Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddedeki bilgilerin için ek kaynaklar gerekli. (Temmuz 2021) () |
Nostaljik tramvay, şehir içi yolcu taşımacılığının yanı sıra, tarihi, kültürel ve turistik amaçlı işletilen raylı sistem. Genellikle kâr amacı gütmeyen tarihi raylı sistemlerin ana amacı geçmişte ulaşımın nasıl olduğuna dair bir tarih bilinci oluşturmaktır.
Tarihçe
Nostaljik tramvay (İngilizce heritage trolley ya da vintage trolley olarak bilinir) terimi yaklaşık 1900-1950 yılları arasında tasarlanmış ve kullanılmış tramvayların günümüzdeki nostaljik kullanımını ifade eder ve ilk olarak 1950'lerde Birleşik Krallık'ta ortaya çıkmıştır. Bu tramvaylar 20. yüzyılın ilk yarısına ait eski tramvayların görünümünü ve teknik özelliklerini bozmadan günümüzde yapılan taklitleri olduğu gibi o günlerden kalan gerçek tramvayların restore edilmiş biçimleri de olabilirler.
Tasarım ve özellikler
Nostaljik tramvaylar; küçük, tekli vagon tasarımı (vagon gövdesine kendi etrafında dönmeyecek şekilde sabitlenmiş iki aks olarak) ve daha geniş çiftli vagon tasarımı (dört akslı, her iki vagonda da bir aks kendi etrafında dönecek bir aks da sabit olacak şekilde) olarak ikiye ayrılır. Tekli olanların uzunluğu genellikle 9 metreden azdır ve 25-30 koltuk kapasitelidir. Cadde tramvayları 1890 yıllarındaki orijinal elektrifikasyon modellerinden, yaklaşık bir on yıl sonra çiftli modellerinin geliştirilmesine kadar tekli vagon olarak kullanılmıştır. 20. yüzyılın başlarında pek çoğu ya kaybolmuştur ya da önemini yitirmiştir. I. Dünya Savaşı sırasında Birney Safety Car sunumuyla birlikte daha modern, daha hafif ve tek kişinin kullanabileceği (önceleri makinist ve olmak üzere iki kişilik mürettebatı vardır) modelleriyle tekrar popüler oldular ve küçük kasabalarda yıllarca kullanılmaya devam ettiler. Çiftli modelleri ise genellikle 10- 15 metre uzunluğunda olup 45-70 koltuk kapasitelidir ve 20. yüzyıl boyunca kullanılan tramvayların atası olarak kabul edilirler.
Tramvaylar tepelerinden geçen tellerden aldıkları 600 voltluk elektrik ile çalışırlar. Doğru akımlı bu elektriğin güç merkezine geri dönüşü raylar aracılığı ile olur.Bu tramvaylar eski modellerde akslara paralel ve yeni modellerde akslara dik olarak monte edilmiş iki ya da dört motora sahiptirler. Fren sistemleri basınçlı havayla çalışır. Frenlemeyi sağlayacak basınçlı hava elektrikli kompresörlerle elde edilir.
Bazı alanlarda vintage trolley terimi günümüzde düzenli servis yapan orijinal vagonları, heritage trolley terimi ise kopya ya da taklit tramvayları belirtmek için kullanılsa da, bu kelimeler çoğu zaman aynı anlamı ifade eder.
Ülkelere göre nostaljik tramvaylar
Amerika Birleşik Devletleri
Kökenleri Birleşik Krallık'a dayansa da, nostaljik tramvaylar popülaritesini ABD'de kazanmıştır. ABD'nin pek çok şehrinde tarihi cadde tramvayı olarak da tanımlanabilecek nostaljik tramvay hatları modern hafif raylı sistemlerinin yanında yerlerini almıştır. Diğer bölgelerde olduğu gibi Amerika'daki destekçilerinin amacı da eski tarihi ulaşım yöntemlerini 21. yüzyıla getirmektir. Bununla beraber, pek çok nostaljik tramvay hattının kurulum maliyeti, daha yeni hatlar ile kıyaslandığında daha azdır. Tarihi tip tramvaylar, sonradan modifiye edilmediği takdirde engelli bireylerin kullanımına uygun değildir.
Bu sistemler ABD'de yirmiden fazla şehirde yer almaktadır ve yapım aşamasında olan kırk tane daha bulunmaktadır. Şu anda işleyen nostaljik tramvay sistemleri arasında Little Rock, Arkansas, Memphis, Tennessee, New Orleans, Louisiana, Philadelphia, Tampa ve Florida'da yer alanları en büyükleri arasındadır. Bir nostaljik hat da günümüzde Charlotte, Kuzey Karolina'da tamamlanmıştır ve şehrin yeni ulaşım sisteminin bir parçası olmak üzeredir.[]
Birleşik Krallık
Nostaljik tramvay fikri ilk olarak muhtemelen 1950 yılında Galler yöresinde tamamen gönüllüler tarafından kurtarılan ve işletilen ile atıldı. Bir grup heveslisinin attığı bu ilk adımlar geçmişin korunması hareketinin başlangıcı kabul edilmekle birlikte günümüze yüzlerce nostaljik hat kazandırdı.
İngiltere’deki tarihi tramvay hatlarının çok büyük bir kısmı Nostalji Hareketi başlamadan önce kaldırılmış, raylar ve tramvaylar hurdaya çıkarılmıştır. Tramvaylar günümüzde İngiltere şehirlerine geri dönüyor olmasına rağmen, bu araçlar tarihi olmayıp modern tramvaylardır.
Hong Kong
Hong Kong’daki Hong Kong Tramvayları da Hong Kong kültür mirasının bir parçası olarak görülmektedir.
Türkiye
Türkiye'de hizmet vermekte olan nostaljik tramvayları 37 yıl aradan sonra tekrar hizmete giren T3 (Kadıköy - Moda) Nostaljik Ring Tramvay Hattı ve Beyoğlu'ndaki T2 (Taksim - Tünel) Nostaljik Tramvay Hattı oluşturur. 1 Kasım 2003 tarihinde hizmete giren Kadıköy-Moda Tramvayı'nda 2.6 km'lik sistemde 10 istasyon yer almaktadır. 4 adet tramvay aracının çalıştığı Kadıköy-Moda tramvayı; Kadıköy meydanından hareket edip, otobüs özel yolu ve Bahariye Caddesi'ni takip ederek Moda Caddesi üzerinden tekrar Kadıköy Meydanı'na gelmektedir. Hattın tur süresi 205 dakikadır.
1990 yılının sonlarında Taksim - Tünel arasında tarihi tramvay tekrar işletmeye alınmış olup halen 3 motris (çekici), 2 vagon ile 1640 m'lik hat üzerinde turistik bir işlev görmesinin yanında yılda 14.600 sefer ve 23.944 km yaparak günlük ortalama 6,000 yolcu taşımaktadır.
- T3 (Kadıköy - Moda) Nostaljik Ring Tramvay Hattı aracı Altıyol istasyonuna giderekn, Mart 2013
-
![image]()
T2 (Taksim - Tünel) Nostaljik Tramvay Hattı araçları Galatasaray Lisesi'nin önünde -
![image]()
Taksim Meydanı ile Tünel Meydanı arasında sefer yapan nostaljik tramvay; Taksim Meydanı, 2019.
Kaynakça
- ^ . Seashore Trolley Museum. 29 Ocak 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- İstanbul.net.tr sitesi 6 Temmuz 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- İngilizce nostaljik tramvay hakkında bir sayfa29 Ocak 2002 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Nostaljik tramvay haber gazete kitap akademik JSTOR Temmuz 2021 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Nostaljik tramvay sehir ici yolcu tasimaciliginin yani sira tarihi kulturel ve turistik amacli isletilen rayli sistem Genellikle kar amaci gutmeyen tarihi rayli sistemlerin ana amaci gecmiste ulasimin nasil olduguna dair bir tarih bilinci olusturmaktir Italya Torino da park halindeki nostaljik tramvay vagonlariTarihceNostaljik tramvay Ingilizce heritage trolley ya da vintage trolley olarak bilinir terimi yaklasik 1900 1950 yillari arasinda tasarlanmis ve kullanilmis tramvaylarin gunumuzdeki nostaljik kullanimini ifade eder ve ilk olarak 1950 lerde Birlesik Krallik ta ortaya cikmistir Bu tramvaylar 20 yuzyilin ilk yarisina ait eski tramvaylarin gorunumunu ve teknik ozelliklerini bozmadan gunumuzde yapilan taklitleri oldugu gibi o gunlerden kalan gercek tramvaylarin restore edilmis bicimleri de olabilirler Tasarim ve ozelliklerFrankfurt ta restore edilmesinin ardindan hizmete giren O Wagen nostaljik tramvayi 2009 Nostaljik tramvaylar kucuk tekli vagon tasarimi vagon govdesine kendi etrafinda donmeyecek sekilde sabitlenmis iki aks olarak ve daha genis ciftli vagon tasarimi dort aksli her iki vagonda da bir aks kendi etrafinda donecek bir aks da sabit olacak sekilde olarak ikiye ayrilir Tekli olanlarin uzunlugu genellikle 9 metreden azdir ve 25 30 koltuk kapasitelidir Cadde tramvaylari 1890 yillarindaki orijinal elektrifikasyon modellerinden yaklasik bir on yil sonra ciftli modellerinin gelistirilmesine kadar tekli vagon olarak kullanilmistir 20 yuzyilin baslarinda pek cogu ya kaybolmustur ya da onemini yitirmistir I Dunya Savasi sirasinda Birney Safety Car sunumuyla birlikte daha modern daha hafif ve tek kisinin kullanabilecegi onceleri makinist ve olmak uzere iki kisilik murettebati vardir modelleriyle tekrar populer oldular ve kucuk kasabalarda yillarca kullanilmaya devam ettiler Ciftli modelleri ise genellikle 10 15 metre uzunlugunda olup 45 70 koltuk kapasitelidir ve 20 yuzyil boyunca kullanilan tramvaylarin atasi olarak kabul edilirler Tramvaylar tepelerinden gecen tellerden aldiklari 600 voltluk elektrik ile calisirlar Dogru akimli bu elektrigin guc merkezine geri donusu raylar araciligi ile olur Bu tramvaylar eski modellerde akslara paralel ve yeni modellerde akslara dik olarak monte edilmis iki ya da dort motora sahiptirler Fren sistemleri basincli havayla calisir Frenlemeyi saglayacak basincli hava elektrikli kompresorlerle elde edilir Bazi alanlarda vintage trolley terimi gunumuzde duzenli servis yapan orijinal vagonlari heritage trolley terimi ise kopya ya da taklit tramvaylari belirtmek icin kullanilsa da bu kelimeler cogu zaman ayni anlami ifade eder Ulkelere gore nostaljik tramvaylarAmerika Birlesik Devletleri Memphis Tennessee de bir nostaljik tramvay Kokenleri Birlesik Krallik a dayansa da nostaljik tramvaylar popularitesini ABD de kazanmistir ABD nin pek cok sehrinde tarihi cadde tramvayi olarak da tanimlanabilecek nostaljik tramvay hatlari modern hafif rayli sistemlerinin yaninda yerlerini almistir Diger bolgelerde oldugu gibi Amerika daki destekcilerinin amaci da eski tarihi ulasim yontemlerini 21 yuzyila getirmektir Bununla beraber pek cok nostaljik tramvay hattinin kurulum maliyeti daha yeni hatlar ile kiyaslandiginda daha azdir Tarihi tip tramvaylar sonradan modifiye edilmedigi takdirde engelli bireylerin kullanimina uygun degildir Bu sistemler ABD de yirmiden fazla sehirde yer almaktadir ve yapim asamasinda olan kirk tane daha bulunmaktadir Su anda isleyen nostaljik tramvay sistemleri arasinda Little Rock Arkansas Memphis Tennessee New Orleans Louisiana Philadelphia Tampa ve Florida da yer alanlari en buyukleri arasindadir Bir nostaljik hat da gunumuzde Charlotte Kuzey Karolina da tamamlanmistir ve sehrin yeni ulasim sisteminin bir parcasi olmak uzeredir ne zaman Birlesik Krallik Birlesik Krallik a bagli Man Adasi nda yer alan tarihi tramvay vagonu Nostaljik tramvay fikri ilk olarak muhtemelen 1950 yilinda Galler yoresinde tamamen gonulluler tarafindan kurtarilan ve isletilen ile atildi Bir grup heveslisinin attigi bu ilk adimlar gecmisin korunmasi hareketinin baslangici kabul edilmekle birlikte gunumuze yuzlerce nostaljik hat kazandirdi Ingiltere deki tarihi tramvay hatlarinin cok buyuk bir kismi Nostalji Hareketi baslamadan once kaldirilmis raylar ve tramvaylar hurdaya cikarilmistir Tramvaylar gunumuzde Ingiltere sehirlerine geri donuyor olmasina ragmen bu araclar tarihi olmayip modern tramvaylardir Hong Kong Hong Kong daki Hong Kong Tramvaylari da Hong Kong kultur mirasinin bir parcasi olarak gorulmektedir Turkiye Turkiye de hizmet vermekte olan nostaljik tramvaylari 37 yil aradan sonra tekrar hizmete giren T3 Kadikoy Moda Nostaljik Ring Tramvay Hatti ve Beyoglu ndaki T2 Taksim Tunel Nostaljik Tramvay Hatti olusturur 1 Kasim 2003 tarihinde hizmete giren Kadikoy Moda Tramvayi nda 2 6 km lik sistemde 10 istasyon yer almaktadir 4 adet tramvay aracinin calistigi Kadikoy Moda tramvayi Kadikoy meydanindan hareket edip otobus ozel yolu ve Bahariye Caddesi ni takip ederek Moda Caddesi uzerinden tekrar Kadikoy Meydani na gelmektedir Hattin tur suresi 205 dakikadir 1990 yilinin sonlarinda Taksim Tunel arasinda tarihi tramvay tekrar isletmeye alinmis olup halen 3 motris cekici 2 vagon ile 1640 m lik hat uzerinde turistik bir islev gormesinin yaninda yilda 14 600 sefer ve 23 944 km yaparak gunluk ortalama 6 000 yolcu tasimaktadir source source source source source source T3 Kadikoy Moda Nostaljik Ring Tramvay Hatti araci Altiyol istasyonuna giderekn Mart 2013 T2 Taksim Tunel Nostaljik Tramvay Hatti araclari Galatasaray Lisesi nin onunde Taksim Meydani ile Tunel Meydani arasinda sefer yapan nostaljik tramvay Taksim Meydani 2019 Kaynakca Seashore Trolley Museum 29 Ocak 2002 tarihinde kaynagindan arsivlendi Istanbul net tr sitesi 6 Temmuz 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce nostaljik tramvay hakkinda bir sayfa29 Ocak 2002 tarihinde Wayback Machine sitesinde