Osman Kocaoğlu (1878 - 1968), kısa ömürlü Buhara Sovyet Halk Cumhuriyeti’nin ilk cumhurbaşkanıdır. Adı yabancı kaynaklarda Polat Usmon Khodzhayev olarak geçmektedir. Ancak burada Türkiye’deki bulunduğu süre içinde kullandığı isim esas alınmıştır.
Osman Kocaoğlu Buhara Sovyet Halk Cumhuriyeti’nin ilk cumhurbaşkanı | |
---|---|
Usmonxoʻja Poʻlatxoʻjayev | |
Doğum | 1878 Oş kenti |
Ölüm | 1968 (90 yaşında) İstanbul |
Milliyet | Özbek |
Vatandaşlık | Buhara Emirliği Buhara Sovyet Halk Cumhuriyeti Türkiye |
Meslek | |
Siyasi parti | Yaş Baharalılar |
Evlilik | Fatima (ilk evliliği) Hakime Kocaoğlu |
Çocuk(lar) | Timur Kocaoğlu Ayrıca ilk evliliğinden iki oğlu ve bir kızı, ikinci evliliğinden birkaç çocuğu daha var. |
Gençlik yılları
Osman Kocaoğlu 1878 yılında günümüzde Özbekistan’a bağlı olan Fergana’daki Oş kentinde doğmuştur. Babası bir gezici tüccar olan Polat Hoca’ydı. Sabire isminde bir ablası ve Ata Hoca isminde bir küçük kardeşi vardı. Küçük yaştan itibaren babası ile birlikte ticaret amacıyla çeşitli kentlerini gezdi. Medrese eğitimi aldıysa da daha sonra Cedidcilik ve Genç Türkler hareketinden esinlenen Yaş Baharalılar hareketlerinin etkisi altında kaldı. 1898 yılında bir ara Ruslar tarafından tutuklandıysa da daha sonra Buhara Emirliği topraklarını terk etmeme kaydıyla serbest bırakıldı. Kocaoğlu daha sonraki yıllarda uzun süre öğretmenlik yaptı.
Siyasi faaliyetler
O tarihte Buhara Hanlığı Rus İmparatorluğuna bağlı bir vasal prenslik durumundaydı. Kocaoğlu Yaş Buharalılar hareketinin önemli isimlerinden biri oldu. Ancak, Yaş Buharalıların Buhara Hanı Alim Hanı görevden uzaklaştırmak için Bolşevikler ile işbirliği yaparak 1918 yılında yaptıkları ilk hücum başarısız olunca, Yaş Buharalılar Bolşevik ve Milliyetçi olarak iki gruba ayrıldı. Kocaoğlu milliyetçi gruptaydı. 1920 yılında nihayet Buhara Hanı Buhara’yı bırakıp doğuya çekildi. 23 Eylül 1921'de Buhara’da Buhara Sovyet Halk Cumhuriyeti kuruldu ve Kocaoğlu Cumhurbaşkanlığına ("Mekezi İdare Komitesi Başkanlığına") getirildi. Kocaoğlu’nun cumhurbaşkanlığı 12 Nisan 1922'ye kadar devam etti. Bu dönemde Osman Kocaoğlu’nun Bolşevik olmadığı ortaya çıktı. Kimi girişimleri Ruslar tarafından Basmacı hareketi taraftarlığı olarak değerlendirilince Kocaoğlu Afganistan’a geçmek zorunda kaldı.
Kocaoğlu Türkiye’de
1922 Ağustoa ayında Enver Paşa'nın ölümü üzerine, Afganistan’da umduğu desteği bulamayan Kocaoğlu siyaseti bırakarak 1923 Eylül ayı içinde Türkiye’ye geldi. Zeki Velidi Togan’ın yayımladığı "Yeni Türkistan" dergisinde yazıları yayımlandı. II. Dünya Savaşı yıllarında önce Polonya’ya daha sonra İran’a giden Kocaoğlu, savaş sonrasında Türkiye’ye döndü ve 28 Temmuz 1968 de İstanbul’da öldü.Üsküdar'da Özbekler Tekkesinde toprağa verildi.
Buhara altınları konusu
Türk Kurtuluş Savaşı sırasında Sovyetler Birliği'nden finansal destek alındığı bilinir. Bazı kaynaklarda bu desteğin kaynağının Buhara Hanlığı hazinesi olduğu öne sürülür. Buna göre Kocaoğlu’nun cumhurbaşkanlığı döneminde Buhara Hanlığı hazinesinde bulunan paranın Türkiye’ye iletilmesi için Ruslarla anlaşmaya varılmış fakat paraya el koyan Ruslar paranın ancak küçük bir bölümünü göndermiş, bir bölümünü de silah satış ücreti saymışlardır.
Kaynakça
- ^ Dergi Park
- ^ a b Marmara Universitesi Murat Yavan tezi[]
- ^ a b "Öncevatan sitesi Kemal Sallı makalesi". 30 Nisan 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Ağustos 2020.
- ^ "Stratejik Düşünme Enstitüsü Sinan Tavukçu Makalesi". 30 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Ağustos 2020.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Osman Kocaoglu 1878 1968 kisa omurlu Buhara Sovyet Halk Cumhuriyeti nin ilk cumhurbaskanidir Adi yabanci kaynaklarda Polat Usmon Khodzhayev olarak gecmektedir Ancak burada Turkiye deki bulundugu sure icinde kullandigi isim esas alinmistir Osman Kocaoglu Buhara Sovyet Halk Cumhuriyeti nin ilk cumhurbaskaniUsmonxoʻja PoʻlatxoʻjayevDogum1878 Os kentiOlum1968 90 yasinda IstanbulMilliyetOzbekVatandaslikBuhara Emirligi Buhara Sovyet Halk Cumhuriyeti TurkiyeMeslekOgretmen Gazeteci SiyasetciSiyasi partiYas BaharalilarEvlilikFatima ilk evliligi Hakime KocaogluCocuk lar Timur Kocaoglu Ayrica ilk evliliginden iki oglu ve bir kizi ikinci evliliginden birkac cocugu daha var Genclik yillariOsman Kocaoglu 1878 yilinda gunumuzde Ozbekistan a bagli olan Fergana daki Os kentinde dogmustur Babasi bir gezici tuccar olan Polat Hoca ydi Sabire isminde bir ablasi ve Ata Hoca isminde bir kucuk kardesi vardi Kucuk yastan itibaren babasi ile birlikte ticaret amaciyla cesitli kentlerini gezdi Medrese egitimi aldiysa da daha sonra Cedidcilik ve Genc Turkler hareketinden esinlenen Yas Baharalilar hareketlerinin etkisi altinda kaldi 1898 yilinda bir ara Ruslar tarafindan tutuklandiysa da daha sonra Buhara Emirligi topraklarini terk etmeme kaydiyla serbest birakildi Kocaoglu daha sonraki yillarda uzun sure ogretmenlik yapti Siyasi faaliyetlerO tarihte Buhara Hanligi Rus Imparatorluguna bagli bir vasal prenslik durumundaydi Kocaoglu Yas Buharalilar hareketinin onemli isimlerinden biri oldu Ancak Yas Buharalilarin Buhara Hani Alim Hani gorevden uzaklastirmak icin Bolsevikler ile isbirligi yaparak 1918 yilinda yaptiklari ilk hucum basarisiz olunca Yas Buharalilar Bolsevik ve Milliyetci olarak iki gruba ayrildi Kocaoglu milliyetci gruptaydi 1920 yilinda nihayet Buhara Hani Buhara yi birakip doguya cekildi 23 Eylul 1921 de Buhara da Buhara Sovyet Halk Cumhuriyeti kuruldu ve Kocaoglu Cumhurbaskanligina Mekezi Idare Komitesi Baskanligina getirildi Kocaoglu nun cumhurbaskanligi 12 Nisan 1922 ye kadar devam etti Bu donemde Osman Kocaoglu nun Bolsevik olmadigi ortaya cikti Kimi girisimleri Ruslar tarafindan Basmaci hareketi taraftarligi olarak degerlendirilince Kocaoglu Afganistan a gecmek zorunda kaldi Kocaoglu Turkiye de1922 Agustoa ayinda Enver Pasa nin olumu uzerine Afganistan da umdugu destegi bulamayan Kocaoglu siyaseti birakarak 1923 Eylul ayi icinde Turkiye ye geldi Zeki Velidi Togan in yayimladigi Yeni Turkistan dergisinde yazilari yayimlandi II Dunya Savasi yillarinda once Polonya ya daha sonra Iran a giden Kocaoglu savas sonrasinda Turkiye ye dondu ve 28 Temmuz 1968 de Istanbul da oldu Uskudar da Ozbekler Tekkesinde topraga verildi Buhara altinlari konusuTurk Kurtulus Savasi sirasinda Sovyetler Birligi nden finansal destek alindigi bilinir Bazi kaynaklarda bu destegin kaynaginin Buhara Hanligi hazinesi oldugu one surulur Buna gore Kocaoglu nun cumhurbaskanligi doneminde Buhara Hanligi hazinesinde bulunan paranin Turkiye ye iletilmesi icin Ruslarla anlasmaya varilmis fakat paraya el koyan Ruslar paranin ancak kucuk bir bolumunu gondermis bir bolumunu de silah satis ucreti saymislardir Kaynakca Dergi Park a b Marmara Universitesi Murat Yavan tezi olu kirik baglanti a b Oncevatan sitesi Kemal Salli makalesi 30 Nisan 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Agustos 2020 Stratejik Dusunme Enstitusu Sinan Tavukcu Makalesi 30 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Agustos 2020