Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
OLPC veya One Laptop per Child dünyadaki çocuklar için eğitimi dönüştürmek amacıyla kurulan kâr amacı gütmeyen organizasyondur; bu hedef, gelişmekte olan ülkeler için eğitim cihazları yaratmak, bunları dağıtmak ve bu cihazlar için yazılım ve içerik oluşturmak idi.
| OLPC | |
|---|---|
 | |
| Kuruluş | Ocak 2005) |
| Merkez | Miami, Florida, ABD |
| Hizmet bölgesi | Dünya |
| Önemli kişiler | Nicholas Negroponte, Seymour Papert, Mary Lou Jepsen, Alan Kay, Mitch Bradley, Rodrigo Arboleda Halaby |
| Resmî site | one.laptop.org |
Birincil hedef, düşük gelirli ülkelerdeki çocukların içerik, medya ve bilgisayar programlama ortamlarına erişmelerini sağlayarak eğitimi dönüştürmek olmaya devam ediyor. Programın başlatıldığı tarihte, bir dizüstü bilgisayarın tipik perakende fiyatı, 1.000 $ 'dan fazla oldu, bu nedenle, düşük maliyetli bir makineyi üretime götürmeden bu hedefe ulaşmak mümkün değildir. Bu, düşük maliyetli ve düşük güçlü bir dizüstü bilgisayar olan OLPC XO-1 Laptop (100 Dolarlık Dizüstü Bilgisayar) oldu. Proje başlangıçta Advanced Micro Devices, eBay, Google, , News Corporation, Nortel gibi üye kuruluşlar tarafından finanse edildi. , Red Hat ve Quanta Computer ayni destek sağladı.
OLPC projesi çok övgü ve eleştiri konusu oldu. Düşük maliyetli, düşük güçlü makinelere imkân sağladığı için; birçok ülkede bakanlık düzeyinde fikir birliği sağlanması için, bilgisayar dijital okuryazarlık eğitiminin ana parçası olduğu; okur yazar olmadan herhangi bir dilde ve özellikle de İngilizce okuryazarlık olmadan çalışan arayüzler yaratmak için övüldü. ABD merkezli odaklanmanın daha büyük problemleri, yüksek toplam maliyetleri, maliyetden çok daha fazla etkilenebileceği, bakım yapılabilirliği, eğitim konusundaki düşük odaklanma ve şimdiye kadar sınırlı başarısı göz önüne alındığında birçok açıdan eleştirildi.
Tarihi
OLPC programı, tam dijital okuryazarlığı sağlamak için erken yaşlarda çocuklar için bilgisayarlar temin etmeyi savunan bir yaklaşım olan Seymour Papert'in pedagojisinde kök salmıştır. Papert, Nicholas Negroponte ile birlikte MIT Medya Laboratuvarında kurdu. Papert, bilgisayar laboratuvarındaki bilgisayarları eski kütüphanelerde duvarlara zincirlenen kitaplarla koymanın eski uygulamasını karşılaştırdı. Negroponte paylaşılan bilgisayarları paylaşılan kalemlere benzetti. Bununla birlikte, bu desen, bilgisayarların o zamanlar yüksek fiyatları göz önüne alındığında kaçınılmaz görünüyordu (2004'e kadar tipik bir dizüstü bilgisayar veya küçük masaüstü için her biri 1,500 dolardan fazla idi).
2005 yılında Negroponte, Davos'ta düzenlenen Dünya Ekonomik Forumu'nda konuştu. Bu konuşmada endüstri, sorunu çözmek, inşaatçı öğrenmeyi sağlayacak, eğitimde devrim yaratacak ve dünyanın bilgisini tüm çocuklara ulaştıracak 100 dolarlık bir dizüstü bilgisayar sağlamak için çağırdı. Negroponte, Bill Gates ve diğerlerinin şüphelenmesine rağmen, Davos'tan AMD'nin, News Corp'un ve diğer birçok firmanın güçlü destek endikasyonlarına olan ilgisini çekti. Baştan beri Negroponte, dizüstü bilgisayarın maliyetini düşürmenin anahtarının ekranın maliyetini düşürmek olduğunu düşünüyordu. Bu nedenle, Davos'tan döndükten sonra, 2005 yılının başında MIT Media Lab fakültesine katılan ekran öncülerinden Mary Lou Jepsen'le görüştüğü zaman tartışmalar hızla düşük maliyetli bir dizüstü bilgisayar sağlamak için yeniliği sergiledi. Projenin artık mümkün olduğuna inanan Negroponte, bunun için ilk şirketin kurulmasına öncülük etti: Hundred Dollar Laptop Corp.
Davos, İsviçre'deki 2006 Dünya Ekonomik Forumu'nda, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) dizüstü bilgisayarını geri alacağını açıkladı. UNDP, "en az gelişmiş ülkelerdeki hedef okullara teknoloji ve kaynaklar" sunmak için OLPC ile çalışacaklarını belirten bir bildiri yayınladı.
Projenin ilk yıllarında, Dernek kalkınma ve lojistik yönetti ve Vakıf Give One Get One kampanyası ("G1G1") gibi bağış toplamayı yönetti.
Intel 2007'de kısa bir süre için derneğe üye oldu. OLPC kurucusu Nicholas Negroponte'nin Intel için bilgisayarlarını damping talebiyle ilgili görüş ayrılıklarını öne sürerek üyeliğini 3 Ocak 2008'de istifa etti.
Negroponte, 2008 yılında, proje için açık kaynaklı yazılımların özel kullanımı hakkında bazı şüpheler gösterdi ve Microsoft'un XO donanımına aktarmaya çalıştığı Windows XP'yi ekleme yönünde bir öneride bulundu. Bununla birlikte, Microsoft'un Windows XP'si bazıları tarafından sürdürülebilir bir işletim sistemi olarak görülmüyordu. Microsoft, Windows XP'yi XO başına 3 $ 'lık satış yapacaklarını açıkladı. XO-1 dizüstü bilgisayarlarda bir seçenek olarak sunulacak ve muhtemelen Linux'un yanında çift önyükleme yapabilecekti. Buna karşılık, OLPC projesinin eski Yazılım ve İçeriğinin eski Başkanı olan Walter Bender OLPC'den ayrıldı ve OLPC içinde geliştirilen açık kaynaklı sugar yazılımının geliştirilmesine devam etmek için Sugar Labs'ı kurdu.Windows lisanslarını satın almak için önemli dağıtımlar seçilmedi.
Charles Kane, 2 Mayıs 2008'de OLPC Birliğinin yeni baş işletme görevlisi ve COO olarak seçildi. 2008 sonlarında, NYC Eğitim Bakanlığı, New York'taki öğrencilerin kullanması için bazı XO bilgisayarları satın aldı.
OLPC için reklamlar, 2008'de gerçek zamanlı veri akışı web sitesinde Hulu ve diğerleri üzerinde akış yapmaya başladı. Bu tür bir reklam, bilinmeyen bir sesli aktörle Lennon'un sesi üzerine redubbing yapan OLPC için John Lennon reklamcılığına sahiptir.
2008'de OLPC kayda değer fonlamayı kaybetti. Yıllık bütçesi 12 milyon dolardan 5 milyon dolara düştü ve 7 Ocak 2009'da yeniden yapılanmaya yol açtı. Sugar işletme ortamının geliştirilmesi tamamen topluluğa taşındı, Latin Amerika destek organizasyonu patlatıldı ve Jim Gettys dahil olmak üzere personel indirimleri yapıldı, ücretli çalışanların yaklaşık% 50'sinden etkilendi. Kalan 32 personel maaş indirimleri gördü. Küçülmeye rağmen OLPC, XO-1.5 dizüstü bilgisayarların geliştirilmesine devam etti.
2010'da OLPC merkezi karargahını Miami'ye taşındı. Miami ofisi şu anda XO-1.5 dizüstü bilgisayar, XO Laptop sürüm 4.0 ve OLPC Dizüstü bilgisayarı da dahil olmak üzere ardılları için satış ve destekleri denetlemektedir.
Mayıs 2010'da tamamlanan Marvell'in finansmanı, vakfı yeniden canlandırdı ve ARM temelli XO-1.75 dizüstü bilgisayarların, tabletlerinin ve sisteminin ilk prototiplerinin 1Q 2012'de tamamlanmasını sağladı. OLPC XO 4.0'un seri üretime yönelik siparişlerini aldı ve 2,5 milyonun üzerinde XO dizüstü bilgisayarını dünyadaki çocuklara gönderdi.
Teknoloji
Daha önce "100 Dolarlık Dizüstü Bilgisayar" veya "Çocuk Makinesi" olarak bilinen XO, dünyadaki gelişmekte olan ülkelerdeki çocuklara dağıtılacak şekilde tasarlanmış ucuz bir dizüstü bilgisayarıdır. Bilgisayarlar onlara bilgi erişimi sağlamak ve "keşfetmek, denemek ve kendini ifade etmek" için fırsatlar sağlamak (inşaatçı öğrenimi) için yaratıldı. Dizüstü bilgisayar Tayvanlı bilgisayar şirketi Quanta Computer tarafından üretildi.
Dayanıklı, düşük güç tüketen bilgisayarlar sabit disk yerine flash belleği kullanıyor. Fedora tabanlı bir işletim sistemini çalıştırıyor ve SugarLabs Sugar kullanıcı arayüzünü kullanıyor. 802.11s kablosuz ağ ağı protokolünü temel alan mobil geçici ağ, öğrencilerin etkinlikler üzerinde işbirliği yapmasına ve İnternet erişimini tek bir bağlantıyla paylaşmasına olanak tanır. Kablosuz ağ, tipik tüketici dizüstü bilgisayarlarından çok daha geniş bir yelpazeye sahiptir. XO-1, tipik dizüstü bilgisayarlardan daha düşük maliyetle ve daha uzun ömürlü olacak şekilde tasarlanmıştır.
2009'da OLPC, en yeni bileşen teknolojilerinden yararlanan XO'yu (XO-1.5 olarak adlandırıldı) ilan etti. XO-1.5, yeni bir VIA C7-M işlemci ve bir 3D grafik motoru ve bir HD video dekoder sağlayan yeni bir yonga seti içerir. 1 GB RAM ve 4 GB'lık dahili depolama alanı, 8 GB'lık bir seçenek var. XO-1.5, aynı ekranı ve güç tüketiminin yarısı olan bir ağ kablosuz arabirimini kullanır.
Donanımın ilk prototip versiyonları Haziran 2009'da piyasaya sürüldü ve bir geliştirici programı aracılığıyla ücretsiz olarak yazılım geliştirme ve test etme olanağı sağladı.
Marvell ARM işlemciyi kullanan ve 150 $ 'dan düşük bir fiyatı ve 2011'de tarihini hedefleyen bir XO-1.75 modeli geliştirildi.
XO-2 iki sayfalı tasarım konsepti, XO-3 tek bir sayfadan ibarettir.
Bir XO-3 konsepti bir tablet bilgisayara benziyordu ve XO 1.75'in iç işleyişine sahip olması planlandı.
Mayıs 2010'dan itibaren, OLPC Marvell ile birlikte başka belirlenmemiş gelecekteki tablet tasarımları üzerinde çalışıyordu. OLPC ve Marvell, Ekim 2010'da, gelecek nesil XO-3 tablet bilgisayarının geliştirilmesine fon sağlamak için OLPC'ye 5.6 milyon dolarlık bir sözleşme imzaladılar. Tablet, Marvell'den bir ARM çipi kullandı.
OLPC, CES 2012'de bir dokunmatik ekran ve değiştirilmiş şekli SugarLabs "Sugar" içeren XO-3 modelini sergiledi. Bununla birlikte, Aralık ayı başında 2012'de, XO-3'ün gerçek üretimi görmeyeceği ve odaklanmanın XO-4'e kaydığı ilan edildi.
XO-4, Las Vegas'ta Uluslararası CES 2013'te piyasaya sürülmüştür. XO Laptop sürüm 4'te iki model bulunmaktadır: XO 4 ve XO 4 Touch, ekranda çoklu dokunmatik giriş sağlayan ikinci modeldir. XO Laptop sürüm 4, geleneksel XO Dizüstü bilgisayarının endüstriyel tasarımını korurken, düşük güç tüketimi ile yüksek performans sağlamak için bir ARM işlemci kullanıyor.
Yazılım
Dizüstü bilgisayarlar, isteğe bağlı olarak kriptografik kira simgesini yenilemek üzere periyodik olarak bir sunucu ile temasa geçmesini isteyebilecek bir hırsızlığa karşı sistem (DHCP) içeriyor. Sunucuya bağlanmadan önce şifreleme kirası süresi dolarsa dizüstü bilgisayar yeni bir simge sağlanıncaya dek kilitli kalır. Kişi, bir şebeke üzerinden ülkeye özgü bir sunucuya veya elle kriptografik "kira" belirteçleriyle yüklenmiş olan yerel, okul düzeyinde bir sunucuya ait olabilir. Bu, bir dizüstü bilgisayarın kişiler arasında günler hatta aylarca çalışmasına izin verir. Şifreli kira simgeleri, ağa bağlı olmayan okullar için bir USB flash sürücüsünde sağlanabilir. Kitlesel üretim dizüstü bilgisayarları, ayrıca, ek yazılım yüklemesine veya işletim sisteminin değiştirilmesine izin vermeyerek tivo edilmiştir. Geliştirme ile ilgilenen kullanıcılar kilit açma anahtarını ayrı ayrı elde etmeleri gerekir (Batı kullanıcıları için geliştiricilerin çoğu dizüstü bilgisayarı zaten kilidini açar). Kilidin, istem dışı oluşumunu önlediği ve hırsızlık önleyici sistemin (brick) bir parçası olduğu iddia edilmektedir.
2006'da, OLPC projesi, özellikle OLPC projesinin açık kaynaklı bir dostu girişim olarak konumlandırılması ve Red Hat'ın OLPC'deki kablosuz cihazla ilgili Marvell'le olan gizlilik sözleşmesinden (NDA) ağır eleştirildi. Dokümantasyon için açık bir mektup, Theo de Raadt (Özgür Yazılımın Geliştirilmesi için 2004 Ödülü alan bir kişi tarafından) tarafından imzalandı ve açık belgeler için girişim, Özgür Yazılım Vakfı Başkanı Richard Stallman tarafından desteklendi.
De Raadt, OpenBSD projesinin bellenim kaynak kodu gerektirmediğini ve bellenim üzerinde çalışmak için alt düzey bir belgeye ihtiyaç duymadığını belirtti, yalnızca ikili dağıtım haklarını ve dokümantasyonunu, CPU'nun dışında çalışan sözü edilen ikili üretici yazılımı ile arabirim yapmayı gerektirdi. Stallman, Raadt'ın dokümantasyon açma talebiyle tam olarak anlaşmıştı; Stallman'ın tescilli bileşenler açısından daha güçlü ve daha idealist bir konumda olduğu bilinmekte ve çalıştırılan üretici yazılımı bile gerektirdiğinden ana CPU'nun dışındaki kaynak kod formunda sağlanmalıdır. De Raadt daha sonra daha idealist ve daha gerçekçi olmayan bu durumun OpenBSD'nin mantıksız görünmesi için daha pratik yaklaşımına yanlış yönlendirildiğini ve OpenBSD'nin durumunun tatmin edilmesi daha kolay olduğunu, ancak yine de çözümlenemeyeceğini belirtti.
Microsoft, Windows XP'nin değiştirilmiş bir sürümünü geliştirdi ve Mayıs 2008'de Windows XP'nin dizüstü bilgisayar başına 10 dolar ek bir maliyetle kullanılabileceğini duyurdu. Microsoft'dan James Utzschneider, başlangıçta yalnızca bir işletim sisteminin seçilebileceğini söyledi. OLPC gelecekteki OLPC çalışmalarının XO-1 dizüstü bilgisayarların özgür ya da açık Linux / Sugar OS veya mülkiyetteki Windows XP'yi ikili olarak önyükleyebileceğini söyledi. OLPC, 3 Temmuz 2008'de XO-1 çift önyüklemeyi sağlayan ilk test bellenimini çıkardı. Bu seçenek popüler olduğunu kanıtlamadı. 2011 yılı itibarıyla birkaç pilot yeni binlerce çift önyükleme makinesi almıştı ve yeni ARM tabanlı makineler Windows XP'yi desteklemiyordu. Önemli bir dağıtım Windows lisansları satın aldı. Negroponte, anlaşmazlığın "dikkat dağıtımı" yaptığını ve nihai amacının çocukların öğrenmesini sağladığını, inşaatçılık ve açık kaynaklı etoların bunun için bir araç olduğunu belirtti.
2005'te ve XO-1 donanımının nihai tasarımından önce OLPC, çoğu bilgisayarda bulunan tehlikeli maddelerin çevresel ve sağlık üzerindeki etkileri üzerine endişeler nedeniyle eleştiriler aldı. OLPC, mümkün olduğu kadar çok çevre dostu malzeme kullanmayı hedeflediğini iddia etti; dizüstü bilgisayarın ve OLPC tarafından tedarik edilen tüm aksesuarların AB'nin Tehlikeli Maddelerin Kısıtlanması Direktifi (RoHS) ile tam uyumlu olduğunu; dizüstü bilgisayarın 2007 yılı itibarıyla mevcut tipik tüketici netbook'larından daha az güç kullanması ve dolayısıyla enerji üretiminin çevresel yükünü en aza indirmesi gerektiğini söyledi.
Teslim edilen XO-1 (2007'den başlayarak), çevreye duyarlı materyalleri, AB RoHS'larına ve kullanımda 0,25 ila 6,5 watt kullanmaktadır. Dizüstü bilgisayarların çevreye olan etkisini ölçen Yeşil Elektronik Konseyi Elektronik Ürün Çevre Değerlendirme Aracına göre, XO sadece toksik olmayan ve tamamen geri dönüştürülebilir nitelikte değil, aynı zamanda daha uzun sürüyor, daha az maliyetle ve daha fazla verimli enerjilidir. XO-1, EPEAT Altın seviyesinde derecelendirme alan ilk dizüstü bilgisayar idi.
Dağıtım
Dizüstü bilgisayarlar hükûmetlere satılıyor, "çocuk başına bir dizüstü bilgisayar" dağıtmak amacıyla eğitim bakanlıkları aracılığıyla dağıtılır. Dizüstü bilgisayarlar okul üniformalarına benzer şekilde öğrencilere verilir ve eninde sonunda çocuğun malıdır. İşletim sistemi ve yazılım katılımcı ülkelerin dillerine göre yerelleştirilmiştir.
OLPC artık eğitim programını tüm okullarda ve topluluklarda uygulamak için doğrudan kamu ve özel sektörün sponsorlarından da yararlanmaktadır. OLPC, kâr amacı gütmeyen bir organizasyon olarak, program için bir kaynak kaynağı gerektirir; böylece dizüstü bilgisayarlar çocuklara veya ailesine hiçbir bedel ödemeden öğrencilere verilir.
Give 1 Get 1 programı
OLPC başlangıçta XO dizüstü bilgisayarının herhangi bir tüketici sürümünün planlanmadığını belirtti. Ancak proje, daha sonra doğrudan bağışı kabul etmek için laptopgiving.org web sitesini kurdu ve 12 Kasım 2007'de başlayacak olan "Give 1 Get 1" (G1G1) teklifi sundu. Teklif başlangıçta sadece iki haftadır çalışmak üzere planlanmıştı, ancak talebi karşılamak için 31 Aralık 2007 tarihine kadar uzatılmıştır. OLPC "Give 1 Get 1" programına 399 dolar (ayrıca US $ 25 nakliye bedeli) bağışta bulunarak donörler kendi XO-1 dizüstü bilgisayarlarını aldılar ve OLPC, gelişmekte olan bir ülkedeki bir çocuğa kendi adına başka bir tane daha gönderdi. Bağışçılara gönderilen "Get 1" dizüstü bilgisayar gönderileri, Amerika Birleşik Devletleri bölgeleri ve Kanada'daki adreslerle sınırlandırıldı.
Programa yaklaşık 83.500 kişi katıldı. Tüm G1G1 dizüstü bilgisayarların teslimatı 19 Nisan 2008'e kadar tamamlandı.
17 Kasım ve 31 Aralık 2008 tarihleri arasında Amazon.com ve Amazon.co.uk'de ikinci bir G1G1 programı yürütülmüştür. Bu ortaklık, G1G1 2007 programının dağıtım konularını çözmek için özel olarak seçilmiştir. Tüketicilere yapılan fiyat 2007'de 399 ABD doları ile aynıydı.
Program, dünya çapında kullanılmayı hedefliyordu. Dizüstü bilgisayarlar, ABD, Kanada ve 30'dan fazla Avrupa ülkesinde olduğu gibi Orta ve Güney Amerika'daki bazı ülkelerde (Kolombiya, Haiti, Peru, Uruguay, Paraguay), Afrika ülkelerinde (Etiyopya, Gana, Nijerya, Madagaskar, Ruanda) ve Asya ülkelerinde (Afganistan, Gürcistan, Kazakistan, Moğolistan, Nepal) yayıldı. Buna rağmen, program sadece 12.500 dizüstü bilgisayarı sattı, sadece 2.5 milyon dolar üretti ve bu da bir önceki yıla göre yüzde 93 azaldı.
OLPC doğrudan tüketicilere doğrudan reklamda bulunmaz, bunun yerine toplama çabalarına odaklanır. 2011 yılında Pentagram ve Upstatement tarafından tasarlanan yeni bir web sitesi açtılar.
Kaynakça
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Şubat 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Şubat 2018.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Eylül 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Şubat 2018.
- ^ . www.ncbi.nlm.nih.gov. 7 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Şubat 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Şubat 2018.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Şubat 2018.
- ^ . 3 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2018.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Şubat 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Şubat 2018.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Ocak 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Şubat 2018.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 18 Ocak 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Şubat 2018.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Aralık 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Şubat 2018.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Şubat 2018.
- ^ . 22 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2018.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 18 Şubat 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Şubat 2018.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Eylül 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Şubat 2018.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Şubat 2018.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Şubat 2018.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Haziran 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Şubat 2018.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Haziran 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Şubat 2018.
- ^ . 10 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2018.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Eylül 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Şubat 2018.
- ^ . 26 Kasım 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2006.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Eylül 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Şubat 2018.
- ^ . 21 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2018.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Şubat 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Şubat 2018.
- ^ . 20 Mart 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2006.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Aralık 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Şubat 2018.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Aralık 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Şubat 2018.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Ocak 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Şubat 2018.
- ^ . 20 Ocak 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2007.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Kasım 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Şubat 2018.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Şubat 2018.
- ^ . 9 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2018.
Dış bağlantılar
- Sitesi 1 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Ayrıca bakınız
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
OLPC veya One Laptop per Child dunyadaki cocuklar icin egitimi donusturmek amaciyla kurulan kar amaci gutmeyen organizasyondur bu hedef gelismekte olan ulkeler icin egitim cihazlari yaratmak bunlari dagitmak ve bu cihazlar icin yazilim ve icerik olusturmak idi OLPCKurulusOcak 2005 19 yil once 2005 01 MerkezMiami Florida ABDHizmet bolgesiDunyaOnemli kisilerNicholas Negroponte Seymour Papert Mary Lou Jepsen Alan Kay Mitch Bradley Rodrigo Arboleda HalabyResmi siteone laptop org Birincil hedef dusuk gelirli ulkelerdeki cocuklarin icerik medya ve bilgisayar programlama ortamlarina erismelerini saglayarak egitimi donusturmek olmaya devam ediyor Programin baslatildigi tarihte bir dizustu bilgisayarin tipik perakende fiyati 1 000 dan fazla oldu bu nedenle dusuk maliyetli bir makineyi uretime goturmeden bu hedefe ulasmak mumkun degildir Bu dusuk maliyetli ve dusuk guclu bir dizustu bilgisayar olan OLPC XO 1 Laptop 100 Dolarlik Dizustu Bilgisayar oldu Proje baslangicta Advanced Micro Devices eBay Google News Corporation Nortel gibi uye kuruluslar tarafindan finanse edildi Red Hat ve Quanta Computer ayni destek sagladi OLPC projesi cok ovgu ve elestiri konusu oldu Dusuk maliyetli dusuk guclu makinelere imkan sagladigi icin bircok ulkede bakanlik duzeyinde fikir birligi saglanmasi icin bilgisayar dijital okuryazarlik egitiminin ana parcasi oldugu okur yazar olmadan herhangi bir dilde ve ozellikle de Ingilizce okuryazarlik olmadan calisan arayuzler yaratmak icin ovuldu ABD merkezli odaklanmanin daha buyuk problemleri yuksek toplam maliyetleri maliyetden cok daha fazla etkilenebilecegi bakim yapilabilirligi egitim konusundaki dusuk odaklanma ve simdiye kadar sinirli basarisi goz onune alindiginda bircok acidan elestirildi Tarihi source source source source OLPC nin ana misyon ilkelerini kapsayan kisa bir video source source source source source source track track track Thank You from the Children of OLPC OLPC programi tam dijital okuryazarligi saglamak icin erken yaslarda cocuklar icin bilgisayarlar temin etmeyi savunan bir yaklasim olan Seymour Papert in pedagojisinde kok salmistir Papert Nicholas Negroponte ile birlikte MIT Medya Laboratuvarinda kurdu Papert bilgisayar laboratuvarindaki bilgisayarlari eski kutuphanelerde duvarlara zincirlenen kitaplarla koymanin eski uygulamasini karsilastirdi Negroponte paylasilan bilgisayarlari paylasilan kalemlere benzetti Bununla birlikte bu desen bilgisayarlarin o zamanlar yuksek fiyatlari goz onune alindiginda kacinilmaz gorunuyordu 2004 e kadar tipik bir dizustu bilgisayar veya kucuk masaustu icin her biri 1 500 dolardan fazla idi 2005 yilinda Negroponte Davos ta duzenlenen Dunya Ekonomik Forumu nda konustu Bu konusmada endustri sorunu cozmek insaatci ogrenmeyi saglayacak egitimde devrim yaratacak ve dunyanin bilgisini tum cocuklara ulastiracak 100 dolarlik bir dizustu bilgisayar saglamak icin cagirdi Negroponte Bill Gates ve digerlerinin suphelenmesine ragmen Davos tan AMD nin News Corp un ve diger bircok firmanin guclu destek endikasyonlarina olan ilgisini cekti Bastan beri Negroponte dizustu bilgisayarin maliyetini dusurmenin anahtarinin ekranin maliyetini dusurmek oldugunu dusunuyordu Bu nedenle Davos tan dondukten sonra 2005 yilinin basinda MIT Media Lab fakultesine katilan ekran onculerinden Mary Lou Jepsen le gorustugu zaman tartismalar hizla dusuk maliyetli bir dizustu bilgisayar saglamak icin yeniligi sergiledi Projenin artik mumkun olduguna inanan Negroponte bunun icin ilk sirketin kurulmasina onculuk etti Hundred Dollar Laptop Corp Davos Isvicre deki 2006 Dunya Ekonomik Forumu nda Birlesmis Milletler Kalkinma Programi UNDP dizustu bilgisayarini geri alacagini acikladi UNDP en az gelismis ulkelerdeki hedef okullara teknoloji ve kaynaklar sunmak icin OLPC ile calisacaklarini belirten bir bildiri yayinladi Projenin ilk yillarinda Dernek kalkinma ve lojistik yonetti ve Vakif Give One Get One kampanyasi G1G1 gibi bagis toplamayi yonetti Intel 2007 de kisa bir sure icin dernege uye oldu OLPC kurucusu Nicholas Negroponte nin Intel icin bilgisayarlarini damping talebiyle ilgili gorus ayriliklarini one surerek uyeligini 3 Ocak 2008 de istifa etti Negroponte 2008 yilinda proje icin acik kaynakli yazilimlarin ozel kullanimi hakkinda bazi supheler gosterdi ve Microsoft un XO donanimina aktarmaya calistigi Windows XP yi ekleme yonunde bir oneride bulundu Bununla birlikte Microsoft un Windows XP si bazilari tarafindan surdurulebilir bir isletim sistemi olarak gorulmuyordu Microsoft Windows XP yi XO basina 3 lik satis yapacaklarini acikladi XO 1 dizustu bilgisayarlarda bir secenek olarak sunulacak ve muhtemelen Linux un yaninda cift onyukleme yapabilecekti Buna karsilik OLPC projesinin eski Yazilim ve Iceriginin eski Baskani olan Walter Bender OLPC den ayrildi ve OLPC icinde gelistirilen acik kaynakli sugar yaziliminin gelistirilmesine devam etmek icin Sugar Labs i kurdu Windows lisanslarini satin almak icin onemli dagitimlar secilmedi OLPC XO 1 orijinal tasarim onerisi Charles Kane 2 Mayis 2008 de OLPC Birliginin yeni bas isletme gorevlisi ve COO olarak secildi 2008 sonlarinda NYC Egitim Bakanligi New York taki ogrencilerin kullanmasi icin bazi XO bilgisayarlari satin aldi OLPC icin reklamlar 2008 de gercek zamanli veri akisi web sitesinde Hulu ve digerleri uzerinde akis yapmaya basladi Bu tur bir reklam bilinmeyen bir sesli aktorle Lennon un sesi uzerine redubbing yapan OLPC icin John Lennon reklamciligina sahiptir 2008 de OLPC kayda deger fonlamayi kaybetti Yillik butcesi 12 milyon dolardan 5 milyon dolara dustu ve 7 Ocak 2009 da yeniden yapilanmaya yol acti Sugar isletme ortaminin gelistirilmesi tamamen topluluga tasindi Latin Amerika destek organizasyonu patlatildi ve Jim Gettys dahil olmak uzere personel indirimleri yapildi ucretli calisanlarin yaklasik 50 sinden etkilendi Kalan 32 personel maas indirimleri gordu Kuculmeye ragmen OLPC XO 1 5 dizustu bilgisayarlarin gelistirilmesine devam etti 2010 da OLPC merkezi karargahini Miami ye tasindi Miami ofisi su anda XO 1 5 dizustu bilgisayar XO Laptop surum 4 0 ve OLPC Dizustu bilgisayari da dahil olmak uzere ardillari icin satis ve destekleri denetlemektedir Mayis 2010 da tamamlanan Marvell in finansmani vakfi yeniden canlandirdi ve ARM temelli XO 1 75 dizustu bilgisayarlarin tabletlerinin ve sisteminin ilk prototiplerinin 1Q 2012 de tamamlanmasini sagladi OLPC XO 4 0 un seri uretime yonelik siparislerini aldi ve 2 5 milyonun uzerinde XO dizustu bilgisayarini dunyadaki cocuklara gonderdi TeknolojiOLPC XO 1 laptopu in e book modunda Daha once 100 Dolarlik Dizustu Bilgisayar veya Cocuk Makinesi olarak bilinen XO dunyadaki gelismekte olan ulkelerdeki cocuklara dagitilacak sekilde tasarlanmis ucuz bir dizustu bilgisayaridir Bilgisayarlar onlara bilgi erisimi saglamak ve kesfetmek denemek ve kendini ifade etmek icin firsatlar saglamak insaatci ogrenimi icin yaratildi Dizustu bilgisayar Tayvanli bilgisayar sirketi Quanta Computer tarafindan uretildi Dayanikli dusuk guc tuketen bilgisayarlar sabit disk yerine flash bellegi kullaniyor Fedora tabanli bir isletim sistemini calistiriyor ve SugarLabs Sugar kullanici arayuzunu kullaniyor 802 11s kablosuz ag agi protokolunu temel alan mobil gecici ag ogrencilerin etkinlikler uzerinde isbirligi yapmasina ve Internet erisimini tek bir baglantiyla paylasmasina olanak tanir Kablosuz ag tipik tuketici dizustu bilgisayarlarindan cok daha genis bir yelpazeye sahiptir XO 1 tipik dizustu bilgisayarlardan daha dusuk maliyetle ve daha uzun omurlu olacak sekilde tasarlanmistir 2009 da OLPC en yeni bilesen teknolojilerinden yararlanan XO yu XO 1 5 olarak adlandirildi ilan etti XO 1 5 yeni bir VIA C7 M islemci ve bir 3D grafik motoru ve bir HD video dekoder saglayan yeni bir yonga seti icerir 1 GB RAM ve 4 GB lik dahili depolama alani 8 GB lik bir secenek var XO 1 5 ayni ekrani ve guc tuketiminin yarisi olan bir ag kablosuz arabirimini kullanir Donanimin ilk prototip versiyonlari Haziran 2009 da piyasaya suruldu ve bir gelistirici programi araciligiyla ucretsiz olarak yazilim gelistirme ve test etme olanagi sagladi Marvell ARM islemciyi kullanan ve 150 dan dusuk bir fiyati ve 2011 de tarihini hedefleyen bir XO 1 75 modeli gelistirildi XO 2 iki sayfali tasarim konsepti XO 3 tek bir sayfadan ibarettir Bir XO 3 konsepti bir tablet bilgisayara benziyordu ve XO 1 75 in ic isleyisine sahip olmasi planlandi Mayis 2010 dan itibaren OLPC Marvell ile birlikte baska belirlenmemis gelecekteki tablet tasarimlari uzerinde calisiyordu OLPC ve Marvell Ekim 2010 da gelecek nesil XO 3 tablet bilgisayarinin gelistirilmesine fon saglamak icin OLPC ye 5 6 milyon dolarlik bir sozlesme imzaladilar Tablet Marvell den bir ARM cipi kullandi OLPC CES 2012 de bir dokunmatik ekran ve degistirilmis sekli SugarLabs Sugar iceren XO 3 modelini sergiledi Bununla birlikte Aralik ayi basinda 2012 de XO 3 un gercek uretimi gormeyecegi ve odaklanmanin XO 4 e kaydigi ilan edildi XO 4 Las Vegas ta Uluslararasi CES 2013 te piyasaya surulmustur XO Laptop surum 4 te iki model bulunmaktadir XO 4 ve XO 4 Touch ekranda coklu dokunmatik giris saglayan ikinci modeldir XO Laptop surum 4 geleneksel XO Dizustu bilgisayarinin endustriyel tasarimini korurken dusuk guc tuketimi ile yuksek performans saglamak icin bir ARM islemci kullaniyor YazilimOLPC XO 1 laptopkonsept Dizustu bilgisayarlar istege bagli olarak kriptografik kira simgesini yenilemek uzere periyodik olarak bir sunucu ile temasa gecmesini isteyebilecek bir hirsizliga karsi sistem DHCP iceriyor Sunucuya baglanmadan once sifreleme kirasi suresi dolarsa dizustu bilgisayar yeni bir simge saglanincaya dek kilitli kalir Kisi bir sebeke uzerinden ulkeye ozgu bir sunucuya veya elle kriptografik kira belirtecleriyle yuklenmis olan yerel okul duzeyinde bir sunucuya ait olabilir Bu bir dizustu bilgisayarin kisiler arasinda gunler hatta aylarca calismasina izin verir Sifreli kira simgeleri aga bagli olmayan okullar icin bir USB flash surucusunde saglanabilir Kitlesel uretim dizustu bilgisayarlari ayrica ek yazilim yuklemesine veya isletim sisteminin degistirilmesine izin vermeyerek tivo edilmistir Gelistirme ile ilgilenen kullanicilar kilit acma anahtarini ayri ayri elde etmeleri gerekir Bati kullanicilari icin gelistiricilerin cogu dizustu bilgisayari zaten kilidini acar Kilidin istem disi olusumunu onledigi ve hirsizlik onleyici sistemin brick bir parcasi oldugu iddia edilmektedir 2006 da OLPC projesi ozellikle OLPC projesinin acik kaynakli bir dostu girisim olarak konumlandirilmasi ve Red Hat in OLPC deki kablosuz cihazla ilgili Marvell le olan gizlilik sozlesmesinden NDA agir elestirildi Dokumantasyon icin acik bir mektup Theo de Raadt Ozgur Yazilimin Gelistirilmesi icin 2004 Odulu alan bir kisi tarafindan tarafindan imzalandi ve acik belgeler icin girisim Ozgur Yazilim Vakfi Baskani Richard Stallman tarafindan desteklendi De Raadt OpenBSD projesinin bellenim kaynak kodu gerektirmedigini ve bellenim uzerinde calismak icin alt duzey bir belgeye ihtiyac duymadigini belirtti yalnizca ikili dagitim haklarini ve dokumantasyonunu CPU nun disinda calisan sozu edilen ikili uretici yazilimi ile arabirim yapmayi gerektirdi Stallman Raadt in dokumantasyon acma talebiyle tam olarak anlasmisti Stallman in tescilli bilesenler acisindan daha guclu ve daha idealist bir konumda oldugu bilinmekte ve calistirilan uretici yazilimi bile gerektirdiginden ana CPU nun disindaki kaynak kod formunda saglanmalidir De Raadt daha sonra daha idealist ve daha gercekci olmayan bu durumun OpenBSD nin mantiksiz gorunmesi icin daha pratik yaklasimina yanlis yonlendirildigini ve OpenBSD nin durumunun tatmin edilmesi daha kolay oldugunu ancak yine de cozumlenemeyecegini belirtti Microsoft Windows XP nin degistirilmis bir surumunu gelistirdi ve Mayis 2008 de Windows XP nin dizustu bilgisayar basina 10 dolar ek bir maliyetle kullanilabilecegini duyurdu Microsoft dan James Utzschneider baslangicta yalnizca bir isletim sisteminin secilebilecegini soyledi OLPC gelecekteki OLPC calismalarinin XO 1 dizustu bilgisayarlarin ozgur ya da acik Linux Sugar OS veya mulkiyetteki Windows XP yi ikili olarak onyukleyebilecegini soyledi OLPC 3 Temmuz 2008 de XO 1 cift onyuklemeyi saglayan ilk test bellenimini cikardi Bu secenek populer oldugunu kanitlamadi 2011 yili itibariyla birkac pilot yeni binlerce cift onyukleme makinesi almisti ve yeni ARM tabanli makineler Windows XP yi desteklemiyordu Onemli bir dagitim Windows lisanslari satin aldi Negroponte anlasmazligin dikkat dagitimi yaptigini ve nihai amacinin cocuklarin ogrenmesini sagladigini insaatcilik ve acik kaynakli etolarin bunun icin bir arac oldugunu belirtti 2005 te ve XO 1 donaniminin nihai tasarimindan once OLPC cogu bilgisayarda bulunan tehlikeli maddelerin cevresel ve saglik uzerindeki etkileri uzerine endiseler nedeniyle elestiriler aldi OLPC mumkun oldugu kadar cok cevre dostu malzeme kullanmayi hedefledigini iddia etti dizustu bilgisayarin ve OLPC tarafindan tedarik edilen tum aksesuarlarin AB nin Tehlikeli Maddelerin Kisitlanmasi Direktifi RoHS ile tam uyumlu oldugunu dizustu bilgisayarin 2007 yili itibariyla mevcut tipik tuketici netbook larindan daha az guc kullanmasi ve dolayisiyla enerji uretiminin cevresel yukunu en aza indirmesi gerektigini soyledi Teslim edilen XO 1 2007 den baslayarak cevreye duyarli materyalleri AB RoHS larina ve kullanimda 0 25 ila 6 5 watt kullanmaktadir Dizustu bilgisayarlarin cevreye olan etkisini olcen Yesil Elektronik Konseyi Elektronik Urun Cevre Degerlendirme Aracina gore XO sadece toksik olmayan ve tamamen geri donusturulebilir nitelikte degil ayni zamanda daha uzun suruyor daha az maliyetle ve daha fazla verimli enerjilidir XO 1 EPEAT Altin seviyesinde derecelendirme alan ilk dizustu bilgisayar idi DagitimNepal de Her Cocuga Bir Dizustu Bilgisayar kampanyasi OLPC Dizustu bilgisayarlar hukumetlere satiliyor cocuk basina bir dizustu bilgisayar dagitmak amaciyla egitim bakanliklari araciligiyla dagitilir Dizustu bilgisayarlar okul uniformalarina benzer sekilde ogrencilere verilir ve eninde sonunda cocugun malidir Isletim sistemi ve yazilim katilimci ulkelerin dillerine gore yerellestirilmistir OLPC artik egitim programini tum okullarda ve topluluklarda uygulamak icin dogrudan kamu ve ozel sektorun sponsorlarindan da yararlanmaktadir OLPC kar amaci gutmeyen bir organizasyon olarak program icin bir kaynak kaynagi gerektirir boylece dizustu bilgisayarlar cocuklara veya ailesine hicbir bedel odemeden ogrencilere verilir Give 1 Get 1 programiOLPC baslangicta XO dizustu bilgisayarinin herhangi bir tuketici surumunun planlanmadigini belirtti Ancak proje daha sonra dogrudan bagisi kabul etmek icin laptopgiving org web sitesini kurdu ve 12 Kasim 2007 de baslayacak olan Give 1 Get 1 G1G1 teklifi sundu Teklif baslangicta sadece iki haftadir calismak uzere planlanmisti ancak talebi karsilamak icin 31 Aralik 2007 tarihine kadar uzatilmistir OLPC Give 1 Get 1 programina 399 dolar ayrica US 25 nakliye bedeli bagista bulunarak donorler kendi XO 1 dizustu bilgisayarlarini aldilar ve OLPC gelismekte olan bir ulkedeki bir cocuga kendi adina baska bir tane daha gonderdi Bagiscilara gonderilen Get 1 dizustu bilgisayar gonderileri Amerika Birlesik Devletleri bolgeleri ve Kanada daki adreslerle sinirlandirildi Programa yaklasik 83 500 kisi katildi Tum G1G1 dizustu bilgisayarlarin teslimati 19 Nisan 2008 e kadar tamamlandi 17 Kasim ve 31 Aralik 2008 tarihleri arasinda Amazon com ve Amazon co uk de ikinci bir G1G1 programi yurutulmustur Bu ortaklik G1G1 2007 programinin dagitim konularini cozmek icin ozel olarak secilmistir Tuketicilere yapilan fiyat 2007 de 399 ABD dolari ile ayniydi Program dunya capinda kullanilmayi hedefliyordu Dizustu bilgisayarlar ABD Kanada ve 30 dan fazla Avrupa ulkesinde oldugu gibi Orta ve Guney Amerika daki bazi ulkelerde Kolombiya Haiti Peru Uruguay Paraguay Afrika ulkelerinde Etiyopya Gana Nijerya Madagaskar Ruanda ve Asya ulkelerinde Afganistan Gurcistan Kazakistan Mogolistan Nepal yayildi Buna ragmen program sadece 12 500 dizustu bilgisayari satti sadece 2 5 milyon dolar uretti ve bu da bir onceki yila gore yuzde 93 azaldi OLPC dogrudan tuketicilere dogrudan reklamda bulunmaz bunun yerine toplama cabalarina odaklanir 2011 yilinda Pentagram ve Upstatement tarafindan tasarlanan yeni bir web sitesi actilar Kaynakca Arsivlenmis kopya 22 Subat 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Subat 2018 Arsivlenmis kopya 25 Eylul 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Subat 2018 www ncbi nlm nih gov 7 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Mayis 2023 Arsivlenmis kopya 22 Subat 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Subat 2018 Arsivlenmis kopya 21 Mayis 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Subat 2018 3 Subat 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2018 Arsivlenmis kopya 22 Subat 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Subat 2018 Arsivlenmis kopya 30 Ocak 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Subat 2018 Arsivlenmis kopya 18 Ocak 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Subat 2018 Arsivlenmis kopya 16 Aralik 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Subat 2018 Arsivlenmis kopya 24 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Subat 2018 22 Subat 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2018 Arsivlenmis kopya 18 Subat 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Subat 2018 Arsivlenmis kopya 30 Eylul 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Subat 2018 Arsivlenmis kopya 28 Agustos 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Subat 2018 Arsivlenmis kopya 1 Temmuz 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Subat 2018 Arsivlenmis kopya 21 Haziran 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Subat 2018 Arsivlenmis kopya 27 Haziran 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Subat 2018 10 Mayis 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2018 Arsivlenmis kopya 7 Eylul 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Subat 2018 26 Kasim 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Kasim 2006 Arsivlenmis kopya 3 Eylul 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Subat 2018 21 Haziran 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2018 Arsivlenmis kopya 21 Subat 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Subat 2018 20 Mart 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Mart 2006 Arsivlenmis kopya 22 Aralik 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Subat 2018 Arsivlenmis kopya 22 Aralik 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Subat 2018 Arsivlenmis kopya 14 Ocak 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Subat 2018 20 Ocak 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Ocak 2007 Arsivlenmis kopya 6 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Subat 2018 Arsivlenmis kopya 7 Temmuz 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Subat 2018 9 Mart 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2018 Dis baglantilarSitesi 1 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ayrica bakinizMesh topolojisi Dijital bolunme