Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Pırasa, yılın her mevsiminde yetişen veya iki senede bir yetişen ve genellikle yaprakları için yetiştirilen bir bitkidir. Bazı ülkelerde, tipik olarak salata, hamburger, "taco" ve daha birçok yiyecekte soğuk ve çiğ olarak yenir. Çin dahil olmak üzere bazı yerlerde, pırasa pişirilerek yenir ve pırasanın sapı en az yaprakları kadar önemlidir.
| Pırasa | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
Allium ampeloprasum var. porrum (L.) |
Pırasanın başlangıçta kısa bir sapı vardır, ancak çiçek açtığında genişler ve dallanır ve karahindibalara benzeyen birçok çiçek başı çıkar, ancak daha kısadırlar. Bu hızla büyüme ve tohum verme safhasıdır. Yemek için yetiştirildiği zaman, bu safha gerçekleşmeden hasat toplanır.
Tarih
Akdeniz kıyısındaki çorak veya ağaçsızlandırılmış alanlarda ortaya çıkmış olması daha olasıdır. Günümüz pırasasıyla alâkadar olan bu yabanî pırasa "opium" a benzeyen uyuşturucu bir madde olan "lactucarium" içermekteydi. Romalılar, uykuyu kolaylaştırması için pırasayı yemeklerin sonunda yiyerek, bitkinin bu özelliğinden faydalandılar.
Mısırlılar da erken çağlarda pırasayı kullandılar. Hipnotize edici veya uykuyu kolaylaştırıcı özelliğinin yanı sıra erkeklik gücü ile de bağdaştırılıyordu. Oldukça fazla tür sayısı mevcut olmasına karşın, pırasanın gerçek kökenini belirtmek neredeyse imkânsızdır. Kesinlikle, hem Roma, hem de Mısır medeniyetleri çökene değin pırasa yenmeye devam etmiştir. Birçok kimse ise "moder sativa" yı elde edebilmek için yabanî tip olan "serriola" ile hibritlemiştir.
Şu kesin ki, iki medeniyet de pırasayı bir iştah açıcı ve uykuyu kolaylaştırıcı yiyecek olarak gördüler. Eski Yunanda pırasanın yemeklerden önce mi yoksa sonra mı yeneceği kafaları karıştıran bir konu olmuştu. Pergamonlu fizikçi Galen, bir sonraki güne dingin bir kafa ile başlayabilmek adına rahat bir uyku uyuyabilmek için yemeklerden sonra yerdi. Buna karşılık, ondan bir asır önce yaşamış olan Efesli Rufus ise pırasayı zihni bulandıran ve açık fikirli olmayı engelleyen bir şey olarak tanımladı.
Lucas Von Valckenborch'un "Yaz Kinayesi" isimli resmi günümüz tereyağbaşlı pırasalarının günümüz Avrupa pırasalarının ilk kayıtları olabileceğini betimliyor.
Türler
Baş ve yaprak yapılarına göre altı pırasa türü bilinmektedir, ancak yaprak çeşidi ve rengine göre ve ekildikleri alan ve ömürleri de dikkate alındığında yüzlerce pırasa türünden söz edilebilir.
Boston ve Bibb de denilen Tereyağbaşlı pırasanın başı yayvandır, tereyağ yumuşaklığındadır ve Avrupa'da yaygındır. Beyaz gövdesi uzun olan, beyaz etli,lezzetli, adaptasyon kabiliyeti yüksek, verimli bir çeşittir. Yenilen kısmı yaklaşık 50 cm. uzunluğunda ve 3 – 4 cm. çaptadır. Orta erkenci ve aranılan bir çeşittir. Türkiye'de İnegöl pırasası olarak da bilinir.
Çin pırasası ise uzun saplı, kılıca benzer, başsız, Batı türlerinin tam tersine acımtırak ve sert, pişirilmek ve türlülerde kullanmak için uygun olan bir türdür. Bu tür, sapı ve yapraklarına göre iki gruba ayrılır.
Iceberg de denilen Gevrekbaş, lahanayı andıran sıkı ve yoğun başlardan oluşur. Tadından ziyade gevrek yapısından dolayı, pırasa türlerinin en narini olarak görülürler. Bu tür ABD'de en yaygın türdür. Iceberg ismi, 1920'lerin başında tren vagonlarında kırılmış buzlarla kaplı bir şekilde ülkeye getirilirken Iceberg'leri anımsattığından gelmiştir.
Yayvanyapraklar'ın hafif, narin, ince yaprakları vardır. Bu grup, meşe yaprağı ve lollo rosso pırasalarından oluşmaktadır.
CO da denilen Romen türün ise kendine özgü başı vardır ve daha uzun yaprakları vardır.
Batavian da denilen Yaz Gevreği ise gevrek yapısı ile kısmen yoğun başlardan oluşur, Iceberg ve Yayvanyaprak arası bir türdür.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Pirasa yilin her mevsiminde yetisen veya iki senede bir yetisen ve genellikle yapraklari icin yetistirilen bir bitkidir Bazi ulkelerde tipik olarak salata hamburger taco ve daha bircok yiyecekte soguk ve cig olarak yenir Cin dahil olmak uzere bazi yerlerde pirasa pisirilerek yenir ve pirasanin sapi en az yapraklari kadar onemlidir PirasaBiyolojik siniflandirmaAlem PlantaeSube MagnoliophytaSinif LiliopsidaTakim AsparagalesFamilya AlliaceaeCins AlliumTur A ampeloprasumVaryete A a var porrumUclu adlandirmaAllium ampeloprasumvar porrum L Pirasanin baslangicta kisa bir sapi vardir ancak cicek actiginda genisler ve dallanir ve karahindibalara benzeyen bircok cicek basi cikar ancak daha kisadirlar Bu hizla buyume ve tohum verme safhasidir Yemek icin yetistirildigi zaman bu safha gerceklesmeden hasat toplanir TarihAkdeniz kiyisindaki corak veya agacsizlandirilmis alanlarda ortaya cikmis olmasi daha olasidir Gunumuz pirasasiyla alakadar olan bu yabani pirasa opium a benzeyen uyusturucu bir madde olan lactucarium icermekteydi Romalilar uykuyu kolaylastirmasi icin pirasayi yemeklerin sonunda yiyerek bitkinin bu ozelliginden faydalandilar Misirlilar da erken caglarda pirasayi kullandilar Hipnotize edici veya uykuyu kolaylastirici ozelliginin yani sira erkeklik gucu ile de bagdastiriliyordu Oldukca fazla tur sayisi mevcut olmasina karsin pirasanin gercek kokenini belirtmek neredeyse imkansizdir Kesinlikle hem Roma hem de Misir medeniyetleri cokene degin pirasa yenmeye devam etmistir Bircok kimse ise moder sativa yi elde edebilmek icin yabani tip olan serriola ile hibritlemistir Su kesin ki iki medeniyet de pirasayi bir istah acici ve uykuyu kolaylastirici yiyecek olarak gorduler Eski Yunanda pirasanin yemeklerden once mi yoksa sonra mi yenecegi kafalari karistiran bir konu olmustu Pergamonlu fizikci Galen bir sonraki gune dingin bir kafa ile baslayabilmek adina rahat bir uyku uyuyabilmek icin yemeklerden sonra yerdi Buna karsilik ondan bir asir once yasamis olan Efesli Rufus ise pirasayi zihni bulandiran ve acik fikirli olmayi engelleyen bir sey olarak tanimladi Lucas Von Valckenborch un Yaz Kinayesi isimli resmi gunumuz tereyagbasli pirasalarinin gunumuz Avrupa pirasalarinin ilk kayitlari olabilecegini betimliyor TurlerBas ve yaprak yapilarina gore alti pirasa turu bilinmektedir ancak yaprak cesidi ve rengine gore ve ekildikleri alan ve omurleri de dikkate alindiginda yuzlerce pirasa turunden soz edilebilir Boston ve Bibb de denilen Tereyagbasli pirasanin basi yayvandir tereyag yumusakligindadir ve Avrupa da yaygindir Beyaz govdesi uzun olan beyaz etli lezzetli adaptasyon kabiliyeti yuksek verimli bir cesittir Yenilen kismi yaklasik 50 cm uzunlugunda ve 3 4 cm captadir Orta erkenci ve aranilan bir cesittir Turkiye de Inegol pirasasi olarak da bilinir Cin pirasasi ise uzun sapli kilica benzer bassiz Bati turlerinin tam tersine acimtirak ve sert pisirilmek ve turlulerde kullanmak icin uygun olan bir turdur Bu tur sapi ve yapraklarina gore iki gruba ayrilir Iceberg de denilen Gevrekbas lahanayi andiran siki ve yogun baslardan olusur Tadindan ziyade gevrek yapisindan dolayi pirasa turlerinin en narini olarak gorulurler Bu tur ABD de en yaygin turdur Iceberg ismi 1920 lerin basinda tren vagonlarinda kirilmis buzlarla kapli bir sekilde ulkeye getirilirken Iceberg leri animsattigindan gelmistir Yayvanyapraklar in hafif narin ince yapraklari vardir Bu grup mese yapragi ve lollo rosso pirasalarindan olusmaktadir CO da denilen Romen turun ise kendine ozgu basi vardir ve daha uzun yapraklari vardir Batavian da denilen Yaz Gevregi ise gevrek yapisi ile kismen yogun baslardan olusur Iceberg ve Yayvanyaprak arasi bir turdur