Proteo

Proteo (16 Haziran 2013 - 10 Şubat 2023), Arama-kurtarma köpeği ve polis köpeğidir. Alman çoban köpeği ırkındandır. Meksika Savunma Bakanlığı (SEDENA) dört aylıktan itibaren onu eğitti, ona esas olarak insanların korunmasını, patlayıcıların ve narkotiklerin tanınmasını öğretti. Proteo, Meksiko'daki 1-A Askeri Kampı'nda bulunan Birinci Askeri Polis Tugayı'nın bir elemanıydı. Meksika Savunma Bakanlığı’na bağlı ekiplerin arama kurtarma köpeklerinden biriydi. Proteo; Meksika, Haiti, Guatemala, Ekvador gibi birçok bölgede operasyonlara katılmıştır.Guatemala'daki toprak kayması (2015) ve Ekvador'daki 7,8 büyüklüğündeki deprem (2016) gibi çeşitli doğal afetlerin ardından uluslararası insani yardım gruplarının bir parçası oldu . Meksika'da ise 2017'de Chiapas'ı etkileyen toprak kaymaları, aynı yıl Meksiko'yi vuran 7,1 büyüklüğündeki deprem ve 2022'de Oaxaca'daki Agatha Kasırgası sonrasında hizmet verdi.

Proteo

Proteo duvar resmi (Nazan Öncel Caddesi, Bostanlı, İzmir)
Türü	Köpek
Irkı	Alman çoban köpeği
Doğum	16 Haziran 2013(2013-06-16) Meksika
Ölüm	10 Şubat 2023 (9 yaşında) Adıyaman, Türkiye
Mesleği	Arama-kurtarma ve polis
Sahibi	Meksika Birinci Askeri Polis Tugayı

Proteo; yüksek eğitim derecesi, arama ve konum faaliyetlerindeki eşsiz deneyimi nedeniyle kurtarma çabalarına yardımcı olmak için Türkiye'ye gitmek üzere seçildi. Meksika Savunma Bakanlığı’na bağlı ekipler ile 2023 Kahramanmaraş depremleri için Türkiye'ye getirildi. Proteo, ölmeden önce molozda gömülü 29 cansız bedenin çıkarılmasının yanı sıra 3 kişinin de canlı olarak enkaz altından çıkarılmasına yardım etti.

Ölümü ve hatırası

10 Şubat Cuma günü saat 16.34'te Proteo, görev sırasında yaşlılığa bağlı rahatsızlanarak ölmüştür. 12 Şubat tarihinde öldüğü, Meksika Savunma Bakanlığı'nın resmi Twitter hesabından duyuruldu. Proteo'nun eğitmeni Juan Carlos Villeda Marquez, enkaz altında değil görevi sırasında rahatsızlanarak öldüğünü açıkladı. İlk olarak Hasan Taşar İmam Hatip Ortaokulu'ndaki AFAD çadır kampının bahçesine gömülmüştür. 15 Şubat 2023 tarihinde Proteo'ya veda etkinliği düzenlenmiştir. Sosyal ağlarda Meksika Savunma Bakanlığı (SEDENA), Proteo'yu bir asker olarak tanıdı ve bunun için cenazesinin Türkiye'den Meksika topraklarına gönderileceğini duyurdu. 16 Şubat günü öğleden sonra Türkiye'deki kurtarma çalışmalarına katılan Meksikalı heyet, yanlarında o ülkede ölen kurtarma köpeği Proteo'nun cenazesini getirerek Meksika'ya döndü. Meksika'da Felipe Angeles Uluslararası Havalimanı'ndaki (AIFA) askeri üssünde adına anma yapıldı.

Trabzonspor'un sahasında İsviçre takımı Basel ile oynadığı UEFA Konferans Ligi play-off turu ilk maçında Trabzonspor taraftarlarının tribünde yaptığı koreografide yer aldı.

Ekim 2011 Van depremi sonrasında yardım gönüllüsü olarak geldiği Van'da enkaz altında kalarak hayatını kaybeden Atsushi Miyazaki adına yapılan Sarıyer'deki Atsushi Miyazaki Parkına Proteo'nun heykelinin dikileceği açıklandı. Heykeltıraş Hüseyin Suna tarafından yapılacak olan heykel, yıkılan bir binanın kalıntıları üzerinde kahraman köpek Proteo olacak şekilde tasarlandı.

Kocaeli'nin Başiskele Belediyesi tarafından sokak hayvanları için yaptırılan rehabilitasyon merkezine Proteo'nun ismi verildi.Samsun Büyükşehir Belediyesinin Güçten Düşmüş Sahipsiz Hayvan Bakım Merkezi içinde yavru köpekler ve yasaklı ırklar için oluşturduğu yeni yaşam alanına Proteo'nun ismi verildi. Samsun Olgunlaşma Enstitüsündeki usta öğreticiler tarafından Kahramanmaraş'ın Elbistan ilçesindeki depremzede çocuklara dağıtılmak üzere Proteo'dan esinlenerek peluş oyuncaklar yapıldı.Kırklareli Babaeski Belediyesi tarafından belediyedeki reklam panolarına Teşekkürler Proteo yazan Proteo'nun resmi asıldı. Babaeski Belediyesi Sahipsiz Hayvan Geçici Bakımevi ve Rehabilitasyon Merkezinin girişine ise "Teşekkürler Proteo" yazan pankartı asıldı.Kuşadası Belediyesi tarafından 2019 yılında Yeniköy yolu üzerinde 700 metrekarelik alan üzerinde Can Dostlar Defin Alanı adıyla açılan hayvan mezarlığına Proteo'nun ismi verilmiştir.İzmir Karşıyaka Belediyesinin isteği üzerine, sanatçılar Alper Bıçaklıoğlu ve Sevde Hallaç tarafından Sadi Hoşses Parkı’ndaki trafonun duvarına Proteo resmedildi.Şanlıurfa'nın Siverek ilçesinde görev yapan ve depremin ardından Adıyaman'a giden 18 gönüllü öğretmen, Adıyaman'da kurdukları psikososyal destek çadırına Proteo'nun ismini verdi. Proteo'nun ismi, Sakaryalı bir hayvansever tarafından 3 aylık iken Van AFAD'a arama kurtama görevi için verilen Belçika malinois cinsi yavru köpeğe verildi.

Kaynakça

1. ^ Elton, Charlotte (15 Şubat 2023). . euronews (İngilizce). 15 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2023. 
2. ^ ^{a b} de 2023, Por Jenifer Nava 14 de Febrero. . infobae (İspanyolca). 15 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2023. 
3. ^ . T24. 19 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2023. 
4. ^ . Anadolu Ajansı. 19 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2023. 
5. ^ de 2023, Por Brenda Terreros22 de Febrero. "Proteo es el nuevo refugio de animales en Turquía en honor al perro rescatista mexicano". infobae (İspanyolca). 24 Şubat 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Şubat 2023. 
6. ^ . Milliyet. 19 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2023. 
7. ^ . NTV. 15 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2023. 
8. ^ . Anadolu Ajansı. 19 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2023. 
9. ^ . DHA | Demirören Haber Ajansı. 19 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2023. 
10. ^ . Haberler.com. 18 Şubat 2023. 19 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2023. 
11. ^ de 2023, Por Brenda Terreros15 de Febrero. . infobae (İspanyolca). 16 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2023. 
12. ^ de 2023, Por Brenda Terreros16 de Febrero. . infobae (İspanyolca). 19 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2023. 
13. ^ . BBC News Türkçe. 17 Şubat 2023. 17 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2023. 
14. ^ . Cumhuriyet. 19 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2023. 
15. ^ . DHA | Demirören Haber Ajansı. 22 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2023. 
16. ^ "Levantarán monumento a Proteo, el perrito rescatista, en Turquía". Azteca Puebla (İngilizce). 23 Şubat 2023. 25 Şubat 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Şubat 2023. 
17. ^ "Perrito Proteo tendrá monumento en Turquía". Excélsior (İspanyolca). 22 Şubat 2023. Erişim tarihi: 25 Şubat 2023. 
18. ^ "Kahraman köpek 'Proteo'nun adı sokak hayvanları merkezinde yaşayacak". DHA | Demirören Haber Ajansı. 22 Şubat 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Şubat 2023. 
19. ^ "Arama kurtarma köpeği "Proteo"nun adı Samsun'da yaşatılacak". www.aa.com.tr. 23 Şubat 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Şubat 2023. 
20. ^ "Meksikalı ekibin köpeği "Proteo"dan esinlenerek depremzede çocuklar için pelüş oyuncak hazırlıyorlar". www.aa.com.tr. 1 Mart 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Mart 2023. 
21. ^ "Kahraman köpek Proteo Babaeski'de anıldı". Cumhuriyet. 28 Şubat 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Şubat 2023. 
22. ^ Ensonhaber. . Ensonhaber. 10 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2023. 
23. ^ . Gündeme Bakış. 11 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2023. 
24. ^ . Anadolu Ajansı. 14 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2023. 
25. ^ . DHA | Demirören Haber Ajansı. 6 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2023.