Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Samsat Höyük, Adıyaman ili, Samsat ilçesi hemen kuzeydoğusunda, günümüzde Atatürk Baraj Gölü altında kalmış olan bir höyüktür. Baraj gölü suları altında kalmasından önce Fırat kıyısından 700 metre içeride olmasına karşın iskan edildiği dönemde hemen nehrin kıyısındaydı. Yüksek bir höyük sayılabilecek olan Samsat Höyük, ova seviyesinden 37-40 metre yükseklikte olup taban alanı 500 x 350 metre kadardır. En dik yamacı doğu yamacı, en düşük eğimli yamacı ise güneybatıya bakan yamacıdır. Adı, Klasik Çağ kaynaklarında Samosate, Samosatum, İslami Dönem kaynaklarında ise Semisat,Sumaisat olarak geçmektedir. Yer olarak, Fırat'ın oldukça geniş, dolayısıyla sığ olduğu bir kesimdedir. Yerleşim olarak ise höyük, teras ve alt şehirden oluşmaktadır. Samsat Höyük, taşıdığı öneme karşın yeterince kazı çalışmaları yapılamadan baraj gölü altında kalıp yok olmuş bir arkeolojik yerleşimdir.
| Arkeolojik Höyük | |
| Adı: | Samsat Höyük |
| il: | Adıyaman |
| İlçe: | Samsat |
| Köy: | Samsat |
| Türü: | Höyük |
| Tahribat: | |
| Tescil durumu: | |
| Tescil No ve derece: | |
| Tescil tarihi: | |
| Araştırma yöntemi | Kazı |
Kazılar
Höyükte ilk kazılar T. Goell başkanlığında 1964 ve 1967 yıllarında yapılmıştı. Aslında yerleşme, bu kazılardan önce de biliniyordu ve ünlüydü. Daha sonra Karakaya ve Atatürk Barajları su toplama sahası içinde kalacak olan arkeolojik yerleşimleri saptamaya ve kurtarmaya yönelik olan kapsamında, 1977 yılında Prof. Dr. Mehmet Özdoğan başkanlığında yüzey araştırmaları yapılmıştır. Bu araştırmalarda yerleşimin Halaf Dönemi'nden Osmanlı Dönemi'ne kadar sürekli olarak iskan edildiği sonucuna varılmıştır. Hemen ertesi sene, 1978 yılında başlayan kazı çalışmaları, 1980 yılı hariç olmak üzere 1987 yılına kadar Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi'nden Prof. Dr. Nimet Özgüç başkanlığındaki ekip tarafından yürütülmüştür. Çok geniş bir alana yayılan bu kazı çalışmaları, aşağı şehir ve onu çevreleyen surlar da dahil olmak üzere 7 kesimde sürdürülmüştür.
Tabakalanma
Yerleşimdeki saptanabilen yapı katıları şu şekildedir,
- I.-III. yapı katları: Orta Çağ
- IV. yapı katı, Roma Dönemi
- V.-VI. yapı katları, Helenistik Dönem (MÖ 4. yüzyıl)
- VII. yapı katı, Yeni Babil Dönemi (MÖ 6. yüzyıl)
- VIII.-XI. yapı katları, Demir Çağı
- XII.-XIII. yapı katları, Son Tunç Çağı - Orta Tunç Çağı
- XIV. yapı katı, MÖ 18. yüzyıl
- XV. yapı katı, MÖ 19. yüzyıl
- XVI-XIX. yapı katları, İlk Tunç Çağı
- XX. yapı katı, 'dan İlk Tunç Çağı'na geçiş
- XXI.-XXVII. yapı katları, Kalkolitik Çağ
Buluntular
Orta Çağ'ın geç evrelerine tarihlenen tabakalardaki kazılarda MS 12. – 13. yüzyıllara ait tanımlanmıştır. Bunlardan Selçuklu sultanlarından (1192-1195), Ala el-Din Keykübad'ın, (1219-1236), II. Gıyaseddin Keyhusrev'in (1236-1246), 'ın (1257-1264) sikkeleri yanı sıra Selahaddin Eyyubi'nin (1170-1193) Harran'da basılmış sikkesi sayılabilir.
Aşağı şehir II. katında bulunan ayaklı kadehler, bardak ve kaselerden oluşan cam eşya koleksiyonu oldukça zengindir. Diğer buluntular arasında kandiller, fildişi bir tarak, koku şişesi, pişmiş toprak kandiller, kemik kaşıklar, yaprak şeklinde mermer aplik ve sikkeler sayılabilir.
Sağlam bir Bizans suru üzerine kurulmuş Selçuklu Dönemi surları sağlam korunmuştur. Bu surlardaki kazılarda kireçtaşı üzerine çalışılmış, usta bir hattatın elinden çıkmış olan kitabe, Diyarbekr Şahı Karaaslan'a aittir.
Sarayın merkez avlusu olduğu düşünülen bölümü 14,65 X 20,55 metre ölçülerinde olup mozaik köşelidir.
İslam Dönemi'ne ait 1,8 metre çapındaki bir kuyuya atılmış beş kişinin iskeletleri bulunmuştur. En altta yüzükoyun yatan iskeletin boyun hizasında Abbasi Dönemi'nden beş altın sikke ve gümüş sikkeler vardır. Altın sikkelerden biri (766 – 709), ikisi ise Mütevekkil'e (822 – 861) aittir.
Değerlendirme
Tarihteki önemi Kommagene Krallığı'nın başketi olmasıdır. Dolayısıyla özellikle Helenistik Dönem krallıklarından biri olan Kommagene Kralı döneminde (MÖ 69 – 34) birçok kervan yolunun kesiştiği bir ticaret merkeziydi. Bu konumu nedeniyle birçok akının hedefi olarak istilalara uğramıştır. Bu istilalar içinde Hitit, Hurri, Asur, Urartu, Babil, Arami, Med, I. Pers İmparatorluğu, Grek, Roma, Bizans, Ermeni, Haçlı, Emevi, Abbasi, Selçuklu, Artuklu (1097-98), Eyyubi, Moğol ve Memluk sayılabilir.
Kaynakça
- ^ a b Prof. Dr. Gönül Öney, 1978 – 79 ve 1981 Yılı Samsat Kazılarında Bulunan İslam Devri Buluntularıyla İlgili İlk Haber 3 Mart 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Sh.: 71
- ^ "TAY – Yerleşme Ayrıntıları". 3 Mart 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Mart 2012.
- ^ a b c "TAY – Yerleşme Dönem Ayrıntıları". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Mart 2012.
- ^ Nimet Özgüç, 1985 Yılında Yapılmış Olan Samsat Kazılarının Sonuçları' – 8. Kazı Sonuçları Toplantısı (1986) Sh.: 297
- ^ Nimet Özgüç, 8. Kazı Sonuçları Toplantısı, Sh.: 298
- ^ Nimet Özgüç, 7. Kazı Sonuçları Toplantısı, Sh.: 227
- ^ Nimet Özgüç, Samsat Kazıları 1982' – 5. Kazı Sonuçları Toplantısı (1983) Sh.: 111
- ^ Nimet Özgüç, Samsat 1984 Yılı Kazıları, 7. Kazı Sonuçları Toplantısı (1985) Sh.: 224
- ^ Nimet Özgüç, 7. Kazı Sonuçları Toplantısı (1985) Sh.: 226
- ^ 10 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2012.
- ^ Gönül Öney, Sh.: 72
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Samsat Hoyuk Adiyaman ili Samsat ilcesi hemen kuzeydogusunda gunumuzde Ataturk Baraj Golu altinda kalmis olan bir hoyuktur Baraj golu sulari altinda kalmasindan once Firat kiyisindan 700 metre iceride olmasina karsin iskan edildigi donemde hemen nehrin kiyisindaydi Yuksek bir hoyuk sayilabilecek olan Samsat Hoyuk ova seviyesinden 37 40 metre yukseklikte olup taban alani 500 x 350 metre kadardir En dik yamaci dogu yamaci en dusuk egimli yamaci ise guneybatiya bakan yamacidir Adi Klasik Cag kaynaklarinda Samosate Samosatum Islami Donem kaynaklarinda ise Semisat Sumaisat olarak gecmektedir Yer olarak Firat in oldukca genis dolayisiyla sig oldugu bir kesimdedir Yerlesim olarak ise hoyuk teras ve alt sehirden olusmaktadir Samsat Hoyuk tasidigi oneme karsin yeterince kazi calismalari yapilamadan baraj golu altinda kalip yok olmus bir arkeolojik yerlesimdir Arkeolojik HoyukAdi Samsat Hoyukil AdiyamanIlce SamsatKoy SamsatTuru HoyukTahribat Tescil durumu Tescil No ve derece Tescil tarihi Arastirma yontemi KaziKazilarHoyukte ilk kazilar T Goell baskanliginda 1964 ve 1967 yillarinda yapilmisti Aslinda yerlesme bu kazilardan once de biliniyordu ve unluydu Daha sonra Karakaya ve Ataturk Barajlari su toplama sahasi icinde kalacak olan arkeolojik yerlesimleri saptamaya ve kurtarmaya yonelik olan kapsaminda 1977 yilinda Prof Dr Mehmet Ozdogan baskanliginda yuzey arastirmalari yapilmistir Bu arastirmalarda yerlesimin Halaf Donemi nden Osmanli Donemi ne kadar surekli olarak iskan edildigi sonucuna varilmistir Hemen ertesi sene 1978 yilinda baslayan kazi calismalari 1980 yili haric olmak uzere 1987 yilina kadar Ankara Universitesi Dil ve Tarih Cografya Fakultesi nden Prof Dr Nimet Ozguc baskanligindaki ekip tarafindan yurutulmustur Cok genis bir alana yayilan bu kazi calismalari asagi sehir ve onu cevreleyen surlar da dahil olmak uzere 7 kesimde surdurulmustur TabakalanmaYerlesimdeki saptanabilen yapi katilari su sekildedir I III yapi katlari Orta Cag IV yapi kati Roma Donemi V VI yapi katlari Helenistik Donem MO 4 yuzyil VII yapi kati Yeni Babil Donemi MO 6 yuzyil VIII XI yapi katlari Demir Cagi XII XIII yapi katlari Son Tunc Cagi Orta Tunc Cagi XIV yapi kati MO 18 yuzyil XV yapi kati MO 19 yuzyil XVI XIX yapi katlari Ilk Tunc Cagi XX yapi kati dan Ilk Tunc Cagi na gecis XXI XXVII yapi katlari Kalkolitik CagBuluntularOrta Cag in gec evrelerine tarihlenen tabakalardaki kazilarda MS 12 13 yuzyillara ait tanimlanmistir Bunlardan Selcuklu sultanlarindan 1192 1195 Ala el Din Keykubad in 1219 1236 II Giyaseddin Keyhusrev in 1236 1246 in 1257 1264 sikkeleri yani sira Selahaddin Eyyubi nin 1170 1193 Harran da basilmis sikkesi sayilabilir Asagi sehir II katinda bulunan ayakli kadehler bardak ve kaselerden olusan cam esya koleksiyonu oldukca zengindir Diger buluntular arasinda kandiller fildisi bir tarak koku sisesi pismis toprak kandiller kemik kasiklar yaprak seklinde mermer aplik ve sikkeler sayilabilir Saglam bir Bizans suru uzerine kurulmus Selcuklu Donemi surlari saglam korunmustur Bu surlardaki kazilarda kirectasi uzerine calisilmis usta bir hattatin elinden cikmis olan kitabe Diyarbekr Sahi Karaaslan a aittir Sarayin merkez avlusu oldugu dusunulen bolumu 14 65 X 20 55 metre olculerinde olup mozaik koselidir Islam Donemi ne ait 1 8 metre capindaki bir kuyuya atilmis bes kisinin iskeletleri bulunmustur En altta yuzukoyun yatan iskeletin boyun hizasinda Abbasi Donemi nden bes altin sikke ve gumus sikkeler vardir Altin sikkelerden biri 766 709 ikisi ise Mutevekkil e 822 861 aittir DegerlendirmeTarihteki onemi Kommagene Kralligi nin basketi olmasidir Dolayisiyla ozellikle Helenistik Donem kralliklarindan biri olan Kommagene Krali doneminde MO 69 34 bircok kervan yolunun kesistigi bir ticaret merkeziydi Bu konumu nedeniyle bircok akinin hedefi olarak istilalara ugramistir Bu istilalar icinde Hitit Hurri Asur Urartu Babil Arami Med I Pers Imparatorlugu Grek Roma Bizans Ermeni Hacli Emevi Abbasi Selcuklu Artuklu 1097 98 Eyyubi Mogol ve Memluk sayilabilir Kaynakca a b Prof Dr Gonul Oney 1978 79 ve 1981 Yili Samsat Kazilarinda Bulunan Islam Devri Buluntulariyla Ilgili Ilk Haber 3 Mart 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Sh 71 TAY Yerlesme Ayrintilari 3 Mart 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Mart 2012 a b c TAY Yerlesme Donem Ayrintilari 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Mart 2012 Nimet Ozguc 1985 Yilinda Yapilmis Olan Samsat Kazilarinin Sonuclari 8 Kazi Sonuclari Toplantisi 1986 Sh 297 Nimet Ozguc 8 Kazi Sonuclari Toplantisi Sh 298 Nimet Ozguc 7 Kazi Sonuclari Toplantisi Sh 227 Nimet Ozguc Samsat Kazilari 1982 5 Kazi Sonuclari Toplantisi 1983 Sh 111 Nimet Ozguc Samsat 1984 Yili Kazilari 7 Kazi Sonuclari Toplantisi 1985 Sh 224 Nimet Ozguc 7 Kazi Sonuclari Toplantisi 1985 Sh 226 10 Aralik 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Mart 2012 Gonul Oney Sh 72