Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Palas Tuzla Gölü, Kayseri ili, Sarıoğlan ilçe sınırlarında bulunan tektonik oluşumlu tuzlu göldür. Yüzey rakımı 1131 m, uzunluğu 8 km, genişliği 8 km, alanı 23,5 km2'dir. Faylar ile çevrelenen, kapalı havza özellikli Palas Ovası'nın en alçak alanıdır.
| Tuzla Gölü | |
|---|---|
 | |
| Havza | |
| Konum | Sarıoğlan, Kayseri, Türkiye |
| Koordinatlar | 39°1′17″K 35°48′54″D / 39.02139°K 35.81500°D |
| Genel bilgiler | |
| Akarsu (gelen) | Değirmen Dere |
| Akarsu (giden) | Kapalı havza |
| Göl türü | Tuz gölü |
| Uzunluk | 8 km (5,0 mi) |
| Genişlik | 4 km (2,5 mi) |
| Yüzölçümü | 23,5 km2 (9,1 sq mi) |
| En derin noktası | 2 m (6,6 ft) |
| Yüzey rakımı | 1.131 m (3.711 ft) |
| Wikimedia Commons | |
  Palas Tuzla Gölü (Türkiye) | |
Genel özellikleri
Türkiye'de fazlaca bulunan tuzlu göllerden ayırmak için yakınındaki Palas köyünün adı ile anılır. İnsanların olumsuz etkilerinden ve çevre şartlarından kısmen kurtulmayı başaran tek tuzlu göldür. Palas Ovası'nda bulunan gölün Kayseri'ye uzaklık mesafesi ise 40 km'dir. ‘’Önemli Doğa Alanı’’ olan Palas Tuzla Gölü, 1993 yılında 1. derece doğal sit alanı ilan edildi.
Sığ olan göl, yağışlar ile kışın genişlemekte, buharlaşma ile yazın daralmaktadır. Gölün çekildiği alanlarda biriken tuz ve kum rüzgar erozyonuna uğramaktadır. Tuzla Gölü Havzası, GD–KB doğrultusunda uzunluğu 30 km, genişliği 16 km, alanı 455 km2dir. Çevresi Göztepe, Kırkız, Elmalı Dağı ve ışıl Tepesi tarafından çevrilidir. Gölün batısından, Ömerhacılı köyü yakınlarında Kızılırmak'a uzaklığı 2,2 km'dir.
Hidrografya
Tuzla Gölü Havzası'nda yeraltı suları, mevsimlik ve sürekli akarsular, bir miktar kaynak suları bulunur. Akarsu ağı gelişmemiştir. Havzanın doğusundan doğup göle dökülen Değirmen Dere önemlidir. Kapalı havzada ayrıca Soğukpınar, Yertaşpınar, Başpınar ve Körpınar dereleri bulunur. Dağların havza çukuruna bakan yamaçlarında bazı kısa boylu, geçici akarsular bulunur: Fındıklı Dere, Çataldere, Göğ Dere, Eğri Dere, kuru dere, Dibiçıkmaz Dere, Lale Dere, Gök Dere, Kevker Dere, bunlardan bazılarıdır. Göl akarsular, yağmur ve kar suları, kaynaklar ile beslenir.
Tuzla Gölü seviyesinde genel bir düşüş görülmektedir. Seviye 1985'ten önce 1132 m'den yüksekte iken, zamanımızda 1131 m'yi geçememektedir. Göl çevresi yıllık yağışı 300 mm'den azdır. 1975 yılında yıllık ortalama sıcaklık 9,79 °C iken 20115'te 11,75 °C'ye çıkmış, 2020'de 12–12,5 °C, 2025'te ise 12,5 °C'nin üzerinde olacağı tahmin edilmektedir. Göl alanı 1975'ten itibaren küçülmektedir. Uydu ölçümlerine göre yağışlı dönemlerde; 1975'te 32,8 km², 2015'te 21,76 km², kurak dönemde, 1975'te 28,5 km², 2015'te 12,76 km²'dir.
Gölün su kaybetmesinin sebepleri arasında; sıcaklıkların artması, yağışların azalması, tarımsal sulamada kullanılan derelerin göle ulaşamaması ve yeraltı sularının fazla kullanılması, bulunmaktadır. Yanlış arazi kullanımı ve küresel ısınma ile birlikte iklim yarı kuraktan, kurak iklime doğru evrilmiş, hassas denge bozulmuş ve çölleşme belirmeye başlamıştır.
Tarihçe
Göl ve çevresi MÖ 2. bin yılının başından günümüze kadar Hititler, Dulkadiroğulları ve Osmanlı Devleti gibi birçok devlet ve beyliğin yerleşim alanı olmuş, ticaret ve göç yollarının önemli kesişim noktalarından biri olmuştur. Göl ve çevresi tarihi ipek yolunun da üzerinde bulunmaktadır. O dönemde ticaret için Sultanhanı gibi birçok han bulunmaktadır.
Canlı hayatı
Kayseri, Asya, Avrupa ve Afrika kıtalarından göç eden kuşların göç yollarının bileşme noktasıdır. Ayrıca Kayseri, önemli sulak alanlar olan Palas Tuzla Gölü, Hürmetçi ve Sultan sazlığına sahiptir. Doğal bitkiler tahrip olmuş, ancak çalı ve otlar ile suya yakın alanlarda küçük ağaç grupları bulunur.
Çeşitli ekosistemlerin bir arada bulunup kaynaşmasıyla Palas Tuzla Gölü zengin bir biyolojik çeşitliliğe sahiptir. IUCN ve Türkiye Kuşları Kırmızı Listelerine göre nesli tükenmek tehdidi altında bulunan bazıları göç döneminde burada görülmekte bazıları da burada üremektedir. Bu kuşlar aşağıda sıralanmıştır;
Bölgeye endemik bitki türleri de bulunmaktadır. Bunun yanında bölgedeki diğer bitki türleri şunlardır:
- ()
- lyrica (Baker) [[Marais}]]
- Elymus (Host) (Dünya' da sadece Sultansazlığı' nda ve Palas Tuzla Gölü' nde bulunmaktadır)
Bölgede bulunan önemli yabani memeli hayvanlar:
- Alaca kokarca (Vormela peregusna)
- Arap tavşanı (Allactaga williamsi)
- Gelengi (Spermophilus xanthoprymnus)
- Tilki (Vulpes vulpes)
- Kurt (Canis lupus)
Kullanım
Bazı hastalıklara iyi geldiği düşünülen göl kıyısında çamur banyosu yapılmaktadır. Yazın geri çekilen göl geride tuz tabakası bırakmaktadır. Yöre halkı gölden tuz çıkarmaktadır. Bu tuz çıkarımı kuşların habitatına zarar vermektedir. Tarımsal ve evsel atıklar göle ulaşmaktadır. Doğal bitki örtüsü bozulmakta, aşırı otlatma yapılmaktadır. Sivas–Kayseri yolu göle 7–8 km yakınından geçmektedir, kuşların konakladığı bu alandan daha uzakta olmalıdır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b c d ÖZLÜ, Tamer; GÜNDÜZ, Sercan (2018). . Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 13 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2020.
- ^ . dogadernegi.org. 23 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2020.
- ^ a b Özlü, Tamer vd. (2017). "Tuzla Gölü Havzası'nın (Kayseri) Uygulamalı Jeomorfolojisi". Studies Of The Ottoman Domain. 24 Nisan 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Nisan 2015.
- ^ "Tuzla Gölü'nün Şifalı Çamuru Pazarlanacak". haberler.com. 2 Ocak 2015. 3 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Nisan 2020.
Dış bağlantılar
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Palas Tuzla Golu Kayseri ili Sarioglan ilce sinirlarinda bulunan tektonik olusumlu tuzlu goldur Yuzey rakimi 1131 m uzunlugu 8 km genisligi 8 km alani 23 5 km2 dir Faylar ile cevrelenen kapali havza ozellikli Palas Ovasi nin en alcak alanidir Tuzla GoluHavzaKonumSarioglan Kayseri TurkiyeKoordinatlar39 1 17 K 35 48 54 D 39 02139 K 35 81500 D 39 02139 35 81500Genel bilgilerAkarsu gelen Degirmen DereAkarsu giden Kapali havzaGol turuTuz goluUzunluk8 km 5 0 mi Genislik4 km 2 5 mi Yuzolcumu23 5 km2 9 1 sq mi En derin noktasi2 m 6 6 ft Yuzey rakimi1 131 m 3 711 ft Wikimedia CommonsPalas Tuzla Golu Turkiye Palas Tuzla GoluGenel ozellikleriTurkiye de fazlaca bulunan tuzlu gollerden ayirmak icin yakinindaki Palas koyunun adi ile anilir Insanlarin olumsuz etkilerinden ve cevre sartlarindan kismen kurtulmayi basaran tek tuzlu goldur Palas Ovasi nda bulunan golun Kayseri ye uzaklik mesafesi ise 40 km dir Onemli Doga Alani olan Palas Tuzla Golu 1993 yilinda 1 derece dogal sit alani ilan edildi Sig olan gol yagislar ile kisin genislemekte buharlasma ile yazin daralmaktadir Golun cekildigi alanlarda biriken tuz ve kum ruzgar erozyonuna ugramaktadir Tuzla Golu Havzasi GD KB dogrultusunda uzunlugu 30 km genisligi 16 km alani 455 km2dir Cevresi Goztepe Kirkiz Elmali Dagi ve isil Tepesi tarafindan cevrilidir Golun batisindan Omerhacili koyu yakinlarinda Kizilirmak a uzakligi 2 2 km dir HidrografyaTuzla Golu Havzasi nda yeralti sulari mevsimlik ve surekli akarsular bir miktar kaynak sulari bulunur Akarsu agi gelismemistir Havzanin dogusundan dogup gole dokulen Degirmen Dere onemlidir Kapali havzada ayrica Sogukpinar Yertaspinar Baspinar ve Korpinar dereleri bulunur Daglarin havza cukuruna bakan yamaclarinda bazi kisa boylu gecici akarsular bulunur Findikli Dere Cataldere Gog Dere Egri Dere kuru dere Dibicikmaz Dere Lale Dere Gok Dere Kevker Dere bunlardan bazilaridir Gol akarsular yagmur ve kar sulari kaynaklar ile beslenir Tuzla Golu seviyesinde genel bir dusus gorulmektedir Seviye 1985 ten once 1132 m den yuksekte iken zamanimizda 1131 m yi gecememektedir Gol cevresi yillik yagisi 300 mm den azdir 1975 yilinda yillik ortalama sicaklik 9 79 C iken 20115 te 11 75 C ye cikmis 2020 de 12 12 5 C 2025 te ise 12 5 C nin uzerinde olacagi tahmin edilmektedir Gol alani 1975 ten itibaren kuculmektedir Uydu olcumlerine gore yagisli donemlerde 1975 te 32 8 km 2015 te 21 76 km kurak donemde 1975 te 28 5 km 2015 te 12 76 km dir Golun su kaybetmesinin sebepleri arasinda sicakliklarin artmasi yagislarin azalmasi tarimsal sulamada kullanilan derelerin gole ulasamamasi ve yeralti sularinin fazla kullanilmasi bulunmaktadir Yanlis arazi kullanimi ve kuresel isinma ile birlikte iklim yari kuraktan kurak iklime dogru evrilmis hassas denge bozulmus ve collesme belirmeye baslamistir TarihceGol ve cevresi MO 2 bin yilinin basindan gunumuze kadar Hititler Dulkadirogullari ve Osmanli Devleti gibi bircok devlet ve beyligin yerlesim alani olmus ticaret ve goc yollarinin onemli kesisim noktalarindan biri olmustur Gol ve cevresi tarihi ipek yolunun da uzerinde bulunmaktadir O donemde ticaret icin Sultanhani gibi bircok han bulunmaktadir Canli hayatiKayseri Asya Avrupa ve Afrika kitalarindan goc eden kuslarin goc yollarinin bilesme noktasidir Ayrica Kayseri onemli sulak alanlar olan Palas Tuzla Golu Hurmetci ve Sultan sazligina sahiptir Dogal bitkiler tahrip olmus ancak cali ve otlar ile suya yakin alanlarda kucuk agac gruplari bulunur Cesitli ekosistemlerin bir arada bulunup kaynasmasiyla Palas Tuzla Golu zengin bir biyolojik cesitlilige sahiptir IUCN ve Turkiye Kuslari Kirmizi Listelerine gore nesli tukenmek tehdidi altinda bulunan bazilari goc doneminde burada gorulmekte bazilari da burada uremektedir Bu kuslar asagida siralanmistir Toy Buyuk cilibit Akca cilibit Angit Mahmuzlu kizkusu Kucuk kerkenez Bolgeye endemik bitki turleri de bulunmaktadir Bunun yaninda bolgedeki diger bitki turleri sunlardir lyrica Baker Marais Elymus Host Dunya da sadece Sultansazligi nda ve Palas Tuzla Golu nde bulunmaktadir Bolgede bulunan onemli yabani memeli hayvanlar Alaca kokarca Vormela peregusna Arap tavsani Allactaga williamsi Gelengi Spermophilus xanthoprymnus Tilki Vulpes vulpes Kurt Canis lupus Tuzla Golu Sigir SurusuKullanimBazi hastaliklara iyi geldigi dusunulen gol kiyisinda camur banyosu yapilmaktadir Yazin geri cekilen gol geride tuz tabakasi birakmaktadir Yore halki golden tuz cikarmaktadir Bu tuz cikarimi kuslarin habitatina zarar vermektedir Tarimsal ve evsel atiklar gole ulasmaktadir Dogal bitki ortusu bozulmakta asiri otlatma yapilmaktadir Sivas Kayseri yolu gole 7 8 km yakinindan gecmektedir kuslarin konakladigi bu alandan daha uzakta olmalidir Ayrica bakinizOlusumlarina gore Turkiye nin golleri listesi Turkiye deki gollerKaynakca a b c d OZLU Tamer GUNDUZ Sercan 2018 Firat Universitesi Sosyal Bilimler Dergisi 13 Mart 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Nisan 2020 dogadernegi org 23 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Nisan 2020 a b Ozlu Tamer vd 2017 Tuzla Golu Havzasi nin Kayseri Uygulamali Jeomorfolojisi Studies Of The Ottoman Domain 24 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Nisan 2015 Tuzla Golu nun Sifali Camuru Pazarlanacak haberler com 2 Ocak 2015 3 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Nisan 2020 Dis baglantilar