksek Lisans ve 15 Doktora öğrencisinden başka çok sayıda Doçent ve Profesör de yetiştirmiştir. Yayımlamış olduğu 170′ten fazla eseri, bizzat kendisinin kurmuş olduğu ve bu derneğin yayın organı olan bu konuda çalışanlara sürekli yardımcı olmaktadır. Yaptığı katkılar ve bıraktığı eserlerden dolayı 1996 yılında Ege Üniversitesi Senatosu tarafından “Üstün Hizmet Madalyası”yla onurlandırılmıştır.
Türkiye'nin ilk ve en zengin böcek müzesi unvanına sahip olan ve uluslararası merkezlerce LEMT kısaltmasıyla kabul edilen Prof. Dr. onun adına ithaf edilmiştir. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi’nin kuruluşunu izleyen yıllarda Bitki Sağlığı Bölümünü kuran Prof. Dr. Niyazi Lodos tarafından müze konusunda ilk adımlar atılmış ve daha sonra Prof. Dr. Feyzi Önder, Prof. Dr. ile Bölümde entomoloji konusunda çalışan akademisyenler tarafından geliştirilmiştir.
Adlandırdığı taksonlar
- 1977 yılında keşfedilenler:
- Onder & Lodos, 1977 sinonim
Adına ithaf edilen taksonlar
- Hoffmann, 1957
- Voss, 1973
- (Magnano, 1977)
- Boulard, 1979
- Onder, 1979
- Dlabola, 1979
- (Szabo, 1981)
- Doğanlar et al., 2007
- Boulard,1988 (Anagram yapılmış)
Dipnotlar
- ^ Lodos, N. (1965), Damage caused by Pseudotheraptus sp. (Hemiptera - Coreidae) to cocoa in Ghana., Conference International de Recherches Agronomique des Cacaoyers, Cote d'Ivoire 1965:167-170; Lodos, N. (1967)a, Contribution to the biology of and damage caused by the cocoa coreid Pseudotheraptus devastans Dist. (Hemiptera - Coreidae), Ghana Journal of Science 7:87-102; Lodos, N. (1967)b, Studies on Bathycoelia thalassina (H.-S.) (Hemiptera, Pentatomidae), the cause of premature ripening of cocoa pods in Ghana., Bulletin of entomological Research 57:289-299; Lodos, N. (1968)a, Minor pests., Annual Report of the Cocoa Research Institute of Ghana 1965-66:43-45; Lodos, N. (1968)b, Potential major pest: Bathycoelia thalassina (H.S.), Annual Report of the Cocoa Research Institute of Ghana 1966-67:41-45; Lodos, N. (1968)c, Minor pests., Annual Report of the Cocoa Research Institute of Ghana 1966-67:45-55.
Kaynakça
- Prof. Dr. Feyzi Önder (1997), Entomoloji dünyası için çok büyük bir kayıp Prof. Dr. Niyazi Lodos, Türk. entomol. derg. 21(4):245-258.
- M. Bigger (2009), A geographical distribution list of insects and mites associated with Cocoa, derived from literature published before 2010
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Niyazi Lodos d 1921 Zeytinliova Akhisar Manisa Turkiye o 10 Ekim 1997 Turkiye Turk biyolog zoolog entomolog bitkibilimci ve fitopatolog Egitim ve hizmetleriEski adi Yayakoy olan Zeytinliova koyunde dogdu Ilk ve orta ogrenimini Izmir de tamamlamis 1946 yilinda Ankara Universitesi Ziraat Fakultesinden mezun olmustur Meslek yasamina baslayan Lodos askerlik hizmetinden sonra 1947 1950 yillari arasinda kisa surelerle Ziraat Isleri Genel Mudurlugu Meyvecilik Subesi ve Bornova Bolge Zirai Mucadele Arastirma Enstitusu gibi kuruluslarda gorev yapmistir 1950 1955 yillari arasinda calistigi Ankara Bolge Zirai Mucadele Arastirma Enstitusunde gosterdigi yuksek performans yoneticilerin ve Prof Dr in dikkatini cekmis ve bilim insanligi yolunda ilk adimlarini bu kurulusta atmistir Prof Dr Bekir Alkan in danismanligi altinda hazirlamis oldugu Orta Anadolu da meyve agaclarinda zarar yapan Curculionidae Hortumlu bocekler turleri uzerinde sistematik arastirmalar konulu doktora tezini basariyla tamamlamistir Bu sirada Guneydogu Anadolu Bolgesinde hububatta onemli zararlar olusturan ilgili arastirmalar yapmak uzere bakanlikca Diyarbakir a gorevlendirilen Lodos daha sonra Bolge Zirai Mucadele Arastirma Enstitusune donusturulecek olan Gecici Sune Arastirma Istasyonu nu kurmus ve bu kurulusun yoneticiligini ustlenmistir Sune uzerinde yaptigi biyolojik ve ekolojik calismalardan elde ettigi sonuclar hala basariyla kullanilmakta ve uygulanmaktadir Suneyle ilgili bu basarili calismalar Onu kisa zamanda civar ulkelerde de unlendirmis nitekim Irak Hukumeti kendisini Irak ta sune sorununu cozmek icin bir yilligina Sozlesmeli Arastirici olarak istihdam etmistir 1957 yilinda Ege Universitesi Ziraat Fakultesine giren Lodos Turkiye de ilk kez Bitki Sagligi Bolumu nu kurmustur Sune uzerinde yaptigi calismalarini Turkiye Irak Iran ve Suriye de Sune Eurygaster integriceps Put problemi uzerinde incelemeler baslikli eserde bir araya getiren Lodos bu eseriyle 1960 yilinda Universite Docenti unvanini kazanmistir ve bu unvan Ege Universitesi ndeki ilk docentlik unvanidir Prof Dr Niyazi Lodos 1960 1962 yillari arasinda Entomoloji ve Fitopatoloji Kursusu 1962 1964 yillari arasinda da Entomoloji ve Zirai Zooloji Kursusu Baskanligi gorevini surdurmustur 1964 yilinda Ege Universitesi Ziraat Fakultesindeki gorevinden ayrilan Lodos 1964 1969 yillari arasinda ozel bir anlasmayla gittigi Gana da West African Cocoa Research Institute de Entomoloji Departmani sefi olarak gorev almistir Prof Dr Niyazi Lodos 1969 yilinda Ege Universitesi Ziraat Fakultesi ndeki gorevine yeniden donmus ve ayni yil profesorluge yukseltilmistir Bu tarihten itibaren Entomoloji ve Zirai Zooloji Kursusu ve Bitki Sagligi Bolumu Baskanliklari gorevlerini surduren Lodos 1982 yilinda Yuksek Ogretim Kanunu geregince ismi Bitki Koruma Bolumu olan bolum baskanligina getirilmis ve bu gorevini emekli oldugu 1 Temmuz 1988 tarihine kadar surdurmustur Prof Dr Niyazi Lodos u entomoloji bilimine katkilarindan dolayi butun bilim dunyasi tanimaktadir Iran Irak Fas Gana Cekoslovakya Almanya Fransa Ingiltere ABD gibi ulkelerde kisa veya uzun sureli calismalari bazilan yabanci dillere cevrilmis ders kitaplan 90 dan fazla yabanci dillerde yayinlanmis mesleki eserleri Royal Society of Entomology International Commission for Invertebrata Survey World s Heteropterists Curculio Auchenorrhyncha ve Cocoa Scientists gibi bircok uluslararasi dernek ve kuruluslara uye olmasi Turkiye entomolojisiyle ilgili yabanci arastiricilarin herhangi bir basvurusuna hemen o gun yanit vermesi onu gercekten entomoloji biliminde zirveye cikarmistir Ozellikle Gana da yaptigi arastirmalar entomoloji dunyasinda takdir toplamis ve bu calismalardan birinde topladigi bocek ornegi daha sonra meslektasi tarafindan adina ithaf edilmistir Mesnil sin Congochrysosoma lodosi Mesnil Bu arada Turkiye de ilk kez bulunan ve bilim dunyasi icin yeni olan 31 bocek turunun lodosi lodosianus isodol ve niyazii gibi epitetlerle adina ithaf edilmesi lodos un calismalarinin takdir gordugunun gostergesidir Universiteye girdigi 1957 yilindan emekli oldugu 1988 yilina kadar 1000 den fazla lisans 45 Uzmanlik ve Yuksek Lisans ve 15 Doktora ogrencisinden baska cok sayida Docent ve Profesor de yetistirmistir Yayimlamis oldugu 170 ten fazla eseri bizzat kendisinin kurmus oldugu ve bu dernegin yayin organi olan bu konuda calisanlara surekli yardimci olmaktadir Yaptigi katkilar ve biraktigi eserlerden dolayi 1996 yilinda Ege Universitesi Senatosu tarafindan Ustun Hizmet Madalyasi yla onurlandirilmistir Turkiye nin ilk ve en zengin bocek muzesi unvanina sahip olan ve uluslararasi merkezlerce LEMT kisaltmasiyla kabul edilen Prof Dr onun adina ithaf edilmistir Ege Universitesi Ziraat Fakultesi nin kurulusunu izleyen yillarda Bitki Sagligi Bolumunu kuran Prof Dr Niyazi Lodos tarafindan muze konusunda ilk adimlar atilmis ve daha sonra Prof Dr Feyzi Onder Prof Dr ile Bolumde entomoloji konusunda calisan akademisyenler tarafindan gelistirilmistir Adlandirdigi taksonlar1977 yilinda kesfedilenler Onder amp Lodos 1977 sinonimAdina ithaf edilen taksonlarHoffmann 1957 Voss 1973 Magnano 1977 Boulard 1979 Onder 1979 Dlabola 1979 Szabo 1981 Doganlar et al 2007 Boulard 1988 Anagram yapilmis Dipnotlar Lodos N 1965 Damage caused by Pseudotheraptus sp Hemiptera Coreidae to cocoa in Ghana Conference International de Recherches Agronomique des Cacaoyers Cote d Ivoire 1965 167 170 Lodos N 1967 a Contribution to the biology of and damage caused by the cocoa coreid Pseudotheraptus devastans Dist Hemiptera Coreidae Ghana Journal of Science 7 87 102 Lodos N 1967 b Studies on Bathycoelia thalassina H S Hemiptera Pentatomidae the cause of premature ripening of cocoa pods in Ghana Bulletin of entomological Research 57 289 299 Lodos N 1968 a Minor pests Annual Report of the Cocoa Research Institute of Ghana 1965 66 43 45 Lodos N 1968 b Potential major pest Bathycoelia thalassina H S Annual Report of the Cocoa Research Institute of Ghana 1966 67 41 45 Lodos N 1968 c Minor pests Annual Report of the Cocoa Research Institute of Ghana 1966 67 45 55 KaynakcaProf Dr Feyzi Onder 1997 Entomoloji dunyasi icin cok buyuk bir kayip Prof Dr Niyazi Lodos Turk entomol derg 21 4 245 258 M Bigger 2009 A geographical distribution list of insects and mites associated with Cocoa derived from literature published before 2010