Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Pachyrhinosaurus (kalın burunlu kertenkele), Kuzey Amerika'nın kuzeybatı kesiminde Geç Kretase döneminde yaşamış, boynuzlu ceratopsia grubundan bir kuş kalçalı dinozor cinsi.
| Pachyrhinosaurus | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
  Restorasyonu | ||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
Pachyrhinosaurus canadensis Sternberg, 1950 | ||||||||||||||
Türler | ||||||||||||||
|
Fiziksel özellikler
Yaklaşık olarak 7 metre uzunluğunda ve 2.5-3 ton ağırlığında olan bu canlı hemen her Ceratopsia üyesi gibi özelleşmiş bir kafatası yapısına sahiptir. Burnu üzerinde kemik çıkıntısı Mezozoik bir gergedanı andırır, yine yakın akrabası centrosaurus ve styracosaurus gibi akrabalarına benzer süslü bir manşeti (frill) vardır. Bu manşet eşleşme (cinsel seçilim), rakipleri ürkütmek ve avcıları kaçırmak için kullanılmış olabilir. Güçlü ve dar bir gagasıyla birlikte kısa, birbirine yakın ve kalın yanak dişlerini sert bitkileri koparmak, açmak ve kesmek için kullanıyordu. Yanak dişleri makas sistemine benzer çalışmaktadır. Ayrıca çiçekli bitkilerin yayıldığı Kretase periyodunda çeşitlendiklerini de unutmamak gerekir.
Ekosistem, davranış ve yaşam şekli
Her Ceratopsia üyesi dinozor gibi pachyrhinosaurus da süslü ve özel bir kafatasına sahiptir. Uzmanların merak ettiği bir kafatası yapısına sahiplerdi. Kompleks görünen yapısına uygun olarak sinirsel olarak gelişmiş bir yapıya sahip olup olmadığı merak ediliyordu. Uzmanlar önce kafatasının bir tomografisini çektiler ve akabinde 3D görseller oluşturuldu ve incelemeler aracılığıyla sonuçlar yorumlandı. Beklendiği gibi büyük bir beyini yoktu zira beyin kendisini saran kemiksi duvara izini çıkaramayacak kadar ufaktı.
Bu canlının beyninin en göze çarpan yanı oldukça ufak ve ilkel olmasıydı. Beynin koku, görme, motor beceri ve bilişsel kısmının özelleşmiş ve gelişmiş olduğuna dair bir kanıt bulunamadı. Ayrıca iç kulaktaki görece küçük kohlea da bu dinozorun güçlü bir duyma yeteneğine sahip olmadığı konusunda bir görüşe neden olmuştur. Problem çözme ve karmaşık davranışları koordine eden cerebral lobun da küçük olması bu yargıyı destekler. Uzmanlar gruplar halinde yaşayan bu canlı için karmaşık davranış örüntülerini şablon ve içgüdüsel olarak uyguladıkları yorumunda bulunmuşlardır.
1973'te Pipestone Creek Alberta Kanada'da Al Lakusta adlı öğretmen yüzlerce pachyrhinosaurus kalıntısını barındıran 73 milyon yıl yaşında bir fosil yatağı bulmuştur. Yapılan araştırmalar sonucu yetişkin ve genç bireylere ait fosillerin bir arada bulunduğu saptandı. Ayrıca bu sürünün toplu ölümünün bir felaket sonucu olduğu da bulunmuştur.Âni bir selin tüm dinozor sürüsünü yok ettiği tespit edilmiştir. Bir diğer ilginç nokta da bugünkü Kanada civarında yaşayan bu dinozor cinsinin toplu olarak mevsimlik göçler yaptığıdır, zira geç kretase dönemi günümüz dünyasına nazaran sıcak da olsa bu dinozorlar Kuzey Amerika'nın kuzeyinde Mezozoik dünyanın kalanına göre soğuk ve karanlık kış aylarında yaşıyorlar veya güneye göç ediyorlardı.
Kaynakça
- ^ a b c . fossilworks.org. 20 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2021.
- ^ a b The Editors of Bbc, The Editors of Bbc. . www.bbcearth.com. Bbc. 22 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2020.
- ^ Witmer and Ridgely, L. and R. . www.ohio.edu.tr. National Research Council Research Press, Ottawa. 21 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2020.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Pachyrhinosaurus kalin burunlu kertenkele Kuzey Amerika nin kuzeybati kesiminde Gec Kretase doneminde yasamis boynuzlu ceratopsia grubundan bir kus kalcali dinozor cinsi Pachyrhinosaurus PreYeYeOSDCPTJKPgNRestorasyonuBiyolojik siniflandirmaAlem AnimaliaSube ChordataKlad DinosauriaKlad OrnithischiaKlad CeratopsiaFamilya CeratopsidaeCins Pachyrhinosaurus 1950Tip turPachyrhinosaurus canadensis Sternberg 1950TurlerP canadensis Sternberg 1950 P lakustai amp 2008Fiziksel ozelliklerYaklasik olarak 7 metre uzunlugunda ve 2 5 3 ton agirliginda olan bu canli hemen her Ceratopsia uyesi gibi ozellesmis bir kafatasi yapisina sahiptir Burnu uzerinde kemik cikintisi Mezozoik bir gergedani andirir yine yakin akrabasi centrosaurus ve styracosaurus gibi akrabalarina benzer suslu bir manseti frill vardir Bu manset eslesme cinsel secilim rakipleri urkutmek ve avcilari kacirmak icin kullanilmis olabilir Guclu ve dar bir gagasiyla birlikte kisa birbirine yakin ve kalin yanak dislerini sert bitkileri koparmak acmak ve kesmek icin kullaniyordu Yanak disleri makas sistemine benzer calismaktadir Ayrica cicekli bitkilerin yayildigi Kretase periyodunda cesitlendiklerini de unutmamak gerekir Ekosistem davranis ve yasam sekliPachyrhinosaurus un Ontojenisi Her Ceratopsia uyesi dinozor gibi pachyrhinosaurus da suslu ve ozel bir kafatasina sahiptir Uzmanlarin merak ettigi bir kafatasi yapisina sahiplerdi Kompleks gorunen yapisina uygun olarak sinirsel olarak gelismis bir yapiya sahip olup olmadigi merak ediliyordu Uzmanlar once kafatasinin bir tomografisini cektiler ve akabinde 3D gorseller olusturuldu ve incelemeler araciligiyla sonuclar yorumlandi Beklendigi gibi buyuk bir beyini yoktu zira beyin kendisini saran kemiksi duvara izini cikaramayacak kadar ufakti Eril Pachyrhinosaurlarin dovusu Bu canlinin beyninin en goze carpan yani oldukca ufak ve ilkel olmasiydi Beynin koku gorme motor beceri ve bilissel kisminin ozellesmis ve gelismis olduguna dair bir kanit bulunamadi Ayrica ic kulaktaki gorece kucuk kohlea da bu dinozorun guclu bir duyma yetenegine sahip olmadigi konusunda bir goruse neden olmustur Problem cozme ve karmasik davranislari koordine eden cerebral lobun da kucuk olmasi bu yargiyi destekler Uzmanlar gruplar halinde yasayan bu canli icin karmasik davranis oruntulerini sablon ve icgudusel olarak uyguladiklari yorumunda bulunmuslardir 1973 te Pipestone Creek Alberta Kanada da Al Lakusta adli ogretmen yuzlerce pachyrhinosaurus kalintisini barindiran 73 milyon yil yasinda bir fosil yatagi bulmustur Yapilan arastirmalar sonucu yetiskin ve genc bireylere ait fosillerin bir arada bulundugu saptandi Ayrica bu surunun toplu olumunun bir felaket sonucu oldugu da bulunmustur Ani bir selin tum dinozor surusunu yok ettigi tespit edilmistir Bir diger ilginc nokta da bugunku Kanada civarinda yasayan bu dinozor cinsinin toplu olarak mevsimlik gocler yaptigidir zira gec kretase donemi gunumuz dunyasina nazaran sicak da olsa bu dinozorlar Kuzey Amerika nin kuzeyinde Mezozoik dunyanin kalanina gore soguk ve karanlik kis aylarinda yasiyorlar veya guneye goc ediyorlardi Kaynakca a b c fossilworks org 20 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Mayis 2021 a b The Editors of Bbc The Editors of Bbc www bbcearth com Bbc 22 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Nisan 2020 Witmer and Ridgely L and R www ohio edu tr National Research Council Research Press Ottawa 21 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Nisan 2020