Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Osmanlı İmparatorluğu idaresindeki hukuki yapıya Osmanlı hukuku denir. Genelde çok kültürlülüğe uygun yargılama usulüyle öne çıkar. Hukuk anlayışı şer'i ve örfi olmak üzere iki temelde incelenmektedir.
Kanun
Osmanlı İmparatorluğu varlığı süresince birçok hukuk düzenini sentezlemiş ve Osmanlı hukukunu oluşturmuştur. Hükumdarın koyduğu kurallara kanun denirdi. Kanun, şeriatle, yani dini hukukla beraber yürütülmekteydi. Hukuk kuralları yerel özelliklere göre de esneklik gösteriyordu. Toprakların yönetimi ve sivil düzen konusunda yerel idareye haklar tanınıyordu. Böylelikle imparatorluk içindeki birçok unsurun adalet anlayışına cevap veriliyordu. Osmanlı İmparatorluğu'nun kompleks yapısı yeni kültürlerin uyumuna yönelik kanun hareketlerini gerektirmişti. Kültürel ve dini farklılıklar "millet" anlayışıyla imparatorluğa uygun hale getirildi.
Tanzimat Fermanı’yla (1839) tüm vatandaşların temel hakları güvence altına alınmıştır. 1850'de Fransa'dan esinlenilen yeni bir ticaret kanunu oluşturulmuştur. 1856 Islahat Fermanı ile karma mahkemelerin kurulması kabul edilmiştir. 1860 yılında devletin ve tüccarların seçtiği üyelerden oluşan kurulmuştur. Kadılık yetkilerinin bir kısmı aktarılırken, şeriatın borç ve vazife konuları da laik nizamiyye mahkemelerine aktarılmıştır. 1868-1876 tarihlerinde yapılan çalışmalarla batılı tarzda ilk medeni hukuk olan ve hem şer'i hem de laik mahkemelerde kullanılan Mecelle ilan edilmiştir.Abdülaziz döneminde Divan-ı Ahkam-ı Adliye (Yargıtay) adlı bir yüksek mahkeme kurulmuştur. 1878’de de hukuk alanında uzman ihtiyacını karşılamak amacı ile Mekteb-i Hukuk-i Şahane (Hukuk Fakültesi) kurulmuştur.
Şer'i Hukuk
İslam'a göre düzenlenen kanunlardır. Kaynağı Kur’an, sünnet, icma ve kıyastır. Din ve yasama işleri Şeyhülislam’a aittir. Ancak Şeyhülislam’ın yargılama yetkisi yoktu. Yürütme ve yasama fetvalarla sağlanmaktaydı. Temeli İslamiyet’in Hanefi mezhebine dayandırılmıştır. Kazasker ve kadılar adli işlerden sorumluydu. Şer’i hukukun işleyişini sağlayan en önemli kurum Kazaskerliktir. Kazasker, Osmanlı yargı sistemini oluşturan kadıların tayin ve terfi işlerini yapardı.“İstanbul Efendisi” olarak anılan İstanbul Kadısı, Osmanlı sınırları içindeki en yüksek rütbeli yargıçtı. Eyalet, sancak ve kazalardaki mahkemelerde “hakim” olarak “Kadı” bulunurdu. Kadılar doğrudan Kazaskere bağlıydı. Kadılar devletten maaş almaz, davalardan aldıkları harçlarla geçimlerini sağlarlardı. Kadı’nın verdiği karardan şüphe duyanlar üst mahkeme olarak Dîvân-ı Hümâyun’a başvurabilirdi.
Örfi Hukuk
İslamiyet öncesinden bu yana devam eden töre kurallarının İslamiyet’e aykırı olmayacak şekilde düzenlenmesiyle oluşan kurallardır. Örfi hukuka padişahın yönetim, maliye ve ceza gibi konularda çıkarttığı kanunnameler de dahildir. Örfi kanunlar hazırlanırken İslam hukukuna aykırı olmamasına dikkat edilirdi. Bu hukuk sisteminde yasama yetkisi padişaha aittir. Örfi konularla ilgili padişah buyrukları “Ferman” olarak Nişancı tarafından kaleme alınırdı. Daha sonra da yine Nişancı tarafından, çıkartılan fermana padişah tuğrası işlenir ve fermanın resmiyet kazanması sağlanırdı.
Osman Gazi'nin bağımsızlığını ilan ettikten sonra koyduğu kanunlar, Fatih Sultan Mehmet'in halk ve devlet için çıkardığı iki kanunname ve Kanuni Sultan Süleyman'ın kanunnamesi sultan iradesine dayanır ve şeriatla ilgili değildir.
Mahkeme
Osmanlı Devleti’nde adalet işleri: Şer-i mahkemeler, Cemaat mahkemeleri, Konsolosluk mahkemeleri ve 19. yüzyıldan itibaren Batılı tarzda mahkemeler tarafından yürütülmüştür. Davalara kadı bakardı. Mahkeme binası kadının evi olabildiği gibi kentin camisi yanındaki bir mekan da olabilirdi. 19. yüzyıl ortalarına kadar İstanbul kadısının belli bir mahkeme binası yoktu. Kadı'nın hususi konağı mahkeme olarak kullanılmaktaydı. Ancak 1837'de Bab-ı Meşihat ya da Şeylülislam Kapısı olarak anılacak Etmeydanı'ndaki bir bina ile kadı anonim bir nitelik kazanmıştır.
| Mahkeme | Yargılama Yetkisi | Alanı | En Yüksek Otorite |
|---|---|---|---|
| İslami Mahkemeler | Müslümanlar | Sivil/ticari/ceza | Şeyhülislam |
| Topluluk Mahkemeleri | Gayrimüslim milletler | Sivil/ticari/ceza | Her topluluğun en yüksek dini memuru |
| Konsolosluk Mahkemeleri | Yabancılar | Sivil/ticari/ceza | Elçilikler |
| Karma(ticari) Mahkemeler(1840) | karışık | Ticari | Ticaret Nazırlığı |
| Laik Mahkemeler(1870) | Müslümanlar | Ticari/ceza | Adliye Nazırlığı |
Kanunname
Osmanlı Devleti'nde gerek idari, gerek mali, gerekse de cezai hukuk alanlarında, Osmanlı padişahlarının emirleri ve fermanları ile duyurulmuş kanunların, yasakların, yönetim esaslarının, cezaların ve daha birçok konuda toplum ve devlet düzenini belirleyen, sınırları koyan kanunların bir araya getirilmesiyle hazırlanan eserlere kanunname ya da yasakname denirdi.
Günümüzde Akkoyunlular, Anadolu beylikleri ve Memlüklerden gelmiş kimi kanunnameler var olmakla birlikte, düzenlenmiş en eski kanunnamelerden günümüze gelmiş olanları Osmanlılara aittir. Ve bu kanunnamelerden ilki Fatih Sultan Mehmet döneminde düzenlenmişti. bkz. (Fatih Kanunnamesi) Fatih Sultan Mehmet’ten sonra Kanuni Sultan Süleyman, ardından onun oğlu Sarı Selim, I. Ahmet ve IV. Murad dönemlerinde düzenlenmiş olan kanunnameler birbirini takip etmişti.
Buna ek olarak IV. Mehmet ve Abdulmecid dönemlerindeki ceza kanunları da günümüze kadar gelmiştir.
Padişahlarının çıkarmış oldukları kanunlarının uygunluğu ve güvenilirliği o dönemin konjonktürel şartları incelendiği vakit İslam dininin yöneticilere vermiş olduğu yetkiye dayanmaktadır. Bu kanunlar, Kur'an'daki "sizden olan ulu'l-emre itaat edin" diyen ayet üzerine temellendirilmişti, ancak bu itaati de şarta bağlamış ve onun, Allah ile Muhammed'e itaatin önüne geçmesine izin vermemişti.
İşte tüm bu esaslar çerçevesinde Dört Halife döneminden başlayarak yöneticiler, ictihad ve sınırlanan ve belirlenen temel ilkelerin değinmediği konuları açıklığa kavuşturmuşlardır.
Böylece İslam kamu hukuku oluşturulmuş, Genel olarak kanunlar tarih ve fıkıh gibi kaynaklardan yararlanılarak düzenlenmişti Osmanlı Kanunnameleri de bunların bir devamı niteliğindeydi.
Bu kanunnamelerin laik düzenle çatıştığı, İslam'daki fıkıh ve fetvayla alakası olmayan geleneksel kanunlar olduğu yönünde kimi görüşler de mevcuttur. Bu kanunlar hakkında Alman Profesör Joseph Schacht ‘ Hükümlerine karşı gelmemek yürürlükte bulunan kanunları bozmamak şartıyla dini hukukun eksiklerini tamamlamaya çalışan özel konu ya da içerikten bağımsız olarak geçerli olan, yalnızca mantıksal bir anlamı bulunan kanunlardır.‘ demiştir. (4) Bu kanunlar hazırlanırken Osmanlı padişahları, Divan'da bulunan diğer devlet idarecileriyle birlikte hareket etmişlerdi. Bu idarecilerin arasında da her zaman din alimlerinden kişiler bulunmuştu. Bir fetva verileceği zaman da, verilecek olan fetva daha önceden halihazırda verildikten sonra, din adamlarının bu fetvayı fikir beyan etmeksizin onayladıklarına dair bazı örnekler vardır. (5)
Yargılama
İslam hukukuna göre mahkeme tek hakimden oluşmalıydı. Birden çok hakim yasaktı. Kadı esnasında tek başına görev yapmaktaydı. Kadının bir "" bulunabilirdi. Jüri olarak orada bulunan kişilere konu hakkında danışabilirdi. Buna "maşveret" adı verilirdi. Yargılama ve hüküm yetkisi yalnızca kadı ile sınırlı kalmaktaydı. Genel temayüllere göre yargılama esnasında her zaman bağımsız kişiler bulundurulurdu. Açıkça görülmeyen duruşmalar şaibeli sayılırdı. Davacı farklı bir mezhebe ya da dine mensupsa kendi kurallarına göre yargılanabilirdi. Kadı yakınları hakkında karar veremez ve hasta ya da bitkin değilse davaları görmekten kaçınamazdı. Davanın tatil veya gece vakitlerine denk gelmesi bu durumu değiştirmezdi. Dava sırasında kadının dava ile ilgili kişilerle münasebette bulunması yasaktı.
Konuyla ilgili yayınlar
- State University of New York Press State Society and Law in Islam, Ottoman Law in Comparative Perspective (1994)
- Cambridge University Press Studies in Old Ottoman Criminal Law (1973)
- University of California Press In the House of the Law, Gender and Islamic Law in Ottoman Syria and Palestine (1998)
- University of California Press Morality Tales, Law and Gender in the Ottoman Court of Aintab (2003)
- Cambridge University Press Legal Imperialism, Sovereignty and Extraterritoriality in Japan the Ottoman Empire and China (2010)
Ayrıca bakınız
- Le droit des gens, batıdan çevirilen ilk hukuk kitaplarından.
Kaynakça
- ^ . 16 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2013.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 9 Ekim 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Ekim 2013.
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 13 Ekim 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Ekim 2013.
- ^ a b c İnalcık, Halil. "Batılılaşma ve Laikleşmenin Tarihi Kökenleri". Kuruluş ve imparatorluk sürecinde Osmanlı : [devlet, kanun, diplomasi] (1. baskı bas.). Timaş Yayınları. ss. 27-36. ISBN .
- ^ a b İnalcık, Halil. "Türk Tarihinde Türe ve Yasa Geleneği". Kuruluş ve imparatorluk sürecinde Osmanlı : [devlet, kanun, diplomasi] (1. baskı bas.). Timaş Yayınları. ss. 37-63. ISBN .
- ^ Akdağ, T. İkt. İçt. Tarihi, C. II, s. 76.
- ^ İlber Ortaylı, Osmanlı Devleti'nde Kadı, s.60
- ^ Cambridge University Press Legal Imperialism, Sovereignty and Extraterritoriality in Japan the Ottoman Empire and China (2010) s.118
- ^ "Fatih Kanunnamesi". 15 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Nisa Suresi 59. ayet.
- ^ Osmanlı Hukukuna Giriş 13. Cilt yıl 1958 (Halil İnalcık). Osmanlı Hukuku. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi. ss. 102-126.
- ^ İslam Ansiklopedisi Mahkeme Maddesi.
- ^ Mehmet Tayyip Gökbilgin İslam Ansiklopedisi (1. Süleyman) Kitabı Maddesi. Kronik Kitap. ss. 150-152. 22 Haziran 2020 tarihinde kaynağından .
- ^ Osman Nuri, Muhtasar Mecelle-i Umur-u Belediyye ikinci bölüm, istanbul 1341, s. 7-9
- ^ İlber Ortaylı, Osmanlı Devleti'nde Kadı, s.62
- ^ Halil İnalcık, "Mahkeme, İslâm Ans. C. VIII.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Osmanli Imparatorlugu idaresindeki hukuki yapiya Osmanli hukuku denir Genelde cok kulturluluge uygun yargilama usuluyle one cikar Hukuk anlayisi ser i ve orfi olmak uzere iki temelde incelenmektedir Osmanli da bir mahkeme gorunumuFransa nin Izmir konsolosu Izmir kadisinin onunde 1699 tarihli seyahatnamede yer alan bir Jean Du Mont gravuruOsmanli Imparatorlugu nda 1908 deki Jon Turk devrimini ve anayasal duzenin yeniden ilan edilmesini kutlayan bir Yunan tas baskisiKanunKanun i Esasi Osmanli nin ilk anayasasidir Osmanli Imparatorlugu varligi suresince bircok hukuk duzenini sentezlemis ve Osmanli hukukunu olusturmustur Hukumdarin koydugu kurallara kanun denirdi Kanun seriatle yani dini hukukla beraber yurutulmekteydi Hukuk kurallari yerel ozelliklere gore de esneklik gosteriyordu Topraklarin yonetimi ve sivil duzen konusunda yerel idareye haklar taniniyordu Boylelikle imparatorluk icindeki bircok unsurun adalet anlayisina cevap veriliyordu Osmanli Imparatorlugu nun kompleks yapisi yeni kulturlerin uyumuna yonelik kanun hareketlerini gerektirmisti Kulturel ve dini farkliliklar millet anlayisiyla imparatorluga uygun hale getirildi Tanzimat Fermani yla 1839 tum vatandaslarin temel haklari guvence altina alinmistir 1850 de Fransa dan esinlenilen yeni bir ticaret kanunu olusturulmustur 1856 Islahat Fermani ile karma mahkemelerin kurulmasi kabul edilmistir 1860 yilinda devletin ve tuccarlarin sectigi uyelerden olusan kurulmustur Kadilik yetkilerinin bir kismi aktarilirken seriatin borc ve vazife konulari da laik nizamiyye mahkemelerine aktarilmistir 1868 1876 tarihlerinde yapilan calismalarla batili tarzda ilk medeni hukuk olan ve hem ser i hem de laik mahkemelerde kullanilan Mecelle ilan edilmistir Abdulaziz doneminde Divan i Ahkam i Adliye Yargitay adli bir yuksek mahkeme kurulmustur 1878 de de hukuk alaninda uzman ihtiyacini karsilamak amaci ile Mekteb i Hukuk i Sahane Hukuk Fakultesi kurulmustur Ser i Hukuk Islam a gore duzenlenen kanunlardir Kaynagi Kur an sunnet icma ve kiyastir Din ve yasama isleri Seyhulislam a aittir Ancak Seyhulislam in yargilama yetkisi yoktu Yurutme ve yasama fetvalarla saglanmaktaydi Temeli Islamiyet in Hanefi mezhebine dayandirilmistir Kazasker ve kadilar adli islerden sorumluydu Ser i hukukun isleyisini saglayan en onemli kurum Kazaskerliktir Kazasker Osmanli yargi sistemini olusturan kadilarin tayin ve terfi islerini yapardi Istanbul Efendisi olarak anilan Istanbul Kadisi Osmanli sinirlari icindeki en yuksek rutbeli yargicti Eyalet sancak ve kazalardaki mahkemelerde hakim olarak Kadi bulunurdu Kadilar dogrudan Kazaskere bagliydi Kadilar devletten maas almaz davalardan aldiklari harclarla gecimlerini saglarlardi Kadi nin verdigi karardan suphe duyanlar ust mahkeme olarak Divan i Humayun a basvurabilirdi Orfi Hukuk Islamiyet oncesinden bu yana devam eden tore kurallarinin Islamiyet e aykiri olmayacak sekilde duzenlenmesiyle olusan kurallardir Orfi hukuka padisahin yonetim maliye ve ceza gibi konularda cikarttigi kanunnameler de dahildir Orfi kanunlar hazirlanirken Islam hukukuna aykiri olmamasina dikkat edilirdi Bu hukuk sisteminde yasama yetkisi padisaha aittir Orfi konularla ilgili padisah buyruklari Ferman olarak Nisanci tarafindan kaleme alinirdi Daha sonra da yine Nisanci tarafindan cikartilan fermana padisah tugrasi islenir ve fermanin resmiyet kazanmasi saglanirdi Osman Gazi nin bagimsizligini ilan ettikten sonra koydugu kanunlar Fatih Sultan Mehmet in halk ve devlet icin cikardigi iki kanunname ve Kanuni Sultan Suleyman in kanunnamesi sultan iradesine dayanir ve seriatla ilgili degildir MahkemeOsmanli Devleti nde adalet isleri Ser i mahkemeler Cemaat mahkemeleri Konsolosluk mahkemeleri ve 19 yuzyildan itibaren Batili tarzda mahkemeler tarafindan yurutulmustur Davalara kadi bakardi Mahkeme binasi kadinin evi olabildigi gibi kentin camisi yanindaki bir mekan da olabilirdi 19 yuzyil ortalarina kadar Istanbul kadisinin belli bir mahkeme binasi yoktu Kadi nin hususi konagi mahkeme olarak kullanilmaktaydi Ancak 1837 de Bab i Mesihat ya da Seylulislam Kapisi olarak anilacak Etmeydani ndaki bir bina ile kadi anonim bir nitelik kazanmistir Mahkeme Yargilama Yetkisi Alani En Yuksek OtoriteIslami Mahkemeler Muslumanlar Sivil ticari ceza SeyhulislamTopluluk Mahkemeleri Gayrimuslim milletler Sivil ticari ceza Her toplulugun en yuksek dini memuruKonsolosluk Mahkemeleri Yabancilar Sivil ticari ceza ElciliklerKarma ticari Mahkemeler 1840 karisik Ticari Ticaret NazirligiLaik Mahkemeler 1870 Muslumanlar Ticari ceza Adliye NazirligiKanunnameOsmanli Devleti nde gerek idari gerek mali gerekse de cezai hukuk alanlarinda Osmanli padisahlarinin emirleri ve fermanlari ile duyurulmus ka nunlarin yasaklarin yonetim esaslarinin cezalarin ve daha bircok konuda toplum ve devlet duzenini belirleyen sinirlari koyan kanunlarin bir araya getirilmesiyle hazirlanan eserlere kanunname ya da yasakname denirdi Gunumuzde Akkoyunlular Anadolu beylikleri ve Memluklerden gelmis kimi ka nunnameler var olmakla birlikte duzenlenmis en eski kanun namelerden gunumuze gelmis olanlari Osmanlilara aittir Ve bu kanunnamelerden ilki Fatih Sultan Mehmet doneminde duzenlenmisti bkz Fatih Kanunnamesi Fatih Sultan Mehmet ten sonra Kanuni Sultan Suleyman ardindan onun oglu Sari Selim I Ahmet ve IV Murad donemlerinde duzenlenmis olan kanunnameler birbirini takip etmisti Buna ek olarak IV Mehmet ve Abdulmecid donemlerindeki ceza kanunlari da gunumuze kadar gelmistir Padisahlarinin cikarmis olduklari kanunlarinin uygunlugu ve guvenilirligi o donemin konjonkturel sartlari incelendigi vakit Islam dininin yoneticilere vermis oldugu yetkiye dayanmaktadir Bu kanunlar Kur an daki sizden olan ulu l emre itaat edin diyen ayet uzerine temellendirilmisti ancak bu itaati de sarta baglamis ve onun Allah ile Muhammed e itaatin onune gecmesine izin vermemisti Iste tum bu esaslar cercevesinde Dort Halife doneminden baslayarak yoneticiler ictihad ve sinirlanan ve belirlenen temel ilkelerin deginmedigi konulari acikliga kavusturmuslardir Boylece Islam kamu hukuku olusturulmus Genel olarak kanunlar ta rih ve fikih gibi kaynaklardan yararlanilarak duzenlenmisti Osmanli Kanunnameleri de bunlarin bir devami niteligindeydi Bu kanunnamelerin laik duzenle catistigi Islam daki fikih ve fetvayla alakasi olmayan geleneksel kanunlar oldugu yonunde kimi gorusler de mevcuttur Bu kanunlar hakkinda Alman Profesor Joseph Schacht Hukumlerine karsi gelmemek yururlukte bulunan kanunlari bozmamak sartiyla dini hukukun eksiklerini tamamlamaya calisan ozel konu ya da icerikten bagimsiz olarak gecerli olan yalnizca mantiksal bir anlami bulunan kanunlardir demistir 4 Bu kanunlar hazirlanirken Osmanli padisahlari Divan da bulunan diger devlet idarecileriyle birlikte hareket etmislerdi Bu idarecilerin arasinda da her zaman din alimlerinden kisiler bulunmustu Bir fetva verilecegi zaman da verilecek olan fetva daha onceden halihazirda verildikten sonra din adamlarinin bu fetvayi fikir beyan etmeksizin onayladiklarina dair bazi ornekler vardir 5 YargilamaIslam hukukuna gore mahkeme tek hakimden olusmaliydi Birden cok hakim yasakti Kadi esnasinda tek basina gorev yapmaktaydi Kadinin bir bulunabilirdi Juri olarak orada bulunan kisilere konu hakkinda danisabilirdi Buna masveret adi verilirdi Yargilama ve hukum yetkisi yalnizca kadi ile sinirli kalmaktaydi Genel temayullere gore yargilama esnasinda her zaman bagimsiz kisiler bulundurulurdu Acikca gorulmeyen durusmalar saibeli sayilirdi Davaci farkli bir mezhebe ya da dine mensupsa kendi kurallarina gore yargilanabilirdi Kadi yakinlari hakkinda karar veremez ve hasta ya da bitkin degilse davalari gormekten kacinamazdi Davanin tatil veya gece vakitlerine denk gelmesi bu durumu degistirmezdi Dava sirasinda kadinin dava ile ilgili kisilerle munasebette bulunmasi yasakti Konuyla ilgili yayinlarState University of New York Press State Society and Law in Islam Ottoman Law in Comparative Perspective 1994 Cambridge University Press Studies in Old Ottoman Criminal Law 1973 University of California Press In the House of the Law Gender and Islamic Law in Ottoman Syria and Palestine 1998 University of California Press Morality Tales Law and Gender in the Ottoman Court of Aintab 2003 Cambridge University Press Legal Imperialism Sovereignty and Extraterritoriality in Japan the Ottoman Empire and China 2010 Ayrica bakinizLe droit des gens batidan cevirilen ilk hukuk kitaplarindan Kaynakca 16 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Ekim 2013 Arsivlenmis kopya 9 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Ekim 2013 a b Arsivlenmis kopya 13 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Ekim 2013 a b c Inalcik Halil Batililasma ve Laiklesmenin Tarihi Kokenleri Kurulus ve imparatorluk surecinde Osmanli devlet kanun diplomasi 1 baski bas Timas Yayinlari ss 27 36 ISBN 9786051143996 a b Inalcik Halil Turk Tarihinde Ture ve Yasa Gelenegi Kurulus ve imparatorluk surecinde Osmanli devlet kanun diplomasi 1 baski bas Timas Yayinlari ss 37 63 ISBN 9786051143996 Akdag T Ikt Ict Tarihi C II s 76 Ilber Ortayli Osmanli Devleti nde Kadi s 60 Cambridge University Press Legal Imperialism Sovereignty and Extraterritoriality in Japan the Ottoman Empire and China 2010 s 118 Fatih Kanunnamesi 15 Eylul 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Nisa Suresi 59 ayet Osmanli Hukukuna Giris 13 Cilt yil 1958 Halil Inalcik Osmanli Hukuku Ankara Universitesi SBF Dergisi ss 102 126 Islam Ansiklopedisi Mahkeme Maddesi Mehmet Tayyip Gokbilgin Islam Ansiklopedisi 1 Suleyman Kitabi Maddesi Kronik Kitap ss 150 152 22 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan Osman Nuri Muhtasar Mecelle i Umur u Belediyye ikinci bolum istanbul 1341 s 7 9 Ilber Ortayli Osmanli Devleti nde Kadi s 62 Halil Inalcik Mahkeme Islam Ans C VIII