Nuriye Ferhan Erdem (d. 1914, İstanbul - ö. 30 Eylül 2006), Türk jeolog, siyasetçi.
Nuriye Pınar | |
---|---|
Doğum | 1914 İstanbul |
Ölüm | 30 Eylül 2006 İstanbul |
Milliyet | Türk |
Eğitim | Bordeux Üniversitesi (lisans), İstanbul Üniversitesi (doktora) |
Evlilikler | Mehmet Erdem |
Kariyeri | |
Dalı | Jeoloji |
Doktora danışmanı | Eduard Parejas – Marcel Fouch |
Türkiye'nin ilk kadın jeoloğu ve deprem uzmanı. Türkiye'nin ilk deprem kataloğunu Ervin Lahn ile birlikte tamamladı ve 1940’lı yıllarda Marmara ve Ege'de deprem üreten fayların tehlikesini ortaya koydu. Paleontolojik çalışmalar da yapan Nuriye Pınar, Anadolu’ya özgü üç yeni echinid türü buldu.
1954-1960 yılları arasında TBMM X. ve XI. dönem Demokrat Parti İzmir milletvekilliği yaptı.
Yaşamı
1914 yılında İstanbul'da doğdu. Babası Müderris Asım Efendi idi. 1932 yılında Erenköy Kız Lisesi'nden mezun oldu. Aynı yıl, Ecnebi Memleketlere Gönderilecek Talebe Hakkında Kanun ile liselerde muallim (öğretmen) olmak üzere açılan sınavı kazandı. Fransa nın Bordeaux Üniversitesi'nde Doğa Bilimleri (jeoloji, botanik ve zooloji) lisans düzeyindeki öğrenimini, kimya sertifikası da alarak tamamladı. 1937'de yurda döndü ve İstanbul Üniversitesi Jeoloji Enstitüsü'nün kadrosuna asistan olarak katıldı.
1937-1942 yılları arasında Cenevre Üniversitesi'nden Eduard Paréjas'ın Jeoloji Enstitüsü’nde Fransızca olarak verdiği Alp Tektoniği, Stratigrafi ve Paleontoloji derslerine tercüman asistan olarak girdi. Bu dönemde yapılan çeviriler yoluyla jeolojik terimlerin Türkçeye kazandırılmasında rol oynadı. Paréjas'ın "Türkiye'nin Arzanî Tektoniği" adlı kitabının çevirisini 1941'de tamamladı; bu tercüme İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Monografileri’nin birinci sayısı olarak yayınlandı. 1942'de Grenoble Jeoloji Enstitüsü'nden Maurioe Gignoux'un "Traite de Géologie Statigraphique" adlı eserini Hamit Nafiz Pamir ve Enver Altınlı ile birlikte "Stratigrafik Jeoloji" adıyla Türkçeye çevirdi.
1940'lı yıllarda depremler ile ilgilenmeye başladı. 1939 Erzincan depremi ve 1943 Adapazarı-Hendek depremi depremi ile ilgili bilimsel makaleler yayımladı. Doktora çalışmasına Marmara Denizi çevresinde meydana gelen yıkıcı depremlerin nedenlerini araştırmakla başladı. 1942’de Marmara Denizi'nin fay haritasını ilk defa Kuzey Anadolu Fayı (KAF) ile ilişkilendirerek çizdi. Bu haritada o zamana dek Bolu'ya değin uzandığı bilinen fayı, İzmit'e kadar uzattı; Marmara Denizi'ndeki çukurlardan geçirerek Mürefte'ye bağladı. İzmit Körfezi’nden Ganos’a doğru uzanan üç derin çukurdan geçen Ana Marmara fayının varlığını ilk kez ortaya koydu. Tezi, Türkiye’de yapılmış ikinci jeoloji doktora tezidir. "Marmara Denizi Havzasının Sismik Jeolojisi ve Meteorolojisi" başlıklı makale, Fen Fakültesi Monografileri'nin beşinci sayısında (1942) yayınlanmıştır.
Nuriye Pınar, 1949 Karaburun depremi ile ilgili yaptığı incelemeleri "23 Temmuz 1949 Karaburun (İzmir) Depreminin Jeolojik ve Sismolojik Etüdü" adıyla Fen Fakültesi Mecmuası’nda yayınladı. Ervin Lahn (sonraki adı Emin İlhan) ile birlikte Anadolu'da etkili olan depremleri sistemsel olarak listeledi ve bu çalışması Bayındırlık Bakanlığı tarafından "Türkiye’nin Deprem Bölgeleri İzahlı Kataloğu" adıyla 1952’de basıldı.
Nuriye Pınar 1951'de (ESC) üyeliğine seçildi; yaklaşık on yıl Türkiye’nin ulusal deprem raporlarını hazırladı. 1951 yılında meydana gelen Kurşunlu (Çankırı) depremi, 1953 Yenice-Gönen depremi, 1952 Adana depremi hakkında çalışmalar yaptı.
İstanbul Üniversitesi'nde paleontoloji dersleri vermeye 1954'e kadar devam etti. İstanbul Üniversitesi Enstitü Müzesi’nin yeniden oluşturulması için Fransa’ya giderek; Paris Doğa Tarihi Müzesi’nde 1951-1955 yılları arasında ekinidler ile ilgili araştırmalar yaptı; Anadolu’ya özgü üç yeni tür buldu ve gerek bulgularını, gerekse çalışmaları sırasında geliştirdiği biyometrik yöntemi açıklayan makaleler yayımladı. Üç yeni tür: , , olarak adlandırılır. Bu üç yeni tür ve Nuriye Pınar'ın onlarla birlikte Çatalca, Tercan, Palu, Kandıra, Raman Dağı, Aşkale ve Antakya’nın Samandağ bölgelerinden derlediği echinid örnekleri "Prof. Dr. Nuriye Pınar Erdem Adapazarı ve Palu (Erzurum) Echinid Koleksiyonu" adı altında İstanbul Üniversitesi Jeoloji Müzesi Özel Koleksiyonlar Bölümü'nde sergilenmektedir.
1953 yılında başbakan Adnan Menderes'in daveti üzerine milletvekili adayı oldu. 1954-1960 yılları arasında TBMM 10. ve 11. dönem Demokrat (DP) Parti İzmir milletvekilliği yaptı. Milletvekilliği sırasında Dünya Parlamentolar Birliği’nin Türk Grubu Genel Sekreterliğini yürüttü. Aynı dönemde iki yıl (1956-1958)Türkiye Jeoloji Kurumu'nun başkanlığını yaptı. 1956 yılında Berkeley’deki 1906 San Francisco (ABD) depreminin ellinci yıl dönümü nedeniyle düzenlenen ilk Dünya Deprem Mühendisleri Konferansı’na katıldı ve 1939 Erzincan depremi sonrasında Türkiye’de geliştirilen yapı yönetmeliği çalışmalarını sundu. Aynı yıl ABD Dışleri Bakanlığı’nın davetlisi olarak milletvekilliğinin yanı sıra bir bilim insanı ve "Dünya’daki tek kadın deprem uzmanı jeolog" olarak Amerikan Senatosu’na takdim edildi.
1960’da askeri yönetimin başlamasıyla Yassıada'da yargılandı ve Kayseri'de iki buçuk yıl ceza evinde tutuklu kaldı. Aynı süreci paylaştığı Bilecik milletvekili Mehmet Erdem ile evlendi.
Ceza evinden çıktıktan sonra jeoloji çalışmalarına ara vermek zorunda kaldı. Bir süre eğitim kurumlarında çeşitli görevlerde bulundu. 1967’de ilk defa düzenlenen Türkiye Deprem Paneli’ne katılarak depremlerle mücadeledeki görüşlerini aktardı. 1967'deki Af Yasası ile yeniden akademiye dönerek İstanbul Devlet Mühendislik ve Mimarlık Akademisi İnşaat Mühendisliği Bölümü’ne profesör olarak atandı. Genel jeoloji konularının yanı sıra jeofizik araştırmalar, depremler ve depreme dayanıklı yapılar gibi başlıkları da içeren bir ders kitabı yayımladı. "Mühendislik Jeolojisi" adlı kitap, Türkiye’de yayınlanan ikinci mühendislik jeolojisi kitabıdır. 1982 yılında Yıldız Teknik Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölüm Başkanı iken emekli oldu.
Deprem zararlarının azaltılması ve alınacak önlemlerle ilgili popüler bilim yazıları da yazan Nuriye Pınar, Türkiye Deprem Vakfı mütevelli üyesi seçilmiş, Türk Parlamenterler Birliği, Türkiye Jeologlar Birliği, Ekoloji ve Çevre Dostları, Türk Kadınlar Konseyi gibi sivil toplum kuruluşlarında da çalışmalar yaptı. 2006'da İstanbul'da öldü. Cenazesi Bilecik'te toprağa verildi.
Kaynakça
- ^ TBMM Milletvekili Albümü Cilt 2 Dip Not 59: MERNİS’ten çıkarılan vukuatlı nüfus kayıt örneğinde; 31 Aralık 1962'de evlenerek, "Erdem" soyadını aldığı görülmüştür.
- ^ . tbmm.gov.tr. 29 Ekim 2012. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2014.
- ^ a b c d e f g Okay, Nilgün. "Türkiye'nin ilk kadın jeolog ve deprem uzmanı" (PDF). Mavi Gezegen, cilt.23, Yıl 2017. 24 Nisan 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 11 Nisan 2020.
- ^ "Yıkıcı deprem olmaz". Yeni Şafak, 17 Mayıs 2017. 11 Nisan 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Nisan 2020.
- ^ Oğuz, Serhat. "lk Türk 'civelek' profesörü". Milliyet gazetesi, 8 Mart 2002. 11 Nisan 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Nisan 2020.
- ^ Bektan, Ali. . Bursaarena.com, 29 Ocak 2020. 1 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2020.
- ^ Kemankaş, İsmail. . Enbursa.com, 13 Ocak 2018. 27 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2020.
- ^ "İstanbul: Türkiye'nin İlk Jeologu Erdem, Vefat Etti". Haberler.com 30 Eylül 2006. 11 Nisan 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Nisan 2020.
Dış bağlantılar
- İz Bırakan Kadınlar: Nuriye Pınar, NTV Radyo, 24 Mart 2016
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Nuriye Ferhan Erdem d 1914 Istanbul o 30 Eylul 2006 Turk jeolog siyasetci Nuriye PinarDogum1914 IstanbulOlum30 Eylul 2006 IstanbulMilliyetTurkEgitimBordeux Universitesi lisans Istanbul Universitesi doktora EvliliklerMehmet ErdemKariyeriDaliJeolojiDoktora danismaniEduard Parejas Marcel Fouch Turkiye nin ilk kadin jeologu ve deprem uzmani Turkiye nin ilk deprem katalogunu Ervin Lahn ile birlikte tamamladi ve 1940 li yillarda Marmara ve Ege de deprem ureten faylarin tehlikesini ortaya koydu Paleontolojik calismalar da yapan Nuriye Pinar Anadolu ya ozgu uc yeni echinid turu buldu 1954 1960 yillari arasinda TBMM X ve XI donem Demokrat Parti Izmir milletvekilligi yapti Yasami1914 yilinda Istanbul da dogdu Babasi Muderris Asim Efendi idi 1932 yilinda Erenkoy Kiz Lisesi nden mezun oldu Ayni yil Ecnebi Memleketlere Gonderilecek Talebe Hakkinda Kanun ile liselerde muallim ogretmen olmak uzere acilan sinavi kazandi Fransa nin Bordeaux Universitesi nde Doga Bilimleri jeoloji botanik ve zooloji lisans duzeyindeki ogrenimini kimya sertifikasi da alarak tamamladi 1937 de yurda dondu ve Istanbul Universitesi Jeoloji Enstitusu nun kadrosuna asistan olarak katildi 1937 1942 yillari arasinda Cenevre Universitesi nden Eduard Parejas in Jeoloji Enstitusu nde Fransizca olarak verdigi Alp Tektonigi Stratigrafi ve Paleontoloji derslerine tercuman asistan olarak girdi Bu donemde yapilan ceviriler yoluyla jeolojik terimlerin Turkceye kazandirilmasinda rol oynadi Parejas in Turkiye nin Arzani Tektonigi adli kitabinin cevirisini 1941 de tamamladi bu tercume Istanbul Universitesi Fen Fakultesi Monografileri nin birinci sayisi olarak yayinlandi 1942 de Grenoble Jeoloji Enstitusu nden Maurioe Gignoux un Traite de Geologie Statigraphique adli eserini Hamit Nafiz Pamir ve Enver Altinli ile birlikte Stratigrafik Jeoloji adiyla Turkceye cevirdi 1940 li yillarda depremler ile ilgilenmeye basladi 1939 Erzincan depremi ve 1943 Adapazari Hendek depremi depremi ile ilgili bilimsel makaleler yayimladi Doktora calismasina Marmara Denizi cevresinde meydana gelen yikici depremlerin nedenlerini arastirmakla basladi 1942 de Marmara Denizi nin fay haritasini ilk defa Kuzey Anadolu Fayi KAF ile iliskilendirerek cizdi Bu haritada o zamana dek Bolu ya degin uzandigi bilinen fayi Izmit e kadar uzatti Marmara Denizi ndeki cukurlardan gecirerek Murefte ye bagladi Izmit Korfezi nden Ganos a dogru uzanan uc derin cukurdan gecen Ana Marmara fayinin varligini ilk kez ortaya koydu Tezi Turkiye de yapilmis ikinci jeoloji doktora tezidir Marmara Denizi Havzasinin Sismik Jeolojisi ve Meteorolojisi baslikli makale Fen Fakultesi Monografileri nin besinci sayisinda 1942 yayinlanmistir Nuriye Pinar 1949 Karaburun depremi ile ilgili yaptigi incelemeleri 23 Temmuz 1949 Karaburun Izmir Depreminin Jeolojik ve Sismolojik Etudu adiyla Fen Fakultesi Mecmuasi nda yayinladi Ervin Lahn sonraki adi Emin Ilhan ile birlikte Anadolu da etkili olan depremleri sistemsel olarak listeledi ve bu calismasi Bayindirlik Bakanligi tarafindan Turkiye nin Deprem Bolgeleri Izahli Katalogu adiyla 1952 de basildi Nuriye Pinar 1951 de ESC uyeligine secildi yaklasik on yil Turkiye nin ulusal deprem raporlarini hazirladi 1951 yilinda meydana gelen Kursunlu Cankiri depremi 1953 Yenice Gonen depremi 1952 Adana depremi hakkinda calismalar yapti Istanbul Universitesi nde paleontoloji dersleri vermeye 1954 e kadar devam etti Istanbul Universitesi Enstitu Muzesi nin yeniden olusturulmasi icin Fransa ya giderek Paris Doga Tarihi Muzesi nde 1951 1955 yillari arasinda ekinidler ile ilgili arastirmalar yapti Anadolu ya ozgu uc yeni tur buldu ve gerek bulgularini gerekse calismalari sirasinda gelistirdigi biyometrik yontemi aciklayan makaleler yayimladi Uc yeni tur olarak adlandirilir Bu uc yeni tur ve Nuriye Pinar in onlarla birlikte Catalca Tercan Palu Kandira Raman Dagi Askale ve Antakya nin Samandag bolgelerinden derledigi echinid ornekleri Prof Dr Nuriye Pinar Erdem Adapazari ve Palu Erzurum Echinid Koleksiyonu adi altinda Istanbul Universitesi Jeoloji Muzesi Ozel Koleksiyonlar Bolumu nde sergilenmektedir 1953 yilinda basbakan Adnan Menderes in daveti uzerine milletvekili adayi oldu 1954 1960 yillari arasinda TBMM 10 ve 11 donem Demokrat DP Parti Izmir milletvekilligi yapti Milletvekilligi sirasinda Dunya Parlamentolar Birligi nin Turk Grubu Genel Sekreterligini yuruttu Ayni donemde iki yil 1956 1958 Turkiye Jeoloji Kurumu nun baskanligini yapti 1956 yilinda Berkeley deki 1906 San Francisco ABD depreminin ellinci yil donumu nedeniyle duzenlenen ilk Dunya Deprem Muhendisleri Konferansi na katildi ve 1939 Erzincan depremi sonrasinda Turkiye de gelistirilen yapi yonetmeligi calismalarini sundu Ayni yil ABD Disleri Bakanligi nin davetlisi olarak milletvekilliginin yani sira bir bilim insani ve Dunya daki tek kadin deprem uzmani jeolog olarak Amerikan Senatosu na takdim edildi 1960 da askeri yonetimin baslamasiyla Yassiada da yargilandi ve Kayseri de iki bucuk yil ceza evinde tutuklu kaldi Ayni sureci paylastigi Bilecik milletvekili Mehmet Erdem ile evlendi Ceza evinden ciktiktan sonra jeoloji calismalarina ara vermek zorunda kaldi Bir sure egitim kurumlarinda cesitli gorevlerde bulundu 1967 de ilk defa duzenlenen Turkiye Deprem Paneli ne katilarak depremlerle mucadeledeki goruslerini aktardi 1967 deki Af Yasasi ile yeniden akademiye donerek Istanbul Devlet Muhendislik ve Mimarlik Akademisi Insaat Muhendisligi Bolumu ne profesor olarak atandi Genel jeoloji konularinin yani sira jeofizik arastirmalar depremler ve depreme dayanikli yapilar gibi basliklari da iceren bir ders kitabi yayimladi Muhendislik Jeolojisi adli kitap Turkiye de yayinlanan ikinci muhendislik jeolojisi kitabidir 1982 yilinda Yildiz Teknik Universitesi Insaat Muhendisligi Bolum Baskani iken emekli oldu Deprem zararlarinin azaltilmasi ve alinacak onlemlerle ilgili populer bilim yazilari da yazan Nuriye Pinar Turkiye Deprem Vakfi mutevelli uyesi secilmis Turk Parlamenterler Birligi Turkiye Jeologlar Birligi Ekoloji ve Cevre Dostlari Turk Kadinlar Konseyi gibi sivil toplum kuruluslarinda da calismalar yapti 2006 da Istanbul da oldu Cenazesi Bilecik te topraga verildi Kaynakca TBMM Milletvekili Albumu Cilt 2 Dip Not 59 MERNIS ten cikarilan vukuatli nufus kayit orneginde 31 Aralik 1962 de evlenerek Erdem soyadini aldigi gorulmustur tbmm gov tr 29 Ekim 2012 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Haziran 2014 a b c d e f g Okay Nilgun Turkiye nin ilk kadin jeolog ve deprem uzmani PDF Mavi Gezegen cilt 23 Yil 2017 24 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 11 Nisan 2020 Yikici deprem olmaz Yeni Safak 17 Mayis 2017 11 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Nisan 2020 Oguz Serhat lk Turk civelek profesoru Milliyet gazetesi 8 Mart 2002 11 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Nisan 2020 Bektan Ali Bursaarena com 29 Ocak 2020 1 Mart 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Nisan 2020 Kemankas Ismail Enbursa com 13 Ocak 2018 27 Subat 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Nisan 2020 Istanbul Turkiye nin Ilk Jeologu Erdem Vefat Etti Haberler com 30 Eylul 2006 11 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Nisan 2020 Dis baglantilarIz Birakan Kadinlar Nuriye Pinar NTV Radyo 24 Mart 2016