SS Kurtuluş, II. Dünya Savaşı'nda Yunanistan'ın Nazi Almanyası'nın işgali altında bulunduğu dönemde bu ülkeye Türkiye'den insani yardım taşınmasında oynadığı rol ile tarihe geçmiş Türk kuru yük gemisi.
SS Kurtuluş | |
Tarihçe | |
---|---|
Türkiye | |
Adı | SS Teşvikiye (1924-1930), SS Bülent (1930-1934), SS Kurtuluş (1934-1942), also see register below |
İnşa eden | Caird & Purdie Shipyard in Barrow-in-Furness, Cumbria, İngiltere |
Denize indirilişi | 1883 |
Hizmet | 1883 |
Hizmet dışı | 20 Ocak 1942 |
Limanı | İstanbul |
Akıbet | 20 Ocak 1942'de Marmara Adası'nda kayalıklara çarparak battı. |
Genel karakteristik | |
Uzunluk | 75,5 m (247 ft 8 in) |
Kapasite | 2.735 |
Kızılay adına Atina'nın Pire limanına beşinci seferini yaparken 20 Şubat 1942 sabahı Marmara Adası'nda kayalıklara çarparak battı. Geminin hikâyesini ve dönemin genel tarihsel çerçevesini konu eden Erhan Cerrahoğlu yapımı belgesel film "Kurtuluş Vapuru Belgeseli" 2006 yılında vizyona girdi.
Gemi
Gemi 1883'te İngiltere'de 76,5 m'lik ve 2.735 kapasiteli bir kuru yük gemisi olarak inşa edildi. Çeşitli isimler ve bandıralar altında hizmet ettikten sonra 1924'te kardeşlerin deniz taşımacılığı şirketi tarafından satın alınarak Türkiye bandıralı ilk gemilerinden biri oldu. Kalkavanlar, gemiyi 1934'te bir başka armatör firma olan kardeşlere sattı ve "Kurtuluş" ismi bu dönemde verildi. Kurtuluş vapuru 1941'de işgal altında büyük açlık yaşayan Yunanistan'a sevkedilecek insani yardımın taşınması için Türk hükûmeti tarafından kiralandı.
Görev
Yunanistan, Nisan 1941'de Nazi Almanyası tarafından işgal edilip Büyük Britanya Deniz Kuvvetlerince ablukaya alınmasından sonra büyük bir açlık yaşamaktaydı. Bu dönem Yunan tarihinde "Büyük Açlık" (Yunanca'da μεγάλος λιμός) olarak geçer. Bu açlık felaketi, dönemin Yunan kaynaklarına göre 70.000 kişinin, çağdaş tarihçi Mark Mazower'e göre ise 300.000 kişinin ölümüne neden oldu. Balık tutmanın dahi yasaklandığı bir ortamda açlıktan ölüm tehlikesi ile karşı karşıya kalmış ada Yunanlarının küçük motorlarla Türkiye'ye geldikleri ve kendilerine yiyecek verildiği Türkiye'nin Batı Anadolu sahil şeridinde yaşlılar tarafından günümüzde de anlatılır.
Bu süreçte Cumhurbaşkanı İsmet İnönü, daha 19 yıl önce bizzat savaştığı Yunanlara her türlü insani yardımın yapılması talimatını veren kararnameyi imzaladı. Büyük Britanya hükûmetinin başlangıçta ablukadan geçiş izni vermekte isteksiz davranmasına rağmen, Türkiye'nin de abluka bölgesi içinde olduğu ve dolayısıyla aynı abluka alanının içinde gıda sevkiyatı yapılabileceği mantığına dayalı bir ara formül bulundu ve nihayet alınan izinle gerekli organizasyon üç ay gibi kısa bir sürede tesis edildi. Türkiye böylece Yunanistan'a yardım eli uzatan ilk ülke oldu.
Kızılay tarafından organize edilen ülke çapında bir kampanya ile toplanan gıdalar İstanbul'a sevkedildi ve büyük Kızılay işaretleri ile boyanmış SS Kurtuluş gemisi tehlikeli sefere hazırlandı. SS Kurtuluş ilk seferine çıkmak için 6 Ekim 1941 tarihinde Karaköy iskelesinden demir aldı. Gıda malzemeleri Pire limanında Kızılhaç'a teslim edildi. Sonraki aylarda Yunanistan'a üç sefer daha yapan SS Kurtuluş, toplam 6.735 ton gıda yardımı taşıdı.
SS Kurtuluş beşinci seferinde, Marmara Adası kuzey sahilinde, açığında fırtınaya yakalanarak kayalıklara çarptı ve 21 Şubat 1942 sabahı battı. 34 kişilik mürettebat karaya çıkarak kurtuldu. Batığın bulunduğu noktanın karşısındaki burun günümüzde, SS Kurtuluş'un hatırasına, Kurtuluş Burnu olarak adlandırılmaktadır.
SS Kurtuluş'un kaybına rağmen, savaş ilerledikçe zorluklarını bizzat yaşamaya başlayan Türkiye yardımlarını sürdürdü. SS Dumlupınar, SS Tunç, SS Konya, SS Güneysu, SS Aksu gemileri 1946'ya kadar Yunanistan'a insani yardım taşıdı. Bunlardan SS Dumlupınar, 13-16 yaşları arasında 1.000 kadar hasta Yunan çocuğu İstanbul'a getirdi ve bu çocuklara savaşın sonuna kadar Türkiye'de bakıldı.
Yıl | Gemiye verilen isim | Bandıra |
1883 | SS Euripides | Yunanistan |
1896 | SS Razeto | İtalya |
1897 | SS Bratia Paramonovi | Rusya |
1901 | SS Cephalonia Vagiano | Yunanistan |
1905 | SS Michael Archangel | Rusya |
1915 | N41 | Rus Donanması |
1918 | SS Michael Archangel | Sırbistan |
1924 | SS Teşvikiye | Türkiye |
1930 | SS Bülent | Türkiye |
1934-1942 | SS Kurtuluş | Türkiye |
Film
Araştırmacı yazar ve film yönetmeni Erhan Cerrahoğlu SS Kurtuluş gemisinin belgeselini hazırlamaya 2005 yazında başladı ve enkazın yeri uzman dalgıç Prof. ve ekibi tarafından tespit edildi.
Sponsorları arasında Kültür ve Turizm Bakanlığı, İstanbul Ticaret Odası ve Olympic Airlines'ın bulunduğu, Çetin Tekindor'un seslendirdiği "Kurtuluş Vapuru Belgeseli" ilk kez vizyona giren görüntüler, İstanbul, Atina ve Marmara Adası'nda, vatandaşlar, Kurtuluş'un kaptanının yakınları ve bu arada Yunan tarihçi ile yapılmış röportajları içermektedir. Film, deniz kirliliği ile ilgili bir araştırma esnasında teknesinin Karadeniz'de alabora olması ile 2006 Nisan'ında ölen Prof. Erdoğan Okuş'a ithaf edilmiştir.
Kurtuluş filminin müziği İzmir Marşıdır.
Dış bağlantılar
- Dimitri Kitsikis, «La famine en Grèce, 1941 1942. Les conséquences politiques»,Revue d'Histoire de la Deuxième Guerre mondiale (Paris), no. 74, Nisan 1969.
- "Kurtuluş vapuru belgeseli", belgesel film, 2006, Yön. Erhan Cerrahoğlu & Prof. Erdoğan Okuş
- Yunanistan tarihi 29 Ağustos 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- KIZILAY BELGELERİ IŞIĞINDA YUNANİSTAN’DA ÖLÜM, AÇLIK, İŞGAL (1939-1949) - Doç. Dr. Ulvi Keser&9 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- &
Dipnotlar
- ^ Mark Mazower (1995). Inside Hitler's Greece: The Experience of Occupation, 1941-44 (İngilizce). Yale University Press.
- ^ Dağınık çeşitli kaynakların yanı sıra, - tarafından yazılmış Rodos'tan Karşıyaka'ya anı-romanında, Marmaris'ten Rodos'a düzenli olarak yapılan gıda yardımının ada halkı için yaktığı anlık umut ışıklarına dramatik tarzda değinilmektedir.
- ^ Procopis Papastratis (1984). British policy towards Greece during the Second World War, 1941-1944 (İngilizce). Londra Ekonomi Okulu.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
SS Kurtulus II Dunya Savasi nda Yunanistan in Nazi Almanyasi nin isgali altinda bulundugu donemde bu ulkeye Turkiye den insani yardim tasinmasinda oynadigi rol ile tarihe gecmis Turk kuru yuk gemisi SS KurtulusTarihceTurkiyeAdiSS Tesvikiye 1924 1930 SS Bulent 1930 1934 SS Kurtulus 1934 1942 also see register belowInsa edenCaird amp Purdie Shipyard in Barrow in Furness Cumbria IngiltereDenize indirilisi1883Hizmet1883Hizmet disi20 Ocak 1942LimaniIstanbulAkibet20 Ocak 1942 de Marmara Adasi nda kayaliklara carparak batti Genel karakteristikUzunluk75 5 m 247 ft 8 in Kapasite2 735 Kizilay adina Atina nin Pire limanina besinci seferini yaparken 20 Subat 1942 sabahi Marmara Adasi nda kayaliklara carparak batti Geminin hikayesini ve donemin genel tarihsel cercevesini konu eden Erhan Cerrahoglu yapimi belgesel film Kurtulus Vapuru Belgeseli 2006 yilinda vizyona girdi GemiGemi 1883 te Ingiltere de 76 5 m lik ve 2 735 kapasiteli bir kuru yuk gemisi olarak insa edildi Cesitli isimler ve bandiralar altinda hizmet ettikten sonra 1924 te kardeslerin deniz tasimaciligi sirketi tarafindan satin alinarak Turkiye bandirali ilk gemilerinden biri oldu Kalkavanlar gemiyi 1934 te bir baska armator firma olan kardeslere satti ve Kurtulus ismi bu donemde verildi Kurtulus vapuru 1941 de isgal altinda buyuk aclik yasayan Yunanistan a sevkedilecek insani yardimin tasinmasi icin Turk hukumeti tarafindan kiralandi GorevYunanistan da Buyuk Aclik Yunanistan Nisan 1941 de Nazi Almanyasi tarafindan isgal edilip Buyuk Britanya Deniz Kuvvetlerince ablukaya alinmasindan sonra buyuk bir aclik yasamaktaydi Bu donem Yunan tarihinde Buyuk Aclik Yunanca da megalos limos olarak gecer Bu aclik felaketi donemin Yunan kaynaklarina gore 70 000 kisinin cagdas tarihci Mark Mazower e gore ise 300 000 kisinin olumune neden oldu Balik tutmanin dahi yasaklandigi bir ortamda acliktan olum tehlikesi ile karsi karsiya kalmis ada Yunanlarinin kucuk motorlarla Turkiye ye geldikleri ve kendilerine yiyecek verildigi Turkiye nin Bati Anadolu sahil seridinde yaslilar tarafindan gunumuzde de anlatilir Bu surecte Cumhurbaskani Ismet Inonu daha 19 yil once bizzat savastigi Yunanlara her turlu insani yardimin yapilmasi talimatini veren kararnameyi imzaladi Buyuk Britanya hukumetinin baslangicta ablukadan gecis izni vermekte isteksiz davranmasina ragmen Turkiye nin de abluka bolgesi icinde oldugu ve dolayisiyla ayni abluka alaninin icinde gida sevkiyati yapilabilecegi mantigina dayali bir ara formul bulundu ve nihayet alinan izinle gerekli organizasyon uc ay gibi kisa bir surede tesis edildi Turkiye boylece Yunanistan a yardim eli uzatan ilk ulke oldu Kizilay tarafindan organize edilen ulke capinda bir kampanya ile toplanan gidalar Istanbul a sevkedildi ve buyuk Kizilay isaretleri ile boyanmis SS Kurtulus gemisi tehlikeli sefere hazirlandi SS Kurtulus ilk seferine cikmak icin 6 Ekim 1941 tarihinde Karakoy iskelesinden demir aldi Gida malzemeleri Pire limaninda Kizilhac a teslim edildi Sonraki aylarda Yunanistan a uc sefer daha yapan SS Kurtulus toplam 6 735 ton gida yardimi tasidi 21 Ocak tarihli donemin unlu gazetelerinden olan Aksam gazetesi ilk sayfasinda yayimlanmis haber SS Kurtulus besinci seferinde Marmara Adasi kuzey sahilinde aciginda firtinaya yakalanarak kayaliklara carpti ve 21 Subat 1942 sabahi batti 34 kisilik murettebat karaya cikarak kurtuldu Batigin bulundugu noktanin karsisindaki burun gunumuzde SS Kurtulus un hatirasina Kurtulus Burnu olarak adlandirilmaktadir SS Kurtulus un kaybina ragmen savas ilerledikce zorluklarini bizzat yasamaya baslayan Turkiye yardimlarini surdurdu SS Dumlupinar SS Tunc SS Konya SS Guneysu SS Aksu gemileri 1946 ya kadar Yunanistan a insani yardim tasidi Bunlardan SS Dumlupinar 13 16 yaslari arasinda 1 000 kadar hasta Yunan cocugu Istanbul a getirdi ve bu cocuklara savasin sonuna kadar Turkiye de bakildi Yil Gemiye verilen isim Bandira1883 SS Euripides Yunanistan1896 SS Razeto Italya1897 SS Bratia Paramonovi Rusya1901 SS Cephalonia Vagiano Yunanistan1905 SS Michael Archangel Rusya1915 N41 Rus Donanmasi1918 SS Michael Archangel Sirbistan1924 SS Tesvikiye Turkiye1930 SS Bulent Turkiye1934 1942 SS Kurtulus TurkiyeFilmArastirmaci yazar ve film yonetmeni Erhan Cerrahoglu SS Kurtulus gemisinin belgeselini hazirlamaya 2005 yazinda basladi ve enkazin yeri uzman dalgic Prof ve ekibi tarafindan tespit edildi Sponsorlari arasinda Kultur ve Turizm Bakanligi Istanbul Ticaret Odasi ve Olympic Airlines in bulundugu Cetin Tekindor un seslendirdigi Kurtulus Vapuru Belgeseli ilk kez vizyona giren goruntuler Istanbul Atina ve Marmara Adasi nda vatandaslar Kurtulus un kaptaninin yakinlari ve bu arada Yunan tarihci ile yapilmis roportajlari icermektedir Film deniz kirliligi ile ilgili bir arastirma esnasinda teknesinin Karadeniz de alabora olmasi ile 2006 Nisan inda olen Prof Erdogan Okus a ithaf edilmistir Kurtulus filminin muzigi Izmir Marsidir Dis baglantilarDimitri Kitsikis La famine en Grece 1941 1942 Les consequences politiques Revue d Histoire de la Deuxieme Guerre mondiale Paris no 74 Nisan 1969 Kurtulus vapuru belgeseli belgesel film 2006 Yon Erhan Cerrahoglu amp Prof Erdogan Okus Yunanistan tarihi 29 Agustos 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde KIZILAY BELGELERI ISIGINDA YUNANISTAN DA OLUM ACLIK ISGAL 1939 1949 Doc Dr Ulvi Keser amp 9 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde amp Dipnotlar Mark Mazower 1995 Inside Hitler s Greece The Experience of Occupation 1941 44 ISBN 0 300 08923 6 Ingilizce Yale University Press Daginik cesitli kaynaklarin yani sira tarafindan yazilmis Rodos tan Karsiyaka ya ani romaninda Marmaris ten Rodos a duzenli olarak yapilan gida yardiminin ada halki icin yaktigi anlik umut isiklarina dramatik tarzda deginilmektedir Procopis Papastratis 1984 British policy towards Greece during the Second World War 1941 1944 ISBN 978 0 521 24342 1 Ingilizce Londra Ekonomi Okulu