Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Pride Darbesi, birinci evresi tamamlanmış olan İngiliz İç Savaşı sırasında 6 Aralık 1648 günü Albay komutasındaki Yeni Ordu birliklerinin Oliver Cromwell yanlısı olmayan millevekillerini zorla Uzun Parlamento'dan çıkartması olayıdır. İngiliz tarihindeki başarılı tek askeri darbe olarak bilinir.
Arka planı
1648 yılına gelindiğinde İngiltere kralı I. Charles hapistir ve İngiliz İç Savaşının ilk aşaması Parlamento yanlılarının zaferiyle sona ermiştir. Uzun Parlamento görev yapacak hükûmetin çalışma prensiplerini belirleyip, yapılan hükümleri uyarınca kralla görüşmek üzere bir heyet belirler. Yeni Ordu komutanlarının daha önce kralla 1647 yılında yapmaya kalktıkları görüşmeler başarısız olmuştur. olarak bilinen bu komutanlar kralın bilerek görüşmelerin ilerleyişini engellemesi üzerine hayal kırıklığı yaşarlar. Parlamento saflarında kendi yandaşlarını bulan ve muzaffer tarafın içindeki fikir ayrılıklarına oynayarak zaman kazanan kral İskoçlarla gizlice görüşerek ayaklanma başlatmalarını sağlar. 1649 yılına kadar süren bu ikinci dönemde yine kan dökülür. Krala artık bir uzlaşma için ona orduda güvenen kimse kalmamış durumdadır. Bu yönde meclise gönderilen protesto metni 1 Aralık 1648 günü Avam Kamarasında 125 oya karşı 58 oyla reddedilir. Kralla uzlaşılmasını istemeyen Cromwell yanlıları harekete geçerler.
Darbe
6 Aralık Çarşamba günü Albay Pride'a bağlı piyade alayı parlamento girişinde konumlanır. Nathaniel Rich komutasındaki süvari birliği de emniyet olarak olay yerine sevk edilmiş durumdaydı. Albay Pride parlamento girişindeki en üst basamaklardaydı. Milletvekilleri gelmeye başladıkça elindeki listeye göre Lord Grey'in de yardımıyla tutuklanacakları ve meclise girmesine izin verilmeyenleri belirledi. Darbe sadece bir gün sürmez, askerler 12 Aralık gününe kadar meclis girişinde konumlanırlar. 45 milletvekili tutuklanmış, bunlardan 25 tanesi Christmas'dan önce salıverilmiştir. Darbeyi haber alıp kaç milletvekilinin tutuklanma korkusu veya protesto edip meclise gitmekten imtina ettiği bilinmemektedir. Darbeden önce vekil sayısı 507 olan mecliste 18 vekillik boş konumdadır, 18 vekil de uzun süredir toplantılara devam etmemektedir. Buna göre aktif vekil sayısı 471 olan mecliste darbeden sonra yaklaşık 200 vekilin kalmasıyla beraber oluşan yeni meclis bileşimine Rump Parlamentosu adı verilir.
Rump Parlamentosunda cumhuriyet ilan edebilecek çoğunluk bulunmaktadır. Siyasi olarak yaşanabilecek her türlü kuşkuya karşı silahlı birlikler hazır durumda beklemektedir. 4 Ocak 1649 tarihinde kralı vatana ihanetten yargılamaya dair bir karar Lordlar Kamarasında reddedilse de Avam Kamarasında kabul edilerek uygulanır. Yargılama sonucu suçlu bulunan kral 30 Ocak 1649 günü idam edilmiştir. 6 Şubat günü Lordlar Kamarası, 7 Şubat günü ise monarşi lağvedilir, 14 Şubat günü Devlet Konseyinin kurulduğu ilan edilir.
Sonrası
Oliver Cromwell'in ölümüyle başlayan Restorasyon süreci II. Charles'ın tahta çıkışıyla tamamlanır. Bu kapsamda 21 Şubat 1660 günü Pride Darbesiyle görevden alınan ve hayattaki tüm Uzun Parlamento vekilleri görevlerine yeniden davet edilirler. Toplandıktan sonra kendisini lağvetme kararı alan Uzun Parlamentonun yerini Konvansiyon Parlamentosu alacaktır. Bu Parlamento monarşiyi yeniden tesis ederek II. Charles'ı kral ilan eder.
Pride Darbesi iç savaş sırasındaki en öne çıkan olaylardandır. Kralın idamına giden yolu açmış ve Parlamento lehine monarşinin sonunu hazırlamıştır. Tarihçiler bu darbenin iktidardaki Oliver Cromwell ile doğrudan bağı olmasa da oun bilgisi dışında olamayacağını iddia ederler.
Kaynakça
- ^ Tutuklanan vekiller önce Westminster Sarayı içindeki mahkemeye sonrasında da saray yerleşkesi içindeki konukevine götürülür. 20 Aralık günü bazı vekiller salıverilmiştir.
- ^ İngilizce rump kelimesi burada elde kalan anlamındadır
- ^ Lordlar Kamarası Tarihi 2 Temmuz 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) 25 Haziran 2015 tarihinde erişilmiştir
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Pride Darbesi birinci evresi tamamlanmis olan Ingiliz Ic Savasi sirasinda 6 Aralik 1648 gunu Albay komutasindaki Yeni Ordu birliklerinin Oliver Cromwell yanlisi olmayan millevekillerini zorla Uzun Parlamento dan cikartmasi olayidir Ingiliz tarihindeki basarili tek askeri darbe olarak bilinir Pride Darbesinin tasviriArka plani1648 yilina gelindiginde Ingiltere krali I Charles hapistir ve Ingiliz Ic Savasinin ilk asamasi Parlamento yanlilarinin zaferiyle sona ermistir Uzun Parlamento gorev yapacak hukumetin calisma prensiplerini belirleyip yapilan hukumleri uyarinca kralla gorusmek uzere bir heyet belirler Yeni Ordu komutanlarinin daha once kralla 1647 yilinda yapmaya kalktiklari gorusmeler basarisiz olmustur olarak bilinen bu komutanlar kralin bilerek gorusmelerin ilerleyisini engellemesi uzerine hayal kirikligi yasarlar Parlamento saflarinda kendi yandaslarini bulan ve muzaffer tarafin icindeki fikir ayriliklarina oynayarak zaman kazanan kral Iskoclarla gizlice goruserek ayaklanma baslatmalarini saglar 1649 yilina kadar suren bu ikinci donemde yine kan dokulur Krala artik bir uzlasma icin ona orduda guvenen kimse kalmamis durumdadir Bu yonde meclise gonderilen protesto metni 1 Aralik 1648 gunu Avam Kamarasinda 125 oya karsi 58 oyla reddedilir Kralla uzlasilmasini istemeyen Cromwell yanlilari harekete gecerler Darbe6 Aralik Carsamba gunu Albay Pride a bagli piyade alayi parlamento girisinde konumlanir Nathaniel Rich komutasindaki suvari birligi de emniyet olarak olay yerine sevk edilmis durumdaydi Albay Pride parlamento girisindeki en ust basamaklardaydi Milletvekilleri gelmeye basladikca elindeki listeye gore Lord Grey in de yardimiyla tutuklanacaklari ve meclise girmesine izin verilmeyenleri belirledi Darbe sadece bir gun surmez askerler 12 Aralik gunune kadar meclis girisinde konumlanirlar 45 milletvekili tutuklanmis bunlardan 25 tanesi Christmas dan once saliverilmistir Darbeyi haber alip kac milletvekilinin tutuklanma korkusu veya protesto edip meclise gitmekten imtina ettigi bilinmemektedir Darbeden once vekil sayisi 507 olan mecliste 18 vekillik bos konumdadir 18 vekil de uzun suredir toplantilara devam etmemektedir Buna gore aktif vekil sayisi 471 olan mecliste darbeden sonra yaklasik 200 vekilin kalmasiyla beraber olusan yeni meclis bilesimine Rump Parlamentosu adi verilir Rump Parlamentosunda cumhuriyet ilan edebilecek cogunluk bulunmaktadir Siyasi olarak yasanabilecek her turlu kuskuya karsi silahli birlikler hazir durumda beklemektedir 4 Ocak 1649 tarihinde krali vatana ihanetten yargilamaya dair bir karar Lordlar Kamarasinda reddedilse de Avam Kamarasinda kabul edilerek uygulanir Yargilama sonucu suclu bulunan kral 30 Ocak 1649 gunu idam edilmistir 6 Subat gunu Lordlar Kamarasi 7 Subat gunu ise monarsi lagvedilir 14 Subat gunu Devlet Konseyinin kuruldugu ilan edilir SonrasiOliver Cromwell in olumuyle baslayan Restorasyon sureci II Charles in tahta cikisiyla tamamlanir Bu kapsamda 21 Subat 1660 gunu Pride Darbesiyle gorevden alinan ve hayattaki tum Uzun Parlamento vekilleri gorevlerine yeniden davet edilirler Toplandiktan sonra kendisini lagvetme karari alan Uzun Parlamentonun yerini Konvansiyon Parlamentosu alacaktir Bu Parlamento monarsiyi yeniden tesis ederek II Charles i kral ilan eder Pride Darbesi ic savas sirasindaki en one cikan olaylardandir Kralin idamina giden yolu acmis ve Parlamento lehine monarsinin sonunu hazirlamistir Tarihciler bu darbenin iktidardaki Oliver Cromwell ile dogrudan bagi olmasa da oun bilgisi disinda olamayacagini iddia ederler Kaynakca Tutuklanan vekiller once Westminster Sarayi icindeki mahkemeye sonrasinda da saray yerleskesi icindeki konukevine goturulur 20 Aralik gunu bazi vekiller saliverilmistir Ingilizce rump kelimesi burada elde kalan anlamindadir Lordlar Kamarasi Tarihi 2 Temmuz 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce 25 Haziran 2015 tarihinde erisilmistir