Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Oksen Şahinyan (1886, Konstantiniyye - 23 Mart 1967, İstanbul), Türkiye Ermenisi tiyatro sanatçısı, öğretmen, çevirmen ve rejisör.
Oksen Şahinyan | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 1886 Bakırköy, Konstantiniyye, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 23 Mart 1967 (81 yaşında) Zeytinburnu, İstanbul, Türkiye |
| Defin yeri | Kadıköy Ermeni Mezarlığı |
| Milliyet | Ermeni |
| Vatandaşlık | Osmanlı İmparatorluğu Türkiye |
| Eğitim | Vefa Lisesi Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane (yarım bıraktı) |
| Meslek | Tiyatro oyuncusu, çevirmen, rejisör, öğretmen |
| Etkin yıllar | 1907-1961 |
| Organizasyon | Osmanlı Dram Kumpanyası |
| Evlilik | Kamelya Saryan (e. 1912) |
| Çocuk(lar) | Henri Ohannes Şahinyan Ferdinand Şahinyan Hanriyet Şahinyan |
| Akraba(lar) | Vahan Şahinyan (amcası) |
İlk yılları ve eğitimi
Oksen Şahinyan, 1886 yılında Osmanlı İmparatorluğu'nun başkenti Konstantiniyye'nin Bakırköy (Makriköy) semtinde doğdu. Babası avukat Hampartsum Şahinyan'ın beş çocuğundan en büyüğü olan Oksen'in amcası ise dönemin önemli tiyatro oyuncularından Vahan Şahinyan'dır. İlkokulu Bakırköy Dadyan Ermeni Okulu'nda okudu. Çok iyi derecede Ermenice okuma ve yazmayı öğrendi. Genç yaşlardan itibaren tiyatroya ilgi duymaya başlayan Şahinyan, liseyi Vefa İdadisi'nde tamamladı ve lise yıllarında tiyatro gösterilerinde önemli rollerde yer aldı. Daha sonra Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane'de tıp eğitimi almaya başladı. 23 Temmuz 1908'de İkinci Meşrutiyet'in ilan edilmesinin ardından İmparatorlukta özgürlük ortamının genişlemesi, tiyatro topluluklarının sayısının gözle görülür biçimde artması ile sanata olan ilgi de arttı. 23 yaşındaki Oksen Şahinyan, 1909 yılında Tıp Fakültesini yarım bırakarak amcası Vahan gibi tiyatro sahnesine adım atma kararı verdi.
Hayatı ve kariyeri
İlk olarak 1909'da Mardiros Mınakyan tarafından kurulan Osmanlı Dram Kumpanyası'nda amatör oyuncu olarak tiyatroya adım atan Şahinyan, Kınar-Sirenuş-Eliza Binemeciyan, Harutyun Aleksanyan, Rupen Binemeciyan, Vahram Papazyan ve amcası Vahan Şahinyan ile birlikte yerleşik kadroya alındı. Oyuncu ve yönetmen Ahmet Fehim, hatıralarında 17 Ekim 1907 tarihinde Pera'daki Varyete Tiyatrosu'nda sahneye çıkan isimler arasında Oksen Şahinyan'ı da saydı. Oksen Şahinyan 1 Mart 1912'de matbaacı Mikayel Saryan ve Alis Saryan'ın kızları Kamelya Saryan ile evlendi. 1892 doğumlu Kamelya Hanım, Notre Dame de Sion Fransız Lisesi mezunu Katolik Ermenidir ve Oksen gibi tiyatro kökenlidir. İkinci Meşrutiyet'in ilanı ve sonrasında meydana gelen Hamidiye Katliamları, Adana Katliamı ve 1915 Ermeni Soykırımı ile zirveye ulaşan sıkıntılı süreçte başka bir ülkeye göç etmenin zorluğunu anlayan Şahinyan çifti İstanbul'da kaldı ve 14 Mayıs 1912'de ilk oğulları Hanri Ohannes dünyaya geldi. 1917'de ise ikinci oğulları Ferdinand Artin doğdu. Birinci Dünya Savaşı ve ardından başlayan İstanbul'un İşgali ile tiyatro oyunları neredeyse durma noktasına geldi. Türk Kurtuluş Savaşı ve sonrasında yürürlüğe giren reformlar ile Türkçe eğitim ve öğretim ön plana çıkarıldı. Türkçe dışında herhangi bir dilde, özellikle Ermenice tiyatro oynamak yasaklandı.
Oksen Şahinyan, Cumhuriyet'in ilk yıllarında sınırlı sayıda da olsa bazı oyunlarda sahne aldı. Tiyatrolarda oynayarak geçimini sağlayamayınca farklı işlerde çalışmak zorunda kaldı. Akıcı derecede Fransızca bilen Oksen Bey, Fransız yazar Alexandre Dumas'ın ''Acteur Kean'' isimli oyununu Türkçeye tercüme etti. 1926 yılında Bab-ı Ali'de eşi Kamelya ile birlikte basın alanında faaliyet yürüten bir kurumda tercüman olarak çalıştı. Krikor Hagopyan yönetimindeki Şark Tiyatrosu'ndan ayrılan Savarş Boğos Karakaş ve Hayg Aram ikilisi Azkayin Taderakhump adlı tiyatro topluluğunu kurmaya karar verdi. 1923 yılının ilk yarısında ekibin ayrılması ile zor durumda kalan Hagopyan, Oksen ve Kamelya Şahinyan ile çalışmaya karar verdi. Birlikte çok iyi dans eden ve şarkı söyleyen Şahinyan çifti ilk kez İcadiye Tepe Tiyatrolarında sahne aldı ve ikilinin performansı seyirci tarafından takdir edildi. Eşi Kamelya Hanım ile birlikte 1924'te Felekyan Kardeşler ile birlikte Felekyan-Şahinyan Tiyatrosunu kurdu ve toplulukta oyuncu ve rejisör olarak yer aldı. 1928 yılına kadar çeşitli tiyatro topluluklarında sahne alan Oksen Bey, kendi adına topluluk kurdu. Kadrosunda ise; eşi Kamelya Hanım, Bedros Baltazar, Krikor Çobanyan ve Naşit Özcan'ın eşi ve Adile Naşit'in annesi Amelya Hanım yer aldı. Şahinyan, 1927 yılında Naşit Özcan'ın tiyatro kumpanyasına dahil oldu ve burada oyunculuğun yanı sıra sanat yönetmenliği ve rejisörlük yaptı.
Şahinyan, Büyükdere Mezar Burnu Sine-Varyete Park müdürlüğü ile beraber ve aynı zamanda eski tiyatrocu arkadaşı Krikor Hagopyan ile birlikte çalıştı. 7 Ocak 1929 tarihinde tiyatro sahnesine son kez çıktı ve bu tarihten sonra ülke dışına çıkmaya karar verdi. İlk olarak Beyrut'a giden Şahinyan ailesi, oradan Halep ve Şam'a geçerek temsiller verdi en sonunda Fransız Suriye ve Lübnan Mandası yönetimindeki İskenderun'da kalmaya karar verdiler.İskenderun'un sahil şeridinde bir evde yaşamaya başlayan Şahinyanlar, burada bir plaj ve plaj lokantasının işletmesini devraldı. 1939'da Hatay Devleti'nin Türkiye'ye katılması ile Fransız yönetimi sona erdi. Oksen Şahinyan bu süreçte Ermeni-Fransız çevrelerinden kendisine gelen tüm teklifleri geri çevirerek, ailesi ile birlikte Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmaya karar verdi ve İskenderun'da kalmayı tercih etti. İskenderun Halkevi Temsil kolunda beş yıl boyunca çalıştı. Aynı zamanda resim yapma yeteneği bulunan Oksen Bey, İskenderun Ortaokulunda resim öğretmenliği yaptı. 1945 yılında İkinci Dünya Savaşı'nın sona ermesi ve Ermenice oyun oynama yasağının yürürlükten kaldırılması ile İstanbul'a dönmeye karar verdi.
Tiyatrodan ve sahnelerden uzak on beş yılın ardından, Mardiros Mınakyan adına "Mınakyan Dramatik Tiyatrosu" adında bir grup kurdu. Amcası Vahan Şahinyan gibi kendisi de iki çocuğunu tiyatro ve sanat dünyasına sokmayı başardı. Oyunlarının büyük çoğunluğu dram türünde yazan Şahinyan, dönemin şartlarının ve izleyici kitlenin beklentilerinin değişmesi ile repertuvarlarına komedi öğeleri de ekledi ve bunları sahneye yansıttı. Dramatik oyunlarında genellikle "aile yıkan ve kadın ve erkeği ayıran sevgili" tiplemelerinde oldukça başarılı performanslar sergiledi. 1957'de oğulları Ferdinand'ı lösemi yüzünden kaybeden Oksen-Kamelya çifti bu olaydan sonra büyük bir çöküş yaşadılar. Şahinyan çifti, kızları Hanriyet'in yanına Kadıköy Bahariye'ye taşındı ve Oksen Bey bir şirkette muhasebecilik yapmaya başladı. 1961 yılında artık para kazanamayacağını anlayan ve ilerleyen yaşının farkında olan Oksen Bey, tiyatro topluluğunu tasfiye etti. Şahinyan çifti son yıllarını ekonomik sıkıntılar içinde geçirdi ve dostları birçok yardım kampanyası organize etti. Son olarak, 1966 yılının Mart ayında Jamanak gazetesi tarafından yardım kampanyası düzenlendi.
Ölümü
Oksen Şahinyan, 23 Mart 1967 tarihinde Yedikule Surp Pirgiç Ermeni Hastanesinde 81 yaşında hayatını kaybetti. 29 Mart 1967'de Kadıköy Surp Takavor Kilisesi'nde düzenlenen ve Nubar Terziyan, Haygaz Vosgeriçyan ve Hosrov Emirhanyan gibi isimlerin katıldığı cenaze töreninin ardından Kadıköy Ermeni Mezarlığı'na defnedildi.
Kaynakça
- ^ a b c d e f g Nesim Ovadya İzrail (Ağustos 2018). Osmanlı ve Türkiye Tiyatrosunda Şahinyanlar (Ermenice). bgst yayınları. ss. 91-242. ISBN . 28 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Temmuz 2022.
- ^ a b c d Burhan Arpad (9 Temmuz 1985). "Kimi Yanlışlar". Taha Toros Arşivi. Marmara Üniversitesi. 28 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Temmuz 2022.
- ^ Öcal, Yalçın (2004). Tarihin ışığında gayrimüslim Türkler. IQ Kültürsanat Yayıncılık. ss. 159-160. ISBN . 28 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Temmuz 2022.
- ^ Tarih ve toplum: aylık ansiklopedik dergi. İletişim Yayınları. 2001. s. 47. 28 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Temmuz 2022.
- ^ Pakarad Tevyan (1954). Karort Taru Hişadagneris (Çeyrek Asırlık Anılarım) (Ermenice). Yerçanig. s. 24.
- ^ "Öğe | Ref. No: 1.1.7.464". archive.hrantdink.org. Hrant Dink Vakfı. 28 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Temmuz 2022.
- ^ JİRAYR KILIÇDAĞI (11 Ekim 2018). "Osmanlı ve Türkiye tiyatrosunda Şahinyanlar". Agos. 24 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Temmuz 2022.
- ^ Burhan Arpad (1966). Oyun 6 tablo. Dönem Yayınevi. ss. 9-11. 28 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Temmuz 2022.
- ^ Fırat Güllü (24 Ekim 2018). "Türkiye Tiyatrosu'nda geleneğin taşıyıcısı Şahinyanlar". Agos. 28 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Temmuz 2022.
- ^ Tuğlacı, Pars (2004). Tarih boyunca Batı Ermenileri. Pars Tuğlacı. s. 364. ISBN . 28 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Temmuz 2022.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Oksen Sahinyan 1886 Konstantiniyye 23 Mart 1967 Istanbul Turkiye Ermenisi tiyatro sanatcisi ogretmen cevirmen ve rejisor Oksen SahinyanDogum1886 Bakirkoy Konstantiniyye Osmanli ImparatorluguOlum23 Mart 1967 81 yasinda Zeytinburnu Istanbul TurkiyeDefin yeriKadikoy Ermeni MezarligiMilliyetErmeniVatandaslikOsmanli Imparatorlugu TurkiyeEgitimVefa Lisesi Mekteb i Tibbiye i Sahane yarim birakti MeslekTiyatro oyuncusu cevirmen rejisor ogretmenEtkin yillar1907 1961OrganizasyonOsmanli Dram KumpanyasiEvlilikKamelya Saryan e 1912 Cocuk lar Henri Ohannes Sahinyan Ferdinand Sahinyan Hanriyet SahinyanAkraba lar Vahan Sahinyan amcasi Ilk yillari ve egitimiOksen Sahinyan 1886 yilinda Osmanli Imparatorlugu nun baskenti Konstantiniyye nin Bakirkoy Makrikoy semtinde dogdu Babasi avukat Hampartsum Sahinyan in bes cocugundan en buyugu olan Oksen in amcasi ise donemin onemli tiyatro oyuncularindan Vahan Sahinyan dir Ilkokulu Bakirkoy Dadyan Ermeni Okulu nda okudu Cok iyi derecede Ermenice okuma ve yazmayi ogrendi Genc yaslardan itibaren tiyatroya ilgi duymaya baslayan Sahinyan liseyi Vefa Idadisi nde tamamladi ve lise yillarinda tiyatro gosterilerinde onemli rollerde yer aldi Daha sonra Mekteb i Tibbiye i Sahane de tip egitimi almaya basladi 23 Temmuz 1908 de Ikinci Mesrutiyet in ilan edilmesinin ardindan Imparatorlukta ozgurluk ortaminin genislemesi tiyatro topluluklarinin sayisinin gozle gorulur bicimde artmasi ile sanata olan ilgi de artti 23 yasindaki Oksen Sahinyan 1909 yilinda Tip Fakultesini yarim birakarak amcasi Vahan gibi tiyatro sahnesine adim atma karari verdi Hayati ve kariyeriIlk olarak 1909 da Mardiros Minakyan tarafindan kurulan Osmanli Dram Kumpanyasi nda amator oyuncu olarak tiyatroya adim atan Sahinyan Kinar Sirenus Eliza Binemeciyan Harutyun Aleksanyan Rupen Binemeciyan Vahram Papazyan ve amcasi Vahan Sahinyan ile birlikte yerlesik kadroya alindi Oyuncu ve yonetmen Ahmet Fehim hatiralarinda 17 Ekim 1907 tarihinde Pera daki Varyete Tiyatrosu nda sahneye cikan isimler arasinda Oksen Sahinyan i da saydi Oksen Sahinyan 1 Mart 1912 de matbaaci Mikayel Saryan ve Alis Saryan in kizlari Kamelya Saryan ile evlendi 1892 dogumlu Kamelya Hanim Notre Dame de Sion Fransiz Lisesi mezunu Katolik Ermenidir ve Oksen gibi tiyatro kokenlidir Ikinci Mesrutiyet in ilani ve sonrasinda meydana gelen Hamidiye Katliamlari Adana Katliami ve 1915 Ermeni Soykirimi ile zirveye ulasan sikintili surecte baska bir ulkeye goc etmenin zorlugunu anlayan Sahinyan cifti Istanbul da kaldi ve 14 Mayis 1912 de ilk ogullari Hanri Ohannes dunyaya geldi 1917 de ise ikinci ogullari Ferdinand Artin dogdu Birinci Dunya Savasi ve ardindan baslayan Istanbul un Isgali ile tiyatro oyunlari neredeyse durma noktasina geldi Turk Kurtulus Savasi ve sonrasinda yururluge giren reformlar ile Turkce egitim ve ogretim on plana cikarildi Turkce disinda herhangi bir dilde ozellikle Ermenice tiyatro oynamak yasaklandi Oksen Sahinyan Cumhuriyet in ilk yillarinda sinirli sayida da olsa bazi oyunlarda sahne aldi Tiyatrolarda oynayarak gecimini saglayamayinca farkli islerde calismak zorunda kaldi Akici derecede Fransizca bilen Oksen Bey Fransiz yazar Alexandre Dumas in Acteur Kean isimli oyununu Turkceye tercume etti 1926 yilinda Bab i Ali de esi Kamelya ile birlikte basin alaninda faaliyet yuruten bir kurumda tercuman olarak calisti Krikor Hagopyan yonetimindeki Sark Tiyatrosu ndan ayrilan Savars Bogos Karakas ve Hayg Aram ikilisi Azkayin Taderakhump adli tiyatro toplulugunu kurmaya karar verdi 1923 yilinin ilk yarisinda ekibin ayrilmasi ile zor durumda kalan Hagopyan Oksen ve Kamelya Sahinyan ile calismaya karar verdi Birlikte cok iyi dans eden ve sarki soyleyen Sahinyan cifti ilk kez Icadiye Tepe Tiyatrolarinda sahne aldi ve ikilinin performansi seyirci tarafindan takdir edildi Esi Kamelya Hanim ile birlikte 1924 te Felekyan Kardesler ile birlikte Felekyan Sahinyan Tiyatrosunu kurdu ve toplulukta oyuncu ve rejisor olarak yer aldi 1928 yilina kadar cesitli tiyatro topluluklarinda sahne alan Oksen Bey kendi adina topluluk kurdu Kadrosunda ise esi Kamelya Hanim Bedros Baltazar Krikor Cobanyan ve Nasit Ozcan in esi ve Adile Nasit in annesi Amelya Hanim yer aldi Sahinyan 1927 yilinda Nasit Ozcan in tiyatro kumpanyasina dahil oldu ve burada oyunculugun yani sira sanat yonetmenligi ve rejisorluk yapti Sahinyan Buyukdere Mezar Burnu Sine Varyete Park mudurlugu ile beraber ve ayni zamanda eski tiyatrocu arkadasi Krikor Hagopyan ile birlikte calisti 7 Ocak 1929 tarihinde tiyatro sahnesine son kez cikti ve bu tarihten sonra ulke disina cikmaya karar verdi Ilk olarak Beyrut a giden Sahinyan ailesi oradan Halep ve Sam a gecerek temsiller verdi en sonunda Fransiz Suriye ve Lubnan Mandasi yonetimindeki Iskenderun da kalmaya karar verdiler Iskenderun un sahil seridinde bir evde yasamaya baslayan Sahinyanlar burada bir plaj ve plaj lokantasinin isletmesini devraldi 1939 da Hatay Devleti nin Turkiye ye katilmasi ile Fransiz yonetimi sona erdi Oksen Sahinyan bu surecte Ermeni Fransiz cevrelerinden kendisine gelen tum teklifleri geri cevirerek ailesi ile birlikte Turkiye Cumhuriyeti vatandasi olmaya karar verdi ve Iskenderun da kalmayi tercih etti Iskenderun Halkevi Temsil kolunda bes yil boyunca calisti Ayni zamanda resim yapma yetenegi bulunan Oksen Bey Iskenderun Ortaokulunda resim ogretmenligi yapti 1945 yilinda Ikinci Dunya Savasi nin sona ermesi ve Ermenice oyun oynama yasaginin yururlukten kaldirilmasi ile Istanbul a donmeye karar verdi Tiyatrodan ve sahnelerden uzak on bes yilin ardindan Mardiros Minakyan adina Minakyan Dramatik Tiyatrosu adinda bir grup kurdu Amcasi Vahan Sahinyan gibi kendisi de iki cocugunu tiyatro ve sanat dunyasina sokmayi basardi Oyunlarinin buyuk cogunlugu dram turunde yazan Sahinyan donemin sartlarinin ve izleyici kitlenin beklentilerinin degismesi ile repertuvarlarina komedi ogeleri de ekledi ve bunlari sahneye yansitti Dramatik oyunlarinda genellikle aile yikan ve kadin ve erkegi ayiran sevgili tiplemelerinde oldukca basarili performanslar sergiledi 1957 de ogullari Ferdinand i losemi yuzunden kaybeden Oksen Kamelya cifti bu olaydan sonra buyuk bir cokus yasadilar Sahinyan cifti kizlari Hanriyet in yanina Kadikoy Bahariye ye tasindi ve Oksen Bey bir sirkette muhasebecilik yapmaya basladi 1961 yilinda artik para kazanamayacagini anlayan ve ilerleyen yasinin farkinda olan Oksen Bey tiyatro toplulugunu tasfiye etti Sahinyan cifti son yillarini ekonomik sikintilar icinde gecirdi ve dostlari bircok yardim kampanyasi organize etti Son olarak 1966 yilinin Mart ayinda Jamanak gazetesi tarafindan yardim kampanyasi duzenlendi OlumuOksen Sahinyan 23 Mart 1967 tarihinde Yedikule Surp Pirgic Ermeni Hastanesinde 81 yasinda hayatini kaybetti 29 Mart 1967 de Kadikoy Surp Takavor Kilisesi nde duzenlenen ve Nubar Terziyan Haygaz Vosgericyan ve Hosrov Emirhanyan gibi isimlerin katildigi cenaze toreninin ardindan Kadikoy Ermeni Mezarligi na defnedildi Kaynakca a b c d e f g Nesim Ovadya Izrail Agustos 2018 Osmanli ve Turkiye Tiyatrosunda Sahinyanlar Ermenice bgst yayinlari ss 91 242 ISBN 9789756165881 28 Temmuz 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Temmuz 2022 a b c d Burhan Arpad 9 Temmuz 1985 Kimi Yanlislar Taha Toros Arsivi Marmara Universitesi 28 Temmuz 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Temmuz 2022 Ocal Yalcin 2004 Tarihin isiginda gayrimuslim Turkler IQ Kultursanat Yayincilik ss 159 160 ISBN 978 975 6618 95 0 28 Temmuz 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Temmuz 2022 Tarih ve toplum aylik ansiklopedik dergi Iletisim Yayinlari 2001 s 47 28 Temmuz 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Temmuz 2022 Pakarad Tevyan 1954 Karort Taru Hisadagneris Ceyrek Asirlik Anilarim Ermenice Yercanig s 24 erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim Oge Ref No 1 1 7 464 archive hrantdink org Hrant Dink Vakfi 28 Temmuz 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Temmuz 2022 JIRAYR KILICDAGI 11 Ekim 2018 Osmanli ve Turkiye tiyatrosunda Sahinyanlar Agos 24 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Temmuz 2022 Burhan Arpad 1966 Oyun 6 tablo Donem Yayinevi ss 9 11 28 Temmuz 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Temmuz 2022 Firat Gullu 24 Ekim 2018 Turkiye Tiyatrosu nda gelenegin tasiyicisi Sahinyanlar Agos 28 Temmuz 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Temmuz 2022 Tuglaci Pars 2004 Tarih boyunca Bati Ermenileri Pars Tuglaci s 364 ISBN 978 605 60083 2 0 28 Temmuz 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Temmuz 2022