Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sadullah Paşa (Osmanlıca: سعد الله پاشا, d. 1838, Erzurum - ö. 1891, Viyana) Ticaret ve Ziraat Nazırlığı görevinde bulunmuş, Tanzimat Döneminin önde gelen Osmanlı devlet adamı, siyasetçi ve diplomat.
Sadullah Paşa | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 1838 Erzurum, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 1891 (53 yaşında) Viyana, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu |
| Meslek | Diplomat, siyasetçi |
Hayatı
Sadullah Paşa 1838 yılında Erzurum'da doğdu. Babası Esad Muhlis Paşa'dır. İlk öğretimini bitirdikten sonra özel olarak Arapça, Farsça ve Fransızca dillerini öğrendi. Fransız ve Doğu edebiyatları üzerine de özel dersler aldı.
1853 yılında devlet hizmetine girdi. Önce "Maliye Varidat Kalemi"nde çalıştı. 1856 yılında Babıali Tercüme Odası'nda görev aldı. 1866'da "Mezahib Kalemi"ne tayin edildi. 1868'de "Şuray-ı Devlet Maarif Dairesi Başmuavini" yapıldı. 1869'da ise "Şuray-ı Devlet" üyeliğine geçirildi. 1870'te ise "Şuray-ı Devlet Baş Katibi" yapıldı. 1871'de "Matbuat Müdürlüğü" üzerinde olarak "Divan-ı Humayun Tercümanlığı"'na geçirildi. 1874'te "Defter-i Hakani" Nazırlığı görevi verildi. 4 Nisan 1876 - 30 Mayıs 1876 tarihleri arasında Ticaret ve Ziraat Nazırı olarak görev yaptı. Daha sonra da V. Murad'ın "Mabeyn Başkatibi" oldu. II. Abdülhamid'in tahta çıkması üzerine Bulgar İsyanlarını araştırmak üzere Filibe'ye gönderilen komisyona başkanlık yapmakla görevlendirildi.
Sultan V. Murad'ı tekrar tahta geçirmek isteyenler arasında bulunduğu iddia edilerek 1877'de Berlin Sefirliğine tayin edildi. Berlin'deyken Ayastefanos Antlaşması ve Berlin Kongresi'nin müzakerelerine katıldı. 1881'de kendine vezirlik payesi verildi. 1882'de Viyana Sefirliğine tayin edildi ve bu görevde dokuz yıl kaldı. Bu görevine devam ederken 1891 yılında, odasında hava gazını açarak intihara teşebbüs etti. Kurtarılmaya çalışılsa da, dört gün hastanede kaldıktan sonra 18 Aralık 1891'de öldü. Sadullah Paşa'nın intiharına, ülkesinin içinde bulunduğu durum karşısında duyduğu üzüntü, çocuklarını görmek için bile İstanbul'a dönmesine izin verilmemesi nedeniyle kapıldığı umutsuzluk ya da Büyükelçilik hizmetindeki kadınlardan biriyle gönül ilişkisinde kadının hamile kalması sonucu ortaya çıkacak rezaletten kurtulmanın yolunu bulamamasının sebebiyet verdiği söylenmektedir.
Cenazesi İstanbul'a getirilerek II. Mahmud Türbesi haziresine defnedilmiştir. 14 yıl ayrı kaldığı eşi Necibe Hanım, Sadullah Paşa'nın öldüğüne inanmadı ve 80 yaşındaki ölümüne kadar, İstanbul'daki yalılarında Sadullah Paşa'nın geri dönmesini bekledi.
Sadullah Paşa'nın oğlu Nusret Ayaşlı'nın eşi Münevver Ayaşlı, kayınpederinin sürgün gibi görevlerinin Mehmed Said Paşa'nın kıskançlığı ve iftirası neticesinde yaşandığını, zira Sadullah Paşa gibi sadık bir devlet adamının Padişah (II. Abdülhamid) ile ters düşmesinin mümkün olamayacağını belirtmiştir. (Münevver Ayaşlı'nın, eşi Nusret Ayaşlı'nın ölümünün ardından, hiç tanımadığı kayınpederi de dahil olmak üzere dönemin ünlü isimleri hakkında kaleme aldığı eser sıklıkla fikir yürütmelere dayanır; Ayaşlı'nın Sadullah Paşa'nın intihar sebebi olarak gösterilen evlilik dışı ilişkisinin de gerçek olamayacağında ısrar ettiği bu kitaptaki iddialar, Sadullah Paşa'nın Galib Bey tarafından yazılmış biyografisini yayınlayan Nazir Akalın tarafından reddedilmiştir.
İstanbul'da Sadullah Paşa'nın yaşamış olduğu Sadullah Paşa Yalısı Boğaziçi'nin en gözde yalılarından biridir.
Eserleri
Sadullah Paşa edebiyatla da uğraşmıştır. Şair olarak Alphonse de Lamartine'in şiirlerini Türkçeye çevirmiş ve bunlardan "Göl" adlı eser edebi çevirilerden en başarılarından olduğu belirtilmiştir. İki şiiri de basılmıştır. Ayrıca bazı nazım eserleri de vardır.
Kaynakça
- Özel
- ^ a b c Akyüz, Kenan (1953). Batı Tesirinde Türk Şiiri (4. Baskı, 1982 bas.). İstanbul: İnkılap Kitabevi. ss. 27-75.
- ^ a b c d Şimşek, Mahmut Sami (2013). İstanbul'un 100 Yalısı. İstanbul: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş. Yayınları. s. 184. ISBN .
- ^ Akyıldız, Ali (2011). Sürgün Sefir Sadullah Paşa. İş Bankası Kültür Yayınları. s. 144-146.
- ^ Akyıldız, Ali (2011). Sürgün Sefir Sadullah Paşa. İş Bankası Kültür Yayınları. ss. 147-149.
- ^ Ayaşlı, Münevver (1973). İşittiklerim... Gördüklerim... Bildiklerim... İstanbul: Güryay Matbaacılık.
- ^ Mehmed Galip Bey (2003). Akalın, Nazir (Ed.). Sadullah Paşa Yahud Mezardan Nida. İstanbul: Dergah Yayınları.
- Genel
- Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (1950), "Viyana Büyükelçisi Vezir Sadullah Paşa'nın İntiharına Dair", Belleten 1950 say.410-479 TDK.
- Ebuziya Tevfik (1913) "Numune-yi Edebiyat-i Osmaniye, İstanbul (Osmanlıca)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sadullah Pasa Osmanlica سعد الله پاشا d 1838 Erzurum o 1891 Viyana Ticaret ve Ziraat Nazirligi gorevinde bulunmus Tanzimat Doneminin onde gelen Osmanli devlet adami siyasetci ve diplomat Sadullah PasaDogum1838 Erzurum Osmanli ImparatorluguOlum1891 53 yasinda Viyana Avusturya Macaristan ImparatorluguMeslekDiplomat siyasetciHayatiSadullah Pasa 1838 yilinda Erzurum da dogdu Babasi Esad Muhlis Pasa dir Ilk ogretimini bitirdikten sonra ozel olarak Arapca Farsca ve Fransizca dillerini ogrendi Fransiz ve Dogu edebiyatlari uzerine de ozel dersler aldi 1853 yilinda devlet hizmetine girdi Once Maliye Varidat Kalemi nde calisti 1856 yilinda Babiali Tercume Odasi nda gorev aldi 1866 da Mezahib Kalemi ne tayin edildi 1868 de Suray i Devlet Maarif Dairesi Basmuavini yapildi 1869 da ise Suray i Devlet uyeligine gecirildi 1870 te ise Suray i Devlet Bas Katibi yapildi 1871 de Matbuat Mudurlugu uzerinde olarak Divan i Humayun Tercumanligi na gecirildi 1874 te Defter i Hakani Nazirligi gorevi verildi 4 Nisan 1876 30 Mayis 1876 tarihleri arasinda Ticaret ve Ziraat Naziri olarak gorev yapti Daha sonra da V Murad in Mabeyn Baskatibi oldu II Abdulhamid in tahta cikmasi uzerine Bulgar Isyanlarini arastirmak uzere Filibe ye gonderilen komisyona baskanlik yapmakla gorevlendirildi Sultan V Murad i tekrar tahta gecirmek isteyenler arasinda bulundugu iddia edilerek 1877 de Berlin Sefirligine tayin edildi Berlin deyken Ayastefanos Antlasmasi ve Berlin Kongresi nin muzakerelerine katildi 1881 de kendine vezirlik payesi verildi 1882 de Viyana Sefirligine tayin edildi ve bu gorevde dokuz yil kaldi Bu gorevine devam ederken 1891 yilinda odasinda hava gazini acarak intihara tesebbus etti Kurtarilmaya calisilsa da dort gun hastanede kaldiktan sonra 18 Aralik 1891 de oldu Sadullah Pasa nin intiharina ulkesinin icinde bulundugu durum karsisinda duydugu uzuntu cocuklarini gormek icin bile Istanbul a donmesine izin verilmemesi nedeniyle kapildigi umutsuzluk ya da Buyukelcilik hizmetindeki kadinlardan biriyle gonul iliskisinde kadinin hamile kalmasi sonucu ortaya cikacak rezaletten kurtulmanin yolunu bulamamasinin sebebiyet verdigi soylenmektedir Sadullah Pasa nin II Mahmud Turbesi haziresinde bulunan anit mezari Istanbul Cenazesi Istanbul a getirilerek II Mahmud Turbesi haziresine defnedilmistir 14 yil ayri kaldigi esi Necibe Hanim Sadullah Pasa nin oldugune inanmadi ve 80 yasindaki olumune kadar Istanbul daki yalilarinda Sadullah Pasa nin geri donmesini bekledi Sadullah Pasa nin oglu Nusret Ayasli nin esi Munevver Ayasli kayinpederinin surgun gibi gorevlerinin Mehmed Said Pasa nin kiskancligi ve iftirasi neticesinde yasandigini zira Sadullah Pasa gibi sadik bir devlet adaminin Padisah II Abdulhamid ile ters dusmesinin mumkun olamayacagini belirtmistir Munevver Ayasli nin esi Nusret Ayasli nin olumunun ardindan hic tanimadigi kayinpederi de dahil olmak uzere donemin unlu isimleri hakkinda kaleme aldigi eser siklikla fikir yurutmelere dayanir Ayasli nin Sadullah Pasa nin intihar sebebi olarak gosterilen evlilik disi iliskisinin de gercek olamayacaginda israr ettigi bu kitaptaki iddialar Sadullah Pasa nin Galib Bey tarafindan yazilmis biyografisini yayinlayan Nazir Akalin tarafindan reddedilmistir Istanbul da Sadullah Pasa nin yasamis oldugu Sadullah Pasa Yalisi Bogazici nin en gozde yalilarindan biridir EserleriSadullah Pasa edebiyatla da ugrasmistir Sair olarak Alphonse de Lamartine in siirlerini Turkceye cevirmis ve bunlardan Gol adli eser edebi cevirilerden en basarilarindan oldugu belirtilmistir Iki siiri de basilmistir Ayrica bazi nazim eserleri de vardir KaynakcaOzel a b c Akyuz Kenan 1953 Bati Tesirinde Turk Siiri 4 Baski 1982 bas Istanbul Inkilap Kitabevi ss 27 75 a b c d Simsek Mahmut Sami 2013 Istanbul un 100 Yalisi Istanbul Istanbul Buyuksehir Belediyesi Kultur A S Yayinlari s 184 ISBN 978 605 9492 52 2 erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim Akyildiz Ali 2011 Surgun Sefir Sadullah Pasa Is Bankasi Kultur Yayinlari s 144 146 Akyildiz Ali 2011 Surgun Sefir Sadullah Pasa Is Bankasi Kultur Yayinlari ss 147 149 Ayasli Munevver 1973 Isittiklerim Gorduklerim Bildiklerim Istanbul Guryay Matbaacilik Mehmed Galip Bey 2003 Akalin Nazir Ed Sadullah Pasa Yahud Mezardan Nida Istanbul Dergah Yayinlari GenelUzuncarsili Ismail Hakki 1950 Viyana Buyukelcisi Vezir Sadullah Pasa nin Intiharina Dair Belleten 1950 say 410 479 TDK Ebuziya Tevfik 1913 Numune yi Edebiyat i Osmaniye Istanbul Osmanlica