Tanksavar mayını, (kısaltması "AT mayını"), bir tür kara mayını olup tank ve zırhlı savaş araçlarına hasar vermek veya imha etmek amacıyla geliştirilmiştir.
Anti personel mayınlarına nazaran tanksavar mayınları çok daha fazla patlayıcıya sahiptir. Ateşlenmesi için ise bir aracın ona değmesi gerekmektedir.
Tarihi
Birinci Dünya Savaşı
I. Dünya Savaşı sırasında İngiltere tarafından ilk tankın bulunmasının ardından bu yeni savaş aracına karşı ilk tanksavar mayınları geliştirilmeye başladı. Bu mayınlar genellikle yüksek patlayıcıya sahip top ile mermilerine takılmış bir fünyeden oluşuyordu. Daha sonraları mayın geliştirme çalışmalarına uzaktan kumandayla çalışan fünye veya baskı ile tetiklenen örneğin ahşap bir mayın kutusuna sahip Flachmine 17 üretilmiştir. , , ve sonunda Almanların ürettiği bir dizi mayından ötürü Amerikan Ordusu sahip olduğu tankların %15'ini kaybetmiştir.
Dünya savaşları arası dönem
SSCB tanksavar mayın üretimine 1920'li yılların ilk yarısında başladı. İlk olarak 1924 yılında üretildi. Yegorov ve Zelinskiy tarafından geliştirilen mayında bulunan 1 kg.lık patlayıcı tankın paletini parçalamaya yetecek enerji üretiyordu. Aynı zamanda Almanya 1929 yılında ilk tanksavar mayını olan Tellermine 29 modelini kullanmaya başladı. 30 santimlik yuvarlak bir yapıya sahip mayının içerisinde 5 kg yüksek patlayıcı bulunmaktaydı. İkinci olarak üretilen mayın Tellermine 35 1935 yılında ordu servisine girdi. Tanksavar mayınları İspanya İç Savaşı sırasında iki düşman tarafında da kullanıldı. Özellikle Milliyetçiler tarafından daha önceden yerleştirilmiş birçok mayın Cumhuriyetçiler tarafından toplanmış ve Milliyetçilere karşı tekrar kullanılmıştır. Bu yüzden daha sonra tanksavar mayınlarının yerlerinden sökülmesini önleyen sistemleri kullanılmaya başlandı.
Kış Savaşı sırasında hem Fin hem de SSCB kuvvetleri karşılıklı olarak bol miktarda tanksavar mayını kullanmıştır.
İkinci Dünya Savaşı
Almanlar iki dünya savaşı arasındaki dönemde tanksavar mayını olarak Tellermine modelini geliştirdi ve 1929 yılında üretimine başladı. Bazı modelleri dikdörtgen yapıya sahip olsa da içerisindeki patlayıcı ve fünye sistemleri aynı olduğundan herhangi bir farklı etki yapmamıştır.
Çanta bombası, ve manyetik olarak tanklara yapışması için tasarlanmış bombalar da geliştirilmiştir fakat bunlar uzaktan kumanda veya baskı ile patlatılmadıkları için kara mayını kategorisine girmezler. İngiliz yapımı Hawkins tanksavar mayını yol üzerine yerleştiriliyordu. Kırılan fünye veya zamanlı fünye yardımıyla ya yola yerleştirilerek veya tank yüzeyine fırlatılarak patlatılıyordu.
Boşluklu imla hakkı prensibi ile çalışan Nazi Almanyasına ait Hohl-Sprung mayını 4672 modeli savaşın sonlarına doğru geliştirilmiş ancak geniş olarak kullanılmamıştır. Almanların kullandığı en etkin mayın içerisinde en az metal kullanılan Topfmine modelidir.
"Yemek tabağı" şeklinde üretilen Alman Teller mine modelinin haricinde Almanlar Riegel mine 43 ve İtalyanlar mayınlarında "Çubuk" şeklinden yararlanmıştır. Uzun yapılarından ötürü üzerlerinden geçen aracın mayını tetiklemesi çok daha kolay olmaktaydı. B2 yapısında boşluklu imla hakkına sahip çok küçük bağımsız patlayıcılardan oluşmakta ve üzerinden geçen tankın paletlerini parçalayarak sebep olmak üzere tasarlanmıştı. Bu mayının yapımında İngiliz esin kaynağı olmuştur.
Günümüz
Günümüz tanksavar mayınlarını yapılan bazı değişiklikler ile aşağıdaki avantajlara kavuşmuştur:
- daha fazla etkili patlayıcı (farklı patlayıcı karışımları ve boşluklu imla hakkı)
- metal olmayan maddelerden üretilerek bulunması zorlaştırıldı.
- farklı yöntemlerle döşenme (uçak veya topçu bombardımanı ile)
- daha karmaşık füzeler (sismik hareket veya birkaç yöntemle tetikleme )
- karmaşık "tuzaklama" düzenekleri ile oynanması veya çıkartılması imkânsız hale getirilmiştir.
Tasarımı
Birçok günümüz tanksavar mayını sahip oldukları basit mayın kutularının içerileri tamamıyla patlayıcı ile doldurulmuş olup uzaktan kumanda veya aracın basıncı ile patlatılmaktır. En büyük avantajları aşağıdaki alanlarda olmuştur:
- Patlayıcının gücü (patlayıcılar örneğin RDX).
- Boşluklu imla hakkı ile zırh delme özelliği arttı.
- Gelişmiş döşenme sistemleri.
- Daha da geliştirilmiş ve özgül tetikleme.
Birçok mayın kutusu veya gövdesi plastik malzemeden yapılmış olup bu da kolaylıkla bulunmalarını önlemektedir. Ayrıca sahip oldukları karmaşık tetikleme mekanizmaları ancak bir araç üzerinden geçtiği sırada çalışmaya başlayacak şekilde geliştirilmiştir.
Döşenme sistemleri
Tek tek insan eliyle döşenebildikleri gibi mayın döşeme sistemleri sayesinde çok geniş alanlara kısa sürelerde yerleştirilebilir. Bu sistemler genellikle misket bombalardan veya topçu bombardımanından yararlanılır. Her bomba bünyesinde birkaç tanksavar mayını barındırabilir.Bazı bombalarda ise 200 ila 300 arasında anti personel mayını kullanılmaktadır. Uçaktan bırakılan salkım bombası belli bir mesafeye indiği zaman dış kabuğu açılmakta ve barındırdığı mayınları araziye yaymaktadır. Bazı tanksavar mayınları topçu atışı ile belli bir araziye düşürülmekte ve ardından tetik mekanizmasını etkin hale getirmektedir.
Off-route mayını
Bu terim aracın tam altında iken patlamayan aracın geçişinden belli bir süre önce patlayan mayınlara verilen genel addır. Bu mayınlar bazı durumlarda örneğin mayını döşeyecek zemin bulunamadığı durumlarda çok işe yaramaktaydı. Genellikle boşluklu imla hakkı mantığıyla çalışan mayın zırh delme özelliğin sahiptir. Ancak bazı Fransız ve Sovyet off route mayınlarında prensibi kullanılmaktadır.Aynı prensip Irakta sivil ve askeri hedeflere yapılan saldırılarda kullanılan de (IED) kullanılmaktadır.
Buna mayına bir örnek vermemiz gerekirse Amerikan yapımı M24 mayınıdır.Mayın içerisinde HEAT savaş başlığı taşıyan bir roket fırlatıcı tüp bulunmaktadır. Yolun karşısına döşenen mayına ait çok hassas bir manyetik bant bu fırlatıcıyı tetiklemektedir.
"Off-route mayını" tanımı tanksavar amaçlı tasarlanan ve üretilen mayınları kapsar. Fakat birçok ev yapımı aynı amaç için kullanmaktadır.
Karşı önlemler
Mayınlara karşı en etkili yöntem ki bunlar içerisinde patlayıcılar veya mekanik yollarla patlatmayı sayabiliriz. Patlayıcılar ile temizlemede örneğin İngiliz sisteminde, rokete bağlı veya uçaktan bırakılaran patlayıcılar 250 metre uzunluğunda ve 6 metre genişliğindeki mayınlı alana serilir. Ardından bu hasır biçiminde ve birbirine bağlı 6 metre enindeki su borusu şeklindeki patlayıcılar patlatılarak alan %90 oranında tanksavar veya anti personel mayınından temizlenir. Mekanik yöntemde alan aynen bir tarlanın sürülmesi gibi sürülür ve mayınlar baskı uygulanarak patlatılır. Sürme işi için bir tankın ön veya arkasına takılan özel yapım bir pulluk kullanılmaktadır. Sürme işlemi ile toprak üstüne çıkartılan mayın yine tank bağlı silindir veya küresel metal merdanelerin uyguladığı ağırlıkla patlatılır.
Bunun yanında araçlarda meydana gelebilecek mayın patlamaları sonrasında içerisindeki mürettebatı korumaya yönelik bazı yöntemlerde bulunmaktadır. Bu durumlarda mayının patlaması ile ortaya çıkan basıncı tahliye etmek için aracın şasesini V şeklinde veya yerden daha yüksek yaparak etkiyi en aza indirmek mümkündür.
En basit ve etkili yöntemse tekerlekli araçlarda tekerleklerin içerisine su doldurmaktır. Bu yöntem mayının ortaya çıkardığı enerjiyi emmekte ve tahliye etmektedir. Tekerlekler ile gövde arasına yerleştirilecek çelik levhalar ise ortaya çıkan enerjiyi emmekte ve belli bir açı ile yerleştirildiklerinden ötürü enerjiyi kabinden dışarıya doğru atabilirler. Örneğin Güney Afrika yapımı personel taşıyıcı araçta da olduğu gibi tekerlekler ve kabin arasındaki mesafenin arttırılması etkili bir teknik olabilir ancak bundan dolayı ortaya hareketlilik ve manevra sorunları çıkmaktadır.
Çelik levha ve zırhlı camlar sayesinde patlama etkisiyle aracın kendisinden meyadana gelebilecek şarapnel etkisi en aza indirgenmiştir. Koltukların zemin yerine tavan veya yanlara takılması ile alttan gelen şokların oturanlara etkisi azaltılmıştır. Ayrıca dört noktadan tutan emniyet kemerleri sayesinde yolcuların koltuklardan fırlayıp sert zeminlere çarpmasının önüne geçilmiştir. Bunlara ihtiyaç duyulmasını nedeni mayına çarpan bir aracın patlama noktasından 5 ila 10 metre ileriye düşmesidir.
Kullanıldığı yerler
Tanksavar mayınları üretildiği ilk günden bu güne her çatıma veya savaşta çok önemli faydalar sağlamıştır.
Kore Savaşı
Kore Savaşının ardından Kuzey ve Güney Kore arasında yapılan anlaşma ile çizilen hala tanksavar mayınları ile korunmaktadır.
Çin Hindi
Vietnam Savaşı sırasında hem Kuzey hem de Vietkong birlikleri karşılıklı olarak tanksavar mayınlarından faydalanmıştır. Bu mayınlar SSCB, Çin ve yerel üreticilere aitti. 1979 yılında Kamboçya'ya saldıran Kızıl Kmerler birliklerine karşı tüm Kamboçya ve Tayland sınırlarına Pol Pota bağlı Maocu gerillalar ve Vietnam ordusu birlikleri tarafından tanksavar mayınları döşenmiştir. Milyonlarca mayın günümüzde hala arazide bulunmakta her yıl yüzlerce insanın ölümüne neden olmaktadır.
Güney Afrika
1960'lı yıllarda güney Afrika ülkelerinde süren ordular arasındaki gerilla savaşları sırasında SSCB'den temin edilen mayınlar kullanılmıştır. Bu çatışmalar esnasında gerilla taktikleri ile tanksavar mayınlarının beraber kullanılması bu silahın klasik savaş sırasında kullanılan mayın tarlası yöntemi haricinde de başarıyla kullanılabileceğini göstermiştir. Ayrıca mayına karşı dayanıklı araçların geliştirilmesine de önayak olmuştur.
Güney Angola ve Kuzey Namibya arasındaki ve Güney Afrika Sınır Savaşı esnasında çok geniş ve nüfusu sık olmayan bölgelerden sızan çok küçük gruplar yakalanmadan yollara çok sayıda mayın döşemiştir. Bu tanksavar mayınları genellikle sivillerin ve aynı zamanda askeri araçların kullandığı yollara döşenmiş ve düşman üzerinde çok büyük bir psikolojik baskı kurmuştur.
Mayınlar sıklıkla karmaşık düzenlemeler ile döşenir. Bunlardan en etkilisi üst üste birkaç mayının gömülmesidir ki bu sayede bir tanesinin patlaması ile diğerlerinin infilak etmesi ve çok daha fazla hasara yok açması sağlanmaktadır. Diğer bir taktikte mayınların birbirlerine çok yakın olarak döşenmesi ve birinin patlaması ile diğerlerinin de tetiklenmesidir.
Güney Afrika bölgesinde mayınların bu kadar çok kullanılmasından ötürü ilk gelişmiş mayın korumalı araçlar Güney Afrika polisi ve askerî birlikleri tarafından kullanılmaya başlanmıştır. Bunlardan en bilinenleri ve zırhlı personel taşıyıcıları ve zırhlı savaş aracıdır. Sahip oldukları V şeklindeki şase patlama anında ortaya çıkan gücü yanlardan yukarıya atmakta ve yolcuları korumaktır. Bu şekildeki birçok olayda yolcular patlamadan ufak tefek sıyrıklarla kurtulmuştur. Sahip oldukları parçalı yapıdan ötürü patlama sonrasında parçalanan tekerlek veya yürüyen aksam değiştirilerek araç tekrar görevine devam edebilir.
Ortadoğu'daki görevinde bulunan ülkelerde bu iş için bazı araçlar geliştirmiş ve kullanmaktadır. Örneğin RG-31 Kanada, Birleşik Arap Emirlikleri, Amerika Birleşik Devletleri ve ise İsveç tarafından kullanılmaktadır.
Kaynakça
Ayrıca bakınız
- Kara mayınları listesi (çok farklı mayınlarla ilgili geniş bir liste)
- Tanksavar mayınlarına örnekler
- Type 72, Çin (günümüz)
- Tellermine, Nazi Almanyası (II. Dünya Savaşı)
- Topfmine Nazi Almanyası (II. Dünya Savaşı)
- TM-83 mayını, Rusya (günümüz) ile çalışır
- Mayın yayma sistemleri
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Tanksavar mayını ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- .
- Bosna-Hersek 1990'lı yıllarda Bosna-Hersek'te yerleştirilen mayınlar.
- How Stuff Works 9 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Alman taksavar mayınları11 Kasım 1999 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tanksavar mayini kisaltmasi AT mayini bir tur kara mayini olup tank ve zirhli savas araclarina hasar vermek veya imha etmek amaciyla gelistirilmistir Rus yapimi TM 46 patlayicili tanksavar mayini Anti personel mayinlarina nazaran tanksavar mayinlari cok daha fazla patlayiciya sahiptir Ateslenmesi icin ise bir aracin ona degmesi gerekmektedir TarihiBirinci Dunya Savasi I Dunya Savasi sirasinda Ingiltere tarafindan ilk tankin bulunmasinin ardindan bu yeni savas aracina karsi ilk tanksavar mayinlari gelistirilmeye basladi Bu mayinlar genellikle yuksek patlayiciya sahip top ile mermilerine takilmis bir funyeden olusuyordu Daha sonralari mayin gelistirme calismalarina uzaktan kumandayla calisan funye veya baski ile tetiklenen ornegin ahsap bir mayin kutusuna sahip Flachmine 17 uretilmistir ve sonunda Almanlarin urettigi bir dizi mayindan oturu Amerikan Ordusu sahip oldugu tanklarin 15 ini kaybetmistir Dunya savaslari arasi donem SSCB tanksavar mayin uretimine 1920 li yillarin ilk yarisinda basladi Ilk olarak 1924 yilinda uretildi Yegorov ve Zelinskiy tarafindan gelistirilen mayinda bulunan 1 kg lik patlayici tankin paletini parcalamaya yetecek enerji uretiyordu Ayni zamanda Almanya 1929 yilinda ilk tanksavar mayini olan Tellermine 29 modelini kullanmaya basladi 30 santimlik yuvarlak bir yapiya sahip mayinin icerisinde 5 kg yuksek patlayici bulunmaktaydi Ikinci olarak uretilen mayin Tellermine 35 1935 yilinda ordu servisine girdi Tanksavar mayinlari Ispanya Ic Savasi sirasinda iki dusman tarafinda da kullanildi Ozellikle Milliyetciler tarafindan daha onceden yerlestirilmis bircok mayin Cumhuriyetciler tarafindan toplanmis ve Milliyetcilere karsi tekrar kullanilmistir Bu yuzden daha sonra tanksavar mayinlarinin yerlerinden sokulmesini onleyen sistemleri kullanilmaya baslandi Kis Savasi sirasinda hem Fin hem de SSCB kuvvetleri karsilikli olarak bol miktarda tanksavar mayini kullanmistir Ikinci Dunya Savasi SSCB yapimi TM 35 mayini Buyuk Vatanseverlik Savasi Muzesi Almanlar iki dunya savasi arasindaki donemde tanksavar mayini olarak Tellermine modelini gelistirdi ve 1929 yilinda uretimine basladi Bazi modelleri dikdortgen yapiya sahip olsa da icerisindeki patlayici ve funye sistemleri ayni oldugundan herhangi bir farkli etki yapmamistir Canta bombasi ve manyetik olarak tanklara yapismasi icin tasarlanmis bombalar da gelistirilmistir fakat bunlar uzaktan kumanda veya baski ile patlatilmadiklari icin kara mayini kategorisine girmezler Ingiliz yapimi Hawkins tanksavar mayini yol uzerine yerlestiriliyordu Kirilan funye veya zamanli funye yardimiyla ya yola yerlestirilerek veya tank yuzeyine firlatilarak patlatiliyordu Bosluklu imla hakki prensibi ile calisan Nazi Almanyasina ait Hohl Sprung mayini 4672 modeli savasin sonlarina dogru gelistirilmis ancak genis olarak kullanilmamistir Almanlarin kullandigi en etkin mayin icerisinde en az metal kullanilan Topfmine modelidir Alman Riegel mayini 43 Yemek tabagi seklinde uretilen Alman Teller mine modelinin haricinde Almanlar Riegel mine 43 ve Italyanlar mayinlarinda Cubuk seklinden yararlanmistir Uzun yapilarindan oturu uzerlerinden gecen aracin mayini tetiklemesi cok daha kolay olmaktaydi B2 yapisinda bosluklu imla hakkina sahip cok kucuk bagimsiz patlayicilardan olusmakta ve uzerinden gecen tankin paletlerini parcalayarak sebep olmak uzere tasarlanmisti Bu mayinin yapiminda Ingiliz esin kaynagi olmustur Gunumuz Gunumuz tanksavar mayinlarini yapilan bazi degisiklikler ile asagidaki avantajlara kavusmustur daha fazla etkili patlayici farkli patlayici karisimlari ve bosluklu imla hakki metal olmayan maddelerden uretilerek bulunmasi zorlastirildi farkli yontemlerle dosenme ucak veya topcu bombardimani ile daha karmasik fuzeler sismik hareket veya birkac yontemle tetikleme karmasik tuzaklama duzenekleri ile oynanmasi veya cikartilmasi imkansiz hale getirilmistir TasarimiBircok gunumuz tanksavar mayini sahip olduklari basit mayin kutularinin icerileri tamamiyla patlayici ile doldurulmus olup uzaktan kumanda veya aracin basinci ile patlatilmaktir En buyuk avantajlari asagidaki alanlarda olmustur Patlayicinin gucu patlayicilar ornegin RDX Bosluklu imla hakki ile zirh delme ozelligi artti Gelismis dosenme sistemleri Daha da gelistirilmis ve ozgul tetikleme Bircok mayin kutusu veya govdesi plastik malzemeden yapilmis olup bu da kolaylikla bulunmalarini onlemektedir Ayrica sahip olduklari karmasik tetikleme mekanizmalari ancak bir arac uzerinden gectigi sirada calismaya baslayacak sekilde gelistirilmistir Dosenme sistemleriTek tek insan eliyle dosenebildikleri gibi mayin doseme sistemleri sayesinde cok genis alanlara kisa surelerde yerlestirilebilir Bu sistemler genellikle misket bombalardan veya topcu bombardimanindan yararlanilir Her bomba bunyesinde birkac tanksavar mayini barindirabilir Bazi bombalarda ise 200 ila 300 arasinda anti personel mayini kullanilmaktadir Ucaktan birakilan salkim bombasi belli bir mesafeye indigi zaman dis kabugu acilmakta ve barindirdigi mayinlari araziye yaymaktadir Bazi tanksavar mayinlari topcu atisi ile belli bir araziye dusurulmekte ve ardindan tetik mekanizmasini etkin hale getirmektedir Off route mayiniBu terim aracin tam altinda iken patlamayan aracin gecisinden belli bir sure once patlayan mayinlara verilen genel addir Bu mayinlar bazi durumlarda ornegin mayini doseyecek zemin bulunamadigi durumlarda cok ise yaramaktaydi Genellikle bosluklu imla hakki mantigiyla calisan mayin zirh delme ozelligin sahiptir Ancak bazi Fransiz ve Sovyet off route mayinlarinda prensibi kullanilmaktadir Ayni prensip Irakta sivil ve askeri hedeflere yapilan saldirilarda kullanilan de IED kullanilmaktadir Buna mayina bir ornek vermemiz gerekirse Amerikan yapimi M24 mayinidir Mayin icerisinde HEAT savas basligi tasiyan bir roket firlatici tup bulunmaktadir Yolun karsisina dosenen mayina ait cok hassas bir manyetik bant bu firlaticiyi tetiklemektedir Off route mayini tanimi tanksavar amacli tasarlanan ve uretilen mayinlari kapsar Fakat bircok ev yapimi ayni amac icin kullanmaktadir Karsi onlemlerMayinlara karsi en etkili yontem ki bunlar icerisinde patlayicilar veya mekanik yollarla patlatmayi sayabiliriz Patlayicilar ile temizlemede ornegin Ingiliz sisteminde rokete bagli veya ucaktan birakilaran patlayicilar 250 metre uzunlugunda ve 6 metre genisligindeki mayinli alana serilir Ardindan bu hasir biciminde ve birbirine bagli 6 metre enindeki su borusu seklindeki patlayicilar patlatilarak alan 90 oraninda tanksavar veya anti personel mayinindan temizlenir Mekanik yontemde alan aynen bir tarlanin surulmesi gibi surulur ve mayinlar baski uygulanarak patlatilir Surme isi icin bir tankin on veya arkasina takilan ozel yapim bir pulluk kullanilmaktadir Surme islemi ile toprak ustune cikartilan mayin yine tank bagli silindir veya kuresel metal merdanelerin uyguladigi agirlikla patlatilir Caspir Personel Tasiyici Bunun yaninda araclarda meydana gelebilecek mayin patlamalari sonrasinda icerisindeki murettebati korumaya yonelik bazi yontemlerde bulunmaktadir Bu durumlarda mayinin patlamasi ile ortaya cikan basinci tahliye etmek icin aracin sasesini V seklinde veya yerden daha yuksek yaparak etkiyi en aza indirmek mumkundur En basit ve etkili yontemse tekerlekli araclarda tekerleklerin icerisine su doldurmaktir Bu yontem mayinin ortaya cikardigi enerjiyi emmekte ve tahliye etmektedir Tekerlekler ile govde arasina yerlestirilecek celik levhalar ise ortaya cikan enerjiyi emmekte ve belli bir aci ile yerlestirildiklerinden oturu enerjiyi kabinden disariya dogru atabilirler Ornegin Guney Afrika yapimi personel tasiyici aracta da oldugu gibi tekerlekler ve kabin arasindaki mesafenin arttirilmasi etkili bir teknik olabilir ancak bundan dolayi ortaya hareketlilik ve manevra sorunlari cikmaktadir Celik levha ve zirhli camlar sayesinde patlama etkisiyle aracin kendisinden meyadana gelebilecek sarapnel etkisi en aza indirgenmistir Koltuklarin zemin yerine tavan veya yanlara takilmasi ile alttan gelen soklarin oturanlara etkisi azaltilmistir Ayrica dort noktadan tutan emniyet kemerleri sayesinde yolcularin koltuklardan firlayip sert zeminlere carpmasinin onune gecilmistir Bunlara ihtiyac duyulmasini nedeni mayina carpan bir aracin patlama noktasindan 5 ila 10 metre ileriye dusmesidir Kullanildigi yerlerTanksavar mayinlari uretildigi ilk gunden bu gune her catima veya savasta cok onemli faydalar saglamistir Kore Savasi Kore Savasinin ardindan Kuzey ve Guney Kore arasinda yapilan anlasma ile cizilen hala tanksavar mayinlari ile korunmaktadir Cin Hindi Vietnam Savasi sirasinda hem Kuzey hem de Vietkong birlikleri karsilikli olarak tanksavar mayinlarindan faydalanmistir Bu mayinlar SSCB Cin ve yerel ureticilere aitti 1979 yilinda Kambocya ya saldiran Kizil Kmerler birliklerine karsi tum Kambocya ve Tayland sinirlarina Pol Pota bagli Maocu gerillalar ve Vietnam ordusu birlikleri tarafindan tanksavar mayinlari dosenmistir Milyonlarca mayin gunumuzde hala arazide bulunmakta her yil yuzlerce insanin olumune neden olmaktadir Guney Afrika 1960 li yillarda guney Afrika ulkelerinde suren ordular arasindaki gerilla savaslari sirasinda SSCB den temin edilen mayinlar kullanilmistir Bu catismalar esnasinda gerilla taktikleri ile tanksavar mayinlarinin beraber kullanilmasi bu silahin klasik savas sirasinda kullanilan mayin tarlasi yontemi haricinde de basariyla kullanilabilecegini gostermistir Ayrica mayina karsi dayanikli araclarin gelistirilmesine de onayak olmustur Guney Angola ve Kuzey Namibya arasindaki ve Guney Afrika Sinir Savasi esnasinda cok genis ve nufusu sik olmayan bolgelerden sizan cok kucuk gruplar yakalanmadan yollara cok sayida mayin dosemistir Bu tanksavar mayinlari genellikle sivillerin ve ayni zamanda askeri araclarin kullandigi yollara dosenmis ve dusman uzerinde cok buyuk bir psikolojik baski kurmustur Mayinlar siklikla karmasik duzenlemeler ile dosenir Bunlardan en etkilisi ust uste birkac mayinin gomulmesidir ki bu sayede bir tanesinin patlamasi ile digerlerinin infilak etmesi ve cok daha fazla hasara yok acmasi saglanmaktadir Diger bir taktikte mayinlarin birbirlerine cok yakin olarak dosenmesi ve birinin patlamasi ile digerlerinin de tetiklenmesidir ABD Ordusuna ait bir RG 31 Mayin Korumali Zirhli Personel Tasiyici MP APC Irak 2006 Guney Afrika bolgesinde mayinlarin bu kadar cok kullanilmasindan oturu ilk gelismis mayin korumali araclar Guney Afrika polisi ve askeri birlikleri tarafindan kullanilmaya baslanmistir Bunlardan en bilinenleri ve zirhli personel tasiyicilari ve zirhli savas aracidir Sahip olduklari V seklindeki sase patlama aninda ortaya cikan gucu yanlardan yukariya atmakta ve yolculari korumaktir Bu sekildeki bircok olayda yolcular patlamadan ufak tefek siyriklarla kurtulmustur Sahip olduklari parcali yapidan oturu patlama sonrasinda parcalanan tekerlek veya yuruyen aksam degistirilerek arac tekrar gorevine devam edebilir Ortadogu daki gorevinde bulunan ulkelerde bu is icin bazi araclar gelistirmis ve kullanmaktadir Ornegin RG 31 Kanada Birlesik Arap Emirlikleri Amerika Birlesik Devletleri ve ise Isvec tarafindan kullanilmaktadir Kaynakca PDF Geneva International Centre for Humanitarian Demining 2004 28 Eylul 2007 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 23 Temmuz 2007 Anti tank mine kills 7 Cambodian de miners 20 Ekim 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Mayis 2008 Ayrica bakinizKara mayinlari listesi cok farkli mayinlarla ilgili genis bir liste Tanksavar mayinlarina orneklerType 72 Cin gunumuz Tellermine Nazi Almanyasi II Dunya Savasi Topfmine Nazi Almanyasi II Dunya Savasi TM 83 mayini Rusya gunumuz ile calisirMayin yayma sistemleriGEMSS mayin sistemi GATOR mayin sistemi Volcano mayin sistemiDis baglantilarWikimedia Commons ta Tanksavar mayini ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Bosna Hersek 1990 li yillarda Bosna Hersek te yerlestirilen mayinlar How Stuff Works 9 Mayis 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Alman taksavar mayinlari11 Kasim 1999 tarihinde Wayback Machine sitesinde