Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ogaden Savaşı (1977-1978), Etiyopya ile Somali arasında Etiyopya'nın Ogaden denilen bölgesinde meydana gelen savaş.
| Ogaden Savaşı | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Küba topçuları, Ogaden'deki Somali güçlerine ateş etmeye hazırlanıyor | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Etiyopya Küba Güney Yemen Sovyetler Birliği |  Somali  | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| Mengistu Haile Mariam Arnaldo Ochoa | Siad Barre General | ||||||
| Güçler | |||||||
| Savaş başlangıcı: 47,000 toplam asker Somali cephesinde: 4 piyade tugayı (1 mekanize) 2 tank taburu 2 topçu taburu 3 hava indirme taburu Daha sonra: 75,000 tam zamanlı asker (1980) 1,500 Sovyet danışmanı 18,000 Kübalı 2,000 Güney Yemenli | Savaş başlangıcı: 35,000 asker 23 motorize ve mekanize tabur 9 tank taburu 9 topçu taburu 4 hava indirme taburu Savaş sonu: SNA 63,200 WSLF 15,000 | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| Etiyopya: 6,133 ölü 10,563 yaralı 3,867 esir veya kayıp (1.362 asker kaçağı da dahil olmak üzere) Küba: 400 ölü Güney Yemen: 100 ölü SSCB: 33 ölü Ekipman kayıpları: 23 uçak 139 tank 108 APC 1,399 araç | 6,453 ölü 2,409 yaralı 275 esir veya kayıp Ekipman kayıpları: 28 uçak (1/2 Hava kuvvetleri) 72 tank 30 APC 90 araç | ||||||
Savaşın nedenleri
Şimdiki Somali devleti, İngiliz Somalisi (Kuzey Somali veya (Somaliland) da denir) ile İtalyan Somalisi'nin (Güney Somali) birleşerek 1 Temmuz 1960 yılında bağımsızlığını ilan etmesiyle ortaya çıkmıştır. Ancak ortaya çıkan bu yeni devlet komşu ülke topraklarına (Etiyopya, Cibuti, Kenya) bölük pörçük bir şekilde dağılmış olan ve Somalice ya da Somali Dili de denilen bir lisan konuşan Somali halkının ancak bir miktarını bünyesinde toplayabilmişti.
Somalililerin yoğun olarak yaşadığı yerlerden biri de Etiyopya ile Somali arasında bir savaşa sebep olan ve şimdiki Etiyopya'nın sınırları içerisinde yer alan, tamamına yakınını Müslüman Somalililerin oluşturduğu Ogaden eyaletidir. Ogaden üzerindeki ilk anlaşmazlıklar İtalya'nın Somali'yi sömürgeleştirmeye başladığı 19. yüzyıl sonlarına kadar uzanır. O dönem, Somali'deki yönetimi elinde bulunduran İtalyan sömürge yönetimi bir takım gerekçeler öne sürerek bölge üzerinde hak iddia etmeye başladı. I. İtalya-Habeşistan Savaşı sırasında İtalyan ordusu tarafından ele geçirilen bölge, savaşın İtalya için ağır bir yenilgiyle sonuçlanması üzerine 1896 yılında Etiyopya ordusu tarafından işgal ederek yeniden Etiyopya topraklarına katıldı. Etiyopya üzerindeki emellerinden vazgeçmeye niyetli olmayan İtalyanlar 1935 yılında II. İtalya-Habeşistan Savaşı'nı başlatarak Ogaden'le birlikte Etiyopya'nın tamamını işgal ettiler. II. Dünya Savaşı sırasında İngiltere ve Fransa'nın desteğini alan Etiyopyalılar, İtalyanları ülkelerinden çıkararak hem özgürlüklerini kazandılar hem de Ogaden bölgesini yeniden ele geçirdiler.
Somali'nin 1960 yılında bağımsızlığını elde etmesinden sonra iktidara gelen yöneticiler komşu ülkelerde bulunan Somalililerin yaşadığı bölgelerde hak iddia etmeye ve toprak talebinde bulunmaya başladılar. Bu "Büyük Somali" idealinin izlerini bugün, Somali bayrağında da görebiliriz. Bayrakta bulunan beş dallı yıldızın her bir parçası Somalililerin yaşadığı beş eyaleti simgelemektedir. Bunlardan ikisi günümüz Somali devletini oluşturan İngiliz ve İtalyan Somalisi'ni diğerleri ise; Etiyopya'daki Ogaden Özerk Bölgesi, Cibuti ve Kenya'nın kuzeydoğusunu ifade etmektedir.
Savaşın başlaması ve sonucu
1969 Ekim'inde gerçekleştirilen askerî darbe sonrası iktidarı ele geçiren Mohamed Siad Barre başkanlığındaki askeri yöneticiler, Doğu Afrika'nın çeşitli bölgelerine dağılmış halde bulunan Somalilileri tek bir bayrak altında toplamayı amaçlayan "Büyük Somali" siyasetine bundan önceki sivil yöneticilerin aksine daha yoğun bir şekilde ağırlık vermeye başladılar.
Daha önce de belirttiğimiz gibi Etiyopya'ya bağlı bulunan ve yoğun bir Somalili nüfusun bulunduğu Ogaden bölgesi de bu yerlerden biriydi. O dönem Ogaden'de, bölgedeki silahlı Somalili aşiretler tarafından oluşturulan ve Etiyopya ordusuna karşı mücadele eden Batı Somali Kurtuluş Ordusu (BSKO) faaliyet göstermekteydi. BSKO'nun Somali devletinin bölgeye yapacağı bir askerî harekâtı destekleyeceğini ilan etmesi üzerine harekete geçen Somali ordusu bölgede bulunan yerel aşiretlerin de desteğiyle 1977 yılında Ogaden'i işgal etti.
Bunun üzerine Sovyetler Birliği ve Küba tarafından desteklenen Etiyopya ordusu karşı saldırıya geçerek Ogaden bölgesinde bulunan Somali ordusunu geri püskürtmeyi başardı. Bu olay Sovyetler Birliği ile çok iyi ikili ilişkileri olmasına rağmen Somali'nin bu ülkeyle olan diplomatik ilişkilerini kesmesine ve ülkesinde bulunan 3.000 Sovyet danışmanı sınır dışı etmesine neden oldu. Ayrıca Etiyopya vatandaşı 750.000 bin Somalili de Etiyopya'dan kaçarak Somali'ye sığındılar. 1988'de Somali ile Etiyopya yaptıkları barış antlaşması ile sınırın her iki tarafını silahsızlandırmayı kabul ettiler. Ancak yapılan bu barış antlaşmasına rağmen iki ülke arasındaki sınır anlaşmazlıkları tam olarak çözülebilmiş değildir.
Kaynakça
- ^ . TDV İslâm Ansiklopedisi. 16 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2022.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ogaden Savasi 1977 1978 Etiyopya ile Somali arasinda Etiyopya nin Ogaden denilen bolgesinde meydana gelen savas Ogaden SavasiKuba topculari Ogaden deki Somali guclerine ates etmeye hazirlaniyorTarih13 Temmuz 1977 15 Mart 1978BolgeOgaden EtiyopyaSonucSovyetler Birligi ve Kuba nin askeri mudahalesi Somali cekildiTaraflarEtiyopya Kuba Guney Yemen Sovyetler BirligiSomaliKomutanlar ve liderlerMengistu Haile Mariam Arnaldo OchoaSiad Barre GeneralGuclerSavas baslangici 47 000 toplam asker Somali cephesinde 4 piyade tugayi 1 mekanize 2 tank taburu 2 topcu taburu 3 hava indirme taburu Daha sonra 75 000 tam zamanli asker 1980 1 500 Sovyet danismani 18 000 Kubali 2 000 Guney YemenliSavas baslangici 35 000 asker 23 motorize ve mekanize tabur 9 tank taburu 9 topcu taburu 4 hava indirme taburu Savas sonu SNA 63 200 WSLF 15 000KayiplarEtiyopya 6 133 olu 10 563 yarali 3 867 esir veya kayip 1 362 asker kacagi da dahil olmak uzere Kuba 400 olu Guney Yemen 100 olu SSCB 33 olu Ekipman kayiplari 23 ucak 139 tank 108 APC 1 399 arac6 453 olu 2 409 yarali 275 esir veya kayip Ekipman kayiplari 28 ucak 1 2 Hava kuvvetleri 72 tank 30 APC 90 aracSavasin nedenleriSimdiki Somali devleti Ingiliz Somalisi Kuzey Somali veya Somaliland da denir ile Italyan Somalisi nin Guney Somali birleserek 1 Temmuz 1960 yilinda bagimsizligini ilan etmesiyle ortaya cikmistir Ancak ortaya cikan bu yeni devlet komsu ulke topraklarina Etiyopya Cibuti Kenya boluk porcuk bir sekilde dagilmis olan ve Somalice ya da Somali Dili de denilen bir lisan konusan Somali halkinin ancak bir miktarini bunyesinde toplayabilmisti Ogaden Ozerk Bolgesi nin sinirlari Somalililerin yogun olarak yasadigi yerlerden biri de Etiyopya ile Somali arasinda bir savasa sebep olan ve simdiki Etiyopya nin sinirlari icerisinde yer alan tamamina yakinini Musluman Somalililerin olusturdugu Ogaden eyaletidir Ogaden uzerindeki ilk anlasmazliklar Italya nin Somali yi somurgelestirmeye basladigi 19 yuzyil sonlarina kadar uzanir O donem Somali deki yonetimi elinde bulunduran Italyan somurge yonetimi bir takim gerekceler one surerek bolge uzerinde hak iddia etmeye basladi I Italya Habesistan Savasi sirasinda Italyan ordusu tarafindan ele gecirilen bolge savasin Italya icin agir bir yenilgiyle sonuclanmasi uzerine 1896 yilinda Etiyopya ordusu tarafindan isgal ederek yeniden Etiyopya topraklarina katildi Etiyopya uzerindeki emellerinden vazgecmeye niyetli olmayan Italyanlar 1935 yilinda II Italya Habesistan Savasi ni baslatarak Ogaden le birlikte Etiyopya nin tamamini isgal ettiler II Dunya Savasi sirasinda Ingiltere ve Fransa nin destegini alan Etiyopyalilar Italyanlari ulkelerinden cikararak hem ozgurluklerini kazandilar hem de Ogaden bolgesini yeniden ele gecirdiler Somali nin 1960 yilinda bagimsizligini elde etmesinden sonra iktidara gelen yoneticiler komsu ulkelerde bulunan Somalililerin yasadigi bolgelerde hak iddia etmeye ve toprak talebinde bulunmaya basladilar Bu Buyuk Somali idealinin izlerini bugun Somali bayraginda da gorebiliriz Bayrakta bulunan bes dalli yildizin her bir parcasi Somalililerin yasadigi bes eyaleti simgelemektedir Bunlardan ikisi gunumuz Somali devletini olusturan Ingiliz ve Italyan Somalisi ni digerleri ise Etiyopya daki Ogaden Ozerk Bolgesi Cibuti ve Kenya nin kuzeydogusunu ifade etmektedir Savasin baslamasi ve sonucuSomali bayraginda bulunan 5 dalli yildiz Somalilerin yasadigi 5 eyaleti simgelemektedir Bunlar Ingiliz Somalisi Italyan Somalisi Ogaden Eyaleti Cibuti ve Kuzeydogu Kenya 1969 Ekim inde gerceklestirilen askeri darbe sonrasi iktidari ele geciren Mohamed Siad Barre baskanligindaki askeri yoneticiler Dogu Afrika nin cesitli bolgelerine dagilmis halde bulunan Somalilileri tek bir bayrak altinda toplamayi amaclayan Buyuk Somali siyasetine bundan onceki sivil yoneticilerin aksine daha yogun bir sekilde agirlik vermeye basladilar Daha once de belirttigimiz gibi Etiyopya ya bagli bulunan ve yogun bir Somalili nufusun bulundugu Ogaden bolgesi de bu yerlerden biriydi O donem Ogaden de bolgedeki silahli Somalili asiretler tarafindan olusturulan ve Etiyopya ordusuna karsi mucadele eden Bati Somali Kurtulus Ordusu BSKO faaliyet gostermekteydi BSKO nun Somali devletinin bolgeye yapacagi bir askeri harekati destekleyecegini ilan etmesi uzerine harekete gecen Somali ordusu bolgede bulunan yerel asiretlerin de destegiyle 1977 yilinda Ogaden i isgal etti Bunun uzerine Sovyetler Birligi ve Kuba tarafindan desteklenen Etiyopya ordusu karsi saldiriya gecerek Ogaden bolgesinde bulunan Somali ordusunu geri puskurtmeyi basardi Bu olay Sovyetler Birligi ile cok iyi ikili iliskileri olmasina ragmen Somali nin bu ulkeyle olan diplomatik iliskilerini kesmesine ve ulkesinde bulunan 3 000 Sovyet danismani sinir disi etmesine neden oldu Ayrica Etiyopya vatandasi 750 000 bin Somalili de Etiyopya dan kacarak Somali ye sigindilar 1988 de Somali ile Etiyopya yaptiklari baris antlasmasi ile sinirin her iki tarafini silahsizlandirmayi kabul ettiler Ancak yapilan bu baris antlasmasina ragmen iki ulke arasindaki sinir anlasmazliklari tam olarak cozulebilmis degildir Kaynakca TDV Islam Ansiklopedisi 16 Subat 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Kasim 2022