Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hattice veya Hatti dili, M.Ö. 3. ve 2. binyılda Küçük Asya'da Hattiler tarafından konuşulmuş, Hint-Avrupa kökenli olmayan eklemeli bir dildir.
| Hattice | |
|---|---|
 | |
| Bölge | Anadolu |
| Etnisite | Hattiler |
| Dönem | M.Ö. 3. ve 2. binyıl |
| Dil ailesi | İzole dil
|
| Dil kodları | |
| ISO 639-3 | xht |
Anadolu'un kaydedilmiş en eski dili olan Hatticenin merkezi, Hitit işgallerinden önce Hattuşa'dan (Hattus) kuzeye doğru Nerik'e kadar bir alanı kaplıyordu. Hattice kaydedilmiş diğer şehirler arasında Tuhumiyara ve Tissaruliya bulunmaktadır. Hititçe konuşan halkların, güneydeki Kaniş'ten gelerek M.Ö. 18. yüzyılda Hattus'u fethi sonucunda Hattiler asimile olmuş veya bu yeni halk yerlerine geçmiştir. Buna rağmen bölge adı olarak Hatti ismini Hitit devrinde de korumuştur.
Yerli Hattice konuşuru halk, kendi dillerinde yazılı eser bırakmamış olduğundan ötürü, akademisyenler komşuları ve ardılları olan Hititlerin ürettiği dolaylı eserleri inceleyerek Hattice hakkında bilgi edinirler. Bazı Hattice kelimeler, M.Ö. 14. ve 13. yüzyıllardan kalma Hitit rahiplerinin dini tabletlerinde bulunabilir. Bu metinlerdeki Hattice kısımlar özel olarak belirtilmiştir.
Hattice kelimelerin kökleri dağlar, nehirler, şehirler ve tanrıların adlarında da bulunabilir. Ayrıca bâzı mitolojik metinlerde bu kelimeleri içerir. Bunlardan en önemlisi, Hattice ve Hititçe yazılmış "Gökten Düşen Ay Tanrısı" efsanesidir.
Muhafazakâr görüş, Hatticenin komşu Hint-Avrupa ve Sâmî dillerinden farklı bir yalıtık dil olduğudur. Ancak toponim ve kişisel isimlere dayanarak Kaşkaların konuştuğu diğer bir sınıflandırılmamış dil olan Kaşka dili ile ilgili olabilir. Hattice ve hem Kuzeybatı Kafkas (Abhazca gibi) hem de Güney Kafkas (Kartvel) dilleri arasındaki bâzı benzerlikler, bâzı bilim insanlarının Orta Anadolu'dan Kafkasya'ya bir dil bloğu ihtimali hakkında önerilerilerine yol açmıştır.[]
Söz varlığı
Bilinen bâzı Hattice kelimeler şunlardır:[]
| Başlık metni | Başlık metni |
|---|---|
| alef | dil |
| ashaf | tanrı |
| fa-zari | insanlık, nüfus |
| fel | ev |
| findu | şarap |
| findu-qqaram | şarap kepçesi |
| fur | kara |
| Furun-Katte | Toprağın Kralı, Hatti savaş tanrısı |
| Furu-Semu | Hatti güneş tanrıçası |
| Hanfasuit | Hatti tahta tanrıçası |
| hilamar | tapınak |
| Kasku | Hatti ay tanrısı |
| katte | kral |
| -nifas | oturmak |
| pinu | çocuk |
| zari | ölümlü |
| -zi | koymak |
Kaynakça
- ^ Kevin James, A Mystery in Clay: Codes, Languages, and a Journey Through Time to the Last Ice Age, p. 148, AuthorHouse, 2009: "They called themselves Hattie, and spoke a non-Indo-European language called Hattic."
- ^ The New Encyclopædia Britannica, Vol. 22, p. 593: "The non-Indo-European Hattic is an agglutinative language ..."
- ^ Akurgal, Ekrem – The Hattian and Hittite Civilizations (p. 4 and p. 5)
Dış bağlantılar
- Igor Diakonov'un ayrıntılı açıklaması 27 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Rusça)
- A. S. Kassian'dan Hattice dilbilgisi (Rusça)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hattice veya Hatti dili M O 3 ve 2 binyilda Kucuk Asya da Hattiler tarafindan konusulmus Hint Avrupa kokenli olmayan eklemeli bir dildir HatticeBolgeAnadoluEtnisiteHattilerDonemM O 3 ve 2 binyilDil ailesiIzole dil HatticeDil kodlariISO 639 3xht Anadolu un kaydedilmis en eski dili olan Hatticenin merkezi Hitit isgallerinden once Hattusa dan Hattus kuzeye dogru Nerik e kadar bir alani kapliyordu Hattice kaydedilmis diger sehirler arasinda Tuhumiyara ve Tissaruliya bulunmaktadir Hititce konusan halklarin guneydeki Kanis ten gelerek M O 18 yuzyilda Hattus u fethi sonucunda Hattiler asimile olmus veya bu yeni halk yerlerine gecmistir Buna ragmen bolge adi olarak Hatti ismini Hitit devrinde de korumustur Yerli Hattice konusuru halk kendi dillerinde yazili eser birakmamis oldugundan oturu akademisyenler komsulari ve ardillari olan Hititlerin urettigi dolayli eserleri inceleyerek Hattice hakkinda bilgi edinirler Bazi Hattice kelimeler M O 14 ve 13 yuzyillardan kalma Hitit rahiplerinin dini tabletlerinde bulunabilir Bu metinlerdeki Hattice kisimlar ozel olarak belirtilmistir Hattice kelimelerin kokleri daglar nehirler sehirler ve tanrilarin adlarinda da bulunabilir Ayrica bazi mitolojik metinlerde bu kelimeleri icerir Bunlardan en onemlisi Hattice ve Hititce yazilmis Gokten Dusen Ay Tanrisi efsanesidir Muhafazakar gorus Hatticenin komsu Hint Avrupa ve Sami dillerinden farkli bir yalitik dil oldugudur Ancak toponim ve kisisel isimlere dayanarak Kaskalarin konustugu diger bir siniflandirilmamis dil olan Kaska dili ile ilgili olabilir Hattice ve hem Kuzeybati Kafkas Abhazca gibi hem de Guney Kafkas Kartvel dilleri arasindaki bazi benzerlikler bazi bilim insanlarinin Orta Anadolu dan Kafkasya ya bir dil blogu ihtimali hakkinda onerilerilerine yol acmistir kaynak belirtilmeli Soz varligiBilinen bazi Hattice kelimeler sunlardir kaynak belirtilmeli Altyazi metni Baslik metni Baslik metnialef dilashaf tanrifa zari insanlik nufusfel evfindu sarapfindu qqaram sarap kepcesifur karaFurun Katte Topragin Krali Hatti savas tanrisiFuru Semu Hatti gunes tanricasiHanfasuit Hatti tahta tanricasihilamar tapinakKasku Hatti ay tanrisikatte kral nifas oturmakpinu cocukzari olumlu zi koymakKaynakca Kevin James A Mystery in Clay Codes Languages and a Journey Through Time to the Last Ice Age p 148 AuthorHouse 2009 They called themselves Hattie and spoke a non Indo European language called Hattic The New Encyclopaedia Britannica Vol 22 p 593 The non Indo European Hattic is an agglutinative language Akurgal Ekrem The Hattian and Hittite Civilizations p 4 and p 5 Dis baglantilarIgor Diakonov un ayrintili aciklamasi 27 Aralik 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Rusca A S Kassian dan Hattice dilbilgisi Rusca