Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Roma'nın Yağmalanması, 455 yılında Kartaca'da yeni kurulan Vandal Krallığı'nın kralı Genserik komutasındaki Vandalların Roma'yı talan etmesi.
| Roma'nın Yağmalanması (455) | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Batı Roma İmparatorluğu'nun çöküşü | |||||||
 Roma'nın Vandallar tarafından talan edilmesi Ressam:Karl Briullov | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
| Batı Roma İmparatorluğu | Vandal Krallığı | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| Petronius Maximus | Genserik | ||||||
Arka plan
440 yılında Vandallar donanması Sicilya'ya büyük bir saldırıya geçti. Bu sırada Batı Roma İmparatoru Galya'da bir savaş içinde idi ve onun için bu Vandallar tecavüzüne karşılık veremedi. Doğu Roma İmparatoru olan II. Theodosius ise hemen Vandallara karşı bir askeri sefer hazırladı ve 441'de bu askeri sefere Sicilya'da Vandalları bir düzene getirdi. Ama bu sadece Sicilya ile ilgili kaldı ve Vandalların Akdeniz'de korsanlık faaliyetlerine hiçbir tesiri olmadı. Batı Roma İmparatoru III. Valentinianus 442'de Vandallarla bir barış antlaşması imzaladı. Bu antlaşma ile Vandallar "Byzancena", Trablusgarp bölgesi, Numidya'nın bir kısmını ellerine geçirdiler ve "Prokonsül Afrikası" adlı eyalette haksız olarak ellerinde geçirmiş oldukları arazilerin onlara ait olduğu teyit olundu.
Bunu takip eden 35 yılda büyük ve güçlü Vandallar donanması hem Batı Roma İmparatorluğu hem de Doğu Roma İmparatorluğu'na bağlı Akdeniz sahillerindeki şehir ve yerleşkeleri vurup talan ettiler. Roma imparatorluğu Kuzeyden gelen Hunlar ve kralları Atilla ile uğraşmak zorunda olduğu için bu sahilleri korumak için asker bulamamakta idiler. Fakat Attila'nın ölümü ile durum değişti. Roma İmparatorluğu'nun her iki kısmı da Akdeniz sahillerine dikkatlerini çektiler. Kuzey Afrika'da yerleşmiş olan Vandallar antik Roma'nın en mümbit toprakları üzerinde hakimiyet kurmuşlardı. Bu bölgeler ve araziler Roma ve İtalya'ya zahire sağlayan baş bölgeleriydi ve "Roma'nın ekmek sepeti" olarak anılmaktaydılar.
Batı Roma İmparatoru olan III. Valentinianus Vandal Krallığı'nı tekrar Roma'nın yakın müttefiki olmasını sağlamak, hatta Vandal Krallığı'nı Roma'nın tabi bir devlet yapmak için, kızı Eudocia'yı Vandal Kralı'nın oğluna vermeyi teklif etti. Bu evliliğin yapılması iki devlet arasında uzun müzakerelere yol açtı ve sonunda iki taraf da bir evlenme anlaşması için bir uzlaşmaya vardılar. Fakat tam bu antlaşma için imzalama töreni yapılacak iken Batı Roma İmparatorluğu büyük bir kriz içine girdi. Roma'da gayet zengin bir asil ve gayet etkin bir Senatör olan Petronius Maximus bir komplo ve suikast ile Roma'da İmparator III. Valentinianus'u öldürttü. Roma ordusunun Roma'da bulunan kısmına büyük bahşişler dağıtarak bu ordu kısmının kendisini imparator olarak ilan etmelerini sağladı. Fakat Petronius Maximus iyi bir politikacı değildi ve imparatorluk yapmaya hazır değildi. Çok geçmeden Roma'da ayaklanmalar başladı. Petronius zorla Valentinianus'un dul karısı eski İmparatoriçe "Licinia Eudoxia" ile evlendi ve oğlu Palladius'u da öldürttüğü imparatorun kızı Eudocia ile evlendirmek istedi.
Talan
Öldürülmüş III. Valentinianus'un karısı olan eski İmparatoriçe "Licinia Eudoxia" 455'te Vandal Kralı Genserik ve oğlu Hunerik'e bir mektup göndererek onun Roma'ya ordusu ile gelip kendisini ayaklanmacı Petronius Maximus'dan kurtarmasını istedi. Zaten Vandal Kralı Genserik, oğlu ile İmparatorun kızının evlenmelerini III. Valentinianus ile Vandal Krallığı'nın üzerinde anlaşılmış olan antlaşmanın aleyhinde olduğunu ilan etmişti. Genserik, Vandal donanmasıyla Roma'ya doğru harekete geçti.
Bu sırada Roma'da asayiş ortada kalmamış ve ayaklanmacı halk grupları devlet otoritelerinin kontrolünden çıkmıştı. Genserik ve Vandallar birlikleri 2 Haziran 455'te Roma'ya geldiler. Petronius Maximus Roma'yı koruyacağına istilacı Vandallardan kaçmaya çalıştı. Askerlerce imparator ilan edilmesinden 11 hafta sonra Petronius Maximu şehrin dışında bir Romalı ayaklanmacı güruhu tarafından taşlanarak öldürüldü. Kral Genserik ve Vandallar ordusu Roma şehrinde 14 gün kaldı. Bu dönemde Vandallar şehri sistematik olarak talan ettiler. Roma için kültürel önem taşıyan birçok bina ve hazine bu yağmacıların eline geçti. Örneğin Optimus Maximus Jüpiter Tapınağının altın yaldızlı bronzdan yapılmış çatı kiremitleri tamamıyla söküldü. Bazı tarihçiler Vandalların 455'te yaptıkları Roma Talanını 410'da Vizigotların Roma talanı ile karşılaştırırlar. Çeşitli karşılaştırmalar yapılmaktadır ama tarihçiler için hangisinin Roma ve Avrupa kültürü için daha zararlı olduğunun tartışması sonuçsuz kalmıştır. Fakat şu gerçektir ki "Vizigot Roma Talanı" 4 gün sürmüş iken 455'te "Vandallar Roma Talanı" 14 gün sürmüştür.
Roma talanı bittikten sonra Vandallar topladıkları ganimetleri gemilere yükleyerek Roma'dan ayrılmışlardır. Eski İmparatoriçe Eudoxia Licinia ve kızı prenses Eudocia'yi da onlarla birlikte Kartaca'ya götürülmüşlerdir. Eudocia sonradan Kartaca'da Hunerik ile evlenmiştir.
Kaynakça
- Özel
- Genel
- Procopius, 'The Vandalic War' in The History of the Wars, Books III & IV, trans. H.B Dewing (Cambridge; Mass. 1916)
- Muhlberger, S., The Fifth Century Chroniclers: Prosper, Hydatius and the Gallic Chronicler of 452 (Leeds, 1990) — for Prosper's hagiographic portrayal of Leo.
- Victor of Vita, History of the Vandal Persecution, trans. J. Moorhead (Liverpool, 1992).
- Ward-Perkins, B., The Fall of Rome and the End of Civilisation (Oxford, 2005) pp. 17 & 189.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Roma nin Yagmalanmasi 455 yilinda Kartaca da yeni kurulan Vandal Kralligi nin krali Genserik komutasindaki Vandallarin Roma yi talan etmesi Roma nin Yagmalanmasi 455 Bati Roma Imparatorlugu nun cokusuRoma nin Vandallar tarafindan talan edilmesi Ressam Karl BriullovTarih2 16 Temmuz 455BolgeRomaSonucVandal zaferiTaraflarBati Roma ImparatorluguVandal KralligiKomutanlar ve liderlerPetronius MaximusGenserikArka plan440 yilinda Vandallar donanmasi Sicilya ya buyuk bir saldiriya gecti Bu sirada Bati Roma Imparatoru Galya da bir savas icinde idi ve onun icin bu Vandallar tecavuzune karsilik veremedi Dogu Roma Imparatoru olan II Theodosius ise hemen Vandallara karsi bir askeri sefer hazirladi ve 441 de bu askeri sefere Sicilya da Vandallari bir duzene getirdi Ama bu sadece Sicilya ile ilgili kaldi ve Vandallarin Akdeniz de korsanlik faaliyetlerine hicbir tesiri olmadi Bati Roma Imparatoru III Valentinianus 442 de Vandallarla bir baris antlasmasi imzaladi Bu antlasma ile Vandallar Byzancena Trablusgarp bolgesi Numidya nin bir kismini ellerine gecirdiler ve Prokonsul Afrikasi adli eyalette haksiz olarak ellerinde gecirmis olduklari arazilerin onlara ait oldugu teyit olundu Bunu takip eden 35 yilda buyuk ve guclu Vandallar donanmasi hem Bati Roma Imparatorlugu hem de Dogu Roma Imparatorlugu na bagli Akdeniz sahillerindeki sehir ve yerleskeleri vurup talan ettiler Roma imparatorlugu Kuzeyden gelen Hunlar ve krallari Atilla ile ugrasmak zorunda oldugu icin bu sahilleri korumak icin asker bulamamakta idiler Fakat Attila nin olumu ile durum degisti Roma Imparatorlugu nun her iki kismi da Akdeniz sahillerine dikkatlerini cektiler Kuzey Afrika da yerlesmis olan Vandallar antik Roma nin en mumbit topraklari uzerinde hakimiyet kurmuslardi Bu bolgeler ve araziler Roma ve Italya ya zahire saglayan bas bolgeleriydi ve Roma nin ekmek sepeti olarak anilmaktaydilar Bati Roma Imparatoru olan III Valentinianus Vandal Kralligi ni tekrar Roma nin yakin muttefiki olmasini saglamak hatta Vandal Kralligi ni Roma nin tabi bir devlet yapmak icin kizi Eudocia yi Vandal Krali nin ogluna vermeyi teklif etti Bu evliligin yapilmasi iki devlet arasinda uzun muzakerelere yol acti ve sonunda iki taraf da bir evlenme anlasmasi icin bir uzlasmaya vardilar Fakat tam bu antlasma icin imzalama toreni yapilacak iken Bati Roma Imparatorlugu buyuk bir kriz icine girdi Roma da gayet zengin bir asil ve gayet etkin bir Senator olan Petronius Maximus bir komplo ve suikast ile Roma da Imparator III Valentinianus u oldurttu Roma ordusunun Roma da bulunan kismina buyuk bahsisler dagitarak bu ordu kisminin kendisini imparator olarak ilan etmelerini sagladi Fakat Petronius Maximus iyi bir politikaci degildi ve imparatorluk yapmaya hazir degildi Cok gecmeden Roma da ayaklanmalar basladi Petronius zorla Valentinianus un dul karisi eski Imparatorice Licinia Eudoxia ile evlendi ve oglu Palladius u da oldurttugu imparatorun kizi Eudocia ile evlendirmek istedi TalanOldurulmus III Valentinianus un karisi olan eski Imparatorice Licinia Eudoxia 455 te Vandal Krali Genserik ve oglu Hunerik e bir mektup gondererek onun Roma ya ordusu ile gelip kendisini ayaklanmaci Petronius Maximus dan kurtarmasini istedi Zaten Vandal Krali Genserik oglu ile Imparatorun kizinin evlenmelerini III Valentinianus ile Vandal Kralligi nin uzerinde anlasilmis olan antlasmanin aleyhinde oldugunu ilan etmisti Genserik Vandal donanmasiyla Roma ya dogru harekete gecti Bu sirada Roma da asayis ortada kalmamis ve ayaklanmaci halk gruplari devlet otoritelerinin kontrolunden cikmisti Genserik ve Vandallar birlikleri 2 Haziran 455 te Roma ya geldiler Petronius Maximus Roma yi koruyacagina istilaci Vandallardan kacmaya calisti Askerlerce imparator ilan edilmesinden 11 hafta sonra Petronius Maximu sehrin disinda bir Romali ayaklanmaci guruhu tarafindan taslanarak olduruldu Kral Genserik ve Vandallar ordusu Roma sehrinde 14 gun kaldi Bu donemde Vandallar sehri sistematik olarak talan ettiler Roma icin kulturel onem tasiyan bircok bina ve hazine bu yagmacilarin eline gecti Ornegin Optimus Maximus Jupiter Tapinaginin altin yaldizli bronzdan yapilmis cati kiremitleri tamamiyla sokuldu Bazi tarihciler Vandallarin 455 te yaptiklari Roma Talanini 410 da Vizigotlarin Roma talani ile karsilastirirlar Cesitli karsilastirmalar yapilmaktadir ama tarihciler icin hangisinin Roma ve Avrupa kulturu icin daha zararli oldugunun tartismasi sonucsuz kalmistir Fakat su gercektir ki Vizigot Roma Talani 4 gun surmus iken 455 te Vandallar Roma Talani 14 gun surmustur Roma talani bittikten sonra Vandallar topladiklari ganimetleri gemilere yukleyerek Roma dan ayrilmislardir Eski Imparatorice Eudoxia Licinia ve kizi prenses Eudocia yi da onlarla birlikte Kartaca ya goturulmuslerdir Eudocia sonradan Kartaca da Hunerik ile evlenmistir KaynakcaOzel Collins Roger 2000 The Cambridge Ancient History Late Antiquity Empire and Successors A D 425 600 Cambridge Cambridge University Press a b c Cameron Averil 2000 The Cambridge Ancient History Late Antiquity Empire and Successors A D 425 600 Cambridge Cambridge University Press GenelProcopius The Vandalic War in The History of the Wars Books III amp IV trans H B Dewing Cambridge Mass 1916 Muhlberger S The Fifth Century Chroniclers Prosper Hydatius and the Gallic Chronicler of 452 Leeds 1990 for Prosper s hagiographic portrayal of Leo Victor of Vita History of the Vandal Persecution trans J Moorhead Liverpool 1992 Ward Perkins B The Fall of Rome and the End of Civilisation Oxford 2005 pp 17 amp 189