Polonya-Ukrayna Savaşı 1918 ve 1919 yıllarında, Avusturya-Macaristan'ın dağılmasından sonra İkinci Polonya Cumhuriyeti ve Batı Ukrayna Halk Cumhuriyeti'nin üzerindeki kontrolü için çıkan bir çatışmaydı. Doğu Galiçya, Avrupa'da en büyük petrol rezervine sahipti.
Polonya-Ukrayna Savaşı | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Savaşın sona ermesiyle Polonyalılar (Kasım 1919) ve Polonya sınırı olan Lviv Kuşatması (Lemberg Savaşı) ve (mavi renkle gösterilen) ile kırılmayı gösteren harita, Polonya kontrolü altında. | |||||||
| |||||||
Taraflar | |||||||
İkinci Polonya Cumhuriyeti Sadece polis birlikleri | |||||||
Komutanlar ve liderler | |||||||
Edward Rydz-Śmigły | |||||||
Güçler | |||||||
Polonya güçleri: 190,000 | 70,000–75,000 veya 100,000 | ||||||
Kayıplar | |||||||
10.000 | 15.000 |
Arka Planı
Çatışmanın kaynağı, 20. yüzyılın başlarında Galiçya'daki karmaşık çok uyrukluluktu . Avusturya-Macaristan'ın ulusal azınlıklara olan yaklaşım biçimi, Polonya ve Ukrayna ulusal hareketlerinin gelişimi için mükemmel bir zemin oluşturdu.
1848 devrimi sırasında, Avusturyalılar, Polonya'nın daha iyi şartlarda bir özerklik talebiyle ilgilendi, amaçları farklı bir millet olarak tanınmak olan Rutenlerden oluşan daha küçük bir gruba da destek verdiler(sonradan gelecek olan Doğu Slav halkının adı). Bu gelişmelerden bir süre sonra, Ruthenyan dili okulları kuruldu, Ruten siyasi partileri kuruldu ve Rutenler kendi ulusal kültürlerini geliştirme girişimleri başlattı. Polonyalılara göre devrim yanlısı olan aydın Rutenlerin çoğu kendilerini Polonya'ya bağlı bir millet olarak görüyordu, bundan dolayı Polonyalılar için bu gelişmeler şaşırtıcı etkiler yarattı. 1890'ların sonlarında ve yüzyılın ilk on yıllarında popülist Ruten entellektülleri, milliyetlerini tanımlamak için Ukraynalılar terimini kabul etti. 20. yüzyıldan başlayarak, bu ulusal bilinç çok sayıda Ruten köylüsüne de ulaştı.
İki ülke arasındaki olaylar, 19. yüzyıl sonlarından 20. yüzyılın başlarına kadar sürdü. Polonya yönetimi 1897'de parlamento seçimlerinde Ukraynalılara karşı çıktı. 1901-1908 yılları arasında, Ukraynalı öğrencilerin ayrı bir Ukrayna üniversitesini talep etmesi başka bir çatışmaya yol açtı. 1903'te hem Polonyalılar hem de Ukraynalılar Lviv'de ayrı konferanslar düzenlediler(Mayıs ayında Polonyalılar ve Ağustos ayında Ukraynalılar). Ardından, iki ulusal hareketin karşıt görüşleri giderek büyüdü ve daha sonra çatışmaya yol açtı.
Galiçya Avusturya vilâyeti, 1772'de Polonya'dan ele geçirilen topraklardan oluşuyordu. Polonya için tarihi önemi olan bu bölgenin çoğunluğu Polonya nüfusuna sahipti. Galiçya'nın doğu kısmı ise Ukrayna çoğunluğuna sahipti. Doğu Galiçya'da ki Ukrayna'lı nüfusu toplam nüfusun %65'ini oluştururken, Polonya'lı nüfusu %22 oranındaydı. Avusturya doğu Galiçyası'nın 44 idari bölümümün en büyük şehri başkenti olan Lviv, Polonyalıların nüfusun çoğunluğunu oluşturduğu tek bölge idi. 1910 yılında Lviv'deki Polonyalı popülasyonu %60 civarındaydı. ve nüfusun %17'si Ukraynalı idi.
Dini ve etnik bölünmeler, toplumsal tabakalaşmaya sebep oldu. Galiçya'nın önde gelen sosyal sınıfı, Polonyalı soylulardan oluşurken, eyaletin doğu kesiminde Rutenler (Ukraynalılar) köylü nüfusunun çoğunluğunu oluşturuyordu. 19. yüzyılın sonlarında Galiçya'daki ticari ve endüstriyel gelişimlerin çoğundan Polonyalılar ve Yahudiler sorumluydu.
Başlangıcı
Ukrayna kimliğini benimseyen ve kendini bir Ukraynalı vatansever olarak kabul eden Avusturya arşidükü Wilhelm'in müdahalesi nedeniyle Ekim 1918'de Ukrayna birliklerinin iki alayı Lemberg'de (Lviv) garnizon haline getirildi.Avusturya-Macaristan'ın çökmesinin bir sonucu olarak, Avusturya parlamentosu, bölgesel Galiçya ve Bukovina rejimlerinin Ukraynalı üyelerinden oluşan Ukrayna Merkez Konseyi (Rada) kuruldu. Konsey Batı Ukrayna topraklarını tek bir devlet haline getirmeyi amaçladığını açıkladı. Bu sırada Polonyalılar, Lviv ve Doğu Galiçyayı ele geçirmek için kendi adımlarını atıyorlardı. 31 Ekim'i 1 Kasım'a bağlayan gece Ukrayna askerî birlikleri Lviv üzerinde kontrolü ele geçirdi. Batı Ukrayna Halk Cumhuriyeti 1 Kasım 1918'de Lviv'i başkent olarak ilan etti.
Savaşın Sonuçları
Çoğu asker, yaklaşık 10.000 Polonyalı ve 15.000 Ukraynalı bu savaş sırasında öldü.
17 Temmuz 1919'da ateşkes anlaşması imzalandı. Ukraynalı savaş tutsakları Dąbie (Krakov), Łańcut, Pikulice, Strzałków ve Wadowice'deki eski Avusturya esir kamplarında tutuluyorlardı. Savaşın ardından, Polonya'yı diplomatik ve askerî açıdan destekleyen Fransızlar, savaşın Polonya için çok olumsuz devam ettiği koşullar altında Doğu Galiçya petrol sahalarını kontrol ederek yardımcı oldular.
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Polonya-Ukrayna Savaşı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Pygmy Wars. Eastern Europe's Bloody struggles 1918-192323 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Andrzej Chojnowski, Ukrainian-Polish War in Galicia, 1918–19 in the Internet Encyclopedia of Ukraine, vol. 5 (1993)11 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Kaynakça
- ^ Lev Shankovsky. Ukrainian Galician Army 14 Ağustos 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Encyclopedia of Ukraine. Vol. 5. 1993.
- ^ William Jay Risch. The Ukrainian West: Culture and the Fate of Empire in Soviet Lviv. Harvard University Press. 2011. p. 30.
- ^ a b C. M. Hann, P. R. Magocsi, Galicia: A Multicultured Land, 2005, University of Toronto Press, p. 14
- ^ a b Roman Szporluk. "The Making of Modern Ukraine: The Western Dimension" 25 Mart 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Harvard Ukrainian Studies XXV (1/2) 2001. pp. 64–65
- ^ H. V. Kas'ianov, A Laboratory of Transnational History: Ukraine and Recent Ukrainian Historiography, Central European University Press, 2009, p. 199
- ^ P. R. Magocsi. A History of Ukraine: The Land and Its People. University of Toronto Press. 2010. p. 471.
- ^ S. Conrad. Globalisation and the Nation in Imperial Germany. Cambridge University Press, 2010, p. 200
- ^ Magoscy, R. (1996). A History of Ukraine. Toronto: University of Toronto Press.
- ^ Timothy Snyder, (2003). The Reconstruction of Nations. New Haven: Yale University Press, p. 123
- ^ Timothy Snyder, 2003, p. 134
- ^ "November Uprising in Lviv, 1918". 14 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Ekim 2020.
- ^ P. R. Magocsi. A History of Ukraine: The Land and Its People. University of Toronto Press. 2010. p. 419.
- ^ R. Bideleux, I. Jeffries. A History of Eastern Europe: Crisis and Change. Taylor & Francis. 2007. p. 182.
- ^ Timothy Snyder (2008). Red Prince: The Secret Lives of a Habsburg Archduke. New York: Basic Books, p. 117
- ^ Subtelny, Orest. Ukrain: A History (İngilizce). University of Toronto Press. s. 370. 26 Nisan 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Aralık 2016.
- ^ Alison Fleig Frank. (2005). Oil Empire: Visions of Prosperity in Austrian Galicia. Cambridge MA: Harvard University Press. s. 234–235.
edebiyat
(ukr.) Західно-Українська Народна Республіка 1918–1923. Енциклопедія. Т. 1 9 Şubat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde . : А–Ж. Івано-Франківськ : Манускрипт-Львів, 2018. 688 с. ISBN 978-966-2067-44-6
(ukr.) Західно-Українська Народна Республіка 1918–1923. Енциклопедія. Т. 2 9 Şubat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde . : З–О. Івано-Франківськ : Манускрипт-Львів, 2019. 832 с. ISBN 978-966-2067-61-3
(ukr.) Західно-Українська Народна Республіка 1918-1923. Енциклопедія. Т. 3 9 Şubat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde . : П - С. Івано-Франківськ: Манускрипт-Львів, 2020.576 с. ISBN 978-966-2067-65-1
(ukr.) Західно-Українська Народна Республіка 1918-1923. Енциклопедія. Т. 4 9 Şubat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde . : Т - Я. Івано-Франківськ: Манускрипт-Львів, 2021.688 с.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Polonya Ukrayna Savasi 1918 ve 1919 yillarinda Avusturya Macaristan in dagilmasindan sonra Ikinci Polonya Cumhuriyeti ve Bati Ukrayna Halk Cumhuriyeti nin uzerindeki kontrolu icin cikan bir catismaydi Dogu Galicya Avrupa da en buyuk petrol rezervine sahipti Polonya Ukrayna SavasiSavasin sona ermesiyle Polonyalilar Kasim 1919 ve Polonya siniri olan Lviv Kusatmasi Lemberg Savasi ve mavi renkle gosterilen ile kirilmayi gosteren harita Polonya kontrolu altinda Tarih1918 1920BolgeGalicya Dogu Avrupa Volhynia Bukovina Ukrayna Polonya RomanyaSonucPolonya zaferiTaraflarIkinci Polonya Cumhuriyeti Romanya Kralligi Bukovina Sadece polis birlikleri MacaristanCekoslovakyaKomutanlar ve liderlerJozef Pilsudski Edward Rydz SmiglyGuclerPolonya gucleri 190 000 Romanya gucleri 4 000 Macaristan gucleri 620 70 000 75 000 veya 100 000 Ukrayna Halk Cumhuriyeti 35 000 Hutsul Cumhuriyeti 1 100 Komancza Cumhuriyeti 800Kayiplar10 00015 000Arka PlaniUkrayna Galicya Ordusu nun ilk komutani olan Dmytro Vitovsky iki subayin arasinda Mavi Ordu 120 adet Renault FT tankindan olusan 1 Tank Alayi ni iceriyordu Alay Lviv e girdiginde Ukraynalilar dunyadaki dorduncu buyuk tank unitesi ile karsi karsiya kaldilar Zirhli Polonya treni Sanok Gromoboj Oglunun yaninda kalan Polonyali asker Wiktor Borczyk 1918 Catismanin kaynagi 20 yuzyilin baslarinda Galicya daki karmasik cok uyrukluluktu Avusturya Macaristan in ulusal azinliklara olan yaklasim bicimi Polonya ve Ukrayna ulusal hareketlerinin gelisimi icin mukemmel bir zemin olusturdu 1848 devrimi sirasinda Avusturyalilar Polonya nin daha iyi sartlarda bir ozerklik talebiyle ilgilendi amaclari farkli bir millet olarak taninmak olan Rutenlerden olusan daha kucuk bir gruba da destek verdiler sonradan gelecek olan Dogu Slav halkinin adi Bu gelismelerden bir sure sonra Ruthenyan dili okullari kuruldu Ruten siyasi partileri kuruldu ve Rutenler kendi ulusal kulturlerini gelistirme girisimleri baslatti Polonyalilara gore devrim yanlisi olan aydin Rutenlerin cogu kendilerini Polonya ya bagli bir millet olarak goruyordu bundan dolayi Polonyalilar icin bu gelismeler sasirtici etkiler yaratti 1890 larin sonlarinda ve yuzyilin ilk on yillarinda populist Ruten entellektulleri milliyetlerini tanimlamak icin Ukraynalilar terimini kabul etti 20 yuzyildan baslayarak bu ulusal bilinc cok sayida Ruten koylusune de ulasti Wojciech Kossak in Eaglets Mezarligin Savunmasi adli tuval uzerine yagli boya resmi Polonya Ordu Muzesi Varsova 1926 Lviv de ilan edilen Bati Ukrayna Halk Cumhuriyeti ne karsi Polonya genclerin ayaklanmasini tasvir eden bir resim Iki ulke arasindaki olaylar 19 yuzyil sonlarindan 20 yuzyilin baslarina kadar surdu Polonya yonetimi 1897 de parlamento secimlerinde Ukraynalilara karsi cikti 1901 1908 yillari arasinda Ukraynali ogrencilerin ayri bir Ukrayna universitesini talep etmesi baska bir catismaya yol acti 1903 te hem Polonyalilar hem de Ukraynalilar Lviv de ayri konferanslar duzenlediler Mayis ayinda Polonyalilar ve Agustos ayinda Ukraynalilar Ardindan iki ulusal hareketin karsit gorusleri giderek buyudu ve daha sonra catismaya yol acti Galicya Avusturya vilayeti 1772 de Polonya dan ele gecirilen topraklardan olusuyordu Polonya icin tarihi onemi olan bu bolgenin cogunlugu Polonya nufusuna sahipti Galicya nin dogu kismi ise Ukrayna cogunluguna sahipti Dogu Galicya da ki Ukrayna li nufusu toplam nufusun 65 ini olustururken Polonya li nufusu 22 oranindaydi Avusturya dogu Galicyasi nin 44 idari bolumumun en buyuk sehri baskenti olan Lviv Polonyalilarin nufusun cogunlugunu olusturdugu tek bolge idi 1910 yilinda Lviv deki Polonyali populasyonu 60 civarindaydi ve nufusun 17 si Ukraynali idi Dini ve etnik bolunmeler toplumsal tabakalasmaya sebep oldu Galicya nin onde gelen sosyal sinifi Polonyali soylulardan olusurken eyaletin dogu kesiminde Rutenler Ukraynalilar koylu nufusunun cogunlugunu olusturuyordu 19 yuzyilin sonlarinda Galicya daki ticari ve endustriyel gelisimlerin cogundan Polonyalilar ve Yahudiler sorumluydu Polonya Ukrayna Savasi ve Polonya Sovyet Savasi 1919 baslari BaslangiciPolonya Ukrayna Savasinin son asamalari Ukrayna kimligini benimseyen ve kendini bir Ukraynali vatansever olarak kabul eden Avusturya arsiduku Wilhelm in mudahalesi nedeniyle Ekim 1918 de Ukrayna birliklerinin iki alayi Lemberg de Lviv garnizon haline getirildi Avusturya Macaristan in cokmesinin bir sonucu olarak Avusturya parlamentosu bolgesel Galicya ve Bukovina rejimlerinin Ukraynali uyelerinden olusan Ukrayna Merkez Konseyi Rada kuruldu Konsey Bati Ukrayna topraklarini tek bir devlet haline getirmeyi amacladigini acikladi Bu sirada Polonyalilar Lviv ve Dogu Galicyayi ele gecirmek icin kendi adimlarini atiyorlardi 31 Ekim i 1 Kasim a baglayan gece Ukrayna askeri birlikleri Lviv uzerinde kontrolu ele gecirdi Bati Ukrayna Halk Cumhuriyeti 1 Kasim 1918 de Lviv i baskent olarak ilan etti Savasin SonuclariPolonya Ukrayna Savasi sirasinda Lviv de bir top mermisi kovani 1918 1919 Cogu asker yaklasik 10 000 Polonyali ve 15 000 Ukraynali bu savas sirasinda oldu 17 Temmuz 1919 da ateskes anlasmasi imzalandi Ukraynali savas tutsaklari Dabie Krakov Lancut Pikulice Strzalkow ve Wadowice deki eski Avusturya esir kamplarinda tutuluyorlardi Savasin ardindan Polonya yi diplomatik ve askeri acidan destekleyen Fransizlar savasin Polonya icin cok olumsuz devam ettigi kosullar altinda Dogu Galicya petrol sahalarini kontrol ederek yardimci oldular Dis baglantilarWikimedia Commons ta Polonya Ukrayna Savasi ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Pygmy Wars Eastern Europe s Bloody struggles 1918 192323 Kasim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Andrzej Chojnowski Ukrainian Polish War in Galicia 1918 19 in the Internet Encyclopedia of Ukraine vol 5 1993 11 Agustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kaynakca Lev Shankovsky Ukrainian Galician Army 14 Agustos 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Encyclopedia of Ukraine Vol 5 1993 William Jay Risch The Ukrainian West Culture and the Fate of Empire in Soviet Lviv Harvard University Press 2011 p 30 a b C M Hann P R Magocsi Galicia A Multicultured Land 2005 University of Toronto Press p 14 a b Roman Szporluk The Making of Modern Ukraine The Western Dimension 25 Mart 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Harvard Ukrainian Studies XXV 1 2 2001 pp 64 65 H V Kas ianov A Laboratory of Transnational History Ukraine and Recent Ukrainian Historiography Central European University Press 2009 p 199 P R Magocsi A History of Ukraine The Land and Its People University of Toronto Press 2010 p 471 S Conrad Globalisation and the Nation in Imperial Germany Cambridge University Press 2010 p 200 Magoscy R 1996 A History of Ukraine Toronto University of Toronto Press Timothy Snyder 2003 The Reconstruction of Nations New Haven Yale University Press p 123 Timothy Snyder 2003 p 134 November Uprising in Lviv 1918 14 Agustos 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Ekim 2020 P R Magocsi A History of Ukraine The Land and Its People University of Toronto Press 2010 p 419 R Bideleux I Jeffries A History of Eastern Europe Crisis and Change Taylor amp Francis 2007 p 182 Timothy Snyder 2008 Red Prince The Secret Lives of a Habsburg Archduke New York Basic Books p 117 Subtelny Orest Ukrain A History Ingilizce University of Toronto Press s 370 26 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Aralik 2016 Alison Fleig Frank 2005 Oil Empire Visions of Prosperity in Austrian Galicia Cambridge MA Harvard University Press s 234 235 edebiyat ukr Zahidno Ukrayinska Narodna Respublika 1918 1923 Enciklopediya T 1 9 Subat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde A Zh Ivano Frankivsk Manuskript Lviv 2018 688 s ISBN 978 966 2067 44 6 ukr Zahidno Ukrayinska Narodna Respublika 1918 1923 Enciklopediya T 2 9 Subat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde Z O Ivano Frankivsk Manuskript Lviv 2019 832 s ISBN 978 966 2067 61 3 ukr Zahidno Ukrayinska Narodna Respublika 1918 1923 Enciklopediya T 3 9 Subat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde P S Ivano Frankivsk Manuskript Lviv 2020 576 s ISBN 978 966 2067 65 1 ukr Zahidno Ukrayinska Narodna Respublika 1918 1923 Enciklopediya T 4 9 Subat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde T Ya Ivano Frankivsk Manuskript Lviv 2021 688 s ISBN 978 966 2067 72 9