Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Pers Geçidi Muharebesi, Pers satrapı Ariobarzanes tarafından komuta edilen bir Pers kuvveti ile İskender tarafından yönetilen istilacı arasında askeri bir çatışmadır. MÖ 330 kışında, Ariobarzanes, Persepolis yakınlarındaki 'nda sayıca üstün olan Pers kuvvetlerinin son direnişine önderlik etti ve Makedon ordusunu bir ay boyunca geride tuttu. İskender sonunda, yakalanan savaş esirlerinden veya yerel bir çobandan Perslerin arkasına giden bir yol buldu, Persleri yendi ve Persepolis'i ele geçirdi.
| Pers Geçidi Muharebesi | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Büyük İskender'in seferleri | |||||||||
 Pers Geçidi | |||||||||
| |||||||||
| Taraflar | |||||||||
| | Ahameniş İmparatorluğu | ||||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||||
| İskender Ptolemaios | Ariobarzanes | ||||||||
| Güçler | |||||||||
| 17.000 seçilmiş dövüşçü 14.000'den fazla | 40.000 piyade ve 700 süvari (Flavius Arrianus) 700-2000 (modern tahmin) | ||||||||
| Kayıplar | |||||||||
| Orta-Ağır | Tüm kuvvet | ||||||||
Arka plan
Ahameniş İmparatorluğu, Granikos (MÖ 334), İssos (MÖ 333) ve Gaugamela'da (MÖ 331) Makedon kuvvetlerine karşı bir dizi yenilgiye uğradı ve MÖ 331'in sonunda İskender, Babil ve Susa'ya ilerledi. Bir Kral Yolu, Susa'yı (Elam'daki ilk Pers başkenti) Persis'teki daha doğu başkentleri Persepolis ve Pasargad ile birleştirmişti ve İskender'in devam eden seferi için bu doğal bir rotaydı. Bu sırada Kral III. Darius, Ekbatan'da yeni bir ordu kurmaya çalışıyordu. Ariobarzanes, Makedonya'nın İran'a ilerlemesini engellemekle suçlandı. İskender'in geçmesi gereken araziye büyük ölçüde güveniyordu. Zagros Dağları boyunca yalnızca birkaç olası yol vardı ve bunların tümü kışın başlamasıyla daha tehlikeli hale geldi.
Susa'nın fethinden sonra İskender, Makedon ordusunu ikiye böldü. İskender'in generali Parmenion, Kraliyet Yolu'nun bir yarısını aldı ve İskender'in kendisi de İran'a doğru yola çıktı. İran'a geçmek, kolayca pusu kurmaya müsait olan dar bir dağ geçidi olan 'nı geçmeyi gerektiriyordu.
İlerlemesi sırasında İskender, güvenli geçiş için Pers krallarından aldıkları haracın aynısını ondan talep eden yerel bir dağ kabilesi olan Uksilere boyun eğdirdi. Pers Kapıları'ndan geçerken hiçbir direnişle karşılaşmadı. Yürüyüşü sırasında daha fazla düşman kuvvetiyle karşılaşmayacağına inanan İskender, öncü birliklerinin önüne gözcüler göndermeyi ihmal etti ve böylece Ariobarzanes'in pususuna girdi.
Tang'e Meyran olarak adlandırılan Pers Kapısı'na çıkan vadi, başlangıçta çok genişti ve bu Makedon ordusunun tam yürüyüşle dağlara girmesine izin verdi. Ariobarzanes, günümüz Cheshmeh Chenar köyünün yakınında bir pozisyon aldı. Yol güneydoğuya doğru kıvrılıyor (yükselen güneşe bakacak şekilde) ve bu noktada önemli ölçüde daralıyordu, bu da araziyi özellikle tehlikeli, dolayısıyla Ariobarzanes'in amaçlarına çok uygun hale getiriyordu.
Tarihçi Flavius Arrianus'a göre, Ariobarzanes 40.000 piyade ve 700 süvari kuvvetine sahipti ve 10.000'den fazla Makedon kuvvetiyle karşı karşıya kaldı. Bununla birlikte, bazı modern tarihçiler, Ahameniş kuvveti için bu rakamların fazlasıyla abartılı ve mantıksız olduğunu iddia etmişlerdir.Encyclopædia Iranica, Ariobarzanes'in emrindeki muhtemel maksimum asker sayısına dayanarak, yalnızca 700 (veya 2.000'den fazla olmayan) adamdan oluşan bir dizi savunucu önermektedir, ancak çoğu modern tarihçinin Arrianus, Curtius ve Diodoros'u koşulsuz olarak takip ettiğini belirtmektedir.
Muharebe
Pers Kapısı pusu noktasında sadece birkaç metre genişliğindeydi. Makedon ordusu dar geçitte yeterince ilerledikten sonra, Persler kuzey yamaçlarından üzerlerine kayalar yağdırdı. Güney yamacından, Pers okçuları oklarını fırlattılar. İskender'in ordusu başlangıçta ağır kayıplar verdi ve bir seferde tüm müfrezeleri kaybetti. Makedonlar geri çekilmeye çalıştılar, ancak arazi ve hala ilerleyen arka muhafızları düzenli bir geri çekilmeyi imkansız hale getirdi. İskender, ordusunun geri kalanını kurtarmak için ölülerini geride bırakmak zorunda kaldı; bu Makedonlar ve ölenlerin alınıp uygun şekilde gömülmesine büyük değer veren diğer Yunanlar için büyük bir utanç işaretiydi.
Ariobarzanes'in buradaki başarının savaşın gidişatını değiştirebileceğine inanmak için bir nedeni vardı. İskender'in Pers Kapıları'ndan geçişini engellemek, Makedon ordusunu, İran'ı uygun şekilde işgal etmek için başka yolları kullanmaya zorlayacak ve bunların tümü, Darius'un başka bir ordu kurması için daha fazla zaman tanıyacak ve muhtemelen Makedon istilasını tamamen durduracaktı.
Ariobarzanes geçişi bir ay boyunca elinde tuttu, ancak İskender, Ptolemaios ile bir Hilal taktiğinde Persleri kuşatmayı başardı ve Pers savunmasını kırdı. İskender ve seçkin birliği Persler geçişi artık engelleyemeyene kadar Ariobarzanes'e yukarıdan sürpriz bir atakla saldırdı. Bunu nasıl yaptığına dair anlatımlar çok çeşitlidir. Curtius ve Arrianus'un her ikisi de savaş esirlerinin İskender'i dağlardan geçerek Pers mevzisinin arkasına götürdüklerini ve komutasındaki Makedon kampında simgesel bir kuvvetin kaldığını anlatırlar.
- "[Persler]... Unutulmaz bir mücadele verdiler... Silahsız oldukları halde silahlı adamları kucaklarına alıp yere doğru sürüklediler... Çoğunu kendi silahlarıyla bıçakladılar."
Sayıları büyük ölçüde değişse de, Dio dorosve Plutarhos genellikle bu değerlendirmeyle hemfikirdir. Modern tarihçiler W. Heckel ve Stein de bu argümana güveniyorlar. Kesin rakamlar mevcut olmasa da, bazı tarihçiler bu çatışmanın İskender'in İran'ı fethetme seferindeki en büyük kayıplarına mal olduğunu söyler.
Ariobarzanes'in kız kardeşi Youtab, savaşta erkek kardeşinin yanında savaşmıştır.
Bazı anlatımlara göre, Ariobarzanes ve hayatta kalan arkadaşları tuzağa düştüler, ancak teslim olmak yerine doğrudan Makedon hatlarına saldırdılar. Bir anlatım, Ariobarzanes'in son saldırıda öldürüldüğünü belirtirken, Arrianus'un versiyonu, Ariobarzanes'in kuzeye kaçtığını ve sonunda arkadaşlarıyla birlikte İskender'e teslim olduğunu bildirir.
Modern tarihçi J. Prevas, Ariobarzanes ve kuvvetlerinin Persepolis'e çekildiğini ve burada şehir kapılarını, III. Darius'un İskender ile gizli temas halinde olan bir Pers soylusu ve kraliyet hazinesinin koruyucusu olan Tiridates tarafından kapatılmış bulduklarını ileri sürer. Tiridates, İskender'in güçlerine direnmenin boşuna olduğunu düşündü ve bu nedenle İskender'in Ariobarzanes ve birliklerini savaşmak yerine şehir surlarının hemen dışında katletmesine izin verdi. Bu, Curtius'un, takip eden muharebede hem ağır zayiatlar verdikten hem de ağır kayıplar verdikten sonra, Pers kuvvetlerinin Makedon kuvvetlerini yarıp Persepolis'e geri çekildiğini, ancak başkente girmelerine izin verilmediğini ve bu noktada geri dönüp İskender'in ordusuyla ölümüne savaştığını belirten Curtius'un anlatımıyla uyumludur.
Birkaç tarihçi, Pers Kapısı Savaşı'nı İskender'in Pers'i fethine karşı en ciddi meydan okuma olarak görür. Michael Wood, muharebeyi mutlak ve A. B. Bosworth, "İskender için tam ve kesin bir zafer" olarak nitelendirmişlerdir.
Neticesi
Thermopylae Muharebesi ile Pers Geçidi arasındaki benzerlikler antik ve modern yazarlar tarafından kabul edilmiştir. Pers Kapıları "bir Pers Thermopylae rolü oynadı ve Thermopylae gibi düştü". Pers Kapıları Savaşı, istilacı Pers kuvvetlerini uzak tutmak amacıyla MÖ 480'de Yunanistan'da yapılan Thermopylae Muharebesi'nin bir tür tersine çevrilmesi olarak hizmet etti. Burada İskender'in Perslerin Yunanistan'ı işgalinin intikamını alma seferi sırasında Perslerden gelen aynı durumla karşı karşıya kaldı. Tıpkı yerel bir Yunanın Pers kuvvetlerine Thermopylae'deki geçidin etrafında gizli bir yol gösterdiği gibi İranlı bir çobanın İskender'in güçlerini Pers savunması etrafında yönlendirdiği söylenir.
Ariobarzanes'in güçlerinin Pers Kapısı'ndaki yenilgisi, İskender ve Persepolis arasındaki son askeri engeli kaldırdı. Persepolis şehrine vardığında İskender, adlı bir generali Ariobarzanes'in halefi olarak atadı. İskender, o zamanlar dünyanın en büyük servetini elinde tutan ve Yunan devletlerinden finansal bağımsızlığını garanti eden Persepolis'in hazinesini ele geçirdi. Dört ay sonra İskender, belki de ordusunun ve Yunan vatandaşlarının beklentilerini yerine getirmenin bir yolu olarak veya belki de Perslere karşı son bir intikam eylemi olarak, birliklerin Persepolis'i yağmalamasına, tüm erkeklerini öldürmesine ve tüm kadınlarını köleleştirmesine izin verdi. Şehrin bu yıkımı, sakinleri savaşmadan teslim oldukları ve İskender'in daha önce Susa gibi fethettiği Pers şehirlerini nispeten dokunulmadan bıraktığı için olağandışı olarak görülebilir. Mayıs MÖ 330'da İskender, III. Darius'u bulmak için ayrılmadan önce sarayları ve kraliyet toplantı salonları da dahil olmak üzere Persepolis terasının yakılmasını emretti. Kaynaklar, yıkımı neden emrettiği konusunda aynı fikirde değiller, sebep Yunanistan'a ikinci Pers saldırısı sırasında Atina Akropolisi'nin yakılması için kasıtlı bir intikam eylemi, dürtüsel, sarhoş bir eylem ya da III. Darius'un meşru halefi olarak tanınmamanın getirdiği İskender'in sözde öfkesi olabilir.
Kaynakça
- ^ a b Shahbazi, A. Sh. "ARIOBARZANES". Encyclopedia Iranica. 5 Mart 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Şubat 2022.
- ^ D. W. Engels: Alexander the Great and the Logistics of the Macedonian Army, University of California Press, Berkeley and London, 1978, , pp. 72f. (fn. 7)
- ^ Bill Yenne: "Alexander the Great: Lessons from History's Undefeated General", St. Martin's Press, New York, 2010, pp. 90
- ^ CAIS "The Battle of the Persian Gate and the Martyrdom of General Ariobarzan and his defending regiment"
- ^ Robinson, Cyril Edward (1929). A History of Greece. Methuen & Company Limited. Erişim tarihi: 7 Nisan 2013.
- ^ Piekarski, Michał (2019). Hydaspes 326 p.n.e. Warszawa: Bellona. s. 14. ISBN .
- ^ For the identification, see Speck, Henry (2002). "Alexander at the Persian Gates. A Study in Historiography and Topography". . n.s. 1 (1): 7-208. ISSN 0362-8914. more... 18 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ Engels, D. W. (1978). Alexander the Great and the Logistics of the Macedonian Army. Berkeley and London: University of California Press. ss. 72f. ISBN .
- ^ Mehrdad Kia: "The Persian Empire: A Historical Encyclopedia [2 volumes]: A Historical Encyclopedia", ABC-CLIO, LLC, Santa Barbara and Denver, 2016, pp. 97
- ^ Bowden, Hugh (2014). Alexander the Great: A Very Short Introduction. New York: Oxford University Press.
- ^ "İskender tarihçileri Ariobarzanes'e büyük bir ordu verir (Arrianus'da 40.000 piyade ve 700 süvari, Anabasis 3.18.2; Curtius 5.3.17 ve Diodoros 17.68.1'de 25.000 piyade; ikincisi 300 atlı ekler) ve onların modern halefleri onları kayıtsız şartsız takip eder (örn., Th. Doge, Alexander, Boston ve New York, 1890, s. 401; JFC Fuller, The Generalship of Alexander the Great, Londra, 1958, pp. 228ff.; NGL Hammond, * Büyük İskender: Kral, Komutan ve Devlet Adamı, Londra, 1981, s. 185). Bununla birlikte, Pers piyadeleri için Yunan tahminleri genellikle değersizdi (C. Hignett, Xerxes'in Yunanistan'ı işgali, Oxford, 1962, s. 350f.) ve Ariobarzanes, Gaugamela'ya götürdüğünden daha fazla asker toplamış olamazdı. Arrian'ın 700'ü, Ariobarzanes'in toplam gücünü gösterdiği şeklinde yorumlanabilir. Onlara karşı, İskender, Parmenion'u yük treni ve daha ağır silahlı birlikleriyle vagon yoluna gönderdiği için 10.000'den fazla kişiden oluşan bir orduyu yönetti, kendisi Makedon piyadelerini, mızraklıları ve okçuları dağlık yoldan aldı (Arrian, Anabasis). 3.18.1; Curtius 5.3.16f.; Diodorus 17.68.1; Stein, a.g.e., s. 19f.)"
- ^ Quintus Curtius Rufus
- ^ a b c Prevas 17
- ^ a b c Prevas 18
- ^ Arrian 3.18.5-6; Curtius 5.4.29
- ^ Curtius 5.3.31-2
- ^ Quintis Curtius Rufus:Delphi Complete Works of Quintus Curtius Rufus - History of Alexander (Illustrated) (Delphi Ancient Classics Book 75), Delphi Classics, Ltd., Hastings and East Sussex, 2017
- ^ Berve, Das Alexanderreich II, p. 61; A. B. Bosworth
- ^ A Historical Commentary on Arrian's History of Alexander I, Oxford, 1980, p. 326
- ^ Wood, Michael (1997). In the Footsteps of Alexander the Great: A Journey from Greece to Asia. University of California Press. s. 108. ISBN .
decusuve.
- ^ Bosworth, A.B. (1993). Conquest and Empire: The Reign of Alexander the Great. s. 91. ISBN . 6 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Nisan 2022.
- ^ Heckel, p. 171
- ^ (Burn, 1973, p. 121)
- ^ Sarathi Bose, Partha (2003). Alexander the Great's Art of Strategy. Gotham. s. 134. ISBN . 8 Şubat 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Nisan 2022.
- ^ Prevas 19
- ^ Prevas 23
- ^ Prevas 27
- ^ a b Prevas 33
- ^ Prevas, John (2005). Envy of the Gods: Alexander the Great's Ill-fated Journey Across Asia. Da Capo Press. ss. 38-. ISBN . Erişim tarihi: 7 Nisan 2013.[]
Konuyla ilgili yayınlar
- A. R. Burn, Alexander the Great and the Middle East, Harmondsworth, 1973.
- W. Heckel, "Alexander at the Persian Gates", Athenaeum 58, 1980.
- , Envy of the Gods: Alexander the Great's Ill-Fated Journey across Asia (USA: Da Capo Press, 2004), .
- Henry Speck, "Alexander at the Persian Gates. A Study in Historiography and Topography" in: American Journal of Ancient History n.s. 1.1 (2002) 15-234
- A. Stein, Old Routes of Western Iran, London, 1940.
- Rufus, Quintus Curtius; Crosby, William Henry (1858). Quintus Curtius Rufus: Life and exploits of Alexander the Great. D. Appleton and Co. Erişim tarihi: 7 Nisan 2013.
- Arrian; Rooke, John (1812). Arrian's History of the Expedition of Alexander the Great, and Conquest of Persia. J. Davis. Erişim tarihi: 7 Nisan 2013.
Dış bağlantılar
- Ariobarzanes 23 Eylül 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .: An Article by Jona Lendering.
- Pharnabazus 7 Mart 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., The Columbia Encyclopedia, Sixth Edition 2006.
- : A Research Article on Darius-III Codomannus
- : The name of two places in Persia and Sogdiana.
- Persian Gates 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .: Photos of the battlefield.
- [1] 5 Mart 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .: ARIOBARZANES, Greek form of an Old Iranian proper name AÚrya-bráza
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Pers Gecidi Muharebesi Pers satrapi Ariobarzanes tarafindan komuta edilen bir Pers kuvveti ile Iskender tarafindan yonetilen istilaci arasinda askeri bir catismadir MO 330 kisinda Ariobarzanes Persepolis yakinlarindaki nda sayica ustun olan Pers kuvvetlerinin son direnisine onderlik etti ve Makedon ordusunu bir ay boyunca geride tuttu Iskender sonunda yakalanan savas esirlerinden veya yerel bir cobandan Perslerin arkasina giden bir yol buldu Persleri yendi ve Persepolis i ele gecirdi Pers Gecidi MuharebesiBuyuk Iskender in seferleriPers GecidiTarih20 Ocak MO 330BolgePers Gecitleri Persepolis yakinlariSonucMakedon zaferi Persepolis in nihai olarak yagmalanmasi ve yerle bir edilmesi dususune neden olduCografi DegisikliklerIskender Pers in yarisinin kontrolunu saglamlastirdi ve hanedan merkezini ele gecirdiTaraflarMakedon KralligiAhamenis ImparatorluguKomutanlar ve liderlerIskender PtolemaiosAriobarzanesGucler17 000 secilmis dovuscu 14 000 den fazla40 000 piyade ve 700 suvari Flavius Arrianus 700 2000 modern tahmin KayiplarOrta AgirTum kuvvetArka planAhamenis Imparatorlugu Granikos MO 334 Issos MO 333 ve Gaugamela da MO 331 Makedon kuvvetlerine karsi bir dizi yenilgiye ugradi ve MO 331 in sonunda Iskender Babil ve Susa ya ilerledi Bir Kral Yolu Susa yi Elam daki ilk Pers baskenti Persis teki daha dogu baskentleri Persepolis ve Pasargad ile birlestirmisti ve Iskender in devam eden seferi icin bu dogal bir rotaydi Bu sirada Kral III Darius Ekbatan da yeni bir ordu kurmaya calisiyordu Ariobarzanes Makedonya nin Iran a ilerlemesini engellemekle suclandi Iskender in gecmesi gereken araziye buyuk olcude guveniyordu Zagros Daglari boyunca yalnizca birkac olasi yol vardi ve bunlarin tumu kisin baslamasiyla daha tehlikeli hale geldi Susa nin fethinden sonra Iskender Makedon ordusunu ikiye boldu Iskender in generali Parmenion Kraliyet Yolu nun bir yarisini aldi ve Iskender in kendisi de Iran a dogru yola cikti Iran a gecmek kolayca pusu kurmaya musait olan dar bir dag gecidi olan ni gecmeyi gerektiriyordu Ilerlemesi sirasinda Iskender guvenli gecis icin Pers krallarindan aldiklari haracin aynisini ondan talep eden yerel bir dag kabilesi olan Uksilere boyun egdirdi Pers Kapilari ndan gecerken hicbir direnisle karsilasmadi Yuruyusu sirasinda daha fazla dusman kuvvetiyle karsilasmayacagina inanan Iskender oncu birliklerinin onune gozculer gondermeyi ihmal etti ve boylece Ariobarzanes in pususuna girdi Tang e Meyran olarak adlandirilan Pers Kapisi na cikan vadi baslangicta cok genisti ve bu Makedon ordusunun tam yuruyusle daglara girmesine izin verdi Ariobarzanes gunumuz Cheshmeh Chenar koyunun yakininda bir pozisyon aldi Yol guneydoguya dogru kivriliyor yukselen gunese bakacak sekilde ve bu noktada onemli olcude daraliyordu bu da araziyi ozellikle tehlikeli dolayisiyla Ariobarzanes in amaclarina cok uygun hale getiriyordu Tarihci Flavius Arrianus a gore Ariobarzanes 40 000 piyade ve 700 suvari kuvvetine sahipti ve 10 000 den fazla Makedon kuvvetiyle karsi karsiya kaldi Bununla birlikte bazi modern tarihciler Ahamenis kuvveti icin bu rakamlarin fazlasiyla abartili ve mantiksiz oldugunu iddia etmislerdir Encyclopaedia Iranica Ariobarzanes in emrindeki muhtemel maksimum asker sayisina dayanarak yalnizca 700 veya 2 000 den fazla olmayan adamdan olusan bir dizi savunucu onermektedir ancak cogu modern tarihcinin Arrianus Curtius ve Diodoros u kosulsuz olarak takip ettigini belirtmektedir MuharebePers Kapisi pusu noktasinda sadece birkac metre genisligindeydi Makedon ordusu dar gecitte yeterince ilerledikten sonra Persler kuzey yamaclarindan uzerlerine kayalar yagdirdi Guney yamacindan Pers okculari oklarini firlattilar Iskender in ordusu baslangicta agir kayiplar verdi ve bir seferde tum mufrezeleri kaybetti Makedonlar geri cekilmeye calistilar ancak arazi ve hala ilerleyen arka muhafizlari duzenli bir geri cekilmeyi imkansiz hale getirdi Iskender ordusunun geri kalanini kurtarmak icin olulerini geride birakmak zorunda kaldi bu Makedonlar ve olenlerin alinip uygun sekilde gomulmesine buyuk deger veren diger Yunanlar icin buyuk bir utanc isaretiydi Ariobarzanes in buradaki basarinin savasin gidisatini degistirebilecegine inanmak icin bir nedeni vardi Iskender in Pers Kapilari ndan gecisini engellemek Makedon ordusunu Iran i uygun sekilde isgal etmek icin baska yollari kullanmaya zorlayacak ve bunlarin tumu Darius un baska bir ordu kurmasi icin daha fazla zaman taniyacak ve muhtemelen Makedon istilasini tamamen durduracakti Ariobarzanes gecisi bir ay boyunca elinde tuttu ancak Iskender Ptolemaios ile bir Hilal taktiginde Persleri kusatmayi basardi ve Pers savunmasini kirdi Iskender ve seckin birligi Persler gecisi artik engelleyemeyene kadar Ariobarzanes e yukaridan surpriz bir atakla saldirdi Bunu nasil yaptigina dair anlatimlar cok cesitlidir Curtius ve Arrianus un her ikisi de savas esirlerinin Iskender i daglardan gecerek Pers mevzisinin arkasina goturduklerini ve komutasindaki Makedon kampinda simgesel bir kuvvetin kaldigini anlatirlar Persler Unutulmaz bir mucadele verdiler Silahsiz olduklari halde silahli adamlari kucaklarina alip yere dogru suruklediler Cogunu kendi silahlariyla bicakladilar Sayilari buyuk olcude degisse de Dio dorosve Plutarhos genellikle bu degerlendirmeyle hemfikirdir Modern tarihciler W Heckel ve Stein de bu argumana guveniyorlar Kesin rakamlar mevcut olmasa da bazi tarihciler bu catismanin Iskender in Iran i fethetme seferindeki en buyuk kayiplarina mal oldugunu soyler Ariobarzanes in kiz kardesi Youtab savasta erkek kardesinin yaninda savasmistir Bazi anlatimlara gore Ariobarzanes ve hayatta kalan arkadaslari tuzaga dustuler ancak teslim olmak yerine dogrudan Makedon hatlarina saldirdilar Bir anlatim Ariobarzanes in son saldirida olduruldugunu belirtirken Arrianus un versiyonu Ariobarzanes in kuzeye kactigini ve sonunda arkadaslariyla birlikte Iskender e teslim oldugunu bildirir Modern tarihci J Prevas Ariobarzanes ve kuvvetlerinin Persepolis e cekildigini ve burada sehir kapilarini III Darius un Iskender ile gizli temas halinde olan bir Pers soylusu ve kraliyet hazinesinin koruyucusu olan Tiridates tarafindan kapatilmis bulduklarini ileri surer Tiridates Iskender in guclerine direnmenin bosuna oldugunu dusundu ve bu nedenle Iskender in Ariobarzanes ve birliklerini savasmak yerine sehir surlarinin hemen disinda katletmesine izin verdi Bu Curtius un takip eden muharebede hem agir zayiatlar verdikten hem de agir kayiplar verdikten sonra Pers kuvvetlerinin Makedon kuvvetlerini yarip Persepolis e geri cekildigini ancak baskente girmelerine izin verilmedigini ve bu noktada geri donup Iskender in ordusuyla olumune savastigini belirten Curtius un anlatimiyla uyumludur Birkac tarihci Pers Kapisi Savasi ni Iskender in Pers i fethine karsi en ciddi meydan okuma olarak gorur Michael Wood muharebeyi mutlak ve A B Bosworth Iskender icin tam ve kesin bir zafer olarak nitelendirmislerdir NeticesiThermopylae Muharebesi ile Pers Gecidi arasindaki benzerlikler antik ve modern yazarlar tarafindan kabul edilmistir Pers Kapilari bir Pers Thermopylae rolu oynadi ve Thermopylae gibi dustu Pers Kapilari Savasi istilaci Pers kuvvetlerini uzak tutmak amaciyla MO 480 de Yunanistan da yapilan Thermopylae Muharebesi nin bir tur tersine cevrilmesi olarak hizmet etti Burada Iskender in Perslerin Yunanistan i isgalinin intikamini alma seferi sirasinda Perslerden gelen ayni durumla karsi karsiya kaldi Tipki yerel bir Yunanin Pers kuvvetlerine Thermopylae deki gecidin etrafinda gizli bir yol gosterdigi gibi Iranli bir cobanin Iskender in guclerini Pers savunmasi etrafinda yonlendirdigi soylenir Ariobarzanes in guclerinin Pers Kapisi ndaki yenilgisi Iskender ve Persepolis arasindaki son askeri engeli kaldirdi Persepolis sehrine vardiginda Iskender adli bir generali Ariobarzanes in halefi olarak atadi Iskender o zamanlar dunyanin en buyuk servetini elinde tutan ve Yunan devletlerinden finansal bagimsizligini garanti eden Persepolis in hazinesini ele gecirdi Dort ay sonra Iskender belki de ordusunun ve Yunan vatandaslarinin beklentilerini yerine getirmenin bir yolu olarak veya belki de Perslere karsi son bir intikam eylemi olarak birliklerin Persepolis i yagmalamasina tum erkeklerini oldurmesine ve tum kadinlarini kolelestirmesine izin verdi Sehrin bu yikimi sakinleri savasmadan teslim olduklari ve Iskender in daha once Susa gibi fethettigi Pers sehirlerini nispeten dokunulmadan biraktigi icin olagandisi olarak gorulebilir Mayis MO 330 da Iskender III Darius u bulmak icin ayrilmadan once saraylari ve kraliyet toplanti salonlari da dahil olmak uzere Persepolis terasinin yakilmasini emretti Kaynaklar yikimi neden emrettigi konusunda ayni fikirde degiller sebep Yunanistan a ikinci Pers saldirisi sirasinda Atina Akropolisi nin yakilmasi icin kasitli bir intikam eylemi durtusel sarhos bir eylem ya da III Darius un mesru halefi olarak taninmamanin getirdigi Iskender in sozde ofkesi olabilir Kaynakca a b Shahbazi A Sh ARIOBARZANES Encyclopedia Iranica 5 Mart 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Subat 2022 D W Engels Alexander the Great and the Logistics of the Macedonian Army University of California Press Berkeley and London 1978 0 520 04272 7 pp 72f fn 7 Bill Yenne Alexander the Great Lessons from History s Undefeated General St Martin s Press New York 2010 pp 90 CAIS The Battle of the Persian Gate and the Martyrdom of General Ariobarzan and his defending regiment Robinson Cyril Edward 1929 A History of Greece Methuen amp Company Limited Erisim tarihi 7 Nisan 2013 Piekarski Michal 2019 Hydaspes 326 p n e Warszawa Bellona s 14 ISBN 978 83 11 15799 6 For the identification see Speck Henry 2002 Alexander at the Persian Gates A Study in Historiography and Topography n s 1 1 7 208 ISSN 0362 8914 more 18 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Engels D W 1978 Alexander the Great and the Logistics of the Macedonian Army Berkeley and London University of California Press ss 72f ISBN 0 520 04272 7 Mehrdad Kia The Persian Empire A Historical Encyclopedia 2 volumes A Historical Encyclopedia ABC CLIO LLC Santa Barbara and Denver 2016 pp 97 Bowden Hugh 2014 Alexander the Great A Very Short Introduction New York Oxford University Press Iskender tarihcileri Ariobarzanes e buyuk bir ordu verir Arrianus da 40 000 piyade ve 700 suvari Anabasis 3 18 2 Curtius 5 3 17 ve Diodoros 17 68 1 de 25 000 piyade ikincisi 300 atli ekler ve onlarin modern halefleri onlari kayitsiz sartsiz takip eder orn Th Doge Alexander Boston ve New York 1890 s 401 JFC Fuller The Generalship of Alexander the Great Londra 1958 pp 228ff NGL Hammond Buyuk Iskender Kral Komutan ve Devlet Adami Londra 1981 s 185 Bununla birlikte Pers piyadeleri icin Yunan tahminleri genellikle degersizdi C Hignett Xerxes in Yunanistan i isgali Oxford 1962 s 350f ve Ariobarzanes Gaugamela ya goturdugunden daha fazla asker toplamis olamazdi Arrian in 700 u Ariobarzanes in toplam gucunu gosterdigi seklinde yorumlanabilir Onlara karsi Iskender Parmenion u yuk treni ve daha agir silahli birlikleriyle vagon yoluna gonderdigi icin 10 000 den fazla kisiden olusan bir orduyu yonetti kendisi Makedon piyadelerini mizraklilari ve okculari daglik yoldan aldi Arrian Anabasis 3 18 1 Curtius 5 3 16f Diodorus 17 68 1 Stein a g e s 19f Quintus Curtius Rufus a b c Prevas 17 a b c Prevas 18 Arrian 3 18 5 6 Curtius 5 4 29 Curtius 5 3 31 2 Quintis Curtius Rufus Delphi Complete Works of Quintus Curtius Rufus History of Alexander Illustrated Delphi Ancient Classics Book 75 Delphi Classics Ltd Hastings and East Sussex 2017 Berve Das Alexanderreich II p 61 A B Bosworth A Historical Commentary on Arrian s History of Alexander I Oxford 1980 p 326 Wood Michael 1997 In the Footsteps of Alexander the Great A Journey from Greece to Asia University of California Press s 108 ISBN 978 0 520 21307 4 decusuve Bosworth A B 1993 Conquest and Empire The Reign of Alexander the Great s 91 ISBN 978 0 521 40679 6 6 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Nisan 2022 Heckel p 171 Burn 1973 p 121 Sarathi Bose Partha 2003 Alexander the Great s Art of Strategy Gotham s 134 ISBN 1 59240 053 1 8 Subat 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Nisan 2022 Prevas 19 Prevas 23 Prevas 27 a b Prevas 33 Prevas John 2005 Envy of the Gods Alexander the Great s Ill fated Journey Across Asia Da Capo Press ss 38 ISBN 9780306814426 Erisim tarihi 7 Nisan 2013 olu kirik baglanti Konuyla ilgili yayinlarA R Burn Alexander the Great and the Middle East Harmondsworth 1973 W Heckel Alexander at the Persian Gates Athenaeum 58 1980 Envy of the Gods Alexander the Great s Ill Fated Journey across Asia USA Da Capo Press 2004 0 306 81268 1 Henry Speck Alexander at the Persian Gates A Study in Historiography and Topography in American Journal of Ancient History n s 1 1 2002 15 234 A Stein Old Routes of Western Iran London 1940 Rufus Quintus Curtius Crosby William Henry 1858 Quintus Curtius Rufus Life and exploits of Alexander the Great D Appleton and Co Erisim tarihi 7 Nisan 2013 Arrian Rooke John 1812 Arrian s History of the Expedition of Alexander the Great and Conquest of Persia J Davis Erisim tarihi 7 Nisan 2013 Dis baglantilarAriobarzanes 23 Eylul 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde An Article by Jona Lendering Pharnabazus 7 Mart 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde The Columbia Encyclopedia Sixth Edition 2006 A Research Article on Darius III Codomannus The name of two places in Persia and Sogdiana Persian Gates 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Photos of the battlefield 1 5 Mart 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde ARIOBARZANES Greek form of an Old Iranian proper name AUrya braza