Pala (çivi yazısı pa-la-a ) Kuzey Anadolu'da bir Tunç Çağı ülkesiydi. Pala hakkında, ana dili Palaca (palaumnili) ve ana dininden daha fazla şey bilinmemektedir. Palaik kökenli olduğu bilinen tek kişi Rahibe Anna'dır.
Pala Pala Pala | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Bilinmiyor-en geç MÖ 1178'de | |||||||||
![]() | |||||||||
Başkent | Bilinmiyor | ||||||||
Yaygın dil(ler) | Palaca | ||||||||
Resmî din | |||||||||
Tarihî dönem | Tunç Çağı | ||||||||
| |||||||||
| |||||||||
Günümüzdeki durumu |
Konum
Pala ülkesi Karadeniz bölgesinde yer alabilir. Pala'nın bu bölgede yaşamış olabileceğine dair iki olasılık var. İlk olasılık, klasik antik çağda Paflagonya olarak bilinen ülkedir. İkinci olasılık, antik dönemde Blaene (Kargı) olarak adlandırılan bölgedir. Her iki denklem de fonetik benzerliğe dayanmaktadır. Çivi yazısıyla Blaene'ye giden *Bla adlı bir ülke, yalnızca pa-la-a olarak yazılabilirdi. Günümüzde konum olarak Belen (blaene) adı kullanılmaktadır. Kargı ilçesinde Günyazı köyü sınırlarında kalmaktadır.
Tarih
Eski Hitit döneminde Pala, Hitit yetki alanına giren bir idari bölge olarak bahsedilmiştir. Eski Hitit döneminin sonunda, Karadeniz bölgesinin Kaşkalar tarafından ele geçirilmesi nedeniyle Hititler ile Pala arasındaki temas kesilmiştir. Pala halklarının Kaşka istilası ile ortadan kaybolduğu muhtemeldir.
Blaene(Belen) ismi günümuzde orada yaşayan halk tarafından kullanılmaktadır. Blaene(Belen) düzü ismi kullanılmaktadır. Orada toprak yüzeyinde kesme taşlar yer yer görülmektedir.
Mitoloji
Palaik mitolojisi, Hititlerin başkenti Ḫattuşa'daki Palaik tapınağından, Hititler ve Pala arasındaki temasların ortadan kalktığı zaman bile Palaik tanrı kültünün devam ettiği çivi yazılı ritüel metinlerinden bilinmektedir. Aşağıdaki tanrıları bilinmektedir:
İsim | Cinsiyet / Sayı | Notlar | Alternatif İsimler | Hitit veya Luvi denklemi |
---|---|---|---|---|
Ziparwa | Tanrı | Palaik büyük tanrı, fırtına tanrısı | Zaparwa, Hattiyen kökenli isim | Tarḫuna, Tarḫunt |
Kataḫzipuri | tanrıça | Zaparwa'nın karısı | Kataḫziwuri, Hattian kökenli isim | Kamrušepa |
Tiyaz | Tanrı | güneş tanrısı | Tiyad | Güneş Cennetin Tanrısı, Tiwaz |
Gulzannikeš | tanrıçalar | kader tanrıçaları | Gülzikannikeš | Daraweš Gulšeš |
Ḫašamili | Tanrı | Ḫašammili, Hattian kökenli isim | ||
Inar | tanrıça | |||
Kamama | Tanrı | Kammamma | ||
Ocak | Tanrı | kalp tanrısı | ||
Šaušḫalla | Tanrı | Šaušḫilla | ||
Ḫilanzipa | Tanrı | Ḫilašši | ||
Ḫašauwanza | Tanrı | |||
Aššanuwant | Tanrı | Aşiyat | ||
Ilaliyantikeš | tanrılar | Ilaliyant | ||
Kuwanšeš | tanrılar | |||
Uliliyantikeš | tanrılar | Uliliyašši |
Edebiyat
- Maciej Popko : Völker und Sprachen Altanatoliens . Harrassowitz Verlag: Wiesbaden 2008.
- Piotr Taracha: İkinci Binyıl Anadolu Dinleri . Harrassowitz, Wiesbaden 2009. ISBN
Kaynakça
- ^ Maciej Popko: Völker und Sprachen Altanatoliens. Wiesbaden 2008, p. 60.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p Maciej Popko: Völker und Sprachen Altanatoliens. Wiesbaden 2008, p. 61.
- ^ Maciej Popko: Völker und Sprachen Altanatoliens. Wiesbaden 2008, p. 60 f.
- ^ The Indo-European Languages. Routledge. 2015. s. 172. ISBN . 19 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Aralık 2020.
The Palaic peoples were very quickly overwhelmed by the invasions of the Kaskas, a non-IE people from the East, who swept them away and for centuries kept attacking the Hittite kingdom
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q Piotr Taracha: Religions of Second Millennium Anatolia. Wiesbaden 2009, p. 58.
- ^ a b c d e f g Piotr Taracha: Religions of Second Millennium Anatolia. Wiesbaden 2009, p. 59.
- ^ Piotr Taracha: Religions of Second Millennium Anatolia. Wiesbaden 2009, S. 50.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Pala civi yazisi pa la a Kuzey Anadolu da bir Tunc Cagi ulkesiydi Pala hakkinda ana dili Palaca palaumnili ve ana dininden daha fazla sey bilinmemektedir Palaik kokenli oldugu bilinen tek kisi Rahibe Anna dir PalaPala PalaBilinmiyor en gec MO 1178 deBaskentBilinmiyorYaygin dil ler PalacaResmi dinTarihi donemTunc Cagi KurulusuBilinmiyor Dagilisien gec MO 1178 deOnculler ArdillarHattiler PaphlagoniaGunumuzdeki durumuKonumPala ulkesi Karadeniz bolgesinde yer alabilir Pala nin bu bolgede yasamis olabilecegine dair iki olasilik var Ilk olasilik klasik antik cagda Paflagonya olarak bilinen ulkedir Ikinci olasilik antik donemde Blaene Kargi olarak adlandirilan bolgedir Her iki denklem de fonetik benzerlige dayanmaktadir Civi yazisiyla Blaene ye giden Bla adli bir ulke yalnizca pa la a olarak yazilabilirdi Gunumuzde konum olarak Belen blaene adi kullanilmaktadir Kargi ilcesinde Gunyazi koyu sinirlarinda kalmaktadir TarihEski Hitit doneminde Pala Hitit yetki alanina giren bir idari bolge olarak bahsedilmistir Eski Hitit doneminin sonunda Karadeniz bolgesinin Kaskalar tarafindan ele gecirilmesi nedeniyle Hititler ile Pala arasindaki temas kesilmistir Pala halklarinin Kaska istilasi ile ortadan kayboldugu muhtemeldir Blaene Belen ismi gunumuzde orada yasayan halk tarafindan kullanilmaktadir Blaene Belen duzu ismi kullanilmaktadir Orada toprak yuzeyinde kesme taslar yer yer gorulmektedir MitolojiPalaik mitolojisi Hititlerin baskenti Ḫattusa daki Palaik tapinagindan Hititler ve Pala arasindaki temaslarin ortadan kalktigi zaman bile Palaik tanri kultunun devam ettigi civi yazili rituel metinlerinden bilinmektedir Asagidaki tanrilari bilinmektedir Isim Cinsiyet Sayi Notlar Alternatif Isimler Hitit veya Luvi denklemiZiparwa Tanri Palaik buyuk tanri firtina tanrisi Zaparwa Hattiyen kokenli isim Tarḫuna TarḫuntKataḫzipuri tanrica Zaparwa nin karisi Kataḫziwuri Hattian kokenli isim KamrusepaTiyaz Tanri gunes tanrisi Tiyad Gunes Cennetin Tanrisi TiwazGulzannikes tanricalar kader tanricalari Gulzikannikes Darawes GulsesḪasamili Tanri Ḫasammili Hattian kokenli isimInar tanricaKamama Tanri KammammaOcak Tanri kalp tanrisiSausḫalla Tanri SausḫillaḪilanzipa Tanri ḪilassiḪasauwanza TanriAssanuwant Tanri AsiyatIlaliyantikes tanrilar IlaliyantKuwanses tanrilarUliliyantikes tanrilar UliliyassiEdebiyatMaciej Popko Volker und Sprachen Altanatoliens Harrassowitz Verlag Wiesbaden 2008 978 3 447 05708 0 Piotr Taracha Ikinci Binyil Anadolu Dinleri Harrassowitz Wiesbaden 2009 978 3 447 05885 8ISBN 978 3 447 05885 8Kaynakca Maciej Popko Volker und Sprachen Altanatoliens Wiesbaden 2008 p 60 a b c d e f g h i j k l m n o p Maciej Popko Volker und Sprachen Altanatoliens Wiesbaden 2008 p 61 Maciej Popko Volker und Sprachen Altanatoliens Wiesbaden 2008 p 60 f The Indo European Languages Routledge 2015 s 172 ISBN 113492187X 19 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Aralik 2020 The Palaic peoples were very quickly overwhelmed by the invasions of the Kaskas a non IE people from the East who swept them away and for centuries kept attacking the Hittite kingdom a b c d e f g h i j k l m n o p q Piotr Taracha Religions of Second Millennium Anatolia Wiesbaden 2009 p 58 a b c d e f g Piotr Taracha Religions of Second Millennium Anatolia Wiesbaden 2009 p 59 Piotr Taracha Religions of Second Millennium Anatolia Wiesbaden 2009 S 50