Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tabanca Yıldızı (İngilizce'de Pistol Star), Samanyolu Gökadası'nın bilinen aydınlatma gücü en yüksek yıldızlarından bir mavi üstündevdir. Galaksi merkezi'nde bulunan Beşiz Kümesi içindeki pek çok büyük kütleli genç yıldızdan birisidir. İsmini aydınlatmış olduğu Tabanca Bulutsusu'ndan alır. Yıldız, Yay takımyıldızı içinde yaklaşık olarak 25.000 ışık yılı uzaklıkta yer almaktadır. Yıldızlararası tozun soğurucu etkisiyle gizlenmemiş olsaydı, 4. kadirden bir yıldız olarak çıplak gözle gözlemlenebilecekti.
 HUT NICMOS tarafından elde edilen Tabanca Yıldızı ve Tabanca Bulutsusu'nun yapay olarak renklendirilmiş fotoğrafı. | |
| Gözlem verisi | |
|---|---|
| Takımyıldız | Yay |
| Sağ açıklık (α) | 17sa 46d 15,240s |
| Dik açıklık (δ) | -28° 50′ 03,58″ |
| Görünür büyüklük (V) | görünmez 4 |
| Görünür büyüklük (J) | 11,828 |
| Sınıflandırma | |
| Tayfsal sınıf | B |
| Değişen yıldız tipi | düzensiz; cLBV |
| Astrometri | |
| Dikey hız () | -3,4 km/s |
| Özdevinim (μ) | RA: -10,16 mys/y Dec.: -23,21 mys/y |
| Iraklık açısı (π) | 5,40 ± 1,68 mys |
| Uzaklık | 25.000 Iy |
| Özellikler | |
| Kütle (m) | 80-150 M☉ |
| Yarıçap (r) | 306 R☉ |
| Aydınlatma gücü | 1.600.000 L⊙ |
| Sıcaklık | 11.800 K |
| Dönüş süresi | 1265 gün |
| Dönüş hızı () | 20 km/s |
| Yaş | ≈4×106 |
| Katalog belirtmeleri | |
Pistol Star, V4647 Sgr | |
Keşif
Gökadamız, Tabanca Yıldızı'nın bulunduğu konum nedeniyle yüzeyinden saldığı bu muazzam ışığı engellemektedir. Öyle ki, yer yüzündeki en güçlü optik teleskoplar bile Tabanca Yıldızı'nı görsel bölgede görüntüleyemezler. Ancak, yaydığı kızılötesi ışığın en fazla %10'u Dünya'ya ulaşabilmektedir. Bu sayede onu ancak algılama yeteneği yüksek kızılötesi dedektörlerle donatılmış teleskoplarla görebiliriz. Bundan dolayı, varlığı ilk kez 1990 yılı başlarında Dünya'da bulunan teleskoplara takılı bu tür bir dedektörle tespit edilebilmiştir.
Tabanca Bulutsusu içerisindeki bu dev yıldızın ilk belirgin görüntüsü 13 Eylül 1997'de Hubble Uzay Teleskobu'yla elde edildi. Yıldız, gözle görülemeyen ışınımının kızılötesi ışınımı algılayan bir dedektör sayesinde görüntülenebilmiştir. Başlıktaki bu yıldıza ait fotoğraf, gerçekte onun çıplak gözle görülebileceği görüntüsü değildir. Bilim adamları, renk çevirimi denilen bir tekniği kullanarak, hedeflenen cismi olduğu gibi görmeye çalışmaktadırlar.
Özellikler
Yaklaşık 4 milyon yıllık yaşı süresince güneş kütlesinin on beş katı kadarlık bir maddeyi püskürterek kendisini çevreleyen dev bulutsuyu oluşturmuştur. Bulutsunun, Tabanca Yıldızı ile aynı kimyasal kompozisyona sahip olduğunun tespiti bunu destekleyen bir diğer önemli bulgudur. Tabanca Bulutsusu o kadar yaygındır ki, Güneş'e en yakın yıldız olan Alfa Centauri arasındaki mesafe kadar bir boşluğu kaplamaktadır. Yani boyutu yaklaşık 4 ışık yılı (40 trilyon km) dır. Benzer bir yapı gökadamızın bir başka üstündev yıldızı olan Eta Carinae çevresinde de mevcuttur. İlginç olan şudur ki; yapılan hesaplamalara göre Tabanca Yıldızı'nın ilk oluştuğu andaki kütlesi teorik üst limiti (100 güneş kütlesini) aşmaktadır. Gök bilimciler, bu kadar aşırı bir kütleye sahip bir yıldızın gökada merkezine yakınlığının tesadüf olmadığına dikkat çekmektedirler. Tabanca Yıldızı'na ilişkin bulgular, yıldız oluşum sürecinde bize model oluşturan Güneş'ten daha yüksek kütleli yıldızların gökada merkezi civarında oluşmaya meyilli olduklarını göstermektedir.
Tabanca Yıldızı'nın kütlece güneşten yaklaşık 150 kez daha büyük olduğu hesaplanmaktadır. Çapının ise yaklaşık olarak 400 milyon km olabileceği tahmin edilmektedir ki bu değer onun Güneş'in bulunduğu noktada olması durumunda Dünya'yı içine alabileceğini göstermektedir. Oluşturduğu yıldız rüzgarı, Güneş'ten 10 milyar kat daha güçlüdür. Yaşı ve geleceği tam olarak bilinmemektedir ancak, 1 ile 3 milyon yıl içerisinde yaşamının bir süpernova veya üstünnova olarak sonlanacağı tahmin edilmektedir. İlk bulgular, Güneş'ten 100 milyon kat fazla güç üreten bu yıldızın bilinen aydınlatma gücü en yüksek yıldız olabileceğini düşündürmüştür. Tabanca Yıldızı, tıpkı Eta Carinae gibi parlak mavi değişenler sınıfına dahil edilmektedir. Bu özellikleri nedeniyle bir değişen yıldız olarak V4647 Sgr adıyla da anılır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Tabanca Yıldızı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- NASA Discovery press release, Oct 7, 19977 Nisan 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- Pistol Star Fact Sheet16 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- Further details on the Pistol Star from hubblesite.org23 Kasım 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- "The Pistol Star", Donald F. Figer et al. (İngilizce)
- Tim Thompson about the Pistol Star30 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tabanca Yildizi Ingilizce de Pistol Star Samanyolu Gokadasi nin bilinen aydinlatma gucu en yuksek yildizlarindan bir mavi ustundevdir Galaksi merkezi nde bulunan Besiz Kumesi icindeki pek cok buyuk kutleli genc yildizdan birisidir Ismini aydinlatmis oldugu Tabanca Bulutsusu ndan alir Yildiz Yay takimyildizi icinde yaklasik olarak 25 000 isik yili uzaklikta yer almaktadir Yildizlararasi tozun sogurucu etkisiyle gizlenmemis olsaydi 4 kadirden bir yildiz olarak ciplak gozle gozlemlenebilecekti Tabanca YildiziHUT NICMOS tarafindan elde edilen Tabanca Yildizi ve Tabanca Bulutsusu nun yapay olarak renklendirilmis fotografi Gozlem verisiTakimyildizYaySag aciklik a 17sa 46d 15 240sDik aciklik d 28 50 03 58 Gorunur buyukluk V gorunmez 4Gorunur buyukluk J 11 828SiniflandirmaTayfsal sinifBDegisen yildiz tipiduzensiz cLBVAstrometriDikey hiz vr displaystyle v r 3 4 km sOzdevinim m RA 10 16 mys y Dec 23 21 mys yIraklik acisi p 5 40 1 68 mysUzaklik25 000 IyOzelliklerKutle m 80 150 M Yaricap r 306 R Aydinlatma gucu1 600 000 L Sicaklik11 800 KDonus suresi1265 gunDonus hizi ve sin i displaystyle v mathrm e cdot sin i 20 km sYas 4 106Katalog belirtmeleriPistol Star V4647 SgrKesifGokadamiz Tabanca Yildizi nin bulundugu konum nedeniyle yuzeyinden saldigi bu muazzam isigi engellemektedir Oyle ki yer yuzundeki en guclu optik teleskoplar bile Tabanca Yildizi ni gorsel bolgede goruntuleyemezler Ancak yaydigi kizilotesi isigin en fazla 10 u Dunya ya ulasabilmektedir Bu sayede onu ancak algilama yetenegi yuksek kizilotesi dedektorlerle donatilmis teleskoplarla gorebiliriz Bundan dolayi varligi ilk kez 1990 yili baslarinda Dunya da bulunan teleskoplara takili bu tur bir dedektorle tespit edilebilmistir Tabanca Bulutsusu icerisindeki bu dev yildizin ilk belirgin goruntusu 13 Eylul 1997 de Hubble Uzay Teleskobu yla elde edildi Yildiz gozle gorulemeyen isiniminin kizilotesi isinimi algilayan bir dedektor sayesinde goruntulenebilmistir Basliktaki bu yildiza ait fotograf gercekte onun ciplak gozle gorulebilecegi goruntusu degildir Bilim adamlari renk cevirimi denilen bir teknigi kullanarak hedeflenen cismi oldugu gibi gormeye calismaktadirlar OzelliklerYaklasik 4 milyon yillik yasi suresince gunes kutlesinin on bes kati kadarlik bir maddeyi puskurterek kendisini cevreleyen dev bulutsuyu olusturmustur Bulutsunun Tabanca Yildizi ile ayni kimyasal kompozisyona sahip oldugunun tespiti bunu destekleyen bir diger onemli bulgudur Tabanca Bulutsusu o kadar yaygindir ki Gunes e en yakin yildiz olan Alfa Centauri arasindaki mesafe kadar bir boslugu kaplamaktadir Yani boyutu yaklasik 4 isik yili 40 trilyon km dir Benzer bir yapi gokadamizin bir baska ustundev yildizi olan Eta Carinae cevresinde de mevcuttur Ilginc olan sudur ki yapilan hesaplamalara gore Tabanca Yildizi nin ilk olustugu andaki kutlesi teorik ust limiti 100 gunes kutlesini asmaktadir Gok bilimciler bu kadar asiri bir kutleye sahip bir yildizin gokada merkezine yakinliginin tesaduf olmadigina dikkat cekmektedirler Tabanca Yildizi na iliskin bulgular yildiz olusum surecinde bize model olusturan Gunes ten daha yuksek kutleli yildizlarin gokada merkezi civarinda olusmaya meyilli olduklarini gostermektedir Tabanca Yildizi nin kutlece gunesten yaklasik 150 kez daha buyuk oldugu hesaplanmaktadir Capinin ise yaklasik olarak 400 milyon km olabilecegi tahmin edilmektedir ki bu deger onun Gunes in bulundugu noktada olmasi durumunda Dunya yi icine alabilecegini gostermektedir Olusturdugu yildiz ruzgari Gunes ten 10 milyar kat daha gucludur Yasi ve gelecegi tam olarak bilinmemektedir ancak 1 ile 3 milyon yil icerisinde yasaminin bir supernova veya ustunnova olarak sonlanacagi tahmin edilmektedir Ilk bulgular Gunes ten 100 milyon kat fazla guc ureten bu yildizin bilinen aydinlatma gucu en yuksek yildiz olabilecegini dusundurmustur Tabanca Yildizi tipki Eta Carinae gibi parlak mavi degisenler sinifina dahil edilmektedir Bu ozellikleri nedeniyle bir degisen yildiz olarak V4647 Sgr adiyla da anilir Ayrica bakinizEta Carinae LBV 1806 20 En aydinlik yildizlar dizini Besiz Kumesi Wolf Rayet yildiziKaynakca a b c V V4647 Sgr Variable Star of irregular type SIMBAD 17 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Mayis 2013 a b c DOI 10 1088 0004 637X 691 2 1816 Najarro F 2005 The Fate of the Most Massive Stars ASP Conference 332 ss 58 68 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Tabanca Yildizi ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir NASA Discovery press release Oct 7 19977 Nisan 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Pistol Star Fact Sheet16 Mayis 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Further details on the Pistol Star from hubblesite org23 Kasim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce The Pistol Star Donald F Figer et al Ingilizce Tim Thompson about the Pistol Star30 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce