Pişmaniye (Osmanlıca:Peşmîne) veya diğer adlarıyla pişmani, helvâ-yı kettân, peşîmânî helvâ,tel helva, çekme helva, tel tel, tepme helva, keten helva; Anadolu'da beyaz şeker, buğday unu, tereyağı, bitkisel margarin ile yapılan geleneksel bir tatlı türüdür.
Pişmaniye | |
---|---|
![]() | |
Alternatif isim | Tel helva, çekme helva, tel tel, tepme helva, keten helva |
Ülke(ler) | Türkiye |
Türü | Tatlı |
Ana malzemeler | Un, tereyağı, şeker |
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdmRISXZkR2gxYldJdk15OHpNUzlRYVhOdFlXNXBlV1V1YW5Cbkx6SXdNSEI0TFZCcGMyMWhibWw1WlM1cWNHYz0uanBn.jpg)
Anadolu'nun hemen her yöresinde bulunmakla beraber Kocaeli ilinde yapılan şekli ün kazanmıştır; çok miktarda üretilip satıldığı için Kocaeli ilinde bulunan İzmit kentine özgü yiyeceklerden sayılmış ve 2010 yılında ‘İzmit Pişmaniyesi’ olarak ‘Coğrafi Tescil Belgesi’ alınmıştır.
Eskişehir bölgesinde ‘tel tel’, Kastamonu' da "çekme" ya da "çekme helvası" olarak bilinmektedir. "Peşmek", "tel helva", "keten helva"ve "çekme helva", pişmaniyenin farklı şekillerde piyasaya sunulan türleridir.
Adı ve tarihi
Tatlının kökeni İran coğrafyasına dayanır. Görünüşü koyun yününe benzediği için yün gibi anlamına gelen peşmek (پشمک) kelimesinin zamanla Türkçede "pişmaniye" diye söylenmeye başlandığı muhtemeldir. Peşmîne aynı zamanda Osmanlıda yünden ve kıldan yapılan bir nevi kumaş adıdır.
Bir Ziyafet Defteri adlı eserde Sultan Bayezid ve Sultan Cihangir’in sünnet düğününde verilen tatlılar listesinde peşmîne de geçmektedir.Lâmiî Çelebi’nin Ferhâd ile Şîrîn Mesnevîsinde adı geçen tatlılardan biridir.
Anadolu'ya nasıl dağıldığı konusunda kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Evlerde yapılan bir tatlı olan pişmaniye zamanla yaygınlaşıp sarayda da yapılmaya başlamıştır. Pişmaniyenin bir türü olan çekme helva, 1800'lü yıllarda Kastamonu'da üretilmeye başladı.
Kocaeli'de pişmaniye ustası olarak bilinen ilk kişinin Kandıralı Hayrettin Usta olduğu söylenir. Kocaeli çevresine yaşayan Ermenilerden Şekerci Hacı Agop Dolmacıyan, pişmaniye yapımının Hayrettin Usta'dan öğrendikten sonra İzmit pişmaniyesinin pazara yönelik üretimini başlattı.I. Dünya Savaşı'nın ardından Dolmacıyan şekerci dükkanını kapatıp göçmüştür ancak pişmaniyenin inceliklerini ondan öğrenmiş olan İzmit Muhasebe Başkâtipliği’nde görevli İbrahim Ethem Efendi (Soyadı Kanunu'ndan sonra Çınar soyadını almıştır),Kapanönü semtinde bir şekerci dükkânı açarak pişmaniye üretiminin devam etmesini sağladı. Dolmacıyan'ın çocuklarına Türkçe ve Fransızca öğretmek üzere dükkanında çalışmış bulunan İbrahim Ethem Efendi'nin, Kapanönü'ndeki imalathanesinde birçok pişmaniye ustası yetişti.
Pişmaniyenin ilk standardı, TSE 8787 ile 1987 yılında TSE’ne geçti.
2009 yılında İzmit'te "Uluslararası Pişmaniye Festivali" düzenlenmeye başladı. Bu festivalde, Guinness Rekorlar Kitabı'na girmesi için 1040 metre uzunluğunda pişmaniye çekimi yapıldı. İzmit pişmaniye üreticilerinin 1040 metre pişmaniyeyi çekmesi sonucu pişmaniye ‘Dünyanın En Uzun Tatlısı’ unvanını alarak Guinness Rekorlar Kitabına girdi. Uluslararası Pişmaniye Festivali 2009 yılından sonra düzenli olarak Ekim ayında gerçekleştirilmeye devam etmiş; 2019 yılında 11. festival düzenlenmiştir.
Kocaeli Esnaf ve Sanatkârlar Odası tarafından 2000 yılında coğrafi işaret almak için başvuru yapıldı 2010 yılında ‘İzmit Pişmaniyesi’ olarak ‘Coğrafi Tescil Belgesi aldı. Bu tescil belgesi ile "İzmit'e has olan havanın nemine, hamur pişirme işlemine, pişirdikten sonraki çekme işlemine, ideal oranlarda kullanılan malzemeleri, ustaların Kandıralı Mustafa Usta öğretisini almış olmasına bağlı olarak" diğer yörelerde üretilen pişmaniyeden farklı olduğu tescil edildi.
Yapılışı
Tereyağı, vanilya (ya da kakao), limon tuzu, şeker, tahin, un ve sudan yapılır. Pişmaniye yapmak için şeker, ağda haline gelinceye kadar 170 derecede kaynatır. Sıcak karamelize şeker çözeltisi soğuk bir yüzeye dökülerek soğutulur ve ağartılır. .Ağartma işleminde şeker karışımı metal bir askıya asılarak elle veya makine ile gerilerek katlanır ve tekrar gerilir. Çekme denilen bu işlem defalarca tekrarlanarak şeker karışımına hava girmesi sağlanır. Bu işlem sonucunda daha yumuşak ve beyaz bir şeker hamuru elde edilmektedir.
Ayrı bir tankta un ve tereyağı karıştırılarak kavrularak miena adı verilen bir hamur hazırlanır. Şeker hamuru ve miena, geleneksel yöntemde kol gücü ile çevrilir, çevirme sırasında ağdanın kopmamasına özen gösterilir. Her çevirişten sonra ağda yeniden halka biçimine sokulur ve tel tel hale gelinceye kadar bu işleme devam edilir. Günümüzde çevirme işlemi dairesel bir makinede gerçekleşir.
Pişmaniyenin bir kısmı tel tel yemek isteyenler için şekillendirilmeden paketlenir, bir kısmı ise kolay yenmesi için özel fincanlar ile top top haline getirilir.
Kültürel etkileri
İzmit Pişmaniyesinin şehirle daha fazla özdeşleşmesi için Belediye'nin girişimleriyle bir şarkısı yapıldı. Erol Büyükburç tarafından bestelenen ve seslendirilen Roman havasında şarkının adı: Pişman.
2010 yılında İzmit girişine emekli resim öğretmeni Hüseyin Kodan tarafından tasarlan Pişmaniye Heykeli yerleştirilmiştir.
Özellikleri
|
|
Yörelere Göre Çeşitleri
İzmit Pişmaniyesi
İzmit Pişmaniyesi 21.05.2002 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.
Erzurum Tel Helvası
Erzurum Tel Helvası 26.09.2022 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.
Dış bağlantılar
- , Wayback Machine sitesinde (2021-05-06 tarihinde arşivlendi)
- , Wayback Machine sitesinde (2019-01-04 tarihinde arşivlendi)
Kaynakça
- ^ Işın, Priscilla Mary (2008). Gülbeşeker: Türk tatlıları tarihi. Yapı Kredi Yayınları. ISBN .
- ^ "BASÎRÎ‟NİN BENGÎNÂME ADLI ESERİ" (PDF). Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 6/3 Summer 2011, p. 567-576 TURKEY. 8 Ekim 2022 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 8 Ekim 2022.
- ^ a b Özbay, Gülçin; Semint, Serkan (2020). "İzmit Pişmaniyesinin Tarihi Üzerine Bir Araştırma". Küçüktoğlı, Mücahit Sami; Seçim, Yılmaz; Adabalı, Mesut Murat; Yılmaz, Mustafa (Ed.). Anadolu Mutfak Kültüründen Esintiler. Konya: Konya Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları. ss. 137-147. ISBN . Erişim tarihi: 6 Mayıs 2021.
- ^ Karanfil Kelleci, Özgü (2017). Kastamonu çekme helvasının bazı fizikokimyasal ve mikrobiyolojik özelliklerinin belirlenmesi (Yüksek Lisans). Tekirdağ: Namık Kemal Üniversitesi. hdl:20.500.11776/2548.
- ^ Özkan, Ömer (2007). Divan şiirinin penceresinden Osmanlı toplum hayatı, XIV-XV. yüzyıl. Kitabevi. ISBN .
- ^ "Ziyafet Defteri'nden Pilav Kasidesine" (PDF). Semih Tezcan Kitabı.[]
- ^ "Geleneksel Türk Mutfaği ve Lâmiî Çelebi'nin Ferhâd ile Şîrîn Mesnevîsinde Bahsettiği Yiyecek ve İçecekler" (PDF). İLMÎ ARAŞTIRMALAR, Sayi 21, 2006, 121-134. 28 Aralık 2022 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 28 Aralık 2022.
- ^ "Kitap-lık". Kitap-lık, 52-53. Yapı Kredi Yayınları. 2002. s. 223. ISSN 1300-0586. 6 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Mayıs 2021.
- ^ a b "Otoban Açıldı, Pişmaniye Üretimi Azaldı". Bianet. 24 Eylül 2002. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Haziran 2014.
- ^ a b Çakar, Abbas (18 Aralık 2013). "Pişmaniyenin asıl mucidi İzmitli Ermeni ustaymış". Sabah. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Haziran 2014.
- ^ Ayaz, Ergün (10 Temmuz 2009). "Guinness için 1040 metre uzunluğunda pişmaniye çekildi". Milliyet. 6 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Mayıs 2021.
- ^ Özbay, Gülçin; Semint, Serkan (2020). "Gastronomi Temalı Festivallerde Katılımcı Deneyimi Üzerine Bir Araştırma: Uluslararası Pişmaniye Festivali Örneği" (PDF). Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Süleyman Demirel Üniversitesi (31 Aralık 2020 tarihinde yayınlandı). 3 (38): 315-341. (eISSN) 1304-6373. 6 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Mayıs 2021.
- ^ "Pişmaniye patentli oldu". Turkiyegazetesi.com. 16 Haziran 2001. 9 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Mayıs 2021.
- ^ Kılıç Akyılmaz, Meral; Atıl, Özer; Gülsünoğlu, Zehra (15 Mart 2019). "DEPO BAĞIL NEMİ VE SICAKLIĞININ SARAY HELVASININ KALİTESİNE ETKİLERİ". GIDA / THE JOURNAL OF FOOD: 260-273. doi:10.15237/gida.GD18050. ISSN 1300-3070. 9 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Mayıs 2021.
- ^ . Beyazgazete. 6 Ağustos 2010. 6 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2021.
- ^ . NTV.com.tr. 13 Ekim 2010. 6 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2021.
- ^ "İzmit Pişmaniyesi". Türk Patent ve Marka Kurumu. 4 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Ekim 2022.
- ^ "Erzurum Tel Helvası". Türk Patent ve Marka Kurumu. 4 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Ekim 2022.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Pismaniye Osmanlica Pesmine veya diger adlariyla pismani helva yi kettan pesimani helva tel helva cekme helva tel tel tepme helva keten helva Anadolu da beyaz seker bugday unu tereyagi bitkisel margarin ile yapilan geleneksel bir tatli turudur PismaniyeAlternatif isimTel helva cekme helva tel tel tepme helva keten helvaUlke ler TurkiyeTuruTatliAna malzemelerUn tereyagi sekerPismaniye Anadolu nun hemen her yoresinde bulunmakla beraber Kocaeli ilinde yapilan sekli un kazanmistir cok miktarda uretilip satildigi icin Kocaeli ilinde bulunan Izmit kentine ozgu yiyeceklerden sayilmis ve 2010 yilinda Izmit Pismaniyesi olarak Cografi Tescil Belgesi alinmistir Eskisehir bolgesinde tel tel Kastamonu da cekme ya da cekme helvasi olarak bilinmektedir Pesmek tel helva keten helva ve cekme helva pismaniyenin farkli sekillerde piyasaya sunulan turleridir Adi ve tarihiTatlinin kokeni Iran cografyasina dayanir Gorunusu koyun yunune benzedigi icin yun gibi anlamina gelen pesmek پشمک kelimesinin zamanla Turkcede pismaniye diye soylenmeye baslandigi muhtemeldir Pesmine ayni zamanda Osmanlida yunden ve kildan yapilan bir nevi kumas adidir Bir Ziyafet Defteri adli eserde Sultan Bayezid ve Sultan Cihangir in sunnet dugununde verilen tatlilar listesinde pesmine de gecmektedir Lamii Celebi nin Ferhad ile Sirin Mesnevisinde adi gecen tatlilardan biridir Anadolu ya nasil dagildigi konusunda kesin bir bilgi bulunmamaktadir Evlerde yapilan bir tatli olan pismaniye zamanla yayginlasip sarayda da yapilmaya baslamistir Pismaniyenin bir turu olan cekme helva 1800 lu yillarda Kastamonu da uretilmeye basladi Kocaeli de pismaniye ustasi olarak bilinen ilk kisinin Kandirali Hayrettin Usta oldugu soylenir Kocaeli cevresine yasayan Ermenilerden Sekerci Haci Agop Dolmaciyan pismaniye yapiminin Hayrettin Usta dan ogrendikten sonra Izmit pismaniyesinin pazara yonelik uretimini baslatti I Dunya Savasi nin ardindan Dolmaciyan sekerci dukkanini kapatip gocmustur ancak pismaniyenin inceliklerini ondan ogrenmis olan Izmit Muhasebe Baskatipligi nde gorevli Ibrahim Ethem Efendi Soyadi Kanunu ndan sonra Cinar soyadini almistir Kapanonu semtinde bir sekerci dukkani acarak pismaniye uretiminin devam etmesini sagladi Dolmaciyan in cocuklarina Turkce ve Fransizca ogretmek uzere dukkaninda calismis bulunan Ibrahim Ethem Efendi nin Kapanonu ndeki imalathanesinde bircok pismaniye ustasi yetisti Pismaniyenin ilk standardi TSE 8787 ile 1987 yilinda TSE ne gecti 2009 yilinda Izmit te Uluslararasi Pismaniye Festivali duzenlenmeye basladi Bu festivalde Guinness Rekorlar Kitabi na girmesi icin 1040 metre uzunlugunda pismaniye cekimi yapildi Izmit pismaniye ureticilerinin 1040 metre pismaniyeyi cekmesi sonucu pismaniye Dunyanin En Uzun Tatlisi unvanini alarak Guinness Rekorlar Kitabina girdi Uluslararasi Pismaniye Festivali 2009 yilindan sonra duzenli olarak Ekim ayinda gerceklestirilmeye devam etmis 2019 yilinda 11 festival duzenlenmistir Kocaeli Esnaf ve Sanatkarlar Odasi tarafindan 2000 yilinda cografi isaret almak icin basvuru yapildi 2010 yilinda Izmit Pismaniyesi olarak Cografi Tescil Belgesi aldi Bu tescil belgesi ile Izmit e has olan havanin nemine hamur pisirme islemine pisirdikten sonraki cekme islemine ideal oranlarda kullanilan malzemeleri ustalarin Kandirali Mustafa Usta ogretisini almis olmasina bagli olarak diger yorelerde uretilen pismaniyeden farkli oldugu tescil edildi YapilisiTereyagi vanilya ya da kakao limon tuzu seker tahin un ve sudan yapilir Pismaniye yapmak icin seker agda haline gelinceye kadar 170 derecede kaynatir Sicak karamelize seker cozeltisi soguk bir yuzeye dokulerek sogutulur ve agartilir Agartma isleminde seker karisimi metal bir askiya asilarak elle veya makine ile gerilerek katlanir ve tekrar gerilir Cekme denilen bu islem defalarca tekrarlanarak seker karisimina hava girmesi saglanir Bu islem sonucunda daha yumusak ve beyaz bir seker hamuru elde edilmektedir Ayri bir tankta un ve tereyagi karistirilarak kavrularak miena adi verilen bir hamur hazirlanir Seker hamuru ve miena geleneksel yontemde kol gucu ile cevrilir cevirme sirasinda agdanin kopmamasina ozen gosterilir Her ceviristen sonra agda yeniden halka bicimine sokulur ve tel tel hale gelinceye kadar bu isleme devam edilir Gunumuzde cevirme islemi dairesel bir makinede gerceklesir Pismaniyenin bir kismi tel tel yemek isteyenler icin sekillendirilmeden paketlenir bir kismi ise kolay yenmesi icin ozel fincanlar ile top top haline getirilir Kulturel etkileriIzmit Pismaniyesinin sehirle daha fazla ozdeslesmesi icin Belediye nin girisimleriyle bir sarkisi yapildi Erol Buyukburc tarafindan bestelenen ve seslendirilen Roman havasinda sarkinin adi Pisman 2010 yilinda Izmit girisine emekli resim ogretmeni Huseyin Kodan tarafindan tasarlan Pismaniye Heykeli yerlestirilmistir OzellikleriFiziksel ve Kimyasal OzelliklerOzellik SinirlarRutubet En cok 10 m m Toplam seker En cok 75 m m Toplam yag En cok 15 m m Ekstrakte edilen yagdaAsitlik Oleaik asit cinsinden En cok 0 3 m m Peroksit degeri En cok 10 miliesdeger g kgMetaller Kontaminasyon Arsenik As En cok 1 mg kgBakir Cu En cok 10 mg kgKursun PB En cok 2 mg kgDemir Fe En cok 15 mg kg Mikrobiyolojik OzelliklerOzellik SinirlarToplam Mezofilik Aerobik Bakteri kob g En cok 100 000Fekalkoli BulunmamaliSalmonella kob 25 g BulunmamaliStaphylococcus aureus BulunmamaliEn cok 100Maya ve kuf kob g En cok 100Yorelere Gore CesitleriIzmit Pismaniyesi Izmit Pismaniyesi 21 05 2002 tarihinde Turk Patent ve Marka Kurumu tarafindan tescillenmis ve cografi isaret almistir Erzurum Tel Helvasi Erzurum Tel Helvasi 26 09 2022 tarihinde Turk Patent ve Marka Kurumu tarafindan tescillenmis ve cografi isaret almistir Dis baglantilar Wayback Machine sitesinde 2021 05 06 tarihinde arsivlendi Wayback Machine sitesinde 2019 01 04 tarihinde arsivlendi Kaynakca Isin Priscilla Mary 2008 Gulbeseker Turk tatlilari tarihi Yapi Kredi Yayinlari ISBN 978 975 08 1499 0 BASIRI NIN BENGINAME ADLI ESERI PDF Turkish Studies International Periodical For The Languages Literature and History of Turkish or Turkic Volume 6 3 Summer 2011 p 567 576 TURKEY 8 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 8 Ekim 2022 a b Ozbay Gulcin Semint Serkan 2020 Izmit Pismaniyesinin Tarihi Uzerine Bir Arastirma Kucuktogli Mucahit Sami Secim Yilmaz Adabali Mesut Murat Yilmaz Mustafa Ed Anadolu Mutfak Kulturunden Esintiler Konya Konya Buyuksehir Belediyesi Kultur Yayinlari ss 137 147 ISBN 978 605 389 365 3 Erisim tarihi 6 Mayis 2021 Karanfil Kelleci Ozgu 2017 Kastamonu cekme helvasinin bazi fizikokimyasal ve mikrobiyolojik ozelliklerinin belirlenmesi Yuksek Lisans Tekirdag Namik Kemal Universitesi hdl 20 500 11776 2548 erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim Ozkan Omer 2007 Divan siirinin penceresinden Osmanli toplum hayati XIV XV yuzyil Kitabevi ISBN 978 975 9173 31 9 Ziyafet Defteri nden Pilav Kasidesine PDF Semih Tezcan Kitabi olu kirik baglanti Geleneksel Turk Mutfagi ve Lamii Celebi nin Ferhad ile Sirin Mesnevisinde Bahsettigi Yiyecek ve Icecekler PDF ILMI ARASTIRMALAR Sayi 21 2006 121 134 28 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 28 Aralik 2022 Kitap lik Kitap lik 52 53 Yapi Kredi Yayinlari 2002 s 223 ISSN 1300 0586 6 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Mayis 2021 a b Otoban Acildi Pismaniye Uretimi Azaldi Bianet 24 Eylul 2002 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Haziran 2014 a b Cakar Abbas 18 Aralik 2013 Pismaniyenin asil mucidi Izmitli Ermeni ustaymis Sabah 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Haziran 2014 Ayaz Ergun 10 Temmuz 2009 Guinness icin 1040 metre uzunlugunda pismaniye cekildi Milliyet 6 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Mayis 2021 Ozbay Gulcin Semint Serkan 2020 Gastronomi Temali Festivallerde Katilimci Deneyimi Uzerine Bir Arastirma Uluslararasi Pismaniye Festivali Ornegi PDF Suleyman Demirel Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Dergisi Suleyman Demirel Universitesi 31 Aralik 2020 tarihinde yayinlandi 3 38 315 341 eISSN 1304 6373 6 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Mayis 2021 Pismaniye patentli oldu Turkiyegazetesi com 16 Haziran 2001 9 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Mayis 2021 Kilic Akyilmaz Meral Atil Ozer Gulsunoglu Zehra 15 Mart 2019 DEPO BAGIL NEMI VE SICAKLIGININ SARAY HELVASININ KALITESINE ETKILERI GIDA THE JOURNAL OF FOOD 260 273 doi 10 15237 gida GD18050 ISSN 1300 3070 9 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Mayis 2021 Beyazgazete 6 Agustos 2010 6 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Mayis 2021 NTV com tr 13 Ekim 2010 6 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Mayis 2021 Izmit Pismaniyesi Turk Patent ve Marka Kurumu 4 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Ekim 2022 Erzurum Tel Helvasi Turk Patent ve Marka Kurumu 4 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Ekim 2022