Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu ile Büyük Okyanus'u birbirine bağlayan su kanalıdır.
| Panama Kanalı | |
|---|---|
 | |
| Havza | |
| Ülke(ler) | Panama |
| Bölge(ler) | Panamá Oeste, Panama, Colón |
| Koordinatlar | 9°4′48″K 79°40′48″B / 9.08000°K 79.68000°B |
| Genel bilgiler | |
| Bağladığı sular | Büyük Okyanus→ ←Atlas Okyanusu |
| Uzunluk | 82 km (51 mi) |
| Yapım süresi | 1904-1914 |
| Gemi uzunluğu (en fazla) | 366 m (1.201 ft) |
| Gemi genişliği (en fazla) | 49 m (161 ft) |
| Su çekimi (en fazla) | 15,2 m (50 ft) |
| Kanal havuzu | 3 |
| Durum | Kullanımda |
| Wikimedia Commons | |
 | |
Fransa tarafından 1881 yılında başlanan Kanal inşası, mühendislik sorunları ve yüksek işçi ölüm oranları nedeniyle durduruldu. Fransızların başarısız girişiminden sonra, 4 Mayıs 1904'te ABD projeyi devraldı. İnşaat ABD tarafından tamamlanarak, Kanal 15 Ağustos 1914'te hizmete açılmıştır. 77 kilometre uzunluğundaki Kanalın yapımı sırasında, sıtma ve sarıhumma gibi hastalıklardan büyük toprak kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmış ve yaklaşık 27.500 Kanal çalışanı bu süreçte can vermiştir. Bu Kanal Güney Amerika ve Kuzey Amerika'yı birbirinden ayırır.
Panama Kanalı’nın yönetiminden sorumlu olan hükûmet ajansı Panama Kanalı Otoritesi, vizyonlarını küresel bağlantı lideri ve yönlendiricisi olarak gösterirken; misyonlarını Panama’nın refahına sürdürülebilir bir katkıda bulunmak ve ürünleri global pazarlarla buluşturmak olarak belirlemişlerdir. 2019 yıllık raporuna göre Panama Kanalı’nın ülke hazinesine yaptığı doğrudan katkı 1.786 milyar dolardır. Yine bu rapora göre Panama Kanalı’nın 144 ticaret rotası, 1700 liman ve 160 ülke ile bağlantısı bulunmaktadır. Ulusal ekonomiye sunduğu toplam katkı payı ise 2.889 milyar dolardır. GSYİH oranlarına baktığımızda 104,1 milyar dolar ile dünya sıralamasında 83. sırada bulunan Panama, sektör dağılımında %82’lik bir hizmet sektörü ile ve Panama Kanalı’nın da etkisiyle iş gücünün %64’ünden fazlasının hizmet sektöründe çalışmasıyla birlikte gelir dağılımındaki adaletsizlik konusunda Latin Amerika’daki en kötü ülkelerden biridir. Her ne kadar Panama Kanalı’nı genişletme projesi kanalın kapasitesini büyük oranda artırmış olsa da güçlü ekonomik performans geniş çapta bir refaha ulaşılmasını sağlayamamıştır.
Bugün New York'tan San Francisco'ya giden bir geminin, Panama Kanalını kullanarak 9.500 km yol yapması, Horn Burnu'nun dolaşılmasını zorunlu kılan eski günlerdeki 22.500 km yola oranla büyük bir kolaylıktır.
Açılışından 2002 yılına dek, yaklaşık 800.000 geminin geçtiği tahmin edilen Panama Kanalı'ndan her yıl 14.000'den fazla gemi geçmekte olup taşınan yük miktarı 203 milyon tonu bulmaktadır.
Kanal boyunca yolculuk yaklaşık 9 saat sürmektedir. Ayrıca kanalda bulunan indirgeçli kaldırgaç sayesinde aşılması zor olan noktalarda gemiler ilerleyebilmekte ve hareketlenme kazanabilmektedir.
Panama Kanalı dünyanın mühendislik harikasıdır ve en pahalı Kanaldır. Kanal, bölgenin sosyoekonomik koşullarını geliştirmiştir. Panama Kanalı ile Panama halkının refah seviyesi yükselmiştir. Kanal ülkenin gelişimine önemli katkılar sağlamıştır.
Panama Kanalı deniz seviyesinden 28 metre yukarıdadır. Sıvıların dengesi kanunundan faydalanılarak gemiler Kanal içinde yavaş yavaş yükseltilir ve aynı methotla diğer tarafa doğru indirilir.
Yapılışı
Panama Kanalı için ilk girişim 1 Ocak 1881'de yapıldı. Proje, Süveyş Kanalı'nın inşasını gerçekleştiren 'in önderliğinde deniz seviyesi kanalı olarak tasarlandı.
Kanal yapımının ilk yıllarında organizasyon eksiklikleri ve kazım sonucunda ortaya çıkan atıkları nakledecek araç bulunmaması sonucu ilk ciddi sorunlar oluşmaya başlamıştır. Bütün bunların yanında ortaya çıkan toprak kaymaları ile büyük zorluklarla karşılaşılmıştır. Toprak kaymalarının engellenmesi için Kanalın belli bölgelerinde kazı derinliği azaltılmak zorunda kalınmıştır.
26 Haziran 2016 tarihinde genişletilmiş bir Panama Kanalı tekrar faliyete girmiştir.
İnşaatı
Fransız girişimi
Çevre şartları, projenin zorluğu, maliyet vs. nedeniyle $287,000,000 para ve tahminen 22,000 insan (kaza ve hastalık sebebiyle) kaybedildi. İklim koşulları ve nem nedeniyle çoğu araç zarar görmüş ve paslanmıştı. Sivrisinekler aracılığıyla bulaşan sıtma ve sarıhumma hastalıkları işçiler arasında yayılmaya başladı. Teknik, sağlık ve finansal sorunlar nedeniyle Fransızların bu girişimi başarısızlıkla sonuçlandı. 1889 yılında şirket battı ve 15 Mayıs'ta çalışmalar yasaklandı. olarak bilinen bu olay sonucunda Charles De Lesseps (Ferdinand de Lesseps'in oğlu) suçlu bulundu ve beş yıl hapse mahkûm edildi, fakat karar daha sonra iptal edildi.
Amerikan girişimi
Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
Fransızların "başarısız" girişiminden sonra ABD yönetimi 4 Mayıs 1904'te resmi olarak inşayı üstlendi. Kanal, 15 Ağustos 1914'te hizmete açılmıştır.
WikiLeaks
WikiLeaks internet sitesinde yayınlanan ve Amerika Birleşik Devletleri diplomatik belge sızıntısı olarak bilinen belgelere göre ABD, Panama Kanalı'nın genişletilmesi ihalesinin, ihaleyi kazanan İspanyol firmasından alınarak Amerikalı firmasına verilmesi için Panama hükûmetine baskı yapmış.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Ozveren, Mustafa (1 Eylül 2020). . KÜRESEL SİYASET. 23 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Aralık 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Aralık 2015.
- ^ 17 Aralık 2010 tarihli El Pais haberi (İspanyolca) 18 Aralık 2010 tarihinde erişilmiştir
Kaynakça
| Wikimedia Commons'ta Panama Kanalı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
 | Panama ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
 | Mimarlık ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Panama Kanali Orta Amerika nin en guney ulkesi Panama topraklarinda yer alir ve Atlas Okyanusu ile Buyuk Okyanus u birbirine baglayan su kanalidir Panama KanaliHavzaUlke ler PanamaBolge ler Panama Oeste Panama ColonKoordinatlar9 4 48 K 79 40 48 B 9 08000 K 79 68000 B 9 08000 79 68000Genel bilgilerBagladigi sularBuyuk Okyanus Atlas OkyanusuUzunluk82 km 51 mi Yapim suresi1904 1914Gemi uzunlugu en fazla 366 m 1 201 ft Gemi genisligi en fazla 49 m 161 ft Su cekimi en fazla 15 2 m 50 ft Kanal havuzu3DurumKullanimdaWikimedia CommonsPanama Kanali source source source source source source Miraflores limanindan panama kanalinin 24 saatinin zaman atlamali videosu 22 Subat 2013 Fransa tarafindan 1881 yilinda baslanan Kanal insasi muhendislik sorunlari ve yuksek isci olum oranlari nedeniyle durduruldu Fransizlarin basarisiz girisiminden sonra 4 Mayis 1904 te ABD projeyi devraldi Insaat ABD tarafindan tamamlanarak Kanal 15 Agustos 1914 te hizmete acilmistir 77 kilometre uzunlugundaki Kanalin yapimi sirasinda sitma ve sarihumma gibi hastaliklardan buyuk toprak kaymalarina kadar her turlu guclukle karsilasilmis ve yaklasik 27 500 Kanal calisani bu surecte can vermistir Bu Kanal Guney Amerika ve Kuzey Amerika yi birbirinden ayirir Panama Kanali nin yonetiminden sorumlu olan hukumet ajansi Panama Kanali Otoritesi vizyonlarini kuresel baglanti lideri ve yonlendiricisi olarak gosterirken misyonlarini Panama nin refahina surdurulebilir bir katkida bulunmak ve urunleri global pazarlarla bulusturmak olarak belirlemislerdir 2019 yillik raporuna gore Panama Kanali nin ulke hazinesine yaptigi dogrudan katki 1 786 milyar dolardir Yine bu rapora gore Panama Kanali nin 144 ticaret rotasi 1700 liman ve 160 ulke ile baglantisi bulunmaktadir Ulusal ekonomiye sundugu toplam katki payi ise 2 889 milyar dolardir GSYIH oranlarina baktigimizda 104 1 milyar dolar ile dunya siralamasinda 83 sirada bulunan Panama sektor dagiliminda 82 lik bir hizmet sektoru ile ve Panama Kanali nin da etkisiyle is gucunun 64 unden fazlasinin hizmet sektorunde calismasiyla birlikte gelir dagilimindaki adaletsizlik konusunda Latin Amerika daki en kotu ulkelerden biridir Her ne kadar Panama Kanali ni genisletme projesi kanalin kapasitesini buyuk oranda artirmis olsa da guclu ekonomik performans genis capta bir refaha ulasilmasini saglayamamistir Bugun New York tan San Francisco ya giden bir geminin Panama Kanalini kullanarak 9 500 km yol yapmasi Horn Burnu nun dolasilmasini zorunlu kilan eski gunlerdeki 22 500 km yola oranla buyuk bir kolayliktir Acilisindan 2002 yilina dek yaklasik 800 000 geminin gectigi tahmin edilen Panama Kanali ndan her yil 14 000 den fazla gemi gecmekte olup tasinan yuk miktari 203 milyon tonu bulmaktadir Kanal boyunca yolculuk yaklasik 9 saat surmektedir Ayrica kanalda bulunan indirgecli kaldirgac sayesinde asilmasi zor olan noktalarda gemiler ilerleyebilmekte ve hareketlenme kazanabilmektedir Panama Kanali dunyanin muhendislik harikasidir ve en pahali Kanaldir Kanal bolgenin sosyoekonomik kosullarini gelistirmistir Panama Kanali ile Panama halkinin refah seviyesi yukselmistir Kanal ulkenin gelisimine onemli katkilar saglamistir Panama Kanali deniz seviyesinden 28 metre yukaridadir Sivilarin dengesi kanunundan faydalanilarak gemiler Kanal icinde yavas yavas yukseltilir ve ayni methotla diger tarafa dogru indirilir YapilisiPanama Kanali icin ilk girisim 1 Ocak 1881 de yapildi Proje Suveys Kanali nin insasini gerceklestiren in onderliginde deniz seviyesi kanali olarak tasarlandi Kanal yapiminin ilk yillarinda organizasyon eksiklikleri ve kazim sonucunda ortaya cikan atiklari nakledecek arac bulunmamasi sonucu ilk ciddi sorunlar olusmaya baslamistir Butun bunlarin yaninda ortaya cikan toprak kaymalari ile buyuk zorluklarla karsilasilmistir Toprak kaymalarinin engellenmesi icin Kanalin belli bolgelerinde kazi derinligi azaltilmak zorunda kalinmistir 26 Haziran 2016 tarihinde genisletilmis bir Panama Kanali tekrar faliyete girmistir InsaatiFransiz girisimi Cevre sartlari projenin zorlugu maliyet vs nedeniyle 287 000 000 para ve tahminen 22 000 insan kaza ve hastalik sebebiyle kaybedildi Iklim kosullari ve nem nedeniyle cogu arac zarar gormus ve paslanmisti Sivrisinekler araciligiyla bulasan sitma ve sarihumma hastaliklari isciler arasinda yayilmaya basladi Teknik saglik ve finansal sorunlar nedeniyle Fransizlarin bu girisimi basarisizlikla sonuclandi 1889 yilinda sirket batti ve 15 Mayis ta calismalar yasaklandi olarak bilinen bu olay sonucunda Charles De Lesseps Ferdinand de Lesseps in oglu suclu bulundu ve bes yil hapse mahkum edildi fakat karar daha sonra iptal edildi Amerikan girisimi Bu alt basligin genisletilmesi gerekiyor Sayfayi duzenleyerek yardimci olabilirsiniz Fransizlarin basarisiz girisiminden sonra ABD yonetimi 4 Mayis 1904 te resmi olarak insayi ustlendi Kanal 15 Agustos 1914 te hizmete acilmistir WikiLeaksWikiLeaks internet sitesinde yayinlanan ve Amerika Birlesik Devletleri diplomatik belge sizintisi olarak bilinen belgelere gore ABD Panama Kanali nin genisletilmesi ihalesinin ihaleyi kazanan Ispanyol firmasindan alinarak Amerikali firmasina verilmesi icin Panama hukumetine baski yapmis Ayrica bakinizKanal Nikaragua KanaliKaynakca Ozveren Mustafa 1 Eylul 2020 KURESEL SIYASET 23 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Ekim 2020 Arsivlenmis kopya 8 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Aralik 2015 17 Aralik 2010 tarihli El Pais haberi Ispanyolca 18 Aralik 2010 tarihinde erisilmistirKaynakcaWikimedia Commons ta Panama Kanali ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Panama ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz Mimarlik ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz