Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İbrahim Sadun Aren (d. 1922, Erzurum – ö. 8 Mart 2008, Ankara), Türk iktisat profesörü ve siyaset adamı.
Hayatı
Gençliği
Sadun Aren, 1922 yılında doğdu. Annesi, Mevlevi tarikatına mensup olduğu için çocukken Kuran öğrensin diye onu mahalle mektebine gönderdi. Kendi söylemiyle 'ilk toplumsal eylemini' 16 yaşında yaptı;
| “ | 1938'de Eskişehir'de lise 10. sınıftaydım. Atatürk öldü. Arkadaşlarla 'Ne yapalım' diye düşündük. Kahvelerde plaklar, şarkılar çalıyordu. 'Önce bunları susturalım' dedik, kimse itiraz etmedi, yayını kestiler. Sonra sinemalara gidip herkesi dışarıya çıkardık. | „ |
1940'ta 'ni, 1944'te Siyasal Bilgiler Okulu'nu bitirdi. 1945'te aynı okulda asistan, 1950'de doçent oldu. 1951'de İngiltere'ye gönderildi. 1956'da ülkeye dönünce siyasi bir davadan yargılandı ve beraat etti. 1957'de profesör oldu. Eylül 1960'ta Devlet Planlama Teşkilatı'nda danışmanlığa getirildi. 1962'ye kadar bu görevde kaldı. 'nin kurucuları arasında yer aldı.
Türkiye İşçi Partisi yılları
Sadun Aren, TİP'in kuruluşuyla birlikte Parti'ye girdi ve Parti yönetiminde görev aldı.
TİP, 1965 seçimlerinde yüzde 3 oy oranıyla TBMM'de 14 Milletvekilliği ve bir Senatörlük sandalyesi kazandı. Prof. Aren, Mehmet Ali Aybar ve Çetin Altan ile birlikte İstanbul'dan Milletvekili oldu. 1965 seçimlerinde uygulanan "Milli Bakiye Sistemi" sayesinde Meclise 14 milletvekiliyle giren TİP, parlamentoda güçlü bir muhalefet sergiledi. Çetin Altan'ın TBMM'de "Nâzım Hikmet, Türkiye'nin en büyük şairidir" demesi üzerine çıkan kavgada, Sadun Aren ve Çetin Altan Meclis çatısı altında Adalet Partisi'ne üye Milletvekillerinin linç girişimine maruz kaldılar.
1968'de Sovyetler Birliği, Varşova Paktı'ndan kopmaya çalışan Çekoslovakya'yı tanklarıyla işgal etti. Çekoslovakya'da Prag Baharı diye adlandırılan bağımsızlık arayışının askeri yöntemlerle bastırılması, dünyadaki pek çok sosyalist partide olduğu gibi TİP içinde de bölünmelere yol açtı. Özgürlükçü ve bağımsızlık yanlısı Mehmet Ali Aybar işgali kınarken, TİP'in etkili isimleri olan Behice Boran ve Sadun Aren işgali olumlu karşıladılar.
1968 yılından itibaren Aybar'ın dile getirdiği "Türkiye’ye has sosyalizm" söylemi, Prof. Aren'in de içinde olduğu bir grup partili tarafından ideolojik sapma olarak görüldü. Bu grup çevresinde bir araya geldi. Dergi çevresinde yürütülen mücadele sonunda Mehmet Ali Aybar TİP'den istifa etmek zorunda kaldı. Yapılan Genel Kurul sonrası TİP’in Genel Başkanlığına Sadun Aren'in de desteklediği Behice Boran getirildi. "Boran-Aren Dönemi" olarak da anılan bu evre, TİP'in çeşitli engellemelerle karşılaştığı ve iç bölünmeler yaşadığı bir dönemdir.
12 Mart dönemi
Aren, 12 Mart askerî darbesinden sonra gözaltına alınarak Yıldırım Bölge'ye götürüldü. Bir hafta sonra çıkarıldığı mahkemece tutuklanarak Mamak Askeri Cezaevi'ne gönderildi. Tutukluyken mide kanaması geçirerek Gülhane Askeri Tıp Akademisi'ne kaldırıldı. Bu arada TCK'nın 141/1 maddesi gereği yargılandığı dava da sürmekteydi. 1972'de dava karara bağlandı ve 12 yıl 5 ay ağır hapis cezasına çarptırıldı. Türkiye İşçi Partisi yöneticisi diğer arkadaşlarıyla birlikte cezasının geri kalan kısmını çekmek üzere Niğde Cezaevi'ne gönderildi. 1974'te çıkan genel aftan yararlanarak tahliye oldu. Cezaevindeyken Marksizm ve üniversitede okutulan ekonomiyi anlatan bir kitap üzerinde çalışmaya başladı. Bu kitap daha sonraki tutuklanması için gerekçe oldu.
1974 affıyla serbest bırakıldıktan sonra DİSK'te görev aldı. Bu dönemde Politika gazetesinde yazdı.
12 Eylül darbesi
Sadun Aren 12 Eylül döneminde, önce ders notları (Marksist içerikli denilerek) sonra DİSK'te görev alması nedeniyle tutuklandı. 1984'te tahliye oldu.
Tahliyesinden sonra yeniden fakülteye dönmesine izin verilmedi. Çeşitli konferanslara ve seminerlere katıldı. 1976'da İstanbul'a giderek DİSK'e danışman oldu. 1977’de yeniden Ankara'ya döndü. Yeni kurulan DİSK Araştırma Enstitüsü'nün başına geçti. 12 Eylül 1980 darbesi ile enstitü kapanana kadar bu görevi yürüttü.
Sadun Aren, Nisan 1981'de tekrar gözaltına alınarak 1. Şube'ye götürüldü. 15 gün burada kaldıktan sonra önce İstanbul Metris'e, oradan Selimiye Cezaevi'ne gönderildi, çıktığı mahkemece tahliye edildi. 1982'de yeniden tutuklandı ve Mamak Askeri Cezaevi'ne gönderildi. Buradan da avukatlarının talebi üzerine kendi durumundaki tutukluların bulunduğu Dil Okulu'na gönderildi. Niğde Cezaevi'nde yazdığı kitabı nedeniyle açılan davadan beraat etti ancak DİSK davası sürdüğünden yeniden Metris Cezaevi'ne gönderildi. 1984 yılında diğer DİSK davası sanıkları ile birlikte tahliye edildi. Bu arada Türkiye Barış Derneği dolayısıyla da hakkında dava açıldı ancak o davadan beraat etti.
90'lar ve yeniden siyasal mücadele
Sadun Aren, 1991'de Sosyalist Birlik Partisi'nin Genel Başkanlığına seçildi. Daha sonra Birleşik Sosyalist Parti (BSP) Genel Başkanlığını sürdürdü. 8 Mart 2008'de Ankara'da hayata veda eden Aren, öldüğünde de Özgürlük ve Dayanışma Partisi'nin (ÖDP) Onursal Genel Başkanı ve Türkiye İnsan Hakları Kurumu Vakfı (TİHAK) Kurucu Üyesiydi.
Aren'in ekonomi ile ilgili çeşitli kitap ve makaleleri ve TİP'i anlatan kitapları vardır. Bunların yanında Mahir Çayan, kendisi kaleme aldığı "Aren Oportünizminin Niteliği" adlı yazısında Sadun Aren'i eleştirmiştir. Sadun Aren 2008 yılında Ankara'da hayatını kaybetti. Mezarı Ankara'dadır.
Eserleri
|
|
Kaynakça
- ^ Başaran, Rıfat (9 Mart 2008). "Eski tüfeklerden Sadun Aren öldü". Radikal. 30 Aralık 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Aralık 2013.
- ^ Koç, Yıldırım (26 Kasım 2011). . Aydınlık. 30 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2013.
- ^ Kahraman, Hasan Bülent (15 Mart 2008). . Sabah. 30 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2013.
- ^ Karaca, Ekin. "Sadun Aren'in Özgeçmişi". Bianet. 31 Aralık 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Aralık 2013.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ibrahim Sadun Aren d 1922 Erzurum o 8 Mart 2008 Ankara Turk iktisat profesoru ve siyaset adami S ArenHayatiGencligi Sadun Aren 1922 yilinda dogdu Annesi Mevlevi tarikatina mensup oldugu icin cocukken Kuran ogrensin diye onu mahalle mektebine gonderdi Kendi soylemiyle ilk toplumsal eylemini 16 yasinda yapti 1938 de Eskisehir de lise 10 siniftaydim Ataturk oldu Arkadaslarla Ne yapalim diye dusunduk Kahvelerde plaklar sarkilar caliyordu Once bunlari susturalim dedik kimse itiraz etmedi yayini kestiler Sonra sinemalara gidip herkesi disariya cikardik 1940 ta ni 1944 te Siyasal Bilgiler Okulu nu bitirdi 1945 te ayni okulda asistan 1950 de docent oldu 1951 de Ingiltere ye gonderildi 1956 da ulkeye donunce siyasi bir davadan yargilandi ve beraat etti 1957 de profesor oldu Eylul 1960 ta Devlet Planlama Teskilati nda danismanliga getirildi 1962 ye kadar bu gorevde kaldi nin kuruculari arasinda yer aldi Turkiye Isci Partisi yillari Sadun Aren TIP in kurulusuyla birlikte Parti ye girdi ve Parti yonetiminde gorev aldi TIP 1965 secimlerinde yuzde 3 oy oraniyla TBMM de 14 Milletvekilligi ve bir Senatorluk sandalyesi kazandi Prof Aren Mehmet Ali Aybar ve Cetin Altan ile birlikte Istanbul dan Milletvekili oldu 1965 secimlerinde uygulanan Milli Bakiye Sistemi sayesinde Meclise 14 milletvekiliyle giren TIP parlamentoda guclu bir muhalefet sergiledi Cetin Altan in TBMM de Nazim Hikmet Turkiye nin en buyuk sairidir demesi uzerine cikan kavgada Sadun Aren ve Cetin Altan Meclis catisi altinda Adalet Partisi ne uye Milletvekillerinin linc girisimine maruz kaldilar 1968 de Sovyetler Birligi Varsova Pakti ndan kopmaya calisan Cekoslovakya yi tanklariyla isgal etti Cekoslovakya da Prag Bahari diye adlandirilan bagimsizlik arayisinin askeri yontemlerle bastirilmasi dunyadaki pek cok sosyalist partide oldugu gibi TIP icinde de bolunmelere yol acti Ozgurlukcu ve bagimsizlik yanlisi Mehmet Ali Aybar isgali kinarken TIP in etkili isimleri olan Behice Boran ve Sadun Aren isgali olumlu karsiladilar 1968 yilindan itibaren Aybar in dile getirdigi Turkiye ye has sosyalizm soylemi Prof Aren in de icinde oldugu bir grup partili tarafindan ideolojik sapma olarak goruldu Bu grup cevresinde bir araya geldi Dergi cevresinde yurutulen mucadele sonunda Mehmet Ali Aybar TIP den istifa etmek zorunda kaldi Yapilan Genel Kurul sonrasi TIP in Genel Baskanligina Sadun Aren in de destekledigi Behice Boran getirildi Boran Aren Donemi olarak da anilan bu evre TIP in cesitli engellemelerle karsilastigi ve ic bolunmeler yasadigi bir donemdir 12 Mart donemi Aren 12 Mart askeri darbesinden sonra gozaltina alinarak Yildirim Bolge ye goturuldu Bir hafta sonra cikarildigi mahkemece tutuklanarak Mamak Askeri Cezaevi ne gonderildi Tutukluyken mide kanamasi gecirerek Gulhane Askeri Tip Akademisi ne kaldirildi Bu arada TCK nin 141 1 maddesi geregi yargilandigi dava da surmekteydi 1972 de dava karara baglandi ve 12 yil 5 ay agir hapis cezasina carptirildi Turkiye Isci Partisi yoneticisi diger arkadaslariyla birlikte cezasinin geri kalan kismini cekmek uzere Nigde Cezaevi ne gonderildi 1974 te cikan genel aftan yararlanarak tahliye oldu Cezaevindeyken Marksizm ve universitede okutulan ekonomiyi anlatan bir kitap uzerinde calismaya basladi Bu kitap daha sonraki tutuklanmasi icin gerekce oldu 1974 affiyla serbest birakildiktan sonra DISK te gorev aldi Bu donemde Politika gazetesinde yazdi 12 Eylul darbesi Sadun Aren 12 Eylul doneminde once ders notlari Marksist icerikli denilerek sonra DISK te gorev almasi nedeniyle tutuklandi 1984 te tahliye oldu Tahliyesinden sonra yeniden fakulteye donmesine izin verilmedi Cesitli konferanslara ve seminerlere katildi 1976 da Istanbul a giderek DISK e danisman oldu 1977 de yeniden Ankara ya dondu Yeni kurulan DISK Arastirma Enstitusu nun basina gecti 12 Eylul 1980 darbesi ile enstitu kapanana kadar bu gorevi yuruttu Sadun Aren Nisan 1981 de tekrar gozaltina alinarak 1 Sube ye goturuldu 15 gun burada kaldiktan sonra once Istanbul Metris e oradan Selimiye Cezaevi ne gonderildi ciktigi mahkemece tahliye edildi 1982 de yeniden tutuklandi ve Mamak Askeri Cezaevi ne gonderildi Buradan da avukatlarinin talebi uzerine kendi durumundaki tutuklularin bulundugu Dil Okulu na gonderildi Nigde Cezaevi nde yazdigi kitabi nedeniyle acilan davadan beraat etti ancak DISK davasi surdugunden yeniden Metris Cezaevi ne gonderildi 1984 yilinda diger DISK davasi saniklari ile birlikte tahliye edildi Bu arada Turkiye Baris Dernegi dolayisiyla da hakkinda dava acildi ancak o davadan beraat etti 90 lar ve yeniden siyasal mucadele Sadun Aren 1991 de Sosyalist Birlik Partisi nin Genel Baskanligina secildi Daha sonra Birlesik Sosyalist Parti BSP Genel Baskanligini surdurdu 8 Mart 2008 de Ankara da hayata veda eden Aren oldugunde de Ozgurluk ve Dayanisma Partisi nin ODP Onursal Genel Baskani ve Turkiye Insan Haklari Kurumu Vakfi TIHAK Kurucu Uyesiydi Aren in ekonomi ile ilgili cesitli kitap ve makaleleri ve TIP i anlatan kitaplari vardir Bunlarin yaninda Mahir Cayan kendisi kaleme aldigi Aren Oportunizminin Niteligi adli yazisinda Sadun Aren i elestirmistir Sadun Aren 2008 yilinda Ankara da hayatini kaybetti Mezari Ankara dadir EserleriSosyalizmin Yeni Yolu Istihdam Para ve Iktisadi Politika 100 Soruda Ekonomi El Kitabi 100 Soruda Para ve Para Politikasi Puslu Camin Arkasindan Bir Donemden Yazilar 1980 1988 Ekonomi Dersleri Yeni Sag Yeni Aldatmaca karma kitap TIP Olayi 1961 1971 Kaynakca Basaran Rifat 9 Mart 2008 Eski tufeklerden Sadun Aren oldu Radikal 30 Aralik 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Aralik 2013 Koc Yildirim 26 Kasim 2011 Aydinlik 30 Aralik 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Aralik 2013 Kahraman Hasan Bulent 15 Mart 2008 Sabah 30 Aralik 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Aralik 2013 Karaca Ekin Sadun Aren in Ozgecmisi Bianet 31 Aralik 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Aralik 2013