Mehmet Nuri Conker (29 Eylül 1882, Selanik, Osmanlı İmparatorluğu - 11 Ocak 1937, Ankara, Türkiye), Türk asker ve siyasetçi.
Mehmet Nuri Conker | |
---|---|
Türkiye Büyük Millet Meclisi 2., 3., 4. ve 5. Dönem Milletvekili | |
Görev süresi 11 Ağustos 1923 - 11 Ocak 1937 | |
Seçim bölgesi | 1923 – Kütahya 1927 – Kütahya 1931 – Gaziantep 1935 – Gaziantep |
Serbest Cumhuriyet Fırkası Genel Sekreteri | |
Görev süresi 12 Ağustos 1930 - 17 Kasım 1930 | |
Yerine geldiği | Yeni makam |
Yerine gelen | Makam kaldırıldı |
Kişisel bilgiler | |
Doğum | 29 Eylül 1882 Selanik, Osmanlı İmparatorluğu |
Ölüm | 11 Ocak 1937 (54 yaşında) Ankara, Türkiye |
Partisi | Cumhuriyet Halk Fırkası (1923-1930) Serbest Cumhuriyet Fırkası (1930) Cumhuriyet Halk Partisi (1930-1937) |
Bitirdiği okul | Harp Okulu |
Mesleği | Asker, Siyasetçi |
Ödülleri | |
Askerî hizmeti | |
Bağlılığı | 1318-P. 15 Osmanlı (1902-1920) Türkiye (1920-1927) |
Hizmet yılları | 1902-1927 |
Rütbesi | Miralay |
Komutası | 1. Tümen Kurmay Başkanı, 24. Alay, Lahey Askeri Ataşesi Basın ve İstihbarat Genel Müdürü, Ankara Komutanı, 41. Tümen (Adana Vilayeti Valisi) |
Çatışma/savaşları | Trablusgarp Savaşı Balkan Savaşları I. Dünya Savaşı Türk Kurtuluş Savaşı |
Hayatı
Osman Bey'in oğludur. 14 Mart 1900 tarihinde girdiği Harp Okulundan 6 Aralık 1902 tarihinde Teğmen, devam ettiği Harp Akademisinden 5 Kasım 1905 tarihinde Mümtaz Yüzbaşı rütbesiyle mezun oldu ve 3. Ordu emrine verildi.
17 Ekim 1906 tarihinde 34. Alay 3. Tabur 4. Bölük Komutanı, 20 Mart 1907 tarihinde 3. Ordu 5. Nişancı Tabur Komutanı Yardımcısı, 26 Ağustos 1910 tarihinde 5. Ordu Küçük zabit (Astsubay) Okulu Müdürü olarak atandı. 28 Mart 1911 tarihinde Kurmay Yüzbaşı rütbesine terfi etti.
22 Haziran 1911 tarihinde Üsküp Redif Tümeni Kurmay Başkanlığına, 31 Ekim 1911 tarihinde Bingazi Kuvvetleri Kurmaylığına atandı. 5 Kasım 1911'de Kurmay Kıdemli Yüzbaşı rütbesine terfi etti.
2 Ocak 1912 tarihinde Bingazi Genel Komutanlığı Kurmaylığına atandı. 5 Haziran 1912 tarihinde Kurmay Binbaşı rütbesine terfi etti.
16 Ekim 1912'de İstanbul'a döndü. 25 Kasım 1912'de Çanakkale Boğazı Kolordusu Kurmaylığına atandı. 8 Şubat 1913 tarihinde Balkan Savaşları sırasında Bolayır Muharebesi'nde yaralandı ve 27 Nisan 1913'te tedavi için Almanya'ya gönderildi. 15 Aralık 1913'te Genelkurmay 2. Şube'de görevlendirildi. 8 Ocak 1914'te 1. Tümen Kurmay Başkanı, 13 Temmuz 1914'te 3. Kolordu emrindeki 24. Piyade Alay Komutanı olarak atandı.
5 Eylül 1915'te Kurmay Yarbay rütbesine terfi etti ve 8. Tümen Komutanı olarak atandı. 23 Nisan 1917'de Lahey Ataşemiliteri olarak görevlendirildi.
13 Haziran 1920'de Türk Kurtuluş Savaşı'na katılmak üzere Ankara'ya geldi. TBMM tarafından Basın ve İstihbarat Genel Müdürlüğü'ne atandı. 11 Eylül 1920'de Ankara Komutanlığı görevine atandı. 16 Eylül 1920'de 41. Tümen Komutanı olarak görevlendirildi. 11 Şubat 1921'de 41. Tümen Komutanlığı görevine ilaveten Adana Valiliği görevine atandı.
27 Şubat 1921'de satın alma ve eşya sevki işleriyle görevli olarak Almanya'ya gönderildi. Türk Kurtuluş Savaşı'ndan sonra başarılarından ötürü 1 Eylül 1923 tarihinde Kurmay Albay rütbesine terfi etti ve TBMM tarafından Kırmızı şeritli İstiklâl Madalyası ile taltif edildi.
1925-1927 yılları arasında TBMM'de Kütahya milletvekili olarak görev aldı. 4 Temmuz 1927 tarihinde kendi isteğiyle ordudan emekli oldu.
TBMM II. ve III. Kütahya, IV. Dönem (Ara Seçim) ve V. Dönem Gaziantep Milletvekilliği, II. Dönem 5. Şube Başkanı, IV. Dönem Parlamentolar Türk Grubu Kurucu Üyeliği, V. Dönem TBMM Başkan Vekilliği yaptı.
11 Ocak 1937'de geçirdiği bir kalp krizi sonucu Ankara'da öldü.
Almanca biliyordu.
Atatürk ile arkadaşlığı
Mustafa Kemal Atatürk'ün çocukluk ve silah arkadaşıdır. Selânik'te mahalle arkadaşı, sonra Askeri Rüştiye'de, Manastır İdadisi'nde, İstanbul Harbiye Mektebi'nde, Harp Akademisi'nde okul arkadaşlığı ettiler. Selanik'te Üçüncü Ordu, Hareket Ordusu, Arnavutluk Harekâtı, Afrika'da Trablusgarp ve Bingazi Muharebeleri, Çanakkale Anafartalar ve Conkbayırı Muharebeleri, Doğu'da Muş Cephesi, İstiklal Harbi ve inkılaplar devrinde hep birlikte görev yaptılar.
Vefatına kadar çoğunlukla Mustafa Kemal Atatürk ile beraber bulundu. Atatürk onun arkadaşlığını daima aramış ve birbirlerine karşı vefalı dost olmuşlardır. Onunla şakalaşmaları, konuşmaları samimi bir hava içinde geçerdi. Latife Hanım dışında Atatürk'le samimi olarak konuşup, ona adıyla ("Kemal" diyerek) ve ikinci tekil şahısla ("Sen" şeklinde) hitap edebilen tek kişi olup Atatürk'ün, ölümüne, annesinden sonra, en çok üzüldüğü kişidir. Anlatılanlara göre ölüm haberi geldiğinde "Ah Nuri, bizi nasıl bırakıp gidersin" deyip hüngür hüngür ağlamıştı. Sonra ise arabasına binip dolaşmış, saatlerce kendisinden haber alınamamıştı.
Conkbayırı Muharebelerindeki başarılarına atıf olarak Conker soyadı Atatürk tarafından verildi.
Kitapları
Zabit ve Komutan adlı bir eseri vardır. Mustafa Kemal Atatürk'ün Zâbit ve Kumandan ile Hasbihal isimli kitabı bu eseri okuduktan sonra onunla "hasbihal" şeklinde cevabıdır.
Kaynakça
- ^ a b c d T.C. Genelkurmay Harp Tarihi Başkanlığı Yayınları, Türk İstiklâl Harbine Katılan Tümen ve Daha Üst Kademelerdeki Komutanların Biyografileri, Genelkurmay Başkanlığı Basımevi, Ankara, 1972, s. 174.
- ^ "TBMM Albümü 1. Cilt (1920-1950)" (PDF). TBMM Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü. 6 Şubat 2016 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 24 Ağustos 2022.
- ^ Erik Jan Zürcher, The Unionist Factor: The Role of the Committee of Union and Progress in the Turkish National Movement, 1905-1926, BRILL, 1984, , p. 48.
- ^ a b . 30 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2007.
- ^ Atatürk Anlatıyor
- ^ . 15 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2022.
|başlık=
dış bağlantı ()
Parti siyasi görevi | ||
---|---|---|
Önce gelen: Yeni makam | Serbest Cumhuriyet Fırkası Genel Sekreteri 12 Ağustos 1930 - 17 Kasım 1930 | Sonra gelen: Makam kaldırıldı |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mehmet Nuri Conker 29 Eylul 1882 Selanik Osmanli Imparatorlugu 11 Ocak 1937 Ankara Turkiye Turk asker ve siyasetci Mehmet Nuri ConkerTurkiye Buyuk Millet Meclisi 2 3 4 ve 5 Donem MilletvekiliGorev suresi 11 Agustos 1923 11 Ocak 1937Secim bolgesi 1923 Kutahya 1927 Kutahya 1931 Gaziantep 1935 GaziantepSerbest Cumhuriyet Firkasi Genel SekreteriGorev suresi 12 Agustos 1930 17 Kasim 1930Yerine geldigi Yeni makamYerine gelen Makam kaldirildiKisisel bilgilerDogum 29 Eylul 1882 Selanik Osmanli ImparatorluguOlum 11 Ocak 1937 54 yasinda Ankara TurkiyePartisi Cumhuriyet Halk Firkasi 1923 1930 Serbest Cumhuriyet Firkasi 1930 Cumhuriyet Halk Partisi 1930 1937 Bitirdigi okul Harp OkuluMeslegi Asker SiyasetciOdulleriAskeri hizmetiBagliligi 1318 P 15 Osmanli 1902 1920 Turkiye 1920 1927 Hizmet yillari 1902 1927Rutbesi MiralayKomutasi 1 Tumen Kurmay Baskani 24 Alay Lahey Askeri Atasesi Basin ve Istihbarat Genel Muduru Ankara Komutani 41 Tumen Adana Vilayeti Valisi Catisma savaslari Trablusgarp Savasi Balkan Savaslari I Dunya Savasi Turk Kurtulus SavasiHayatiOsman Bey in ogludur 14 Mart 1900 tarihinde girdigi Harp Okulundan 6 Aralik 1902 tarihinde Tegmen devam ettigi Harp Akademisinden 5 Kasim 1905 tarihinde Mumtaz Yuzbasi rutbesiyle mezun oldu ve 3 Ordu emrine verildi 17 Ekim 1906 tarihinde 34 Alay 3 Tabur 4 Boluk Komutani 20 Mart 1907 tarihinde 3 Ordu 5 Nisanci Tabur Komutani Yardimcisi 26 Agustos 1910 tarihinde 5 Ordu Kucuk zabit Astsubay Okulu Muduru olarak atandi 28 Mart 1911 tarihinde Kurmay Yuzbasi rutbesine terfi etti 22 Haziran 1911 tarihinde Uskup Redif Tumeni Kurmay Baskanligina 31 Ekim 1911 tarihinde Bingazi Kuvvetleri Kurmayligina atandi 5 Kasim 1911 de Kurmay Kidemli Yuzbasi rutbesine terfi etti 2 Ocak 1912 tarihinde Bingazi Genel Komutanligi Kurmayligina atandi 5 Haziran 1912 tarihinde Kurmay Binbasi rutbesine terfi etti 16 Ekim 1912 de Istanbul a dondu 25 Kasim 1912 de Canakkale Bogazi Kolordusu Kurmayligina atandi 8 Subat 1913 tarihinde Balkan Savaslari sirasinda Bolayir Muharebesi nde yaralandi ve 27 Nisan 1913 te tedavi icin Almanya ya gonderildi 15 Aralik 1913 te Genelkurmay 2 Sube de gorevlendirildi 8 Ocak 1914 te 1 Tumen Kurmay Baskani 13 Temmuz 1914 te 3 Kolordu emrindeki 24 Piyade Alay Komutani olarak atandi 5 Eylul 1915 te Kurmay Yarbay rutbesine terfi etti ve 8 Tumen Komutani olarak atandi 23 Nisan 1917 de Lahey Atasemiliteri olarak gorevlendirildi 13 Haziran 1920 de Turk Kurtulus Savasi na katilmak uzere Ankara ya geldi TBMM tarafindan Basin ve Istihbarat Genel Mudurlugu ne atandi 11 Eylul 1920 de Ankara Komutanligi gorevine atandi 16 Eylul 1920 de 41 Tumen Komutani olarak gorevlendirildi 11 Subat 1921 de 41 Tumen Komutanligi gorevine ilaveten Adana Valiligi gorevine atandi 27 Subat 1921 de satin alma ve esya sevki isleriyle gorevli olarak Almanya ya gonderildi Turk Kurtulus Savasi ndan sonra basarilarindan oturu 1 Eylul 1923 tarihinde Kurmay Albay rutbesine terfi etti ve TBMM tarafindan Kirmizi seritli Istiklal Madalyasi ile taltif edildi 1925 1927 yillari arasinda TBMM de Kutahya milletvekili olarak gorev aldi 4 Temmuz 1927 tarihinde kendi istegiyle ordudan emekli oldu TBMM II ve III Kutahya IV Donem Ara Secim ve V Donem Gaziantep Milletvekilligi II Donem 5 Sube Baskani IV Donem Parlamentolar Turk Grubu Kurucu Uyeligi V Donem TBMM Baskan Vekilligi yapti 11 Ocak 1937 de gecirdigi bir kalp krizi sonucu Ankara da oldu Almanca biliyordu Ataturk ile arkadasligiConker ve Ataturk 1931 Mustafa Kemal Ataturk un cocukluk ve silah arkadasidir Selanik te mahalle arkadasi sonra Askeri Rustiye de Manastir Idadisi nde Istanbul Harbiye Mektebi nde Harp Akademisi nde okul arkadasligi ettiler Selanik te Ucuncu Ordu Hareket Ordusu Arnavutluk Harekati Afrika da Trablusgarp ve Bingazi Muharebeleri Canakkale Anafartalar ve Conkbayiri Muharebeleri Dogu da Mus Cephesi Istiklal Harbi ve inkilaplar devrinde hep birlikte gorev yaptilar Vefatina kadar cogunlukla Mustafa Kemal Ataturk ile beraber bulundu Ataturk onun arkadasligini daima aramis ve birbirlerine karsi vefali dost olmuslardir Onunla sakalasmalari konusmalari samimi bir hava icinde gecerdi Latife Hanim disinda Ataturk le samimi olarak konusup ona adiyla Kemal diyerek ve ikinci tekil sahisla Sen seklinde hitap edebilen tek kisi olup Ataturk un olumune annesinden sonra en cok uzuldugu kisidir Anlatilanlara gore olum haberi geldiginde Ah Nuri bizi nasil birakip gidersin deyip hungur hungur aglamisti Sonra ise arabasina binip dolasmis saatlerce kendisinden haber alinamamisti Conkbayiri Muharebelerindeki basarilarina atif olarak Conker soyadi Ataturk tarafindan verildi KitaplariZabit ve Komutan adli bir eseri vardir Mustafa Kemal Ataturk un Zabit ve Kumandan ile Hasbihal isimli kitabi bu eseri okuduktan sonra onunla hasbihal seklinde cevabidir Kaynakca a b c d T C Genelkurmay Harp Tarihi Baskanligi Yayinlari Turk Istiklal Harbine Katilan Tumen ve Daha Ust Kademelerdeki Komutanlarin Biyografileri Genelkurmay Baskanligi Basimevi Ankara 1972 s 174 TBMM Albumu 1 Cilt 1920 1950 PDF TBMM Basin ve Halkla Iliskiler Mudurlugu 6 Subat 2016 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 24 Agustos 2022 Erik Jan Zurcher The Unionist Factor The Role of the Committee of Union and Progress in the Turkish National Movement 1905 1926 BRILL 1984 ISBN 978 90 04 07262 6 p 48 a b 30 Eylul 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Eylul 2007 Ataturk Anlatiyor 15 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Temmuz 2022 baslik dis baglanti yardim Parti siyasi goreviOnce gelen Yeni makam Serbest Cumhuriyet Firkasi Genel Sekreteri 12 Agustos 1930 17 Kasim 1930 Sonra gelen Makam kaldirildi