Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Olağanüstü Hâl Bölge Valiliği, Türkiye'nin Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi'ndeki 8 ilde başlayan ve bu illerde terörle mücadele ederek güvenliği sağlamak amacıyla 19 Temmuz 1987 tarihinde göreve başlayan bölge valiliğidir. Bu valiliğin kurulmasıyla birlikte bu illerde olağanüstü hâl uygulanmaya başlandı. Olağanüstü hâl uygulanan iller zamanla değişmekle birlikte 30 Kasım 2002 tarihinde kaldırıldı. Valiliğin merkezi Diyarbakır'da yer almaktaydı.
| Olağanüstü Hâl Bölge Valiliği | |
|---|---|
Olağanüstü hâl valiliği | |
 Kırmızı: OHAL bölgesi, turuncu: mücavir iller (komşu iller), 1987–2002 | |
| Ülke |  Türkiye |
| Kuruluş | 19 Temmuz 1987 |
| Lağvedilmesi | 30 Kasım 2002 |
| Merkez | Diyarbakır |
Valilik, 19 Temmuz 1987'de Diyarbakır, Hakkâri, Siirt ve Van ilerindeki sıkıyönetimin kaldırılmasıyla birlikte yürürlüğe girdi. İlk , Başbakan Turgut Özal tarafından atanan Hayri Kozakçıoğlu'dur.
Tarihçe
Kurulması
1982 Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, normal yönetim ve sıkıyönetimin yanında olağanüstü hâl yönetimini de getirdi. Anayasaya göre seferberlik, iç savaş gibi durumlarda sıkıyönetim, silahlı şiddet ve kamu düzeni gibi olaylarda ise olağanüstü hâl uygulanması kararlaştırıldı. 27 Ekim 1983 tarihinde çıkarılan "Olağanüstü Hâl" kanunu ile Olağanüstü hâl durumundaki uygulamalar, sınırötesi operasyon ve kurumlar arası ilişkiler düzenlendi. Bu kanunla askerî silahlı birliklerin terörle mücadele etmesi yasal zemin kazandı ve "Jandarma Asayiş Komutanlığı" kuruldu.
1983'te çıkarılan bir kanun hükmünde kararnameye göre kamu hizmetinin daha etkin sağlanması amacıyla Türkiye sekiz bölgeye ayrıldı. Bir yıl sonra ise bu hükmü sağlayan 3036 sayılı yasa TBMM tarafından iptal edildi ve bu uygulama son buldu.
1978'de bölgede sıkıyönetim uygulanmaya başlanmıştı. 1980'li yıllarda Türkiye'nin Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde PKK örgütünün yaptığı faaliyetler ile sıkıyönetim kanunu çerçevesinde mücadele ediliyordu. Sıkıyönetim 10 Temmuz 1987'ye kadar devam etti ve aynı tarihli kanun hükmündeki kararname ile Olağanüstü Hâl Bölge Valiliği kuruldu. 19 Temmuz 1987'den itibaran sıkıyönetim kanunu yerine olağanüstü hâl kanunu uygulanmaya başlandı ve bölge Olağanüstü Hâl Bölge Valiliği ile yönetilmeye başlandı.
Uygulama
Olağanüstü hâl süresince 6 vali görev yaptı. Olağanüstü hâl valileri diğer valilerden daha çok yetkiye sahip olduğu için kamuoyunda "Süper vali" olarak da adlandırıldılar. İlk Olağanüstü Hâl Bölge Valisi 4,5 yıl süreyle en uzun süre görev yapan Hayri Kozakçıoğlu'dur. Daha sonra bu görevi Necati Çetinkaya, Ünal Erkan, Necati Bilican, Aydın Arslan ve Gökhan Aydıner yürüttü. Valilik binası ilk olarak Diyarbakır'ın Şehitlik semtindeydi. Daha sonra Seyrantepe semtindeki Bölge Asayiş Komutanlığı yeni binasına taşındı.
İlk olarak 8 ilde uygulanmaya başlandı: Bingöl, Diyarbakır, Elazığ, Hakkâri, Mardin, Siirt, Tunceli ve Van. Daha sonra Adıyaman, Bitlis ve Muş mücavir (komşu) il olarak dahil oldu. 1990'da Batman ve Şırnak'ın il olmasıyla bu sayı 13'e yükseldi. Bitlis, 1994'te mücavir il yerine olağanüstü hâl kapsamına alındı. Zamanla terörün azalmasıyla 1996'da ilk olarak Elazığ, daha sonra Mardin, Muş, Bingöl, Batman, Bitlis, Siirt ve Van kapsam dışına alındı.
Olağanüstü hâl her 4 ayda bir olmak üzere 46 kez uzatıldı.
Olağanüstü hâlin kaldırıldığı 30 Kasım 2002 günü Diyarbakır ve Şırnak Olağansütü hâl kapsamında, Batman, Bingöl, Bitlis, Hakkâri, Mardin, Muş, Siirt, Tunceli ve Van ise mücavir il kapsamındaydı. Olağanüstü hâl 1987'de başlasa da, 1978'den beri bölgede sıkıyönetim vardı.
Köy koruculuğu
1985'te askerî kolluk kuvvetlerine destek amacıyla köy koruculuğu uygulaması başlatıldı. İlk olarak Siirt'in Eruh ilçesinde gönüllü olarak 4 kişiyle başladı. Daha sonra geçici köy koruculuğu uygulaması da başladı.[]
Lağvedilmesi
30 Temmuz 2002 de toplanan Bakanlar kurulunun almış olduğu bir kanun hükmünde kararname ile olağanüstü hâl uygulamasının 30 Kasım 2002 tarihinde kaldırılması kararlaştırılarak, anılan tarih itibarıyla kaldırıldı. Daha sonra çeşitli kanun hükmündeki kararnemeler ile Olağanüstü Hâl Bölge Valiliği, Asayiş Komutanlığı gibi olağanüstü hâl örgütlenmeleri lağvedildi.
Görev yapan valiler
- Hayri Kozakçıoğlu (1987-1991)
- Mehmet Necati Çetinkaya (1991-1992)
- Ünal Erkan (1992-1995)
- Necati Bilican (1996-1997)
- Aydın Arslan (1997-1999)
- Gökhan Aydıner (1999-2002)
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "Güneydoğu'da Yeni Dönem". Milliyet Gazetesi. 20 Temmuz 1987. s. 6.
- ^ "Bölge Valiliği Hakkında Kanun Hükmünde Kararname" (PDF). T.C. Resmî Gazete. 14 Haziran 2022 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 15 Haziran 2022.
- ^ "Bölge Valiliği Hakkında 71 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Reddine Dair Kanun" (PDF). T.C. Resmî Gazete. Erişim tarihi: 15 Haziran 2022.
- ^ a b c d e "23 yıl sonra resmen 'olağan hal'". Hürriyet Gazetesi. 30 Kasım 2002. Erişim tarihi: 5 Mart 2011.
- ^ a b c "Olağanüstü Hal 14 yaşında". ntvmsnbc. 18 Temmuz 2000. 18 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Mart 2011.
Dış bağlantılar
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Olaganustu Hal Bolge Valiligi Turkiye nin Dogu ve Guneydogu Anadolu Bolgesi ndeki 8 ilde baslayan ve bu illerde terorle mucadele ederek guvenligi saglamak amaciyla 19 Temmuz 1987 tarihinde goreve baslayan bolge valiligidir Bu valiligin kurulmasiyla birlikte bu illerde olaganustu hal uygulanmaya baslandi Olaganustu hal uygulanan iller zamanla degismekle birlikte 30 Kasim 2002 tarihinde kaldirildi Valiligin merkezi Diyarbakir da yer almaktaydi Olaganustu Hal Bolge ValiligiOlaganustu hal valiligiKirmizi OHAL bolgesi turuncu mucavir iller komsu iller 1987 2002Ulke TurkiyeKurulus19 Temmuz 1987Lagvedilmesi30 Kasim 2002MerkezDiyarbakir Valilik 19 Temmuz 1987 de Diyarbakir Hakkari Siirt ve Van ilerindeki sikiyonetimin kaldirilmasiyla birlikte yururluge girdi Ilk Basbakan Turgut Ozal tarafindan atanan Hayri Kozakcioglu dur TarihceKurulmasi 1982 Turkiye Cumhuriyeti Anayasasi normal yonetim ve sikiyonetimin yaninda olaganustu hal yonetimini de getirdi Anayasaya gore seferberlik ic savas gibi durumlarda sikiyonetim silahli siddet ve kamu duzeni gibi olaylarda ise olaganustu hal uygulanmasi kararlastirildi 27 Ekim 1983 tarihinde cikarilan Olaganustu Hal kanunu ile Olaganustu hal durumundaki uygulamalar sinirotesi operasyon ve kurumlar arasi iliskiler duzenlendi Bu kanunla askeri silahli birliklerin terorle mucadele etmesi yasal zemin kazandi ve Jandarma Asayis Komutanligi kuruldu 1983 te cikarilan bir kanun hukmunde kararnameye gore kamu hizmetinin daha etkin saglanmasi amaciyla Turkiye sekiz bolgeye ayrildi Bir yil sonra ise bu hukmu saglayan 3036 sayili yasa TBMM tarafindan iptal edildi ve bu uygulama son buldu 1978 de bolgede sikiyonetim uygulanmaya baslanmisti 1980 li yillarda Turkiye nin Dogu ve Guneydogu Anadolu Bolgesi nde PKK orgutunun yaptigi faaliyetler ile sikiyonetim kanunu cercevesinde mucadele ediliyordu Sikiyonetim 10 Temmuz 1987 ye kadar devam etti ve ayni tarihli kanun hukmundeki kararname ile Olaganustu Hal Bolge Valiligi kuruldu 19 Temmuz 1987 den itibaran sikiyonetim kanunu yerine olaganustu hal kanunu uygulanmaya baslandi ve bolge Olaganustu Hal Bolge Valiligi ile yonetilmeye baslandi Uygulama Olaganustu hal suresince 6 vali gorev yapti Olaganustu hal valileri diger valilerden daha cok yetkiye sahip oldugu icin kamuoyunda Super vali olarak da adlandirildilar Ilk Olaganustu Hal Bolge Valisi 4 5 yil sureyle en uzun sure gorev yapan Hayri Kozakcioglu dur Daha sonra bu gorevi Necati Cetinkaya Unal Erkan Necati Bilican Aydin Arslan ve Gokhan Aydiner yuruttu Valilik binasi ilk olarak Diyarbakir in Sehitlik semtindeydi Daha sonra Seyrantepe semtindeki Bolge Asayis Komutanligi yeni binasina tasindi Ilk olarak 8 ilde uygulanmaya baslandi Bingol Diyarbakir Elazig Hakkari Mardin Siirt Tunceli ve Van Daha sonra Adiyaman Bitlis ve Mus mucavir komsu il olarak dahil oldu 1990 da Batman ve Sirnak in il olmasiyla bu sayi 13 e yukseldi Bitlis 1994 te mucavir il yerine olaganustu hal kapsamina alindi Zamanla terorun azalmasiyla 1996 da ilk olarak Elazig daha sonra Mardin Mus Bingol Batman Bitlis Siirt ve Van kapsam disina alindi Olaganustu hal her 4 ayda bir olmak uzere 46 kez uzatildi Olaganustu halin kaldirildigi 30 Kasim 2002 gunu Diyarbakir ve Sirnak Olagansutu hal kapsaminda Batman Bingol Bitlis Hakkari Mardin Mus Siirt Tunceli ve Van ise mucavir il kapsamindaydi Olaganustu hal 1987 de baslasa da 1978 den beri bolgede sikiyonetim vardi Koy koruculugu 1985 te askeri kolluk kuvvetlerine destek amaciyla koy koruculugu uygulamasi baslatildi Ilk olarak Siirt in Eruh ilcesinde gonullu olarak 4 kisiyle basladi Daha sonra gecici koy koruculugu uygulamasi da basladi kaynak belirtilmeli Lagvedilmesi 30 Temmuz 2002 de toplanan Bakanlar kurulunun almis oldugu bir kanun hukmunde kararname ile olaganustu hal uygulamasinin 30 Kasim 2002 tarihinde kaldirilmasi kararlastirilarak anilan tarih itibariyla kaldirildi Daha sonra cesitli kanun hukmundeki kararnemeler ile Olaganustu Hal Bolge Valiligi Asayis Komutanligi gibi olaganustu hal orgutlenmeleri lagvedildi Gorev yapan valilerHayri Kozakcioglu 1987 1991 Mehmet Necati Cetinkaya 1991 1992 Unal Erkan 1992 1995 Necati Bilican 1996 1997 Aydin Arslan 1997 1999 Gokhan Aydiner 1999 2002 Ayrica bakinizOlaganustu halKaynakca Guneydogu da Yeni Donem Milliyet Gazetesi 20 Temmuz 1987 s 6 erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim Bolge Valiligi Hakkinda Kanun Hukmunde Kararname PDF T C Resmi Gazete 14 Haziran 2022 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 15 Haziran 2022 Bolge Valiligi Hakkinda 71 Sayili Kanun Hukmunde Kararnamenin Reddine Dair Kanun PDF T C Resmi Gazete Erisim tarihi 15 Haziran 2022 a b c d e 23 yil sonra resmen olagan hal Hurriyet Gazetesi 30 Kasim 2002 Erisim tarihi 5 Mart 2011 a b c Olaganustu Hal 14 yasinda ntvmsnbc 18 Temmuz 2000 18 Agustos 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Mart 2011 Dis baglantilar