Rada Vranješević (Sırpça: Рада Врањешевић; d. 25 Mayıs 1918; Banja Luka - ö. 26 Mayıs 1944; Drvar), II. Dünya Savaşı sırasında Bosna'da faaliyet yürüten Yugoslav politikacı, siyasi aktivist, partizan ve direniş lideri.
Rada Vranješević | |
---|---|
Rada Vranješević, Bosna-Hersek Anti-faşist Devlet Ulusal Kurtuluş Konseyi'nin ilk oturumunda konuşuyor. | |
Kendi dilinde adı | Рада Врањешевић |
Doğum | 25 Mayıs 1918 Banja Luka |
Ölüm | 26 Mayıs 1944 (26 yaşında) Drvar |
Ölüm sebebi | Vurularak ölme |
Defin yeri | Banja Luka Partizan Mezarlığı |
Milliyet | Sırp, Yugoslav |
Vatandaşlık | Bosna-Hersek, Yugoslavya |
Meslek | Politikacı, aktivist, direnişçi |
Tanınma nedeni | Halk kahramanı |
Siyasi parti | Yugoslavya Komünistler Birliği |
Hareket | Bosna-Hersek Anti-faşist Devlet Ulusal Kurtuluş Konseyi |
Kurul üyeliği | Bosanska Krajina'Komünist Partisi Bölge Komitesi üyesi Bosna-Hersek Kadın Antifaşist Cephesi kurucu üyesi |
Partner(ler) | |
Ebeveyn(ler) | Đorđe Vranješević (baba) Anđa Vranješević (anne) |
Ödüller | • Halk Kahramanı Nişanı |
Ailesi
Vranješević, Yugoslavya Krallığı'nın bir parçası olan Banja Luka yakınlarındaki köyünde doğdu. Sırp Ortodoks Kilisesi'nde rahip ve 'nin aktif bir üyesi olan Đorđe Vranješević'in kızıydı. Muhafazakâr annesi Anđa, 1914'te Saraybosna'daki Avusturya Arşideri Franz Ferdinand'ı öldürmesinde rolü olduğu gerekçesiyle üç yıl hapis cezasına çarptırılan Branko Zagorac'ın kız kardeşi idi. Rada ve öğretmen ablası Nevenka amcalarının sosyalist fikirlerinden büyük ölçüde etkilendi.
Eğitimi
Vranješević, Prnjavor yakınlarındaki bir kasabada ilkokul, Derventa ve Banja Luka'da ise gymnasium okudu. Öğretmen olmak istedi ancak 1932'de yasadışı Yugoslavya Komünist Partisi ile olan ilişkisi nedeniyle sınır dışı edildi. 1933'te bir ticaret akademisine kaydoldu ve bir komünist gençlik örgütüne katıldı, ancak faaliyetlerinde yer almak için çok genç ve fiziksel olarak zayıf biri olarak kabul edildi. Yine de bu durum okuldan atılmaya gerekçe oldu. Bu zamana kadar komünist bir sempatizan olan Boşnak Müslüman gazeteci ile duygusal ilişki kurdu. Bu tür farklı etnik gruplar arasında aşk yaşanması o dönemde "olağandışı ve cesur" olarak ifade edilirdi ancak Vranješević, hem ilişkileri hem de siyasi faaliyetleri için dindar ailesinin onayını kazanmayı başardı.
1936'dan 1937'ye kadar Makedonya'ya gitti ve Üsküp'teki okuluna devam etti. Makedonya Meselesi'ne akranlarıyla birlikte ilgi duyan Vranješević, Makedon milliyetçiliğinin destekçisi oldu.
İkinci Dünya Savaşı dönemi
Vranješević, ticaret akademisini bitirdikten sonra iş bulamadı ve ailesiyle birlikte Prnjavor yakınlarına taşındı. 1939'da Belgrad'da çalışmaya başladı. O ve erkek arkadaşı Safet Filipović küçük bir stüdyo dairede birlikte yaşadılar. Vranješević derhal 1940'ta resmen katıldığı Komünist Partinin faaliyetlerine katıldı. Grev eylemi düzenledikten sonra aynı yıl tutuklandı ve yalnızca hükûmet bakanı 'in babasının bir tanıdığının girişimiyle serbest bırakıldı. İşini kaybeden Vranješević'in ailesi onun Bosna'ya geri dönmesi yönünde çağrıda bulundu, ancak Vranješević bunu reddetti. Bunun yerine, Parti adına Karadağ'da kampanya yürüttü.
Nisan 1941'de Yugoslavya, Mihver Devletleri tarafından hızlı bir şekilde işgal edildi. Hırvatistan'da Bağımsız Hırvatistan Devleti adında faşist kukla devlet kuruldu. Irkçılık politikası, yaygın bir şekilde Sırplara yönelik zulüme yol açtı. Vranješević, Belgrad'ın bombalanmasından sonra Banja Luka'ya gitti, ancak kısa bir süre sonra geri döndü. O ve Filipović Belgrad'ı birlikte şehri terk ettiler ve 1 Mayıs'ta Banja Luka'ya geri dönerek Partizan direniş hareketine katıldılar. Filipović tutuklandı ve Haziran ayı sonunda gönderildi. Temmuz ayı başlarında Vranješević'in anne ve kız kardeşi Ljuba Sırbistan'a sürüldü. Vranješević peçe giymeye başladı ve evi partizan savaşçılarına tedarik yeri olan ve barınak olarak hizmet veren tanınmış bir Banja Luka Müslüman olan Vahida Maglajlić tarafından korundu. Vranješević, Banja Luka kadınlarını Partizan davasına alma konusunda başarılı oldu.
Komünist Parti, Vranješević'in Grmeč dağını çevreleyen serbest bölgeye gitmesi gerektiğine karar verdi. Maglajlić transferi düzenledi ve peçeli Vranješević Eylül ayında ayrıldı. Daha sonra sıhhi malzeme ve mühimmat gizlemek için de peçe kullandı. Kasım 1942'de, Vranješević Bosanska Krajina'daki Komünist Partisi Bölge Komitesi üyesi seçildi. Bosna-Hersek'teki Kadın Antifaşist Cephesi'nin kurucu üyeleri arasındaydı ve daha sonra Yugoslavya Kadın Antifaşist Cephesi Merkez Komitesi'ne üye oldu. Vranješević 170 delege arasında sadece dört kadından biriydi. 25 Kasım 1943 tarihinde Mrkonjic Grad'daki Bosna-Hersek Anti-faşist Devlet Ulusal Kurtuluş Konseyi'ne katıldı.
Ölümü ve mirası
1944 baharında, Vranješević Parti tarafından Bosna'nın batı kentindeki Drvar kentinde çalışmak üzere gönderildi. Nazi Almanyası, 25 Mayıs'ta Vranješević'in 26. doğum günü olan Drvar'a baskın düzenledi ve paraşütçüler tarafından ele geçirildi. Ertesi gün kaçarken öldürüldü. Yugoslavya'nın kurtarılmasının ardından Vranješević'in naaşından kalanlar Banja Luka'daki Partizan mezarlığına devredildi.
27 Temmuz 1951'de Vranješević Yugoslavya Halk Kahramanı ilan edildi. Banja Luka'daki bir yetimhanenin adı Vranješević adına verildi.
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Rada Vranjesevic Sirpca Rada Vraњesheviћ d 25 Mayis 1918 Banja Luka o 26 Mayis 1944 Drvar II Dunya Savasi sirasinda Bosna da faaliyet yuruten Yugoslav politikaci siyasi aktivist partizan ve direnis lideri Rada VranjesevicRada Vranjesevic Bosna Hersek Anti fasist Devlet Ulusal Kurtulus Konseyi nin ilk oturumunda konusuyor Kendi dilinde adiRada VraњesheviћDogum25 Mayis 1918 1918 05 25 Banja LukaOlum26 Mayis 1944 26 yasinda DrvarOlum sebebiVurularak olmeDefin yeriBanja Luka Partizan MezarligiMilliyetSirp YugoslavVatandaslikBosna Hersek YugoslavyaMeslekPolitikaci aktivist direnisciTaninma nedeniHalk kahramaniSiyasi partiYugoslavya Komunistler BirligiHareketBosna Hersek Anti fasist Devlet Ulusal Kurtulus KonseyiKurul uyeligiBosanska Krajina Komunist Partisi Bolge Komitesi uyesi Bosna Hersek Kadin Antifasist Cephesi kurucu uyesiPartner ler Ebeveyn ler Đorđe Vranjesevic baba Anđa Vranjesevic anne Oduller Halk Kahramani NisaniAilesiVranjesevic Yugoslavya Kralligi nin bir parcasi olan Banja Luka yakinlarindaki koyunde dogdu Sirp Ortodoks Kilisesi nde rahip ve nin aktif bir uyesi olan Đorđe Vranjesevic in kiziydi Muhafazakar annesi Anđa 1914 te Saraybosna daki Avusturya Arsideri Franz Ferdinand i oldurmesinde rolu oldugu gerekcesiyle uc yil hapis cezasina carptirilan Branko Zagorac in kiz kardesi idi Rada ve ogretmen ablasi Nevenka amcalarinin sosyalist fikirlerinden buyuk olcude etkilendi EgitimiVranjesevic Prnjavor yakinlarindaki bir kasabada ilkokul Derventa ve Banja Luka da ise gymnasium okudu Ogretmen olmak istedi ancak 1932 de yasadisi Yugoslavya Komunist Partisi ile olan iliskisi nedeniyle sinir disi edildi 1933 te bir ticaret akademisine kaydoldu ve bir komunist genclik orgutune katildi ancak faaliyetlerinde yer almak icin cok genc ve fiziksel olarak zayif biri olarak kabul edildi Yine de bu durum okuldan atilmaya gerekce oldu Bu zamana kadar komunist bir sempatizan olan Bosnak Musluman gazeteci ile duygusal iliski kurdu Bu tur farkli etnik gruplar arasinda ask yasanmasi o donemde olagandisi ve cesur olarak ifade edilirdi ancak Vranjesevic hem iliskileri hem de siyasi faaliyetleri icin dindar ailesinin onayini kazanmayi basardi 1936 dan 1937 ye kadar Makedonya ya gitti ve Uskup teki okuluna devam etti Makedonya Meselesi ne akranlariyla birlikte ilgi duyan Vranjesevic Makedon milliyetciliginin destekcisi oldu Ikinci Dunya Savasi donemiVranjesevic ticaret akademisini bitirdikten sonra is bulamadi ve ailesiyle birlikte Prnjavor yakinlarina tasindi 1939 da Belgrad da calismaya basladi O ve erkek arkadasi Safet Filipovic kucuk bir studyo dairede birlikte yasadilar Vranjesevic derhal 1940 ta resmen katildigi Komunist Partinin faaliyetlerine katildi Grev eylemi duzenledikten sonra ayni yil tutuklandi ve yalnizca hukumet bakani in babasinin bir tanidiginin girisimiyle serbest birakildi Isini kaybeden Vranjesevic in ailesi onun Bosna ya geri donmesi yonunde cagrida bulundu ancak Vranjesevic bunu reddetti Bunun yerine Parti adina Karadag da kampanya yuruttu Nisan 1941 de Yugoslavya Mihver Devletleri tarafindan hizli bir sekilde isgal edildi Hirvatistan da Bagimsiz Hirvatistan Devleti adinda fasist kukla devlet kuruldu Irkcilik politikasi yaygin bir sekilde Sirplara yonelik zulume yol acti Vranjesevic Belgrad in bombalanmasindan sonra Banja Luka ya gitti ancak kisa bir sure sonra geri dondu O ve Filipovic Belgrad i birlikte sehri terk ettiler ve 1 Mayis ta Banja Luka ya geri donerek Partizan direnis hareketine katildilar Filipovic tutuklandi ve Haziran ayi sonunda gonderildi Temmuz ayi baslarinda Vranjesevic in anne ve kiz kardesi Ljuba Sirbistan a suruldu Vranjesevic pece giymeye basladi ve evi partizan savascilarina tedarik yeri olan ve barinak olarak hizmet veren taninmis bir Banja Luka Musluman olan Vahida Maglajlic tarafindan korundu Vranjesevic Banja Luka kadinlarini Partizan davasina alma konusunda basarili oldu Komunist Parti Vranjesevic in Grmec dagini cevreleyen serbest bolgeye gitmesi gerektigine karar verdi Maglajlic transferi duzenledi ve peceli Vranjesevic Eylul ayinda ayrildi Daha sonra sihhi malzeme ve muhimmat gizlemek icin de pece kullandi Kasim 1942 de Vranjesevic Bosanska Krajina daki Komunist Partisi Bolge Komitesi uyesi secildi Bosna Hersek teki Kadin Antifasist Cephesi nin kurucu uyeleri arasindaydi ve daha sonra Yugoslavya Kadin Antifasist Cephesi Merkez Komitesi ne uye oldu Vranjesevic 170 delege arasinda sadece dort kadindan biriydi 25 Kasim 1943 tarihinde Mrkonjic Grad daki Bosna Hersek Anti fasist Devlet Ulusal Kurtulus Konseyi ne katildi Olumu ve mirasi1944 baharinda Vranjesevic Parti tarafindan Bosna nin bati kentindeki Drvar kentinde calismak uzere gonderildi Nazi Almanyasi 25 Mayis ta Vranjesevic in 26 dogum gunu olan Drvar a baskin duzenledi ve parasutculer tarafindan ele gecirildi Ertesi gun kacarken olduruldu Yugoslavya nin kurtarilmasinin ardindan Vranjesevic in naasindan kalanlar Banja Luka daki Partizan mezarligina devredildi 27 Temmuz 1951 de Vranjesevic Yugoslavya Halk Kahramani ilan edildi Banja Luka daki bir yetimhanenin adi Vranjesevic adina verildi Kaynakca Mila Beokovic Zene heroji Svjetlost 1967 s 365 430 a b c d e f g Beokovic Mila 1967 Zene heroji Svjetlost ss 365 430 OCLC 12875240 26 Mart 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Nisan 2019