Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Pridor (Sırp Kiril alfabesi: Приједор, Sırp-Hırvatça telaffuz: , Boşnakça: Prijedor) Bosna-Hersek'in Kuzeybatısı'nda yer alan ve yaklaşık toplam nüfusu 110.000 olan bir şehirdir. Prijedor, Bosna-Hersek'e bağlı Sırp Cumhuriyeti'nde ve Bosanska Krajina Bölgesi'nde yer almaktadır.
| Pridor Prijedor | |
|---|---|
Приједор | |
 | |
 Bayrak  Arma | |
 Prijedor'un Bosna-Hersek'teki konumu | |
| Ülke |  Bosna-Hersek |
| İdare | |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 833 km² |
| Nüfus | |
| • Toplam | 112,543 |
| • Kent | 52.800 |
| Zaman dilimi | (DAS) |
| • Yaz (YSU) | [[UTC]] (DAS) |
| Alan kodu | +387 (052) |
Resmî site http://www.prijedorgrad.org | |
Prijedor, Sırp Cumhuriyeti'nin en büyük ikinci, Bosna-Hersek'in ise altıncı şehridir. Şehrin ana ekomomik kaynakları arasında çok çeşitli sektörlerde endüstriyel ürünler, işçilik ve eğitim bulunmaktadır. Şehrin coğrafi konum olarak Avrupa'nın önemli başkentlerine yakın olmasından dolayı endüstriyel ve ticari olarak önemli bir hub konumundadır.
Şehirde Katolik, Ortodoks ve İslami kültür bir arada yaşamaktadır. Gerek Osmanlı dönemine ait, gerekse Avusturya-Macaristan dönemine ait yapılar kentin silüteini oluşturur. Şehir 2006-2009 yılları arasında büyük bir restorasyon geçirmiştir.
Prijedor, 1992-1995 yılları arasında Bosna Savaşı döneminde şehirdeki Sırp olmayan halk üzerine uygulanan etnik temizlik ve toplama kampı benzeri sistem oluşturulması ile kötü bir dönem geçirmiştir.
Tarihi
Tarihi kalıntılara göre şehrin geçmişi Antik Roma'ya kadar gitmektedir. Bölgede demir işleme aletlerin arkeolojik olarak çıkmış ve Ljubija'da da Roma Dönemi'ne ait kalıntılar bulunmuştur. Bir rivayete göre Sana Nehri'nin ismi de Romalılar'dan gelmektedir. Ayrıca Zecovi'de İlliryalılar'a ait mezar bulunmuştur. Prijedor ismi ile kez II. Viyana Kuşatması sırasında Kont Adam Bacani'nin mektuplarında geçmektedir.
II. Dünya Savaşı sırasında, çoğunluğu Sırp olmak üzere şehirdeki sivil halk, Ustaşalar ve Nazi Almanyası Wehrmacht tarafından öldürülmüştür.
Bosna Savaşı sırasında, Sırplar Mayıs 1992'den itibaren Prijedor'a girmiştir. Şehirdeki Müslüman halka ve Hırvat sivillere karşı etnik temizlik başlamıştır. Şehir yakınlarında Omarska, Keraterm ve Trnopolje'de toplama kampları kurulmuştur. Prijedor ve çevresinde 3.300 Hırvat ve Boşnak öldürülmüştür.
Coğrafi durumu
Prijedor şehri, Bosna-Hersek'in Kuzeybatısı'nda, ve Gomjenica Nehri kıyılarında ve 'nın Güneybatı tepelerine kurulmuştur. Toplam belediye yüzölçümü 833 km2 (322 sq mi) 'dür. Şehir 44°58'39" K ve 16°42'29" D koordinatlarında ve 133 m (436 feet) rakımdadır.
Şehir, Bosna-Hersek'e bağlı Bosanska Krajina Bölgesinin tarihi ve kültürel yapısını taşır.
Prijedor, Sana Nehri ve onun Kozara Dağı'nın güneybatı tepelerinden geçen kollarından kaynaklı alüvyon zemin üzerindedir.
Konumu
| Krupa na Uni (60 km), Zagreb (173 km), Viyana (547 km) | (33 km) | (90 km), Budapeşte (474 km) |
| Bosanski Novi (32 km) |  | (13 km), (20 km), Belgrad (336 km) |
| (8 km), Trieste (412 km) | Sanski Most (33 km) | Banja Luka (48 km), Saraybosna (250 km) |
Demografik durum
1910
1910 yılında Avusturya-Macaristan İmparatorluğu dönüminde yapılan nüfus sayımı sonucu Prijedor'un halkının %59.08'i Ortodoks Hristiyan Sırp'tır. Boşnak halkı büyük oranda Osmanlı Dönemi sonrası Avusturya-Macaristan yönetimi altında göç etmiş, bu sayede Sırp halkı çoğunluk durumunda geçmiştir.
1971-1981-1991
Bu yıllarda yapılan sayımlar sonucu, Prijedor nüfus durumu:
| Yıl | toplam | Boşnaklar | Sırplar | Hırvatlar | Yugoslavlar | diğerleri |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ~1971~ | 97.921 | 39.190 (40,02%) | 46.487 (47,47%) | 8.845 (9,03%) | 1.458 (1,48%) | 1.941 (2,00%) |
| ~1981~ | 108.868 | 42.129 (38,69%) | 45.279 (41,59%) | 7.297 (6,70%) | 10.556 (9,69%) | 3.607 (3,33%) |
| ~1991~ | 112.543 | 49.351 (43,85%) | 47.581 (42,27%) | 6.316 (5,61%) | 6.459 (5,73%) | 2.836 (2,54%) |
1991 yılında Prijedor, 112.543 kişi ile Bosna-Hersek'teki en kalabalık altıncı şehirdir.
Prijedor şehrinin merkezinde ise 1991 yılında 34.635 kişi yaşamaktaydı:
- 13,927 (40,21%) Sırp
- 13,388 (38,65%) Boşnak
- 4,282 (12,36%) Yugoslav
- 1,757 (5,07%) Hırvat
- 1,281 (3,69%) diğer
Not: Günümüzde tüm Müslüman halk Boşnak olarak adlandırılmaktadır.
Günümüzdeki durum
Şehir yönetiminin 2008-2013 yılları için hazırlardığı stratejik rapora göre Prijedor'da 100.000 civarında kişi yaşamaktadır. Prijedor savaş sonrası en çok geri göç alan şehirler arasında yer almaktadır. Yine aynı rapora göre, Prijedor Belediyesi'nin aldığı geri göç 24.997'dir. Bunun 22.809'u Boşnak ve 2.188'i ise Hırvat'tır.
Toplam nüfusun %48'i kentsel, %52'si ise kırsal bölgede yaşamaktadır. Etnik kökene göre tahmini nüfuslar ise günümüzde:
Bu raporun dışında bazı kaynaklar ise Prijedor'un tahmin edilenden daha çok nüfusa sahip olduğunu ve %70 kentsel oran ile nüfusun 130.000'e yaklaştığını iddia etmektedir. Gelişen ekonomik aktiviteler, eğitim olanakları ve geri dönen Boşnak ve Hırvat halkı ile şehre yönelimin yoğunlaştırdığı ileri sürülmektedir. Prijedor'da Bosna-Hersek'in diğer bölgelerinden 1.300 civarında öğrenci eğitimini sürdürmektedir.
Uluslararası ilişkiler
Kardeş şehirler
Prijedor, aşağıdaki şehirler ile kardeş şehir statüsündedir:
Partner şehirler:
Galeri
-
![image]()
Prijedor ana caddesi -
![image]()
Urije Havaalanı
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Prijedor ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Resmî site
- Prijedor turizm sitesi*22 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Kozara Milli Parkı 4 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Kaynakça
- ^ . 17 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2012.
- ^ United Nations - Security Council (28 Aralık 1994). . Final report of the United Nations Commission of Experts established pursuant to security council resolution 780 (1992). 20 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2012.
- ^ . 16 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2012.
- ^ "Human Rights Watch/Helsinki raporu - THE ROLE OF THE PRIJEDOR AUTHORITIES DURING THE WAR AND AFTER THE SIGNING OF THE DAYTON PEACE AGREEMENT - 9 Nisan 2012'de erişilmiştir". 10 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Nisan 2012.
- ^ , gradprijedor.com, 7 Temmuz 2011, 26 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 26 Eylül 2019
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Pridor Sirp Kiril alfabesi Priјedor Sirp Hirvatca telaffuz prijɛ ːdɔr Bosnakca Prijedor Bosna Hersek in Kuzeybatisi nda yer alan ve yaklasik toplam nufusu 110 000 olan bir sehirdir Prijedor Bosna Hersek e bagli Sirp Cumhuriyeti nde ve Bosanska Krajina Bolgesi nde yer almaktadir Pridor PrijedorPriјedorBayrakArmaPrijedor un Bosna Hersek teki konumuUlkeBosna HersekIdareYuzolcumu Toplam833 km Nufus Toplam112 543 Kent52 800Zaman dilimiUTC 02 00 DAS Yaz YSU UTCUTC 03 00 DAS Alan kodu 387 052 Resmi site http www prijedorgrad org Prijedor Sirp Cumhuriyeti nin en buyuk ikinci Bosna Hersek in ise altinci sehridir Sehrin ana ekomomik kaynaklari arasinda cok cesitli sektorlerde endustriyel urunler iscilik ve egitim bulunmaktadir Sehrin cografi konum olarak Avrupa nin onemli baskentlerine yakin olmasindan dolayi endustriyel ve ticari olarak onemli bir hub konumundadir Sehirde Katolik Ortodoks ve Islami kultur bir arada yasamaktadir Gerek Osmanli donemine ait gerekse Avusturya Macaristan donemine ait yapilar kentin siluteini olusturur Sehir 2006 2009 yillari arasinda buyuk bir restorasyon gecirmistir Prijedor 1992 1995 yillari arasinda Bosna Savasi doneminde sehirdeki Sirp olmayan halk uzerine uygulanan etnik temizlik ve toplama kampi benzeri sistem olusturulmasi ile kotu bir donem gecirmistir TarihiTarihi kalintilara gore sehrin gecmisi Antik Roma ya kadar gitmektedir Bolgede demir isleme aletlerin arkeolojik olarak cikmis ve Ljubija da da Roma Donemi ne ait kalintilar bulunmustur Bir rivayete gore Sana Nehri nin ismi de Romalilar dan gelmektedir Ayrica Zecovi de Illiryalilar a ait mezar bulunmustur Prijedor ismi ile kez II Viyana Kusatmasi sirasinda Kont Adam Bacani nin mektuplarinda gecmektedir II Dunya Savasi sirasinda cogunlugu Sirp olmak uzere sehirdeki sivil halk Ustasalar ve Nazi Almanyasi Wehrmacht tarafindan oldurulmustur Bosna Savasi sirasinda Sirplar Mayis 1992 den itibaren Prijedor a girmistir Sehirdeki Musluman halka ve Hirvat sivillere karsi etnik temizlik baslamistir Sehir yakinlarinda Omarska Keraterm ve Trnopolje de toplama kamplari kurulmustur Prijedor ve cevresinde 3 300 Hirvat ve Bosnak oldurulmustur Cografi durumuPrijedor sehri Bosna Hersek in Kuzeybatisi nda ve Gomjenica Nehri kiyilarinda ve nin Guneybati tepelerine kurulmustur Toplam belediye yuzolcumu 833 km2 322 sq mi dur Sehir 44 58 39 K ve 16 42 29 D koordinatlarinda ve 133 m 436 feet rakimdadir Sehir Bosna Hersek e bagli Bosanska Krajina Bolgesinin tarihi ve kulturel yapisini tasir Prijedor Sana Nehri ve onun Kozara Dagi nin guneybati tepelerinden gecen kollarindan kaynakli aluvyon zemin uzerindedir Konumu Krupa na Uni 60 km Zagreb 173 km Viyana 547 km 33 km 90 km Budapeste 474 km Bosanski Novi 32 km 13 km 20 km Belgrad 336 km 8 km Trieste 412 km Sanski Most 33 km Banja Luka 48 km Saraybosna 250 km Demografik durum1910 1910 yilinda Avusturya Macaristan Imparatorlugu donuminde yapilan nufus sayimi sonucu Prijedor un halkinin 59 08 i Ortodoks Hristiyan Sirp tir Bosnak halki buyuk oranda Osmanli Donemi sonrasi Avusturya Macaristan yonetimi altinda goc etmis bu sayede Sirp halki cogunluk durumunda gecmistir 1971 1981 1991 Bu yillarda yapilan sayimlar sonucu Prijedor nufus durumu Yil toplam Bosnaklar Sirplar Hirvatlar Yugoslavlar digerleri 1971 97 921 39 190 40 02 46 487 47 47 8 845 9 03 1 458 1 48 1 941 2 00 1981 108 868 42 129 38 69 45 279 41 59 7 297 6 70 10 556 9 69 3 607 3 33 1991 112 543 49 351 43 85 47 581 42 27 6 316 5 61 6 459 5 73 2 836 2 54 1991 yilinda Prijedor 112 543 kisi ile Bosna Hersek teki en kalabalik altinci sehirdir Prijedor sehrinin merkezinde ise 1991 yilinda 34 635 kisi yasamaktaydi 13 927 40 21 Sirp 13 388 38 65 Bosnak 4 282 12 36 Yugoslav 1 757 5 07 Hirvat 1 281 3 69 diger Not Gunumuzde tum Musluman halk Bosnak olarak adlandirilmaktadir Gunumuzdeki durum Sehir yonetiminin 2008 2013 yillari icin hazirlardigi stratejik rapora gore Prijedor da 100 000 civarinda kisi yasamaktadir Prijedor savas sonrasi en cok geri goc alan sehirler arasinda yer almaktadir Yine ayni rapora gore Prijedor Belediyesi nin aldigi geri goc 24 997 dir Bunun 22 809 u Bosnak ve 2 188 i ise Hirvat tir Toplam nufusun 48 i kentsel 52 si ise kirsal bolgede yasamaktadir Etnik kokene gore tahmini nufuslar ise gunumuzde Sirplar 75 003 Bosnaklar 22 809 Hirvatlar 2 188 Bu raporun disinda bazi kaynaklar ise Prijedor un tahmin edilenden daha cok nufusa sahip oldugunu ve 70 kentsel oran ile nufusun 130 000 e yaklastigini iddia etmektedir Gelisen ekonomik aktiviteler egitim olanaklari ve geri donen Bosnak ve Hirvat halki ile sehre yonelimin yogunlastirdigi ileri surulmektedir Prijedor da Bosna Hersek in diger bolgelerinden 1 300 civarinda ogrenci egitimini surdurmektedir Uluslararasi iliskilerKardes sehirler Prijedor asagidaki sehirler ile kardes sehir statusundedir Manisa Turkiye Pancevo Sirbistan Kikinda Sirbistan Neapolis Yunanistan Sund Norvec Partner sehirler Trento Italya Slovenya Novo Mesto Slovenya Demir Hisar MakedonyaGaleriPrijedor ana caddesi Urije HavaalaniDis baglantilarWikimedia Commons ta Prijedor ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Resmi site Prijedor turizm sitesi 22 Aralik 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kozara Milli Parki 4 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kaynakca 17 Kasim 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Nisan 2012 United Nations Security Council 28 Aralik 1994 Final report of the United Nations Commission of Experts established pursuant to security council resolution 780 1992 20 Nisan 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Nisan 2012 16 Temmuz 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Nisan 2012 Human Rights Watch Helsinki raporu THE ROLE OF THE PRIJEDOR AUTHORITIES DURING THE WAR AND AFTER THE SIGNING OF THE DAYTON PEACE AGREEMENT 9 Nisan 2012 de erisilmistir 10 Agustos 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Nisan 2012 gradprijedor com 7 Temmuz 2011 26 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi erisim tarihi 26 Eylul 2019