Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Çiğneme ya da mastikasyon, besinlerin dişler tarafından ezilip öğütülmesi sürecidir. Sindirimin ilk aşamasıdır ve enzimler tarafından daha etkili bir şekilde parçalanması için besinlerin yüzey alanını arttırır. Çiğneme süreci sırasında, besin öğütülmek üzere yanak ve dil ile dişler arasında konumlandırılır. Çiğneme kasları çeneleri açıp kapayarak, aralıklarla dişleri birbirlerine temas ettirir. Çiğneme devam ettikçe, besin daha yumuşak ve daha sıcak olur ve tükürükteki enzimler besindeki karbonhidratları yıkmaya başlar. Çiğneme sonrası, besin - artık yani lokma haline gelmiştir - yutulur. Özefagustan girer ve peristaltik hareketlerle sindirimin sonraki aşamasının meydana geldiği mideye iner.
Bazen insan ebeveynler, çiğneyemeyen bebekleri için ya da premastikasyon yaparlar. Besin ebeveynin ağzında bolus haline getirilinceye kadar çiğnenir ve tüketmesi için bebeğin ağzına aktarılır. (Bazen başka hayvanlar da ön-çiğneme yaparlar.)
Sığırlar ve geviş getiren hayvanlar daha fazla besleyici madde ortaya çıkarmak için besinleri birden çok kez çiğner. İlk çiğnemeden sonraki besine denir.
Çiğneme motor programı
Çiğneme öncelikli olarak bilinçsiz (yarı-otonomik) bir davranış olsa da bilinçli olarak da gerçekleştirilebilir. Çiğneme motor programı, çiğnemeyi yöneten karmaşık yolların yaratıldığı ve kontrol edildiği merkezi sinir sistemi hipotezidir.
Her bir kas ya da kas gruplarının (massater ve temporalis gibi), ne kadar kuvveti ne süre uygulayacağını belirleyen nöral yolların yaratılmasını yönetenin, dişlerde ve temporomandibular eklemlerde bulunan sinirlerden gelen geri bildirimler olduğu düşünülüyor.
Bu motor program sürekli besin tipindeki ve oklüzyondaki değişimlere adapte olur. Bu adaptasyon zamanla öğrenilen bir yetenektir ve diş kaybı ya da gibi diş araçlarına adaptasyon sürecinde tekrar öğrenilmesi gerekebilir.
Uyku periyotlarında ve stresli zamanlarda motor program aşırı devreye girdiğinden - ki çok yaygındır - bu programa bilinçli müdahale etmenin sınırlanmasında önemli olduğu düşünülüyor. Ayrıca motor programa, miyofasiyal ağrı ya da oklüzal dengesizlikten kaynaklı aşırı girişin parafonksiyonel alışkanlıklara katkıda bulunduğu öne sürülüyor.
Beslenme ve sağlık
Bir çalışmaya göre çiğnenmemiş et ve sebzeler çiğnenmeden sindirilemiyorken donyağı, peynir, balık, yumurta ve tahıllar sindirilebiliyor. Çiğneme, tükürük üretimini uyarır ve besin yutulduğunda kontrolü sağlayarak yenilen besinin duyusal algılarını arttırır. Çiğnemeden kaçınmak - isteyerek ya da gibi tıbbi sebeplerden ötürü - sadece yumuşak besinlerle beslenme anlamına gelen olarak bilinir. Böyle bir diyet meyve ve sebze alımı azaltacağından yetersiz beslenme ile sonuçlanabilir.
Çiğneme hipokampusu uyarır ve normal işlevini koruması için gereklidir.
Diğer hayvanlarda
Memeli otoburlar için çiğneme büyük oranda bir adaptasyondur. Etoburlar genelde çok az çiğnerler ve besinlerini tüm ya da büyük parçalar halinde yutarlar. Bu şekilde besinlerin (ya da hapların) çiğnemeden yutulması "aç kurt gibi yemek" deyişinin ortaya çıkmasına sebep olmuştur.
- Hadrosaurları ("ördek-gagalı") içeren bir dinozor grubu - Kretase Döneminde memeli azı ve kesici dişlerine analog olan dişler geliştirdi; ve bu gelişmiş, inek-benzeri dentisyon yaratıkların sert besinlerden daha fazla besleyici madde elde etmelerine imkân sağladı. Bu onlara, yaşadığı yerdeki besinleri öğütmek için bağımlı olan korkunç sauropodları gasp etmek için ihtiyacı oldukları avantajı verdi. Nihayetinde Dünya üzerindeki en başarılı yaratıklar haline geldiler ta ki Kretase-Tersiyer yok oluşu onları silip atana dek.
Makinelerde
Çiğneme süreci bir analoji ile makinelere uygulandı. ABD Orman Hizmetleri, ateşin hızla yayılmasının önüne geçmek için yangın emniyet şeridini temizlemek üzere çalıları ve keresteleri "çiğneyen" mastikatör (çiğneyici) denilen bir makine kullanır.
Kaynakça
Mastication (Son erişim tarihi: 18.12.2017)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Cignemeya damastikasyon besinlerin disler tarafindan ezilip ogutulmesi surecidir Sindirimin ilk asamasidir ve enzimler tarafindan daha etkili bir sekilde parcalanmasi icin besinlerin yuzey alanini arttirir Cigneme sureci sirasinda besin ogutulmek uzere yanak ve dil ile disler arasinda konumlandirilir Cigneme kaslari ceneleri acip kapayarak araliklarla disleri birbirlerine temas ettirir Cigneme devam ettikce besin daha yumusak ve daha sicak olur ve tukurukteki enzimler besindeki karbonhidratlari yikmaya baslar Cigneme sonrasi besin artik yani lokma haline gelmistir yutulur Ozefagustan girer ve peristaltik hareketlerle sindirimin sonraki asamasinin meydana geldigi mideye iner Bir bitkiyi islemek icin cigneme yapan bir maymun Bazen insan ebeveynler cigneyemeyen bebekleri icin ya da premastikasyon yaparlar Besin ebeveynin agzinda bolus haline getirilinceye kadar cignenir ve tuketmesi icin bebegin agzina aktarilir Bazen baska hayvanlar da on cigneme yaparlar Sigirlar ve gevis getiren hayvanlar daha fazla besleyici madde ortaya cikarmak icin besinleri birden cok kez cigner Ilk cignemeden sonraki besine denir Cigneme motor programiCigneme oncelikli olarak bilincsiz yari otonomik bir davranis olsa da bilincli olarak da gerceklestirilebilir Cigneme motor programi cignemeyi yoneten karmasik yollarin yaratildigi ve kontrol edildigi merkezi sinir sistemi hipotezidir Her bir kas ya da kas gruplarinin massater ve temporalis gibi ne kadar kuvveti ne sure uygulayacagini belirleyen noral yollarin yaratilmasini yonetenin dislerde ve temporomandibular eklemlerde bulunan sinirlerden gelen geri bildirimler oldugu dusunuluyor Bu motor program surekli besin tipindeki ve okluzyondaki degisimlere adapte olur Bu adaptasyon zamanla ogrenilen bir yetenektir ve dis kaybi ya da gibi dis araclarina adaptasyon surecinde tekrar ogrenilmesi gerekebilir Uyku periyotlarinda ve stresli zamanlarda motor program asiri devreye girdiginden ki cok yaygindir bu programa bilincli mudahale etmenin sinirlanmasinda onemli oldugu dusunuluyor Ayrica motor programa miyofasiyal agri ya da okluzal dengesizlikten kaynakli asiri girisin parafonksiyonel aliskanliklara katkida bulundugu one suruluyor Beslenme ve saglikBir calismaya gore cignenmemis et ve sebzeler cignenmeden sindirilemiyorken donyagi peynir balik yumurta ve tahillar sindirilebiliyor Cigneme tukuruk uretimini uyarir ve besin yutuldugunda kontrolu saglayarak yenilen besinin duyusal algilarini arttirir Cignemeden kacinmak isteyerek ya da gibi tibbi sebeplerden oturu sadece yumusak besinlerle beslenme anlamina gelen olarak bilinir Boyle bir diyet meyve ve sebze alimi azaltacagindan yetersiz beslenme ile sonuclanabilir Cigneme hipokampusu uyarir ve normal islevini korumasi icin gereklidir Diger hayvanlardaMemeli otoburlar icin cigneme buyuk oranda bir adaptasyondur Etoburlar genelde cok az cignerler ve besinlerini tum ya da buyuk parcalar halinde yutarlar Bu sekilde besinlerin ya da haplarin cignemeden yutulmasi ac kurt gibi yemek deyisinin ortaya cikmasina sebep olmustur Hadrosaurlari ordek gagali iceren bir dinozor grubu Kretase Doneminde memeli azi ve kesici dislerine analog olan disler gelistirdi ve bu gelismis inek benzeri dentisyon yaratiklarin sert besinlerden daha fazla besleyici madde elde etmelerine imkan sagladi Bu onlara yasadigi yerdeki besinleri ogutmek icin bagimli olan korkunc sauropodlari gasp etmek icin ihtiyaci olduklari avantaji verdi Nihayetinde Dunya uzerindeki en basarili yaratiklar haline geldiler ta ki Kretase Tersiyer yok olusu onlari silip atana dek MakinelerdeZaca Yangininda bir Mastikator Cigneme sureci bir analoji ile makinelere uygulandi ABD Orman Hizmetleri atesin hizla yayilmasinin onune gecmek icin yangin emniyet seridini temizlemek uzere calilari ve keresteleri cigneyen mastikator cigneyici denilen bir makine kullanir KaynakcaMastication Son erisim tarihi 18 12 2017