Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Rastafari (Jamaika'da çoğunlukla Rasta şeklinde kısaltılır; bazen Rastafaryanizm olarak da isimlendirilir), 1930'larda Jamaika'da ortaya çıkan ve dünya çapında yayılan, Hıristiyanlıktan doğmuş ve Eski Ahit'ten birçok kavram ve ögeler barındıran toplumsal hareket, alt kültür ve inançtır. Rasta Hareketi, Haile Selassie'ye tanrılık atfeder ve Marcus Garvey'in Afrika'da zencilerin kurtuluşuna liderlik edecek zenci bir kralın tahta çıkacağına yönelik kehanetinin gerçekleşeceğini iddia eder. Rasta inanışının en önemli dinî ritüellerinden biri, esrar kullanımıdır. Bazı Rastalar, saçlarını halk arasında rasta adı verilen bir türde örerler. Rastafaryanizm, ataerkil, heteronormatif bir dünya görüşüdür ve hiçbir türlü eşcinselliği tasvip etmez.
İsim kökeni
Rastafari kavramı, Etiyopya İmparatoru Haile Selassie'nin saltanat adı olan Lija Ras Täfärí Mäkonnen'den (Amharca: ልጅ ራስ ተፈሪ መኰንን) türetilmiştir. Ras, Etiyopya'nın Amharca dilinde baş anlamına gelir ve Etiyopya İmparatorluğu'ndaki en kıdemli ünvanlardan biriydi. İmparatorluk döneminde, yalnızca en büyük eyaletlerin yöneticilerine verilen bir ünvan ve yalnızca imparator tarafından verilebilen en yüksek askerî rütbeydi. Kıptî Ortodoks Kilisesi'nin bazı yüksek rütbeli din adamları da Ras ünvanını kullanma hakkına sahipti. Bu ünvan, 19'uncu yüzyıldan itibaren daha sık kullanılmıştır. Bir ras, 24 tören davulu (negarit) kullanma hakkına sahipti. Ras ünvanı, Almancadaki herzog, İngilizcedeki dük ünvanlarına denktir.
Toplumsal hareket olarak tarihi
Rastafari, tipik bir büyük kurtuluş beklentisi hayali etrafında oluşturulmuş bir ideoloji ve toplumsal harekettir. Başlıca özellikleri şunlardır: Haile Selassie'yi geri dönen Mesih ve yeryüzünde yaşayan tanrı olarak kabul etmek, Batı siyasi sistemini (Babil Düzeni veya da Babil adını verdikleri yozlaşmış ve ayrımcı bir düzen) reddetmek ve siyahi insanlara eşit haklar temin edilmesi uğruna savaşmak. Jamaika ve Amerika Birleşik Devletleri'ndeki zenci nüfus büyük ölçüde dindardı, ancak birçoğu Mukaddes Kitabı kendi çıkarlarına göre yorumladı; ana vatanlarından uzakta zorla köleleştirilmiş, ancak vadedilmiş topraklara geri dönmek isteyen Musa'nın halkı olarak görüyorlardı. Vaad edilmiş topraklar, Filistin'de değil, Etiyopya'dadır ve İncil'de de bahsedilir. Afrika'ya Dönüş Hareketi'nin kurucusu Marcus Garvey, Jamaika'daki Rastafari hareketinin ortaya çıkmasında etkili olmuştur. Garvey, 1920'lerde Afrika'da güçlü bir zenci kralın tahta çıkacağını iddia ediyordu. O zamanlar, Jamaika hâlâ İngiltere Krallığı'nın bir sömürgesiydi ve İngiltere Kralı V. George, zenci aktivistlerce kölelik sorununun baş nedenlerinden biri olarak görülüyordu. Ne var kî, V. George Jamaikalılar tarafından büyük saygı görüyordu. Her ne kadar Haile Selassie, hiçbir zaman mesih olduğunu iddia etmemiş olsa da, 1930 yılında Habeş İmparatoru olarak tahta çıkma merasimi, söz konusu kehanetin gerçekleşmesi olarak kabul edildi. Bazı Rastafaryanlar daha sonra Haile Selassie'nin tanrısallığı fikrini terk ederek Hristiyanlığın Etiyopya Ortodoks Tevhîdi Kilisesi'ne geçtiler.
Rastafariler arasında "Houses" adı verilen akımlar, gruplaşmalar vardır; örneğin B. Nyahbinghi, Bobo Ashanti veya On İki Kavim (İsrailoğulları'nın On İki Kavmi, 1968'de Vernon Carrington tarafından kuruldu.). Bugün, 3 milyon nüfuslu Jamaika'da, yaklaşık 30.000 kişinin Rastafari inancına mensup olduğu tahmin edilmektedir.
Tanrı'nın dünyadaki yansıması olarak görülen dinin ve bu dine bağlı olarak ortaya çıkmış olan inanış ve düşünce biçiminin adıdır. Marcus Garvey de bu dinin peygamberi olarak görülür. Buna karşın, ne Haile Selasiye, ne de Marcus Garvey kendilerini bu dinle ilişkilendirmişlerdir. Bob Marley'in de mensuplarından biri olduğu bu dinin kurucusu Leonard Howell olarak bilinir.
Mısır kökenli Ra dinlerinin Hristiyanlık ve Musevilik ile karışımından oluşan bir dindir. Musa'nın asıl yol gösterdiği kutsal kavmin Siyahlar, özellikle de Etiyopyalılar olduğunu savunur. Rastafaryanizm'de vadedilmiş topraklara Zion (bir anlamda cennet) denilmektedir. Rastafaryanlar kendi içlerinde birçok kola ayrıldıklarından değişik inanışlara ve Jah kavramına sahip olabilirler.
Bu dinin ilahileri daha sonraları Jamaika'da reggae müziğine kaynaklık etmiştir.
Rasta'nın renkleri siyah, kırmızı, sarı ve yeşildir. Kırmızı, yeşil ve sarı renkleri Etiyopya bayrağı, siyah Afrika halkını temsil eder. Her bir rengin kendi anlamı vardır ve bunlar Rastafaryanlar için çok önemlidir. Sarı bütün altın, mücevher ve hazineler içindir. Yeşil, insanların üzerinde yürüdüğü dünyadır. Kırmızı ise siyah halkın dökülen kanıdır.
Çoğu Rasta, Eski Ahit'in kural koyduğu yiyeceğe uygun yer. Etin sınırlı türlerini yerler. Kabuklu deniz hayvanı ve domuz eti yemezler. Diğerleri bütün etlerden çekinirler. Nazirite yeminini kabul eden akımlardır. Alkol kullanımını genellikle zararlı olarak görürler ve marijuana kullanımını faydalı bitki olarak sigara şeklinde içerler. Aynı zamanda Rastafari dininde vücudun toprağa tek parça girmesi gerektiğine inanılır.
Rastalar saçlarını taramaz ve kesmezler bu şekilde uzayan saçlar bir süre sonra Dreadlock isminde saç yaparlar. Rastalar bu şekilde Jah'ın uzun tırnaklarıyla bir gün onları yeryüzünden alıp Zion'a götüreceğine inanır. Günümüzde Dreadlock şeklindeki saçlar trend hâline gelmiştir ama çoğu Rastafari bu saçın stil olarak kullanılmasına karşıdır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Lee, Hélène (2000). Der erste Rasta. Höfen. ISBN . OCLC 76215882.
- ^ King, Stephen A. (2002). Reggae, Rastafari, and the rhetoric of social control (İngilizce). Barry T. Bays, P. Renée. Foster. Jackson: University Press of Mississippi. ISBN . OCLC 55153777. Diğer özet.
- ^ Savishinsky, Neil J. (1 Ocak 1994). "Transnational popular culture and the global spread of the Jamaican Rastafarian movement". New West Indian Guide / Nieuwe West-Indische Gids. 68 (3-4): 259-281. doi:10.1163/13822373-90002653. ISSN 1382-2373.
- ^ Department Of State. The Office of Electronic Information, Bureau of Public Affairs (19 Eylül 2008). "Jamaica". 2001-2009.state.gov (İngilizce). 19 Ocak 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Nisan 2022.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Rastafari Jamaika da cogunlukla Rasta seklinde kisaltilir bazen Rastafaryanizm olarak da isimlendirilir 1930 larda Jamaika da ortaya cikan ve dunya capinda yayilan Hiristiyanliktan dogmus ve Eski Ahit ten bircok kavram ve ogeler barindiran toplumsal hareket alt kultur ve inanctir Rasta Hareketi Haile Selassie ye tanrilik atfeder ve Marcus Garvey in Afrika da zencilerin kurtulusuna liderlik edecek zenci bir kralin tahta cikacagina yonelik kehanetinin gerceklesecegini iddia eder Rasta inanisinin en onemli dini rituellerinden biri esrar kullanimidir Bazi Rastalar saclarini halk arasinda rasta adi verilen bir turde orerler Rastafaryanizm ataerkil heteronormatif bir dunya gorusudur ve hicbir turlu escinselligi tasvip etmez Isim kokeniRastafari kavrami Etiyopya Imparatoru Haile Selassie nin saltanat adi olan Lija Ras Tafari Makonnen den Amharca ልጅ ራስ ተፈሪ መኰንን turetilmistir Ras Etiyopya nin Amharca dilinde bas anlamina gelir ve Etiyopya Imparatorlugu ndaki en kidemli unvanlardan biriydi Imparatorluk doneminde yalnizca en buyuk eyaletlerin yoneticilerine verilen bir unvan ve yalnizca imparator tarafindan verilebilen en yuksek askeri rutbeydi Kipti Ortodoks Kilisesi nin bazi yuksek rutbeli din adamlari da Ras unvanini kullanma hakkina sahipti Bu unvan 19 uncu yuzyildan itibaren daha sik kullanilmistir Bir ras 24 toren davulu negarit kullanma hakkina sahipti Ras unvani Almancadaki herzog Ingilizcedeki duk unvanlarina denktir Toplumsal hareket olarak tarihiRastafari tipik bir buyuk kurtulus beklentisi hayali etrafinda olusturulmus bir ideoloji ve toplumsal harekettir Baslica ozellikleri sunlardir Haile Selassie yi geri donen Mesih ve yeryuzunde yasayan tanri olarak kabul etmek Bati siyasi sistemini Babil Duzeni veya da Babil adini verdikleri yozlasmis ve ayrimci bir duzen reddetmek ve siyahi insanlara esit haklar temin edilmesi ugruna savasmak Jamaika ve Amerika Birlesik Devletleri ndeki zenci nufus buyuk olcude dindardi ancak bircogu Mukaddes Kitabi kendi cikarlarina gore yorumladi ana vatanlarindan uzakta zorla kolelestirilmis ancak vadedilmis topraklara geri donmek isteyen Musa nin halki olarak goruyorlardi Vaad edilmis topraklar Filistin de degil Etiyopya dadir ve Incil de de bahsedilir Afrika ya Donus Hareketi nin kurucusu Marcus Garvey Jamaika daki Rastafari hareketinin ortaya cikmasinda etkili olmustur Garvey 1920 lerde Afrika da guclu bir zenci kralin tahta cikacagini iddia ediyordu O zamanlar Jamaika hala Ingiltere Kralligi nin bir somurgesiydi ve Ingiltere Krali V George zenci aktivistlerce kolelik sorununun bas nedenlerinden biri olarak goruluyordu Ne var ki V George Jamaikalilar tarafindan buyuk saygi goruyordu Her ne kadar Haile Selassie hicbir zaman mesih oldugunu iddia etmemis olsa da 1930 yilinda Habes Imparatoru olarak tahta cikma merasimi soz konusu kehanetin gerceklesmesi olarak kabul edildi Bazi Rastafaryanlar daha sonra Haile Selassie nin tanrisalligi fikrini terk ederek Hristiyanligin Etiyopya Ortodoks Tevhidi Kilisesi ne gectiler Rastafariler arasinda Houses adi verilen akimlar gruplasmalar vardir ornegin B Nyahbinghi Bobo Ashanti veya On Iki Kavim Israilogullari nin On Iki Kavmi 1968 de Vernon Carrington tarafindan kuruldu Bugun 3 milyon nufuslu Jamaika da yaklasik 30 000 kisinin Rastafari inancina mensup oldugu tahmin edilmektedir Tanri nin dunyadaki yansimasi olarak gorulen dinin ve bu dine bagli olarak ortaya cikmis olan inanis ve dusunce biciminin adidir Marcus Garvey de bu dinin peygamberi olarak gorulur Buna karsin ne Haile Selasiye ne de Marcus Garvey kendilerini bu dinle iliskilendirmislerdir Bob Marley in de mensuplarindan biri oldugu bu dinin kurucusu Leonard Howell olarak bilinir Misir kokenli Ra dinlerinin Hristiyanlik ve Musevilik ile karisimindan olusan bir dindir Musa nin asil yol gosterdigi kutsal kavmin Siyahlar ozellikle de Etiyopyalilar oldugunu savunur Rastafaryanizm de vadedilmis topraklara Zion bir anlamda cennet denilmektedir Rastafaryanlar kendi iclerinde bircok kola ayrildiklarindan degisik inanislara ve Jah kavramina sahip olabilirler Bu dinin ilahileri daha sonralari Jamaika da reggae muzigine kaynaklik etmistir Rasta nin renkleri siyah kirmizi sari ve yesildir Kirmizi yesil ve sari renkleri Etiyopya bayragi siyah Afrika halkini temsil eder Her bir rengin kendi anlami vardir ve bunlar Rastafaryanlar icin cok onemlidir Sari butun altin mucevher ve hazineler icindir Yesil insanlarin uzerinde yurudugu dunyadir Kirmizi ise siyah halkin dokulen kanidir Cogu Rasta Eski Ahit in kural koydugu yiyecege uygun yer Etin sinirli turlerini yerler Kabuklu deniz hayvani ve domuz eti yemezler Digerleri butun etlerden cekinirler Nazirite yeminini kabul eden akimlardir Alkol kullanimini genellikle zararli olarak gorurler ve marijuana kullanimini faydali bitki olarak sigara seklinde icerler Ayni zamanda Rastafari dininde vucudun topraga tek parca girmesi gerektigine inanilir Rastalar saclarini taramaz ve kesmezler bu sekilde uzayan saclar bir sure sonra Dreadlock isminde sac yaparlar Rastalar bu sekilde Jah in uzun tirnaklariyla bir gun onlari yeryuzunden alip Zion a goturecegine inanir Gunumuzde Dreadlock seklindeki saclar trend haline gelmistir ama cogu Rastafari bu sacin stil olarak kullanilmasina karsidir Ayrica bakinizDin sosyolojisi Pastafaryanizm Yeni dini hareketlerKaynakca Lee Helene 2000 Der erste Rasta Hofen ISBN 978 3 85445 178 5 OCLC 76215882 King Stephen A 2002 Reggae Rastafari and the rhetoric of social control Ingilizce Barry T Bays P Renee Foster Jackson University Press of Mississippi ISBN 1 4175 0697 0 OCLC 55153777 Diger ozet Savishinsky Neil J 1 Ocak 1994 Transnational popular culture and the global spread of the Jamaican Rastafarian movement New West Indian Guide Nieuwe West Indische Gids 68 3 4 259 281 doi 10 1163 13822373 90002653 ISSN 1382 2373 Department Of State The Office of Electronic Information Bureau of Public Affairs 19 Eylul 2008 Jamaica 2001 2009 state gov Ingilizce 19 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Nisan 2022