Puntila Ağa ve Uşağı Matti (Almanca: Herr Puntila und sein Knecht Matti), Alman modernist yazar Bertolt Brecht'in 1940 yılında yazdığı epik komedi oyunu. Ayıkken kapitalizmin katı kurallarının etkisinde kalan, sarhoşken ise insancıl yönlerini ortaya çıkaran toprak ağası Puntila'nın ikilemi üzerinden işlenen oyun, psikolojik ve sosyolojik öğeler içeriyor. Brecht'in, II. Dünya Savaşı sırasında, Finlandiya'da sürgünde iken yazdığı eser, ilk kez 1948'de, Zürih'te sahnelenmiştir. Puntila ile uşağı Matti arasındaki ikili ilişki, Charlie Chaplin'in Şehir Işıkları filmindeki (1931) Tramp ile Milyoner arasındaki ilişkiyle benzeşmektedir.
Puntila Ağa ve Uşağı Matti | |
---|---|
Herr Puntila und sein Knecht Matti | |
Bursa Devlet Tiyatrosu'nda oyun afişi | |
Yazar | Bertolt Brecht |
İlk gösterim | 5 Haziran 1948 |
İlk gösterildiği yer | Schauspielhaus Zürich |
Orijinal dil | Almanca |
Tür | Epik komedi |
Zaman ve mekân | Finlandiya, 1920"ler |
Konu
Oyun, kapitalist düzenin acımasız aristokrat yüzü Puntila Ağa ve uşağı Matti'nin, sosyal ve ekonomik farklılıklar fonunda, sürekli ikili bir şekil alan ilişkisini mizahi bir dille anlatmaktadır. Zengin bir toprak ağası olan Puntila, çalışanlarıyla tam olarak nasıl davranacağını bilemezken, sarhoş olduğu zaman iyi bir işveren, ayık olduğu zaman ise zalim bir efendi olarak davranır. Bu ikilemler yüzünden, kızı Eva'yı kah zengin bir ataşe, kah da kızına âşık olduğunu bildiği Uşak Matti ile evlendirmeye karar verir. Matti, patronunun değişken durumuna bir anlam veremese de, onunla dost olmaya çalışarak, Eva'ya yaklaşmayı umut etmektedir.
Karakterler
- Ağa Puntila, arazi sahibi zengin bir aristokrat
- Uşak Matti, onun şoförü
- Eva, onun kızı
- Garson
- Yargıç
- Ataşe
- Avukat
- Kaçakçı Emma
- Sütçü kız
- Telefoncu kız
- Eczacı kız
- Fina, hizmetçi
- Laina, aşçı
- Şişman adam
- İşçi
- Kırmızı saçlı adam
- Veteriner
- Kızıl Surkkala
- Onun dört çocuğu
- Başrahip
- Onun karısı
- Oduncular
Yazım süreci
Oyunun metni, Fin yazar Hella Wuolijoki'nin, kişisel anılarından yola çıkarak, 1930'lu yıllarda yazdığı Sahanpuruprinsessa isimli komedisine dayanmaktadır. Şöyle ki, Brecht, hikâyeyi gördükten sonra, 1940 yılında, Fin Dram Yazarları Birliği tarafından düzenlenen bir yarışmaya katılmak üzere, Wuolijoki'ye teklif götürür. Teklifinin kabul edilmesiyle birlikte, oyun üzerinde çalışmaya başlarlar. Brecht'in çalışabilmesi için oyun, Margarete Steffin tarafından, Die Sägenmehlprinzessin (Hızar Talaşı Prensesi) adıyla Almancaya tercüme edilir.
"Hella Wuolijoki ile, Finlandiya'da bir yarışma için bir halk oyunu yazmaya giriştik. Bir Fin toprak ağası ile şoförünün serüveni. Ağa yalnız sarhoş olunca insanlaşıyor, çünkü o zaman çıkarlarını unutuyor."
Brecht, temel konuya sadık kalsa da, genel konsepti ve bazı detayları değiştirir. Orijinal metinde, aslında yargıç olan ve şoför Kalle Aaltonen rolüne giren Dr. Vuorinen karakteri, yeni versiyonda Uşak Matti'ye dönüşür.
"Puntila üstünde çalışma. Hella Wuolijoki'nin oyunu, yarı yarıya bitmiş durumda bir konversasyon komedisi. (...) Benim yapmam gereken ise, temeldeki kaba hikâyeyi işlemek, ruhsallaştıran diyalogları ayıklamak ve Fin halk yaşantısının anlatılarına, görüşlerine yer açmak, "Ağa" ile "Uşak" karşıtlığını sahneye getirmek ve konuya şiirini ve güldürüsünü yeniden kazandırmak. Konu, alışılmış dram tekniğinin Hella Wuolijoki'yi tüm alçak gönüllülüğüne, yaşam deneyimine, canlılığına ve yazarlık yeteneğine rağmen nasıl engellediğini gösteriyor."
Brecht'in 2 Eylül'de başlayıp, 19 Eylül'de bitirdiği Puntila ya da Yağmur Hep Aşağı Doğru Yağar (Puntila oder Der Regen fällt immer nach unten) isimli versiyon, Finceye İso-Heikkilän isäntä ja hänen renkinsd Kaile. Komediakertomus Hämeen humalasta (Büyük Heikkilä Ağa ile Uşağı Kaile. Tavastland Sarhoşluğu Üstüne Komedik Hikâye) ismiyle çevrildi. Oyun, yazar adı olarak Ursus ismini kullanarak yarışmaya verilse de, ödül alamadı. 1940'ta Steffin, daktilo metnini temize çekip Brecht'e gönderdi. Sonraki yıllarda, Halk Oyunu Üstüne Notlar adıyla yayınlanacak olan bir sonsöz de eklenen oyuna, Ağa Puntila ve Uşağı Matti adı verildi. 1941 yılında, Brecht ve Wuolijoki, oyunun telif hakları üzerine bir anlaşma imzaladılar. Oyun (Fince versiyon) ilk kez 1946 yılında, Hella Wuolijoki tarafından Helsinki'de yayınlandı.
Sahnelenme bilgisi
Puntila Ağa ve Uşağı Matti, ilk kez 5 Haziran 1948'de, Schauspielhaus Zürich tiyatrosunda sahnelendi. Oyunu, Brecht yönetse de, resmî çalışma izni olmadığı için künyede yönetmen olarak Kurt Hirschfeld'in ismi yer aldı. Bu temsilde, Puntila rolünü Leonard Steckel, Matti rolünü Gustav Knut, Eva rolünü ise Helen Vita canlandırdı.
- Teknik kadro
- Yönetmen - Bertolt Brecht
- Yönetmen asistanı - Kurt Hirschfeld
- Tasarımcı - Teo Otto
- Oyuncu kadrosu
- Leonard Steckel - Puntila Ağa
- Gustav Knut - Uşak Matti
- Helen Vita - Eva
- Lukas Amann - Ataşe
- Therese Giese - Emma
- Blandine Ebinger - Eczacı kız
Almanya'da sahnelenişi
Oyun, Almanya'da ilk olarak, Hamburg'daki Deutsches Schauspielhaus tiyatrosunda oynanmaya başlandı. Albert Lippert'in rejisiyle sahnelenen oyun, 22 Kasım 1948 tarihinde prömiyer yaptı.
Brecht, eşi Helene Weigel ile birlikte, 1949 yılında kurduğu Berliner Ensemble tiyatrosunun açılış oyunu olarak Puntila Ağa ve Uşağı Matti'yi tercih etti. 12 Kasım 1949'da, Deutsches Theatre'da prömiyer yapan oyun, Erich Engel ve Brecht'in yönetimiyle sahneleniyordu.
- Teknik kadro
- Yönetmen - Erich Engel
- Besteci - Paul Dessau
- Tasarımcı - Casper Neher
- Oyuncu kadrosu
- Leonard Steckel/Curt Bois - Puntila Ağa
- Erwin Geschonneck - Matti
- Therese Giese - Emma
- Annemarie Hase - Fina
- Regine Lutz - Sütçü kız
Türkiye'de sahnelenmesi
Türkçeye, Yılmaz Onay tarafından çevrilen oyun, ilk kez 1965 yılında Dormen Tiyatrosu'nda sahnelenmiştir. Sonraki yıllarda yine çeşitli tiyatro toplulukları tarafından oynanmaya devam etmiştir.
Trabzon Sanat Tiyatrosu (2005)
- Teknik kadro
- Yazar - Bertolt Brecht
- Çeviren - Yılmaz Onay
- Yönetmen - Necati Zengin
- Oyuncu kadrosu
- Necati Zengin - Puntila
- Süleyman Sırtkaya - Matti
- Zeynep Yılmaz - Eva
- Ramazan Uzun - Garson
- Soner Çelik - Yargıç
- Bülent Şen - Ataşe
- İbrahim Gürsoy - Veteriner/Avukat
- Yasemin Aslan - Kaçakçı Emma
- Sevil Araboğlu - Eczacı kız/Fina
- Songül Nadir Kamber - Sütçü kız
- Güliz Oktar - Telefoncu kız
- Duygu Elmas - Laina
Boğaziçi Üniversitesi Oyuncuları
Oyun, 2007 yılı Ekim ayında Boğaziçi Üniversitesi Oyuncuları tarafından sahnelenmiştir.
- Teknik kadro
- Reji - Mustafa Çiçek, Nevzat Eser, Nihal Albayrak, Özge Korkmaz
- Reji danışmaları - Ömer Özdinç, Özgür Eren
- Müzikal danışman - İbrahim Odak
- Canlı müzik - Birgül Serçe, Mesut Gökdai, Orçun Yıldırım, Şale Türkeli, Uluç Büyükbeşe
- Dekor ve aksesuar - Ahmet Özkan, Merve İş, Öner Zafer, Tuğçe Çuhadaroğlu
- Kostüm - Dila Okuş, Duygu Dalyanoğlu, Pınar Gümüş, Yaprak Aydın
- Işık - Banu Karakaş, Mustafa Çiçek, Samet Kurtuluş, Zilan Kaki
- Afiş tasarım - Öner Zafer
- Oyuncu kadrosu
- Ahmet Özkan
- Banu Karakaş
- Burak Akyunak
- Dila Okuş
- Duygu Dalyanoğlu
- Merve Han
- Merve İş
- Mustafa Çiçek
- Nevzat Eser
- Nihal Albayrak
- Özge Korkmaz
- Volkan Mantu
Bursa DT
En son, Bursa Devlet Tiyatrosu'nda sahnelen oyun, 3 Ekim 2017'de prömiyer yapmış ve 2017-18 sezonu boyunca oynanmaya devam etmiştir.
- Teknik kadro
- Yazar - Bertolt Brecht
- Çeviren - Yılmaz Onay
- Yönetmen - Ümit Aydoğdu
- Müzik - Oktay Köseoğlu
- Oyuncu kadrosu
- Halil Balkanlar - Puntila
- Ali Volkan Çetinkaya - Matti
- Serap Uluyol Karanfilci
- Levent Uzunbilek
- Hatice Sezer
- Ali Bircan Teke
- Acan Ağır Aksoy
- Cenk Turan
- Salih Cem Şener
- Erdem Erdoğan
- Nejat Orbay Şehlikoğlu
- Cem Hamza Çanakoğlu
- Ayşe Dinç
- Cansu Yılmaz
- Öykü Esendemir
- Erem Nalcı
- Emine Irmak Bavkır
- Sıdıka Derya Gümral
- Nergiz Acar
- Gizem Çakmak
- Ceren Kayış
- Diyar Gönülalçak
- Irmak Şahin
- Didem Ale
- Çağla Genç
Kaynakça
- ^ Charles E. Ford (15 Kasım 2000). . The University News. 22 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2018.
- ^ Barnett, David (2015). "The founding at the first season of the Berliner Ensemble". A History of the Berliner Ensemble. Cambridge University Press. s. 39. ISBN .
- ^ a b . Theater Mania. 13 Nisan 2008. 22 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2018.
- ^ a b Brecht, Bertolt (Kasım 2000). Bertolt Brecht Bütün Oyunları Cilt 9. Yılmaz Onay tarafından çevrildi. İstanbul: Mitos Boyut Yayınları. s. 259-260.
- ^ Von Egon Vietta (21 Kasım 2012) [24 Haziran 1948]. "Herr Puntila und sein Knecht". Zeit Online. 9 Ekim 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Eylül 2018.
- ^ . Boğaziçi Üniversitesi Oyuncuları. 2007. 22 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2018.
- ^ . Konhaber. 22 Eylül 2017. 22 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2018.
- ^ Mustafa Özdal (5 Ekim 2017). . Olay Gazetesi. 22 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2018.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Puntila Aga ve Usagi Matti Almanca Herr Puntila und sein Knecht Matti Alman modernist yazar Bertolt Brecht in 1940 yilinda yazdigi epik komedi oyunu Ayikken kapitalizmin kati kurallarinin etkisinde kalan sarhosken ise insancil yonlerini ortaya cikaran toprak agasi Puntila nin ikilemi uzerinden islenen oyun psikolojik ve sosyolojik ogeler iceriyor Brecht in II Dunya Savasi sirasinda Finlandiya da surgunde iken yazdigi eser ilk kez 1948 de Zurih te sahnelenmistir Puntila ile usagi Matti arasindaki ikili iliski Charlie Chaplin in Sehir Isiklari filmindeki 1931 Tramp ile Milyoner arasindaki iliskiyle benzesmektedir Puntila Aga ve Usagi MattiHerr Puntila und sein Knecht MattiBursa Devlet Tiyatrosu nda oyun afisiYazarBertolt BrechtIlk gosterim5 Haziran 1948Ilk gosterildigi yerSchauspielhaus ZurichOrijinal dilAlmancaTurEpik komediZaman ve mekanFinlandiya 1920 lerKonuOyun kapitalist duzenin acimasiz aristokrat yuzu Puntila Aga ve usagi Matti nin sosyal ve ekonomik farkliliklar fonunda surekli ikili bir sekil alan iliskisini mizahi bir dille anlatmaktadir Zengin bir toprak agasi olan Puntila calisanlariyla tam olarak nasil davranacagini bilemezken sarhos oldugu zaman iyi bir isveren ayik oldugu zaman ise zalim bir efendi olarak davranir Bu ikilemler yuzunden kizi Eva yi kah zengin bir atase kah da kizina asik oldugunu bildigi Usak Matti ile evlendirmeye karar verir Matti patronunun degisken durumuna bir anlam veremese de onunla dost olmaya calisarak Eva ya yaklasmayi umut etmektedir KarakterlerAga Puntila arazi sahibi zengin bir aristokrat Usak Matti onun soforu Eva onun kizi Garson Yargic Atase Avukat Kacakci Emma Sutcu kiz Telefoncu kiz Eczaci kiz Fina hizmetci Laina asci Sisman adam Isci Kirmizi sacli adam Veteriner Kizil Surkkala Onun dort cocugu Basrahip Onun karisi OduncularYazim sureciOyunun metni Fin yazar Hella Wuolijoki nin kisisel anilarindan yola cikarak 1930 lu yillarda yazdigi Sahanpuruprinsessa isimli komedisine dayanmaktadir Soyle ki Brecht hikayeyi gordukten sonra 1940 yilinda Fin Dram Yazarlari Birligi tarafindan duzenlenen bir yarismaya katilmak uzere Wuolijoki ye teklif goturur Teklifinin kabul edilmesiyle birlikte oyun uzerinde calismaya baslarlar Brecht in calisabilmesi icin oyun Margarete Steffin tarafindan Die Sagenmehlprinzessin Hizar Talasi Prensesi adiyla Almancaya tercume edilir Hella Wuolijoki ile Finlandiya da bir yarisma icin bir halk oyunu yazmaya giristik Bir Fin toprak agasi ile soforunun seruveni Aga yalniz sarhos olunca insanlasiyor cunku o zaman cikarlarini unutuyor Brecht temel konuya sadik kalsa da genel konsepti ve bazi detaylari degistirir Orijinal metinde aslinda yargic olan ve sofor Kalle Aaltonen rolune giren Dr Vuorinen karakteri yeni versiyonda Usak Matti ye donusur Puntila ustunde calisma Hella Wuolijoki nin oyunu yari yariya bitmis durumda bir konversasyon komedisi Benim yapmam gereken ise temeldeki kaba hikayeyi islemek ruhsallastiran diyaloglari ayiklamak ve Fin halk yasantisinin anlatilarina goruslerine yer acmak Aga ile Usak karsitligini sahneye getirmek ve konuya siirini ve guldurusunu yeniden kazandirmak Konu alisilmis dram tekniginin Hella Wuolijoki yi tum alcak gonullulugune yasam deneyimine canliligina ve yazarlik yetenegine ragmen nasil engelledigini gosteriyor Brecht in 2 Eylul de baslayip 19 Eylul de bitirdigi Puntila ya da Yagmur Hep Asagi Dogru Yagar Puntila oder Der Regen fallt immer nach unten isimli versiyon Finceye Iso Heikkilan isanta ja hanen renkinsd Kaile Komediakertomus Hameen humalasta Buyuk Heikkila Aga ile Usagi Kaile Tavastland Sarhoslugu Ustune Komedik Hikaye ismiyle cevrildi Oyun yazar adi olarak Ursus ismini kullanarak yarismaya verilse de odul alamadi 1940 ta Steffin daktilo metnini temize cekip Brecht e gonderdi Sonraki yillarda Halk Oyunu Ustune Notlar adiyla yayinlanacak olan bir sonsoz de eklenen oyuna Aga Puntila ve Usagi Matti adi verildi 1941 yilinda Brecht ve Wuolijoki oyunun telif haklari uzerine bir anlasma imzaladilar Oyun Fince versiyon ilk kez 1946 yilinda Hella Wuolijoki tarafindan Helsinki de yayinlandi Sahnelenme bilgisiPuntila Aga ve Usagi Matti ilk kez 5 Haziran 1948 de Schauspielhaus Zurich tiyatrosunda sahnelendi Oyunu Brecht yonetse de resmi calisma izni olmadigi icin kunyede yonetmen olarak Kurt Hirschfeld in ismi yer aldi Bu temsilde Puntila rolunu Leonard Steckel Matti rolunu Gustav Knut Eva rolunu ise Helen Vita canlandirdi Teknik kadroYonetmen Bertolt Brecht Yonetmen asistani Kurt Hirschfeld Tasarimci Teo OttoOyuncu kadrosuLeonard Steckel Puntila Aga Gustav Knut Usak Matti Helen Vita Eva Lukas Amann Atase Therese Giese Emma Blandine Ebinger Eczaci kizAlmanya da sahnelenisi Oyun Almanya da ilk olarak Hamburg daki Deutsches Schauspielhaus tiyatrosunda oynanmaya baslandi Albert Lippert in rejisiyle sahnelenen oyun 22 Kasim 1948 tarihinde promiyer yapti Brecht esi Helene Weigel ile birlikte 1949 yilinda kurdugu Berliner Ensemble tiyatrosunun acilis oyunu olarak Puntila Aga ve Usagi Matti yi tercih etti 12 Kasim 1949 da Deutsches Theatre da promiyer yapan oyun Erich Engel ve Brecht in yonetimiyle sahneleniyordu Teknik kadroYonetmen Erich Engel Besteci Paul Dessau Tasarimci Casper NeherOyuncu kadrosuLeonard Steckel Curt Bois Puntila Aga Erwin Geschonneck Matti Therese Giese Emma Annemarie Hase Fina Regine Lutz Sutcu kizTurkiye de sahnelenmesiTurkceye Yilmaz Onay tarafindan cevrilen oyun ilk kez 1965 yilinda Dormen Tiyatrosu nda sahnelenmistir Sonraki yillarda yine cesitli tiyatro topluluklari tarafindan oynanmaya devam etmistir Trabzon Sanat Tiyatrosu 2005 Teknik kadroYazar Bertolt Brecht Ceviren Yilmaz Onay Yonetmen Necati ZenginOyuncu kadrosuNecati Zengin Puntila Suleyman Sirtkaya Matti Zeynep Yilmaz Eva Ramazan Uzun Garson Soner Celik Yargic Bulent Sen Atase Ibrahim Gursoy Veteriner Avukat Yasemin Aslan Kacakci Emma Sevil Araboglu Eczaci kiz Fina Songul Nadir Kamber Sutcu kiz Guliz Oktar Telefoncu kiz Duygu Elmas LainaBogazici Universitesi Oyunculari Oyun 2007 yili Ekim ayinda Bogazici Universitesi Oyunculari tarafindan sahnelenmistir Teknik kadroReji Mustafa Cicek Nevzat Eser Nihal Albayrak Ozge Korkmaz Reji danismalari Omer Ozdinc Ozgur Eren Muzikal danisman Ibrahim Odak Canli muzik Birgul Serce Mesut Gokdai Orcun Yildirim Sale Turkeli Uluc Buyukbese Dekor ve aksesuar Ahmet Ozkan Merve Is Oner Zafer Tugce Cuhadaroglu Kostum Dila Okus Duygu Dalyanoglu Pinar Gumus Yaprak Aydin Isik Banu Karakas Mustafa Cicek Samet Kurtulus Zilan Kaki Afis tasarim Oner ZaferOyuncu kadrosuAhmet Ozkan Banu Karakas Burak Akyunak Dila Okus Duygu Dalyanoglu Merve Han Merve Is Mustafa Cicek Nevzat Eser Nihal Albayrak Ozge Korkmaz Volkan MantuBursa DT En son Bursa Devlet Tiyatrosu nda sahnelen oyun 3 Ekim 2017 de promiyer yapmis ve 2017 18 sezonu boyunca oynanmaya devam etmistir Teknik kadroYazar Bertolt Brecht Ceviren Yilmaz Onay Yonetmen Umit Aydogdu Muzik Oktay KoseogluOyuncu kadrosuHalil Balkanlar Puntila Ali Volkan Cetinkaya Matti Serap Uluyol Karanfilci Levent Uzunbilek Hatice Sezer Ali Bircan Teke Acan Agir Aksoy Cenk Turan Salih Cem Sener Erdem Erdogan Nejat Orbay Sehlikoglu Cem Hamza Canakoglu Ayse Dinc Cansu Yilmaz Oyku Esendemir Erem Nalci Emine Irmak Bavkir Sidika Derya Gumral Nergiz Acar Gizem Cakmak Ceren Kayis Diyar Gonulalcak Irmak Sahin Didem Ale Cagla GencKaynakca Charles E Ford 15 Kasim 2000 The University News 22 Eylul 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Eylul 2018 Barnett David 2015 The founding at the first season of the Berliner Ensemble A History of the Berliner Ensemble Cambridge University Press s 39 ISBN 9781107059795 a b Theater Mania 13 Nisan 2008 22 Eylul 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Eylul 2018 a b Brecht Bertolt Kasim 2000 Bertolt Brecht Butun Oyunlari Cilt 9 Yilmaz Onay tarafindan cevrildi Istanbul Mitos Boyut Yayinlari s 259 260 Von Egon Vietta 21 Kasim 2012 24 Haziran 1948 Herr Puntila und sein Knecht Zeit Online 9 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Eylul 2018 Bogazici Universitesi Oyunculari 2007 22 Eylul 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Eylul 2018 Konhaber 22 Eylul 2017 22 Eylul 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Eylul 2018 Mustafa Ozdal 5 Ekim 2017 Olay Gazetesi 22 Eylul 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Eylul 2018