Mardiros Mınakyan (Manakyan olarak da bilinir, 1839 - 22 Şubat 1920), Osmanlı Ermenisi tiyatro oyuncusu ve yönetmeni.Türk tiyatrosunun doğuş ve gelişme evrelerindeki katkılarıyla Batılı anlamda tiyatronun yerleşmesinde önemli rol oynamıştır.
Mardiros Mınakyan | |
---|---|
Kendi dilinde adı | Մարտիրոս Մնակեան |
Doğum | 1839 İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
Ölüm | 1920 (80-81 yaşlarında) İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
Milliyet | Ermeni |
Vatandaşlık | Osmanlı İmparatorluğu |
Mezun olduğu okul(lar) | Nersesyan Okulu |
Meslek | Oyuncu, yönetmen |
Etkin yıllar | 1857-1916 |
Ödüller | Maarif Nişanı (1912) |
Hayatı
Mardiros Mınakyan, İstanbul'da Balat'ta doğdu ve Hasköy'deki Nersesyan Okulu'nu bitirdi. Aynı okulda ve daha başka okullarda yardımcı öğretmenlik yaptı. İlk kez 1857'de amatör olarak sahneye çıktı. Profesyonel anlamda ilk rolü 1862'de Beyoğlu'ndaki Naum Tiyatrosu'nda oynadığı bir kadın rolüyle (Aristothéme adlı oyunda) oldu. Önceleri yalnızca Ermenice oyunlar oynadı. Daha sonra İzmir'de Vasprogan Tiyatrosu'nda Türkçe ve Ermenice oyunlarda rol aldı. Dönüşünde (1864) Fransız operetlerinde sahneye çıktı. 1866'da bir süre oyunculuğa ara vererek evlendi ve Kayseri'ye giderek orada iki yıl kadar öğretmenlik yaptı.
Kayseri'den döndükten sonra yeniden oyunculuğa başladı ancak çalıştığı topluluklar kısa sürede dağılınca bazı arkadaşlarıyla birlikte Güllü Agop'un yanına Gedikpaşa Tiyatrosu'na katıldı. Osmanlı-Rus Savaşı (1877-78) sırasında Edirne'de bir süre opera ve operetler sahneledi. 1880'de de Tiflis turnesine çıktı. Güllü Agop'un tiyatrosu kapatılıp saraya alınınca bir süre Osmanlı Tiyatrosu'nu (Tiyatro-i Osmani) yönetti ancak daha sonra yüretemeyince ayrıldı.
1884'te (bazı araştırmacılara göre 1882'de) Osmanlı Dram Kumpanyası'nı kurdu. Dönemin en önemli tiyatro topluluğu olan Osmanlı Dram Kumpanyası'nda Mınakyan, yaklaşık 250 oyun, opera ve operet sahneledi. Topluluk etkinliklerini 1908'e kadar sürdürdü ancak arada bazı kesintiler oldu. Bunlardan biri 1904'te Şehremini Rıdvan Paşa'nın tiyatroyu yasaklamasıyla oldu.
Mınakyan 1909'da Tasfiye-i Ahlak Kumpanyası'na katıldı. 1912'de 80 kişilik bir topluluk oluşturdu. Aynı yıl tiyatro yaşamının 50. yılını kutlamak için bir jübile düzenledi. Mınakyan Türk Tiyatro Tarihinin ilk jübilesi olan bu törende Padişah Mehmet Reşat tarafından "Maarif Nişanı" ile ödüllendirildi. 1914'te Osmanlı Donanma Cemiyeti Heyet-i Temsiliyesi'nin sanat yönetmenliğini ve bir yandan da Darülbedayi'nin oyunculuk öğretmenliğini yaptı. 1916'da sahne yaşamından ayrıldı. 1920'de Temaşa Dergisi'nin okurları arasında yaptığı bir ankette "50 yıldan beri Türk tiyatrosuna en çok emeği geçen kimdir?" sorusuyla en çok oyu Mınakyan aldı.
Oyuncu ve yönetmenliğinin yanında yazdığı ve çevirdiği oyunlarla Türk tiyatrosuna önemli katkıları olan Mınakyan, çok sayıda Ermeni oyuncunun ve II. Meşrutiyet'ten sonra da Türk oyuncularının yetişmesine yardımcı oldu.
Kaynakça
- ^ Polat, Tolga (15 Mart 2016). "Kim Var Orada? Muhsin Bey'in Son Hamlet'i". Tiyatro Dergisi. tiyatrodergisi.com.tr. 3 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Ağustos 2017.
- ^ "Gedikpaşa'nın Zıvartnots tarihi". Agos Gazetesi. agos.com.tr. 19 Ekim 2016. 3 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Ağustos 2017.
- ^ Hür, Ayşe (28 Aralık 2014). "Reisicumhur olabilirsiniz, fakat tiyatrocu olamazsınız!". Radikal. radikal.com.tr. 6 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Ağustos 2017.
- ^ Yıldırım, Tunç (2016). "1950'ler sonu Türk sinema eleştirisinin "türsüzleştirme" uygulaması: Üç Arkadaş (1958) ve Yalnızlar Rıhtımı (1959) melodramlarının eleştirel alımlamaları ve estetik çözümlemeleri". Journal of Human Sciences. 13 (2). s. 3186. ISSN 2458-9489. 3 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Ağustos 2017.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mardiros Minakyan Manakyan olarak da bilinir 1839 22 Subat 1920 Osmanli Ermenisi tiyatro oyuncusu ve yonetmeni Turk tiyatrosunun dogus ve gelisme evrelerindeki katkilariyla Batili anlamda tiyatronun yerlesmesinde onemli rol oynamistir Mardiros MinakyanKendi dilinde adiՄարտիրոս ՄնակեանDogum1839 Istanbul Osmanli ImparatorluguOlum1920 80 81 yaslarinda Istanbul Osmanli ImparatorluguMilliyetErmeniVatandaslik Osmanli ImparatorluguMezun oldugu okul lar Nersesyan OkuluMeslekOyuncu yonetmenEtkin yillar1857 1916OdullerMaarif Nisani 1912 HayatiMinakyan Yonetiminde Osmanli Tiyatrosu Kadrosu Mardiros Minakyan Istanbul da Balat ta dogdu ve Haskoy deki Nersesyan Okulu nu bitirdi Ayni okulda ve daha baska okullarda yardimci ogretmenlik yapti Ilk kez 1857 de amator olarak sahneye cikti Profesyonel anlamda ilk rolu 1862 de Beyoglu ndaki Naum Tiyatrosu nda oynadigi bir kadin roluyle Aristotheme adli oyunda oldu Onceleri yalnizca Ermenice oyunlar oynadi Daha sonra Izmir de Vasprogan Tiyatrosu nda Turkce ve Ermenice oyunlarda rol aldi Donusunde 1864 Fransiz operetlerinde sahneye cikti 1866 da bir sure oyunculuga ara vererek evlendi ve Kayseri ye giderek orada iki yil kadar ogretmenlik yapti Kayseri den dondukten sonra yeniden oyunculuga basladi ancak calistigi topluluklar kisa surede dagilinca bazi arkadaslariyla birlikte Gullu Agop un yanina Gedikpasa Tiyatrosu na katildi Osmanli Rus Savasi 1877 78 sirasinda Edirne de bir sure opera ve operetler sahneledi 1880 de de Tiflis turnesine cikti Gullu Agop un tiyatrosu kapatilip saraya alininca bir sure Osmanli Tiyatrosu nu Tiyatro i Osmani yonetti ancak daha sonra yuretemeyince ayrildi 1884 te bazi arastirmacilara gore 1882 de Osmanli Dram Kumpanyasi ni kurdu Donemin en onemli tiyatro toplulugu olan Osmanli Dram Kumpanyasi nda Minakyan yaklasik 250 oyun opera ve operet sahneledi Topluluk etkinliklerini 1908 e kadar surdurdu ancak arada bazi kesintiler oldu Bunlardan biri 1904 te Sehremini Ridvan Pasa nin tiyatroyu yasaklamasiyla oldu Minakyan 1909 da Tasfiye i Ahlak Kumpanyasi na katildi 1912 de 80 kisilik bir topluluk olusturdu Ayni yil tiyatro yasaminin 50 yilini kutlamak icin bir jubile duzenledi Minakyan Turk Tiyatro Tarihinin ilk jubilesi olan bu torende Padisah Mehmet Resat tarafindan Maarif Nisani ile odullendirildi 1914 te Osmanli Donanma Cemiyeti Heyet i Temsiliyesi nin sanat yonetmenligini ve bir yandan da Darulbedayi nin oyunculuk ogretmenligini yapti 1916 da sahne yasamindan ayrildi 1920 de Temasa Dergisi nin okurlari arasinda yaptigi bir ankette 50 yildan beri Turk tiyatrosuna en cok emegi gecen kimdir sorusuyla en cok oyu Minakyan aldi Oyuncu ve yonetmenliginin yaninda yazdigi ve cevirdigi oyunlarla Turk tiyatrosuna onemli katkilari olan Minakyan cok sayida Ermeni oyuncunun ve II Mesrutiyet ten sonra da Turk oyuncularinin yetismesine yardimci oldu Kaynakca Polat Tolga 15 Mart 2016 Kim Var Orada Muhsin Bey in Son Hamlet i Tiyatro Dergisi tiyatrodergisi com tr 3 Agustos 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Agustos 2017 Gedikpasa nin Zivartnots tarihi Agos Gazetesi agos com tr 19 Ekim 2016 3 Agustos 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Agustos 2017 Hur Ayse 28 Aralik 2014 Reisicumhur olabilirsiniz fakat tiyatrocu olamazsiniz Radikal radikal com tr 6 Temmuz 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Agustos 2017 Yildirim Tunc 2016 1950 ler sonu Turk sinema elestirisinin tursuzlestirme uygulamasi Uc Arkadas 1958 ve Yalnizlar Rihtimi 1959 melodramlarinin elestirel alimlamalari ve estetik cozumlemeleri Journal of Human Sciences 13 2 s 3186 ISSN 2458 9489 3 Agustos 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Agustos 2017