Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Penek, Erzurum ilinin Şenkaya ilçesine bağlı bir kırsal mahalledir.
| Penek | |
|---|---|
 | |
 Mahallenin haritadaki yeri | |
 Erzurum'un Türkiye'deki konumu | |
  Penek Penek'in Erzurum 'daki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Erzurum |
| İlçe | Şenkaya |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Rakım | 1295 m |
| Nüfus (2022) | 148 |
| Zaman dilimi | (TSİ) |
| İl alan kodu | 0442 |
| İl plaka kodu | 25 |
| Posta kodu | 25360 |
Tarihçe
Mahallenin eski adı Panaki'dir. Gürcüce bir yer adı olan Panaki (ფანაკი), "askeri kamp", "kamp" anlamına gelen Banaki'den (ბანაკი) değişime uğramıştır. Köyün adı Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı ve 1595 tarihli Osmanlı tahrir defterinde Penek (پنك) olarak geçer.1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nda bölgeyi ele geçiren Ruslar ise, köyü Penyak (Пеняк) adıyla kaydetmişlerdir. 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde 1595 yılındaki yazım biçinin korunmuştur.
Penek köyü, tarihsel Tao-Klarceti bölgesinde yer alır. 881-923 arasında Gürcü kralı IV. Adarnase tarafından yaptırılmış olan Bana Manastırı, buranın eski bir yerleşme olduğunu göstermektedir. Penek, Gürcü Krallığı sınırları içindeyken, 11. yüzyılın sonlarında Büyük Selçukluların eline geçti. Bununla birlikte 1121'de Didgori Savaşı'ın ardından Gürcüler Tao bölgesine yeniden hakim oldular. Penek, daha sonra bir Gürcü devleti olan Samtshe Atabeyliği (1268-1625) sınırları içinde kaldı. 16. yüzyılın ikinci yarısında Panaki’yi Osmanlılar ele geçirdi. Gürcü yönetimi sırasında Bana Manastırı, Tao bölgesinin piskoposluk merkezlerinden biriydi. Bir görüşe göre, zaman içinde piskoposluk lağvedilmiş ve sadece manastırın faaliyeti devam etmiştir.
Penek veya Panaki, Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı ve 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterine göre sadece bir yerleşim değil, Gürcistan Vilayeti'ni oluşturan livalardan biriydi. Rabat-i Nıfs-i Penek (رباط نفس پنك) adıyla kaydedilmiş olan köy, bu livanın Penek nahiyesine bağlıydı. Bu tarihte Panaki köyünün nüfusu 36 haneden oluşuyordu. Osmanlı Devleti'ne vergi veren hane reislerinden ikisi Müslümandı; 34'ü ise, Hristiyan olup ispenç vergisi vermekle yükümlü kılınmıştı. Bu hanelerin reislerinden ikisi Elia ve Grikor adındaki rahiplerdi. Köyde, Müslüman olmuş iki kişinin dışındaki erkekler Pirala, İoram, Mehrab, Alibeg, Aşot, Mirak, Demetre, Simon, Azarbeg, Gogiça, Babela, Elalmaz, Şahmelik, Aharon, Stepan, Sultan, Tevdore, Akop, İason gibi adlar taşıyordu.
Penek, uzun süre Osmanlı idaresi altında kaldıktan sonra, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nda Rusların eline geçti. Bu savaşta Penek şiddetli çarpışmalara sahne oldu ve Bana Kilisesi de bu savaş sırasında büyük ölçüde yıkıldı. Rus yönetiminin 1886 yılında gerçekleştiği nüfusu sayımında Panaki, Kars oblastında Oltu sancacağının (okrug) Oltu kazasına (uçastok) bağlıydı. Köyde bu tarihte 163'ü Türk, 2'si Kürt, 61'i Rum olmak üzere 216 kişi yaşıyordu. Panaki'nin nüfusu 1896'da 166 kişi, 1906'da 217 kişi olarak tespit edilmiştir. 1907 yılında bölgeyi gezen Gürcü tarihçi Ekvtime Takaişvili, köyün adını Rusça (Пеняк) yazılışına uygun biçimde Peniaki (პენიაკი) biçimde yazmıştır. Takaişvili Bana Katedrali ve çevresi hakkında ayrıntılı bilgi vermiştir.
I. Dünya Savaşı'nın sonlarına doğru Rusların bölgeden çekilmesinin ardından hukuken, 1918-1921 arasında bağımsız olan Gürcistan sınırları içinde kabul edilen Penek, daha sonra Türkiye'nin bir parçası haline geldi. 1928 tarihli Osmanlıca köy listesine göre Oltu ilçesinin Kosor nahiyesine bağlıydı. 1959 yılında Tao bölgesinde pek çok köyünün adı değiştirilirler, Penek adı korunmuştur. Bu tarihte Kosor’un adının Akşar olarak değiştirilmesinden sonra da köy aynı idari konuma sahipti.
Penek köyündeki en önemli tarihsel yapı, Bana Manastırı ana kilisesi olan Bana Katedrali'dir. Bana Kilisesi ya da Bana Katedrali, Gürcü kralı IV. Adarnase tarafından 881-923 arasında yaptırılmıştır. Duvar resimlerinin izlerine rastlanan katedral, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı sırasında büyük ölçüde yıkılmıştır. Katedralin kitabesinin olduğu, bu savaş sırasında burada karargâh kuran Rus ordusundan bir generalin bu kitabeyi götürdüğü söylenir. Manastırın küçük kiliselerinden birinin de kubbeli tetrakonkhos bir yapı olduğu bilinmektedir. 1907 yılında bölgeyi gezen Gürcü tarihçi Ekvtime Takaişvili’nin verdiği bilgiye göre, bu tarihte küçük kilisenin kubbesi çökmüş, ama duvarlarının bir kısmı ayakta duruyordu. Kilise zamanla tamamen ortadan kalkmıştır. Bana Katedrali’nin güneydoğusunda, 1 km mesafedeki bir kayanın oyuğunda yer alan kilise büyük ölçüde ayaktadır.
1993 yılında Büyükşehir olan Erzurum’da, 2012 yılında 6360 Sayılı Yasa ile, tüm köylerin tüzel kişiliği kaldırılmıştır. Bu köy de Şenkaya Belediyesi’nin bir mahallesi olmuştur.
Coğrafya
Mahalle, Erzurum il merkezine 150 km, Şenkaya ilçe merkezine 25 km uzaklıktadır. Mahalle, Şenkaya'nın kuzeybatısında olup, 
numaralı Erzurum-Ardahan (Oltu-Göle) devlet yoluna, 2 km.lik bir köy yoluyla ulaşmaktadır.
Nüfus
| Yıllara göre mahalle nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 148 |
| 2021 | 156 |
| 2020 | 165 |
| 2019 | 160 |
| 2018 | 159 |
| 2017 | 172 |
| 2016 | 171 |
| 2015 | 167 |
| 2014 | 169 |
| 2013 | 167 |
| 2012 | 163 |
| 2011 | 168 |
| 2010 | 173 |
| 2009 | 192 |
| 2008 | 200 |
| 2007 | 214 |
| 2000 | 272 |
| 1990 | 374 |
| 1985 | 444 |
| 1965 | 518 |
Kaynakça
- ^ a b c d e f g h i j k "Erzurum Şenkaya Penek Mahalle Nüfusu". Nufusune.com. 18 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Kasım 2023.
- ^ a b c d e f g h . Türkiye İstatistik Kurumu. 17 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Penek, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 20 Ocak 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Kasım 2023.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1947-1958, 3 cilt, III. cilt (1958): s. 560". 27 Nisan 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Kasım 2021.
- ^ "ბანაკი", A Comprehensive Georgian-English Dictionary, 2006, 2 cilt 9 Kasım 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Gürcüce ve Osmanlıca), (Yayıma hazırlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; I. cilt (1947) 406; III. cilt (1958), s. 560.
- ^ a b . 24 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2020.
- ^ a b "Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 226". 5 Haziran 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Şubat 2023.
- ^ Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Gürcüce ve Osmanlıca), (Yayıma hazırlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; II. cilt (1941) 332-333; III. cilt (1958), s. 558-560.
- ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 60, .
- ^ Candan Badem, Çarlık Yönetiminde Kars, Ardahan, Artvin, İstanbul, 2018, s. 120, .
- ^ Ekvtime Takaişvili, 1907 Yılı Kola-Oltisi ve Çangli’de Arkeolojik Araştırmalar Gezisi (Gürcüce), 1938, Paris, s. 19.
- ^ Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, 1968, Ankara, s. 446.
- ^ Ekvtime Takaişvili, 1907 Yılı Kola-Oltisi ve Çangli’de Arkeolojik Araştırmalar Gezisi (Gürcüce), 1938, Paris, s. 28.
- ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 17, 60, .
- ^ . Resmî Gazete. 10 Aralık 2012. 19 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
- ^ "Penek Mahallesi". YerelNet.org.tr. 4 Haziran 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Kasım 2023.
- ^ "Penek to Erzurum". Penek to Erzurum. Erişim tarihi: 30 Kasım 2023.
- ^ "Penek to Yünören". Penek to Yünören. Erişim tarihi: 30 Kasım 2023.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1968). (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
Dış bağlantılar
- Penek, Şenkaya için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Penek Erzurum ilinin Senkaya ilcesine bagli bir kirsal mahalledir PenekMahalleMahallenin haritadaki yeriErzurum un Turkiye deki konumuPenekPenek in Erzurum daki konumuUlke TurkiyeIlErzurumIlceSenkayaCografi bolgeKaradeniz BolgesiRakim1295 mNufus 2022 148Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Il alan kodu0442Il plaka kodu25Posta kodu25360TarihceMahallenin eski adi Panaki dir Gurcuce bir yer adi olan Panaki ფანაკი askeri kamp kamp anlamina gelen Banaki den ბანაკი degisime ugramistir Koyun adi Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan adli ve 1595 tarihli Osmanli tahrir defterinde Penek پنك olarak gecer 1877 1878 Osmanli Rus Savasi nda bolgeyi ele geciren Ruslar ise koyu Penyak Penyak adiyla kaydetmislerdir 1928 tarihli Osmanlica koy listesinde 1595 yilindaki yazim bicinin korunmustur Penek koyu tarihsel Tao Klarceti bolgesinde yer alir 881 923 arasinda Gurcu krali IV Adarnase tarafindan yaptirilmis olan Bana Manastiri buranin eski bir yerlesme oldugunu gostermektedir Penek Gurcu Kralligi sinirlari icindeyken 11 yuzyilin sonlarinda Buyuk Selcuklularin eline gecti Bununla birlikte 1121 de Didgori Savasi in ardindan Gurculer Tao bolgesine yeniden hakim oldular Penek daha sonra bir Gurcu devleti olan Samtshe Atabeyligi 1268 1625 sinirlari icinde kaldi 16 yuzyilin ikinci yarisinda Panaki yi Osmanlilar ele gecirdi Gurcu yonetimi sirasinda Bana Manastiri Tao bolgesinin piskoposluk merkezlerinden biriydi Bir goruse gore zaman icinde piskoposluk lagvedilmis ve sadece manastirin faaliyeti devam etmistir Penek veya Panaki Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan adli ve 1595 tarihli Osmanli mufassal defterine gore sadece bir yerlesim degil Gurcistan Vilayeti ni olusturan livalardan biriydi Rabat i Nifs i Penek رباط نفس پنك adiyla kaydedilmis olan koy bu livanin Penek nahiyesine bagliydi Bu tarihte Panaki koyunun nufusu 36 haneden olusuyordu Osmanli Devleti ne vergi veren hane reislerinden ikisi Muslumandi 34 u ise Hristiyan olup ispenc vergisi vermekle yukumlu kilinmisti Bu hanelerin reislerinden ikisi Elia ve Grikor adindaki rahiplerdi Koyde Musluman olmus iki kisinin disindaki erkekler Pirala Ioram Mehrab Alibeg Asot Mirak Demetre Simon Azarbeg Gogica Babela Elalmaz Sahmelik Aharon Stepan Sultan Tevdore Akop Iason gibi adlar tasiyordu Penek uzun sure Osmanli idaresi altinda kaldiktan sonra 1877 1878 Osmanli Rus Savasi nda Ruslarin eline gecti Bu savasta Penek siddetli carpismalara sahne oldu ve Bana Kilisesi de bu savas sirasinda buyuk olcude yikildi Rus yonetiminin 1886 yilinda gerceklestigi nufusu sayiminda Panaki Kars oblastinda Oltu sancacaginin okrug Oltu kazasina ucastok bagliydi Koyde bu tarihte 163 u Turk 2 si Kurt 61 i Rum olmak uzere 216 kisi yasiyordu Panaki nin nufusu 1896 da 166 kisi 1906 da 217 kisi olarak tespit edilmistir 1907 yilinda bolgeyi gezen Gurcu tarihci Ekvtime Takaisvili koyun adini Rusca Penyak yazilisina uygun bicimde Peniaki პენიაკი bicimde yazmistir Takaisvili Bana Katedrali ve cevresi hakkinda ayrintili bilgi vermistir I Dunya Savasi nin sonlarina dogru Ruslarin bolgeden cekilmesinin ardindan hukuken 1918 1921 arasinda bagimsiz olan Gurcistan sinirlari icinde kabul edilen Penek daha sonra Turkiye nin bir parcasi haline geldi 1928 tarihli Osmanlica koy listesine gore Oltu ilcesinin Kosor nahiyesine bagliydi 1959 yilinda Tao bolgesinde pek cok koyunun adi degistirilirler Penek adi korunmustur Bu tarihte Kosor un adinin Aksar olarak degistirilmesinden sonra da koy ayni idari konuma sahipti Penek koyundeki Bana Katedrali 1902 Katedral 1877 1878 Osmanli Rus Savasi sirasinda yikilmistir Penek koyundeki en onemli tarihsel yapi Bana Manastiri ana kilisesi olan Bana Katedrali dir Bana Kilisesi ya da Bana Katedrali Gurcu krali IV Adarnase tarafindan 881 923 arasinda yaptirilmistir Duvar resimlerinin izlerine rastlanan katedral 1877 1878 Osmanli Rus Savasi sirasinda buyuk olcude yikilmistir Katedralin kitabesinin oldugu bu savas sirasinda burada karargah kuran Rus ordusundan bir generalin bu kitabeyi goturdugu soylenir Manastirin kucuk kiliselerinden birinin de kubbeli tetrakonkhos bir yapi oldugu bilinmektedir 1907 yilinda bolgeyi gezen Gurcu tarihci Ekvtime Takaisvili nin verdigi bilgiye gore bu tarihte kucuk kilisenin kubbesi cokmus ama duvarlarinin bir kismi ayakta duruyordu Kilise zamanla tamamen ortadan kalkmistir Bana Katedrali nin guneydogusunda 1 km mesafedeki bir kayanin oyugunda yer alan kilise buyuk olcude ayaktadir 1993 yilinda Buyuksehir olan Erzurum da 2012 yilinda 6360 Sayili Yasa ile tum koylerin tuzel kisiligi kaldirilmistir Bu koy de Senkaya Belediyesi nin bir mahallesi olmustur CografyaMahalle Erzurum il merkezine 150 km Senkaya ilce merkezine 25 km uzakliktadir Mahalle Senkaya nin kuzeybatisinda olup numarali Erzurum Ardahan Oltu Gole devlet yoluna 2 km lik bir koy yoluyla ulasmaktadir NufusYillara gore mahalle nufus verileri2022 1482021 1562020 1652019 1602018 1592017 1722016 1712015 1672014 1692013 1672012 1632011 1682010 1732009 1922008 2002007 2142000 2721990 3741985 4441965 518Kaynakca a b c d e f g h i j k Erzurum Senkaya Penek Mahalle Nufusu Nufusune com 18 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Kasim 2023 a b c d e f g h Turkiye Istatistik Kurumu 17 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Penek Turkey Page Ingilizce Fallingrain com 20 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Kasim 2023 Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan Osmanlica ve Gurcuce Yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1947 1958 3 cilt III cilt 1958 s 560 27 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Kasim 2021 ბანაკი A Comprehensive Georgian English Dictionary 2006 2 cilt 9 Kasim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 0 9535878 3 5 Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan Gurcuce ve Osmanlica Yayima hazirlayan Sergi Cikia Tiflis 1941 1958 3 cilt I cilt 1947 406 III cilt 1958 s 560 a b 24 Subat 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Mart 2020 a b Teskilat i Mulkiyede Koylerimizin Adlari Osmanlica Istanbul 1928 s 226 5 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Subat 2023 Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan Gurcuce ve Osmanlica Yayima hazirlayan Sergi Cikia Tiflis 1941 1958 3 cilt II cilt 1941 332 333 III cilt 1958 s 558 560 Tao Klarceti Tarihsel ve Kulturel Anitlar Katalogu Gurcuce Editor Buba Kudava Yazarlar Nestan Bagauri Zurab Batiasvili Irma Beridze Buba Kudava Nikoloz Jgenti Goca Saitidze Natia Hizanisvili 2018 Tiflis s 60 ISBN 9789941478178 Candan Badem Carlik Yonetiminde Kars Ardahan Artvin Istanbul 2018 s 120 ISBN 9786052100271 Ekvtime Takaisvili 1907 Yili Kola Oltisi ve Cangli de Arkeolojik Arastirmalar Gezisi Gurcuce 1938 Paris s 19 Koylerimiz Yayimlayan Icisleri Bakanligi 1968 Ankara s 446 Ekvtime Takaisvili 1907 Yili Kola Oltisi ve Cangli de Arkeolojik Arastirmalar Gezisi Gurcuce 1938 Paris s 28 Tao Klarceti Tarihsel ve Kulturel Anitlar Katalogu Gurcuce Editor Buba Kudava Yazarlar Nestan Bagauri Zurab Batiasvili Irma Beridze Buba Kudava Nikoloz Jgenti Goca Saitidze Natia Hizanisvili 2018 Tiflis s 17 60 ISBN 9789941478178 Resmi Gazete 10 Aralik 2012 19 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Aralik 2022 Penek Mahallesi YerelNet org tr 4 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Kasim 2023 Penek to Erzurum Penek to Erzurum Erisim tarihi 30 Kasim 2023 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Penek to Yunoren Penek to Yunoren Erisim tarihi 30 Kasim 2023 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Basbakanlik Devlet Istatistik Enstitusu 1991 1990 Genel Nufus Sayimi Idari Bolunus PDF sehirhafizasi sakarya edu tr 19 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 19 Subat 2020 Basbakanlik Devlet Istatistik Enstitusu 1986 1985 Genel Nufus Sayimi Idari Bolunus PDF sehirhafizasi sakarya edu tr 19 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 18 Subat 2020 Basbakanlik Devlet Istatistik Enstitusu 1968 PDF kutuphane tuik gov tr 18 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 18 Subat 2020 Dis baglantilarPenek Senkaya icin uzaydan goruntu siteleri Google Yahoo Microsoft