Oligosen, 33,9 milyon yıl öncesi ile 23,01 milyon yıl öncesi arası yaklaşık 10 milyon yıl süren, son Paleojen devresi. İklimdeki soğuma, deniz seviyesindeki düşme ve dolayısıyla kuraklık, dönemin belirgin özellikleridir.
Oligosen | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
33,9 - 23,03 myö | |||||||||||||
Kronoloji | |||||||||||||
| |||||||||||||
Etimoloji | |||||||||||||
Onaylanmış isim | 1978 | ||||||||||||
Kullanım bilgisi | |||||||||||||
Gök cismi | Dünya | ||||||||||||
Bölgesel kullanım | Küresel (ICS) | ||||||||||||
Kullanılan zaman çizelgesi | ICS Zaman Cetveli | ||||||||||||
Tanım | |||||||||||||
Kronolojik birim | (Devre) | ||||||||||||
Stratigrafik birim | |||||||||||||
Zaman aralığının resmîyeti | Resmî | ||||||||||||
Alt sınırını belirleyen | Plankton benzeri deliklilerden ve 'nın | ||||||||||||
Alt sınır KSKN | Massignano taş ocağı kesiti, , Ancona, İtalya 43°31′58″N 13°36′04″E / 43.5328°K 13.6011°D | ||||||||||||
KSKN onayı | 1992 | ||||||||||||
Üst sınırını belirleyen |
| ||||||||||||
Üst sınır KSKN | Lemme-Carrosio Kesiti, Carrosio, İtalya 44°39′32″N 8°50′11″E / 44.6589°K 8.8364°D | ||||||||||||
KSKN onayı | 1996 | ||||||||||||
Atmosfer ve iklim verileri |
Avustralya ve Güney Amerika'nın Antarktika'dan ayrılmasıyla, dev kıta Gondvana'nın son kalıntısı da tarihe karışır. Hindistan'ın Asya ile çarpışmasıyla, tektonik ve volkanik etkinlikte artış olur.
Oligosen'de, iklimde görülen belirgin soğuma devreye damgasını vurur. Pek çok hayvan ve yaşam alanı soğumadan etkilenir. Himalayalar'ın yükselmeye başlamasının bu soğumaya neden olduğu ya da soğumayı hızlandırdığı düşünülüyor. Soğumayla birlikte Senozoyik boyunca ilk kez Antarktika üzerinde buzullar oluşur. Düşen deniz seviyesi, plankton sayısında ve çeşitliliğinde bir düşüşe ve kıtalar üzerinde kuraklığa neden olur. Tropik ormanlar ekvatora doğru çekilirken, yerlerini yaprağını döken ılıman iklim ormanlarına bırakır. Oligosen'de çiçekli bitkilerin modern biçimlerinin çoğu ortaya çıkıp yaygınlaşır. Yeni ortaya çıkan çiçekli bitkilerden en önemlisi otlardır. Asya'nın kurak iç kesimlerinden başlayarak yayılan otlarla, ilk otlak alanlar oluşur.
Gelişmiş sindirim sistemine sahip ilk çift toynaklılar ancak Oligosen'de ortaya çıkar. Bu sindirim sistemi onlara lifli ve sindirimi zor otlarla beslenmede büyük avantaj sağlar.
Güney Amerika'da, eteneli memelilerin yokluğunda, tamamen farklı bir memeli faunası evrilir. Kıtada tembel hayvanlar, armadillolar gibi dünyanın geri kalanından tamamen farklı otçullar ve keseli yırtıcılar yaşıyordu.
Eosen'in en büyük hayvanları tek toynaklılardı. Bu dönemde yaşayan, Orta Asya'nın dev rhinocerotoidi Paraceratherium, yaşamış en büyük karasal memelidir; Mezozoyik'in kimi sauropodlarıyla denk olan, bu 25 ton ağırlığındaki devler, Orta Miyosene kadar Asya'da varlıklarını sürdürdüler. Bu arada Afrika'da, fillerin ataları ve gergedan benzeri hayvanlar dev boyutlara ulaşır. Asya ve Kuzey Amerika'da, dev Brontotherler ve dev domuzlar olan lar vardı. Kuzey kıtaları arasındaki bağlantılar, hayvanların kıtalar arasında serbestçe dolaşmasını sağlıyordu. Kendine özgü keseli faunasıyla Avustralya'da da bu dönemde memeli çeşitliliği artar.
Bu alışılmadık memelilerin yanı sıra kedigiller, köpekgiller, geyikler, atgiller, gergedanlar, domuzgiller ve devegiller Oligosen'de çeşitlenir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Zachos, J. C.; Kump, L. R. (2005). "Carbon cycle feedbacks and the initiation of Antarctic glaciation in the earliest Oligocene". Global and Planetary Change. 47 (1): 51–66. Bibcode:2005GPC....47...51Z. doi:10.1016/j.gloplacha.2005.01.001.
- ^ "Uluslararası Kronostratigrafik Çizelge" (PDF). www.stratigraphy.org. Uluslararası Stratigrafi Komisyonu.
- ^ Silva, Isabella; Jenkins, D. (September 1993). "Decision on the Eocene-Oligocene boundary stratotype" (PDF). Episodes. 16 (3): 379-382. doi:10.18814/epiiugs/1993/v16i3/002 . 11 Ocak 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 13 Aralık 2020.
- ^ Steininger, Fritz F.; M. P. Aubry; W. A. Berggren; M. Biolzi; A. M. Borsetti; Julie E. Cartlidge; F. Cati; R. Corfield; R. Gelati; S. Iaccarino; C. Napoleone; F. Ottner; F. Rögl; R. Roetzel; S. Spezzaferri; F. Tateo; G. Villa; D. Zevenboom (1997). "The Global Stratotype Section and Point (GSSP) for the base of the Neogene" (PDF). Episodes. 20 (1): 23-28. doi:10.18814/epiiugs/1997/v20i1/005 .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Oligosen 33 9 milyon yil oncesi ile 23 01 milyon yil oncesi arasi yaklasik 10 milyon yil suren son Paleojen devresi Iklimdeki soguma deniz seviyesindeki dusme ve dolayisiyla kuraklik donemin belirgin ozellikleridir Oligosen33 9 23 03 myo PreYeYeOSDCPTJKPgNKronoloji 65 60 55 50 45 40 35 30 25 M ZS e n o z o y i kKretaseP a l e o j e nNeojenP a l e o s e nE o s e nO l i g o s e nIpresiyenLutesiyenBartoniyen Ilk Antarktik kalici buz ortuleri K Pj kitlesel yok olusu2018 itibariyla Paleojen in Uluslararasi Stratigrafi Komisyonu na gore alt bolumleri Dikey eksen olcegi milyon yil once EtimolojiOnaylanmis isim1978Kullanim bilgisiGok cismiDunyaBolgesel kullanimKuresel ICS Kullanilan zaman cizelgesiICS Zaman CetveliTanimKronolojik birimDevreStratigrafik birimZaman araliginin resmiyetiResmiAlt sinirini belirleyenPlankton benzeri deliklilerden ve ninAlt sinir KSKNMassignano tas ocagi kesiti Ancona Italya 43 31 58 N 13 36 04 E 43 5328 K 13 6011 D 43 5328 13 6011KSKN onayi1992Ust sinirini belirleyenManyetik kutupsallik C6Cn 2n nin tabani Plankton benzeri bir delikli olan nin ilk ortaya cikisi yaklasik olarak Ust sinir KSKNLemme Carrosio Kesiti Carrosio Italya 44 39 32 N 8 50 11 E 44 6589 K 8 8364 D 44 6589 8 8364KSKN onayi1996Atmosfer ve iklim verileri Avustralya ve Guney Amerika nin Antarktika dan ayrilmasiyla dev kita Gondvana nin son kalintisi da tarihe karisir Hindistan in Asya ile carpismasiyla tektonik ve volkanik etkinlikte artis olur Oligosen de iklimde gorulen belirgin soguma devreye damgasini vurur Pek cok hayvan ve yasam alani sogumadan etkilenir Himalayalar in yukselmeye baslamasinin bu sogumaya neden oldugu ya da sogumayi hizlandirdigi dusunuluyor Sogumayla birlikte Senozoyik boyunca ilk kez Antarktika uzerinde buzullar olusur Dusen deniz seviyesi plankton sayisinda ve cesitliliginde bir dususe ve kitalar uzerinde kurakliga neden olur Tropik ormanlar ekvatora dogru cekilirken yerlerini yapragini doken iliman iklim ormanlarina birakir Oligosen de cicekli bitkilerin modern bicimlerinin cogu ortaya cikip yayginlasir Yeni ortaya cikan cicekli bitkilerden en onemlisi otlardir Asya nin kurak ic kesimlerinden baslayarak yayilan otlarla ilk otlak alanlar olusur Gelismis sindirim sistemine sahip ilk cift toynaklilar ancak Oligosen de ortaya cikar Bu sindirim sistemi onlara lifli ve sindirimi zor otlarla beslenmede buyuk avantaj saglar Guney Amerika da eteneli memelilerin yoklugunda tamamen farkli bir memeli faunasi evrilir Kitada tembel hayvanlar armadillolar gibi dunyanin geri kalanindan tamamen farkli otcullar ve keseli yirticilar yasiyordu Eosen in en buyuk hayvanlari tek toynaklilardi Bu donemde yasayan Orta Asya nin dev rhinocerotoidi Paraceratherium yasamis en buyuk karasal memelidir Mezozoyik in kimi sauropodlariyla denk olan bu 25 ton agirligindaki devler Orta Miyosene kadar Asya da varliklarini surdurduler Bu arada Afrika da fillerin atalari ve gergedan benzeri hayvanlar dev boyutlara ulasir Asya ve Kuzey Amerika da dev Brontotherler ve dev domuzlar olan lar vardi Kuzey kitalari arasindaki baglantilar hayvanlarin kitalar arasinda serbestce dolasmasini sagliyordu Kendine ozgu keseli faunasiyla Avustralya da da bu donemde memeli cesitliligi artar Bu alisilmadik memelilerin yani sira kedigiller kopekgiller geyikler atgiller gergedanlar domuzgiller ve devegiller Oligosen de cesitlenir Ayrica bakinizJeolojik devirlerKaynakca Zachos J C Kump L R 2005 Carbon cycle feedbacks and the initiation of Antarctic glaciation in the earliest Oligocene Global and Planetary Change 47 1 51 66 Bibcode 2005GPC 47 51Z doi 10 1016 j gloplacha 2005 01 001 Uluslararasi Kronostratigrafik Cizelge PDF www stratigraphy org Uluslararasi Stratigrafi Komisyonu Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Silva Isabella Jenkins D September 1993 Decision on the Eocene Oligocene boundary stratotype PDF Episodes 16 3 379 382 doi 10 18814 epiiugs 1993 v16i3 002 11 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 13 Aralik 2020 Steininger Fritz F M P Aubry W A Berggren M Biolzi A M Borsetti Julie E Cartlidge F Cati R Corfield R Gelati S Iaccarino C Napoleone F Ottner F Rogl R Roetzel S Spezzaferri F Tateo G Villa D Zevenboom 1997 The Global Stratotype Section and Point GSSP for the base of the Neogene PDF Episodes 20 1 23 28 doi 10 18814 epiiugs 1997 v20i1 005