Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu madde, uygun değildir. (Temmuz 2012) |
Fiberoptik ya da optik fiber, kendi boyunca içinden ışığın yönlendirebildiği plastik veya cam fiberlerden oluşmuş bir optik liftir. Optik fiberler diğer iletişim malzemelerine oranla uzun mesafelerdeki veri iletişiminin daha hızlı ve yüksek değerlerde yapılabilmesine olanak verdikleri için fiberoptik haberleşme sistemlerinde çok sıklıkla kullanılmaktadırlar. Metal kablolar yerine fiber kabloların kullanılmasının nedeni, daha az kayba neden olmaları ve elektromanyetik etkileşimden etkilenmemeleridir. Optik fiberler aynı zamanda birçok sensör (alıcı) ve benzeri uygulamaların yapımında oldukça sık olarak kullanılmaktadırlar.
Işık, iç yansımalar aracılığıyla Optik fiberin merkezinde tutulmaktadır. Bu sayede fiber bir dalga kılavuzu gibi hareket etmektedir. Çoklu yayınma hatlarını ya da çapraz modları destekleyen fiberlere çok modlu fiberler (İngilizce, multimode fibers- MMF) denilir. Sadece tek bir modu destekleyen fiberlere ise tek modlu fiberler (İngilizce, singlemode fibers - SMF) denilmektedir. Çok modlu fiberler genellikle geniş çaplı bir merkeze sahiptir ve daha çok gücün iletilmesinin gerekli olduğu kısa mesafeli iletişim hatlarında kullanılırlar. Tek modlu fiberler ise 200 metrenin üzerindeki iletişim hatlarında kullanılmaktadırlar.
Fiberoptik kabloları birbirine eklemek elektrik tellerini ya da kablolarını eklemekten çok daha karmaşık bir işlemdir. Fiberlerin birleştirilecek uçları dikkatlice ayrılmalı ve mekanik olarak ya da elektrik arkı ile eritilerek birleştirilmelidir. Ayrıca daha sonra ayrılabilecek şekilde tasarlanmış özel konnektörler de mevcuttur.
Telekom ve lokal ağ alt yapılarında kullanılan tek modlu ve çok modlu fiberleri eklemenin en sağlam ve en az ışık kayıplı yolu füzyon ek tekniğidir. Bunun için fiber optik ek aletine (bir diğer deyişle füzyon ek aletine) ihtiyaç vardır. Günümüzde kullanımı oldukça kolaylaşmış ve fiyatları düşmüş olan bu cihazlar fiberleri otomatik olarak hizalar ve 2200 dereceye varan sıcaklıklarda kaynak yapar.
Birçok yeni nesil ek cihazı ek noktasındaki kayıp değerlerini otomatik olarak belirtir, fakat en güvenilir kayıp değerleri için OTDR test cihazı kullanmak gerekmektedir.
İçi (core bölgesi) vakum olan fiberler University of Southamptondaki araştırmacılar tarafından geliştirilmiştir ve bu fiberler teoride en yüksek bant genişliğine sahiptirler. Bu fiberlerde giden bir sinyal ışık hızına %99.7 ulaşmaktadır, fakat pratik uygulamada bu fiberleri kayıpsız bir şekilde ek yapmak şu an için neredeyse imkânsız gözükmektedir.
Tarihi
Işığın haberleşmede kullanılması çok eskiye dayanmaktadır. İlk çağlarda itibaren kullanılmaya başlanmıştır. Kızılderililerin dumanla haberleşmesi bir optik haberleşme yöntemidir.
İlk adı ışık kablo olarak 1842'de kullanılmıştır. Bunun nedeni ışığın yansımalar yaparak bir kablo içerisinden akmasıdır.Bu popüler tanım 1884 yılında Colladonun hazırladığı bir makalede geçmektedir.18.yy sonlarına gelindiğinde Avrupa’da, semafor denilen işaret kollarından yararlanılan, optik telgraf sistemleri kullanılmaya başlanmıştır.
Modern anlamıyla ışığın iletiminden yararlanarak haberleşme sağlama çalışmaları eskiye dayanmaktadır. Graham Bell, gün ışığını taşıyıcı sinyal olarak kullanıp telefon sinyallerini yaklaşık 200 metrelik bir uzklığa göndermeyi başardı. Ancak bu buluş teknolojik yetersizlik ve hava koşullarının olumsuz etkisinden dolayı yaygınlaşamadı. Tarih 1870 gösterdiğinde İngiliz fizikçi John Tyndall, akarsularda tam yansımadan yararlanılarak ışık iletiminin yapılabileceğini göstermiştir.
1910 yılında ilk uygulama iç yüzeyi metal kaplamalı ve yüksek yansımalı kullanılmasıdır. Hallow lambasının elektromanyetik dalgaları geniş alanda kontrol yeteneği vardır. Bu cihaz, sinyal kayıplarının yüksek ve özellikle yön değiştirme eğilimlerinin olması yüzünden uygulamaya konulmamıştır. 1930'lu yıllarda cam fiber flaman üstünde denemeler yapıldı. Bu cam fiber demeti 1950'li yıllarda delikli kart okuyucularının ışık kanalı olarak kullanıldı. Tüm bu denemeler ancak 1960 yılında lazerin başarılı şekilde denenmesiyle mümkün olmuştur.
Fiber optik iletişiminin iki temel ünitesi olan ışık vericisi ve ışık alıcısı geliştirildi. 1960 yılında ışık kaynağı olarak çubuk şeklindeki bir amberin çıkardığı lazer ışımı tasarlandı. İlk defa 1961 yılında ışık vericisi olarak kullanıldı.
Plastik fiberler
Fiberler günlük hayatta plastikten de üretilebilir. Plastik kaplamalı fiberler ve silika özlü fiberler buna örnek olabilir. Fiber özü basitçe katı bir kaplama sağlamak için yüksek sıcaklıkta ısıtarak polimer banyosu içinden çekilir. Çok düşük enerjinin taşındığı, büyük öz yarıçaplı basamak indisli fiber üretimini bu işlem kolaylıkla ayarlar. Fazla maliyeti olmayan uygulamalarda bu tarz fiberler orta mesafe, orta bant genişliği iletişim sistemlerinde kullanılabilir. Fiberler plastikten de yapılabilir. Plastikten yapılan bu fiberler çok yüksek kayıplardan etkilenmektedir. Bunun sebebi büyükçe bir Rayleigh katkısıdır.
Camdan daha esnek bir yapıya sahip olan plastikler bu özelliklerinden dolayı daha büyük yarıçaplı plastik fiber üretimine katkı sağlamaktadır.
Telekomünikasyon alanında kullanılan fiberoptik kablolar veri taşıma altyapılarında kullanılan bir veri kablosu çeşididir.
Dönüştürücü yardımıyla ses sinyali ışık sinyaline dönüştürülür, dönüştürülen bu ışık sinyali cam esaslı fiberoptik kablolarla taşınır ve başka bir dönüştürücü yardımıyla ışık sinyali tekrar ses sinyaline dönüştürülür. Fiberoptik kablolar iki katmandan oluşur. Birincisi öz bölümü ikincisi kabuk bölümüdür. Işık öz bölümünde ilerler. İki katman arasındaki fark kırılma indisleridir. Öz bölümün kırılma indisi kabuk bölümünden büyük olduğundan ışık bu bölümde hareket eder. Işığın öz bölümünde hareket etmesinin sebebi ışığın kırılma indisi büyük ortamda ilerlemek istemesidir. Bu durumu Snell yasası ile açıklamak mümkündür.
: Kritik açı
Haberleşmede fiber optik kullanma ihtiyacı
Bu kullanma ihtiyacı teknik ve ekonomik sebeplerden kaynaklanmıştır.
- Bakırdan daha ucuz maliyette üretilmiş olmaları
- Nükleer patlamalardan etkilenmeyecek olması
- Gittikçe artan kanal ihtiyacına cevap verebilecek düzeyde olması
- Geniş bantlı ve yüksek hızlı iletime cevap verecek düzeyde olması
Lazerin bulunmasıyla başlayan optik sistem çalışmaları, kısa sürede haberleşme uygulanacak düzeye gelmiştir.
Fiber optik sistemin diğer sistemlere göre avantajları
- Yüksek hızda olması
- Uzun repetör aralıklarına imkân vermesi
- Kanal başına düşen maliyetinin düşük olması
- Elektro-manyetik parazitlerden etkilenmemesi
- Çevre şartlarından etkilenmez
- Kablo döşeme kolaylığına rağmen ek bakım ve temizlik ister
Kullanım alanları
- Optik haberleşme sistemleri, sağladıkları avantajlar nedeniyle kısa sürede geniş kullanım alanı bulmuştur.
- Kapalı devre TV sistemlerinde
- Data iletiminde
- Elektronik cihazların aralarındaki irtibatlanmasında
- Yüksek gerilim hatlarında
- Askeri bağlantılarda
- Trafik kontrollerinde
- İnternet bağlantılarında
- Vücut organlarının görüntülenmesinde (Endoskopi,Kolonoskopi vb.)
Fiberoptik kabloların avantajları
- Geniş bir band genişliği ve taşıma kapasitesi sağlar.
- Fiberler çeşitli çap ölçülerine sahiptir ve birimi mikron'dur.
- Çok hafiftir.
- Taşıma mesafesi çok fazladır.
- Uzun mesafelerde kayıpları çok azdır.
- Gizlilik ve güvenlik sağlar.Fiber kablolardan bilgi çalmak mümkün değildir.
Fiberoptik kablonun dezavantajları
- Maliyetinin yüksek olması.
- Detaylı işçilik gerektirmesi.
- Yüksek çıkış gücünün olmaması.
Elektrik güç transferi
Fiberoptik kablolar, elektriği iletmek için kullanılabilir. Fiber optik kablolar geleneksel bakır teller kadar verimli olmasa da[], metalik iletkenlerin kullanılmaması gereken durumlarda kullanılmaktadır.
Preform
Preform, fiberoptiği çizmemize yarayan bir cam parçasıdır. Preform, çekirdeği sağlamak ve lifleri kaplamak için farklı kırıcı indislerine sahip çeşitli cam parçalarından oluşur. Preformun şekli daireseldir bununla beraber bazı uygulamalar için çift kaplı lifler tercih edilebilir. Yüzey gerilmesinden dolayı,çizim esnasında preformun yüzeyi tıraşlanabilir ve bu nedenle cam fibere son şeklini veremeyebilir. Bu nedenle camı cilalamak önemlidir. Preform yüzeyindeki herhangi bir hata fiber optiğin mekanik özelliklerini etkileyecektir.
Türleri
Malzemesine göre
- Plastik çekirdekli ve plastik koruyucu zarflı
- Cam çekirdekli ve plastik koruyucu zarflı (İngilizce, Plastic Clad Silica - PCS)
- Cam çekirdekli, cam koruyucu zarflı (İngilizce, Silicon Carbide Fibers - SCS)
Cam çekirdekli fiberler, güç kaybı yönünden diğerlerine göre daha iyidirler. İkisi de cam çekirdekli olan PCS ve SCS fiberlerin arasında PCS fiberler diğerine oranla bu konuda daha iyidir.
Fiber tipine göre
- Çok modlu (İngilizce, multimode fibers- MMF)
- Tek modlu (İngilizce, singlemode fibers - SMF)
İndis tipine göre
İndis, bir ışık ışınının madde içerisindeki ilerlemesine karşı gösterilen direnci belirten bir katsayıdır.
- Dereceli İndis Fiber
- Kademeli İndis Fiber
Kaynakça
Wikimedia Commons'ta Optical fibers ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Eylül 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Eylül 2014.
- ^ a b c d Tohumoğlu,Y (1998). Haberleşmede kullanılan optik fiber kabloların ek ve ölçüm metodları.Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Niğde Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Niğde
- ^ Wilson,J.Hawkes,J.F.B.Optoelektronik.Değişim yayınları:ADAPAZARI(2000)
- ^ Yurdagül,Ü.Fiber Optik kablo üretiminde MVCD sürecinin deneysel ve teorik olarak incelenmesi.Niğde Üniversitesi Yüksek Lisans Tezi:Ağustos(2003)
- ^ Yrd.Doç.Dr.Ünal,A.Aydınlatma tasarımı ve proje uygulamaları.birsen yayınevi:İSTANBUL(2009)
- ^ "IEEE Spectrum: Electricity Over Glass". 12 Ocak 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Aralık 2010.
- ^ . 6 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2012.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Temmuz 2012 Fiberoptik ya da optik fiber kendi boyunca icinden isigin yonlendirebildigi plastik veya cam fiberlerden olusmus bir optik liftir Optik fiberler diger iletisim malzemelerine oranla uzun mesafelerdeki veri iletisiminin daha hizli ve yuksek degerlerde yapilabilmesine olanak verdikleri icin fiberoptik haberlesme sistemlerinde cok siklikla kullanilmaktadirlar Metal kablolar yerine fiber kablolarin kullanilmasinin nedeni daha az kayba neden olmalari ve elektromanyetik etkilesimden etkilenmemeleridir Optik fiberler ayni zamanda bircok sensor alici ve benzeri uygulamalarin yapiminda oldukca sik olarak kullanilmaktadirlar Optik fiberler Isik ic yansimalar araciligiyla Optik fiberin merkezinde tutulmaktadir Bu sayede fiber bir dalga kilavuzu gibi hareket etmektedir Coklu yayinma hatlarini ya da capraz modlari destekleyen fiberlere cok modlu fiberler Ingilizce multimode fibers MMF denilir Sadece tek bir modu destekleyen fiberlere ise tek modlu fiberler Ingilizce singlemode fibers SMF denilmektedir Cok modlu fiberler genellikle genis capli bir merkeze sahiptir ve daha cok gucun iletilmesinin gerekli oldugu kisa mesafeli iletisim hatlarinda kullanilirlar Tek modlu fiberler ise 200 metrenin uzerindeki iletisim hatlarinda kullanilmaktadirlar Fiberoptik kablolari birbirine eklemek elektrik tellerini ya da kablolarini eklemekten cok daha karmasik bir islemdir Fiberlerin birlestirilecek uclari dikkatlice ayrilmali ve mekanik olarak ya da elektrik arki ile eritilerek birlestirilmelidir Ayrica daha sonra ayrilabilecek sekilde tasarlanmis ozel konnektorler de mevcuttur Telekom ve lokal ag alt yapilarinda kullanilan tek modlu ve cok modlu fiberleri eklemenin en saglam ve en az isik kayipli yolu fuzyon ek teknigidir Bunun icin fiber optik ek aletine bir diger deyisle fuzyon ek aletine ihtiyac vardir Gunumuzde kullanimi oldukca kolaylasmis ve fiyatlari dusmus olan bu cihazlar fiberleri otomatik olarak hizalar ve 2200 dereceye varan sicakliklarda kaynak yapar Bircok yeni nesil ek cihazi ek noktasindaki kayip degerlerini otomatik olarak belirtir fakat en guvenilir kayip degerleri icin OTDR test cihazi kullanmak gerekmektedir Ici core bolgesi vakum olan fiberler University of Southamptondaki arastirmacilar tarafindan gelistirilmistir ve bu fiberler teoride en yuksek bant genisligine sahiptirler Bu fiberlerde giden bir sinyal isik hizina 99 7 ulasmaktadir fakat pratik uygulamada bu fiberleri kayipsiz bir sekilde ek yapmak su an icin neredeyse imkansiz gozukmektedir TarihiIsigin haberlesmede kullanilmasi cok eskiye dayanmaktadir Ilk caglarda itibaren kullanilmaya baslanmistir Kizilderililerin dumanla haberlesmesi bir optik haberlesme yontemidir Ilk adi isik kablo olarak 1842 de kullanilmistir Bunun nedeni isigin yansimalar yaparak bir kablo icerisinden akmasidir Bu populer tanim 1884 yilinda Colladonun hazirladigi bir makalede gecmektedir 18 yy sonlarina gelindiginde Avrupa da semafor denilen isaret kollarindan yararlanilan optik telgraf sistemleri kullanilmaya baslanmistir Modern anlamiyla isigin iletiminden yararlanarak haberlesme saglama calismalari eskiye dayanmaktadir Graham Bell gun isigini tasiyici sinyal olarak kullanip telefon sinyallerini yaklasik 200 metrelik bir uzkliga gondermeyi basardi Ancak bu bulus teknolojik yetersizlik ve hava kosullarinin olumsuz etkisinden dolayi yayginlasamadi Tarih 1870 gosterdiginde Ingiliz fizikci John Tyndall akarsularda tam yansimadan yararlanilarak isik iletiminin yapilabilecegini gostermistir 1910 yilinda ilk uygulama ic yuzeyi metal kaplamali ve yuksek yansimali kullanilmasidir Hallow lambasinin elektromanyetik dalgalari genis alanda kontrol yetenegi vardir Bu cihaz sinyal kayiplarinin yuksek ve ozellikle yon degistirme egilimlerinin olmasi yuzunden uygulamaya konulmamistir 1930 lu yillarda cam fiber flaman ustunde denemeler yapildi Bu cam fiber demeti 1950 li yillarda delikli kart okuyucularinin isik kanali olarak kullanildi Tum bu denemeler ancak 1960 yilinda lazerin basarili sekilde denenmesiyle mumkun olmustur Fiber optik iletisiminin iki temel unitesi olan isik vericisi ve isik alicisi gelistirildi 1960 yilinda isik kaynagi olarak cubuk seklindeki bir amberin cikardigi lazer isimi tasarlandi Ilk defa 1961 yilinda isik vericisi olarak kullanildi Plastik fiberlerFiberler gunluk hayatta plastikten de uretilebilir Plastik kaplamali fiberler ve silika ozlu fiberler buna ornek olabilir Fiber ozu basitce kati bir kaplama saglamak icin yuksek sicaklikta isitarak polimer banyosu icinden cekilir Cok dusuk enerjinin tasindigi buyuk oz yaricapli basamak indisli fiber uretimini bu islem kolaylikla ayarlar Fazla maliyeti olmayan uygulamalarda bu tarz fiberler orta mesafe orta bant genisligi iletisim sistemlerinde kullanilabilir Fiberler plastikten de yapilabilir Plastikten yapilan bu fiberler cok yuksek kayiplardan etkilenmektedir Bunun sebebi buyukce bir Rayleigh katkisidir Camdan daha esnek bir yapiya sahip olan plastikler bu ozelliklerinden dolayi daha buyuk yaricapli plastik fiber uretimine katki saglamaktadir FIBEROPTIK KABLO Telekomunikasyon alaninda kullanilan fiberoptik kablolar veri tasima altyapilarinda kullanilan bir veri kablosu cesididir Donusturucu yardimiyla ses sinyali isik sinyaline donusturulur donusturulen bu isik sinyali cam esasli fiberoptik kablolarla tasinir ve baska bir donusturucu yardimiyla isik sinyali tekrar ses sinyaline donusturulur Fiberoptik kablolar iki katmandan olusur Birincisi oz bolumu ikincisi kabuk bolumudur Isik oz bolumunde ilerler Iki katman arasindaki fark kirilma indisleridir Oz bolumun kirilma indisi kabuk bolumunden buyuk oldugundan isik bu bolumde hareket eder Isigin oz bolumunde hareket etmesinin sebebi isigin kirilma indisi buyuk ortamda ilerlemek istemesidir Bu durumu Snell yasasi ile aciklamak mumkundur sinasinb n2n1 displaystyle frac sin alpha sin beta frac n 2 n 1 Sinac n2n1 displaystyle Sin alpha c frac n 2 n 1 ac displaystyle alpha c Kritik aci FIBEROPTIK KABLOFIBEROPTIK KABLOHaberlesmede fiber optik kullanma ihtiyaci Bu kullanma ihtiyaci teknik ve ekonomik sebeplerden kaynaklanmistir Bakirdan daha ucuz maliyette uretilmis olmalari Nukleer patlamalardan etkilenmeyecek olmasi Gittikce artan kanal ihtiyacina cevap verebilecek duzeyde olmasi Genis bantli ve yuksek hizli iletime cevap verecek duzeyde olmasi Lazerin bulunmasiyla baslayan optik sistem calismalari kisa surede haberlesme uygulanacak duzeye gelmistir Fiber optik sistemin diger sistemlere gore avantajlari Yuksek hizda olmasi Uzun repetor araliklarina imkan vermesi Kanal basina dusen maliyetinin dusuk olmasi Elektro manyetik parazitlerden etkilenmemesi Cevre sartlarindan etkilenmez Kablo doseme kolayligina ragmen ek bakim ve temizlik ister Kullanim alanlari Optik haberlesme sistemleri sagladiklari avantajlar nedeniyle kisa surede genis kullanim alani bulmustur Kapali devre TV sistemlerinde Data iletiminde Elektronik cihazlarin aralarindaki irtibatlanmasinda Yuksek gerilim hatlarinda Askeri baglantilarda Trafik kontrollerinde Internet baglantilarinda Vucut organlarinin goruntulenmesinde Endoskopi Kolonoskopi vb Fiberoptik kablolarin avantajlari Genis bir band genisligi ve tasima kapasitesi saglar Fiberler cesitli cap olculerine sahiptir ve birimi mikron dur Cok hafiftir Tasima mesafesi cok fazladir Uzun mesafelerde kayiplari cok azdir Gizlilik ve guvenlik saglar Fiber kablolardan bilgi calmak mumkun degildir Fiberoptik kablonun dezavantajlari Maliyetinin yuksek olmasi Detayli iscilik gerektirmesi Yuksek cikis gucunun olmamasi Elektrik guc transferiFiberoptik kablolar elektrigi iletmek icin kullanilabilir Fiber optik kablolar geleneksel bakir teller kadar verimli olmasa da kaynak belirtilmeli metalik iletkenlerin kullanilmamasi gereken durumlarda kullanilmaktadir PreformPreform fiberoptigi cizmemize yarayan bir cam parcasidir Preform cekirdegi saglamak ve lifleri kaplamak icin farkli kirici indislerine sahip cesitli cam parcalarindan olusur Preformun sekli daireseldir bununla beraber bazi uygulamalar icin cift kapli lifler tercih edilebilir Yuzey gerilmesinden dolayi cizim esnasinda preformun yuzeyi tiraslanabilir ve bu nedenle cam fibere son seklini veremeyebilir Bu nedenle cami cilalamak onemlidir Preform yuzeyindeki herhangi bir hata fiber optigin mekanik ozelliklerini etkileyecektir TurleriMalzemesine gore Plastik ve cam fiberlerin karsilastirilmasi daha ustun oldugu anlamina gelmektedir Plastik cekirdekli ve plastik koruyucu zarfli Cam cekirdekli ve plastik koruyucu zarfli Ingilizce Plastic Clad Silica PCS Cam cekirdekli cam koruyucu zarfli Ingilizce Silicon Carbide Fibers SCS Cam cekirdekli fiberler guc kaybi yonunden digerlerine gore daha iyidirler Ikisi de cam cekirdekli olan PCS ve SCS fiberlerin arasinda PCS fiberler digerine oranla bu konuda daha iyidir Fiber tipine gore Cok modlu Ingilizce multimode fibers MMF Tek modlu Ingilizce singlemode fibers SMF Indis tipine gore Indis bir isik isininin madde icerisindeki ilerlemesine karsi gosterilen direnci belirten bir katsayidir Dereceli Indis Fiber Kademeli Indis FiberKaynakcaWikimedia Commons ta Optical fibers ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur Arsivlenmis kopya 11 Eylul 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Eylul 2014 a b c d Tohumoglu Y 1998 Haberlesmede kullanilan optik fiber kablolarin ek ve olcum metodlari Yayinlanmamis Yuksek Lisans Tezi Nigde Universitesi Fen Bilimleri Enstitusu Nigde Wilson J Hawkes J F B Optoelektronik Degisim yayinlari ADAPAZARI 2000 Yurdagul U Fiber Optik kablo uretiminde MVCD surecinin deneysel ve teorik olarak incelenmesi Nigde Universitesi Yuksek Lisans Tezi Agustos 2003 Yrd Doc Dr Unal A Aydinlatma tasarimi ve proje uygulamalari birsen yayinevi ISTANBUL 2009 IEEE Spectrum Electricity Over Glass 12 Ocak 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Aralik 2010 6 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Ocak 2012