Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Samsun Bombardımanı, Amerikan Deniz Kuvvetleri ve Yunanistan Deniz Kuvvetleri'nin 7 Haziran 1922 tarihinde Samsun'a düzenlediği saldırı.
| Samsun Bombardımanı | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Kurtuluş Savaşı | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 ABD Yunanistan |  Ankara Hükûmeti | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| Mark Bristol Robert L. Ghormley Preston B. Haines Charles Vriasco | Albay Cemil Cahit Bey | ||||||
| Çatışan birlikler | |||||||
| : USS Sands USS McFarland USS Sturtevant :Georgios Averof Kilkis Naxos 2 kruvazör 4 mayın gemisi | Samsun Bahriye Muhafız Müfrezesi 10. Tümen | ||||||
| Güçler | |||||||
| 1 zırhlı 3 kruvazör 2 muhrip 4 mayın gemisi | 1 top | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| Yok | 4 ölü, 3 yaralı | ||||||
Arka plan
Kurtuluş Savaşı döneminde Karadeniz'de ellerindeki birkaç küçük gemiyle Sovyetler Birliği'nden silah ve cephane getirmeye çalışan Türk denizcileri, Yunan avcı botları ve savaş gemileriyle baş etmekte zorlanıyorlardı. Daha büyük gemilere ihtiyaç duyan gemiciler için Trabzon Nakliyatı Bahriye Kumandanı Fahri Bey'in planı doğrultusunda, Yunanların Karadeniz'deki büyük ticaret gemilerinden birinin ele geçirilmesine karar verilmiştir. Plana göre Rusya'nın Novorossiysk Limanı'nda yükleme yapan Enosis kargo gemisi yola çıktıktan sonra iki küçük Türk gambotu tarafından durdurulup el konularak gizlice Trabzon'a getirilecekti. Plan, 26 Nisan 1922 akşamı hayata geçirilmiştir. Birkaç saat süren kovalamacadan sonra Enosis, içindeki 500 bin liralık malzeme ile altınlarla birlikte ele geçirilmiş ve Trabzon adı verilerek Türk nakliye filosuna katılmıştır. O güne kadar yalnızca taşımacılık yapan Karadeniz'deki Kuvâ-yi Milliyeci denizciler, bu harekâtla ticari gemiler yoluyla Yunan güçlerine darbe vurmaya başlamışlardır. Yunanlar ise misilleme olarak Samsun Bombardımanı'nı planlamışlardır.
Bombardıman
7 Haziran 1922 günü sabaha karşı Georgios Averof ve Kilkis zırhlıları, panter sınıfı iki muhrip, iki yardımcı kruvazör ve dört küçük mayın tarayıcı gemiyle Yunan filosu Samsun açıklarına gelmiştir. Savunma önlemleri alan Samsun Bahriye Muhafız Müfrezesi ve 10. Tümen siperlere cephane yığmaya başlamış, sahile topçu bataryaları yerleştirilmiştir. Yunanlar saat 10.00 civarında gözlemci sıfatıyla Samsun Limanı'nda demirli olan Amerikan gemilerine Samsun Mutasarrıfı Faik Bey'e verilmek üzere protesto mektubu göndermiş; mektup, mutasarrıfa ulaştırılmıştır. Protestoda Samsun'un askerî üs haline getirildiği ve kent özelliğini kaybettiği belirtilerek şehrin teslim edilmesi istenmiştir. Ankara Hükûmeti ile yapılan telgraflaşma sonucunda bu istek reddedilmiş, Samsun'un açık bir şehir olduğu ve bombalanamayacağı, şayet bombalanırsa tüm sorumluluğun Yunanistan Krallığı'na ait olacağı cevabı verilmiştir. 15.30'da hükûmet konağı, kıyıdaki ambarlar ve deniz araçları, kentin batısındaki Rus petrol tankları ile Amerikalı ve Hollandalı tüccarlara ait tütün depoları hedef alınarak bombardıman başlamış, Türk tabyaları ise sahildeki topçu bataryaları ile cevap vermiştir.
İki saat süren bombardıman sırasında Yunan gemileri beş yüzden fazla mermi kullanmış, dört asker ölmüş ve üç asker de yaralanmıştır. Ayrıca 4.170 teneke petrol, 68.368 kg benzin, 900 kilogram ispirto ile askerî yiyecek ambarı yanmış; kırk sekiz ev, üç dükkân, hükûmet konağı, gümrük binası, Canik Surp Nigoğayos Ermeni Kilisesi ve yetimhanesi yıkılmış, sahildeki on altı balıkçı teknesi hasar görmüştür. İki saat sonunda Georgios Averof zırhlısının çekilmesiyle birlikte diğer gemiler de çekilmiş ve bölgeyi terk etmişlerdir.
Sonrası
Bombardımandan sonra toplanan Türkiye Büyük Millet Meclisi, 12 Haziran ve 16 Haziran 1922 tarihli toplantıları sonucu bütün Karadeniz sahillerini savaş alanı ilan ederek bölgedeki Rumların tehcirine karar vermiştir. Samsun'daki Rum çeteciliğinin önde gelen ailelerinden Yelkencioğulları, Andavallıoğulları ve Enfiyecioğullarına ek olarak varlıklı Rumlar, Dâhiliye Vekaletinin izniyle İstanbul'a gitmişlerdir. Ardından 10. Tümen kumandanı olarak atanan Trabzonlu Albay Veysel Bey döneminde onun emriyle Rum çetelerini organize eden idareciler yakalanmıştır.
Kaynakça
- ^ Cevizoğlu, Hulki (2007). 1919'un Şifresi (Gizli ABD İşgalinin Belge ve Fotoğrafları). İstanbul: Ceviz Kabuğu Yayınları. s. 66. ISBN .
- ^ Cevizoğlu, 2007, s. 75
- ^ Cevizoğlu, 2007, s. 77
- ^ Cevizoğlu, 2007, s. 76
- ^ a b c d e f g Şarman, Kansu (Eylül 2001). "Samsun nasıl bombalandı?". Popüler Tarih, 15. s. 10-11.
- ^ Sarısakal, Baki (2002). Bir Kentin Tarihi: Samsun. Samsun: Samsun Valiliği İl Kültür Müdürlüğü Yayınları. s. 48. ISBN .
- ^ Umur, Hasan; Pasin, Adil (1944). Samsun'da Müdafaa-i Hukuk. İstanbul: Tan Matbaası. s. 49.
- ^ TBMM Zabıt Ceridesi, Devre: 1, Cilt: XX, Sayfa: 248
- ^ TBMM Zabıt Ceridesi, Devre: 1, Cilt: XX, Sayfa: 249-250
- ^ a b Yerasimos, Stefanos (1994). Milliyetler ve Sınırlar. İstanbul: İletişim Yayınları. s. 420. ISBN .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Samsun Bombardimani Amerikan Deniz Kuvvetleri ve Yunanistan Deniz Kuvvetleri nin 7 Haziran 1922 tarihinde Samsun a duzenledigi saldiri Samsun BombardimaniKurtulus SavasiTarih7 Haziran 1922BolgeSamsun TurkiyeSonucTaktiksel Samsun denizyolu Yunan kontrolune girdi Stratejik Kurtulus Savasi zarar gormedi TaraflarABD YunanistanAnkara HukumetiKomutanlar ve liderlerMark Bristol Robert L Ghormley Preston B Haines Charles VriascoAlbay Cemil Cahit BeyCatisan birlikler USS Sands USS McFarland USS Sturtevant Georgios Averof Kilkis Naxos 2 kruvazor 4 mayin gemisiSamsun Bahriye Muhafiz Mufrezesi 10 TumenGucler1 zirhli 3 kruvazor 2 muhrip 4 mayin gemisi1 topKayiplarYok4 olu 3 yaraliArka planKurtulus Savasi doneminde Karadeniz de ellerindeki birkac kucuk gemiyle Sovyetler Birligi nden silah ve cephane getirmeye calisan Turk denizcileri Yunan avci botlari ve savas gemileriyle bas etmekte zorlaniyorlardi Daha buyuk gemilere ihtiyac duyan gemiciler icin Trabzon Nakliyati Bahriye Kumandani Fahri Bey in plani dogrultusunda Yunanlarin Karadeniz deki buyuk ticaret gemilerinden birinin ele gecirilmesine karar verilmistir Plana gore Rusya nin Novorossiysk Limani nda yukleme yapan Enosis kargo gemisi yola ciktiktan sonra iki kucuk Turk gambotu tarafindan durdurulup el konularak gizlice Trabzon a getirilecekti Plan 26 Nisan 1922 aksami hayata gecirilmistir Birkac saat suren kovalamacadan sonra Enosis icindeki 500 bin liralik malzeme ile altinlarla birlikte ele gecirilmis ve Trabzon adi verilerek Turk nakliye filosuna katilmistir O gune kadar yalnizca tasimacilik yapan Karadeniz deki Kuva yi Milliyeci denizciler bu harekatla ticari gemiler yoluyla Yunan guclerine darbe vurmaya baslamislardir Yunanlar ise misilleme olarak Samsun Bombardimani ni planlamislardir Bombardiman7 Haziran 1922 gunu sabaha karsi Georgios Averof ve Kilkis zirhlilari panter sinifi iki muhrip iki yardimci kruvazor ve dort kucuk mayin tarayici gemiyle Yunan filosu Samsun aciklarina gelmistir Savunma onlemleri alan Samsun Bahriye Muhafiz Mufrezesi ve 10 Tumen siperlere cephane yigmaya baslamis sahile topcu bataryalari yerlestirilmistir Yunanlar saat 10 00 civarinda gozlemci sifatiyla Samsun Limani nda demirli olan Amerikan gemilerine Samsun Mutasarrifi Faik Bey e verilmek uzere protesto mektubu gondermis mektup mutasarrifa ulastirilmistir Protestoda Samsun un askeri us haline getirildigi ve kent ozelligini kaybettigi belirtilerek sehrin teslim edilmesi istenmistir Ankara Hukumeti ile yapilan telgraflasma sonucunda bu istek reddedilmis Samsun un acik bir sehir oldugu ve bombalanamayacagi sayet bombalanirsa tum sorumlulugun Yunanistan Kralligi na ait olacagi cevabi verilmistir 15 30 da hukumet konagi kiyidaki ambarlar ve deniz araclari kentin batisindaki Rus petrol tanklari ile Amerikali ve Hollandali tuccarlara ait tutun depolari hedef alinarak bombardiman baslamis Turk tabyalari ise sahildeki topcu bataryalari ile cevap vermistir Iki saat suren bombardiman sirasinda Yunan gemileri bes yuzden fazla mermi kullanmis dort asker olmus ve uc asker de yaralanmistir Ayrica 4 170 teneke petrol 68 368 kg benzin 900 kilogram ispirto ile askeri yiyecek ambari yanmis kirk sekiz ev uc dukkan hukumet konagi gumruk binasi Canik Surp Nigogayos Ermeni Kilisesi ve yetimhanesi yikilmis sahildeki on alti balikci teknesi hasar gormustur Iki saat sonunda Georgios Averof zirhlisinin cekilmesiyle birlikte diger gemiler de cekilmis ve bolgeyi terk etmislerdir Sonrasi source source source 1922 yilinda Milli Mucadele yanlilarinin Samsun a gelisi sirasinda cekilen bir video Bombardimandan sonra cekilen videoda sehrin yikintilari secilebiliyor Bombardimandan sonra toplanan Turkiye Buyuk Millet Meclisi 12 Haziran ve 16 Haziran 1922 tarihli toplantilari sonucu butun Karadeniz sahillerini savas alani ilan ederek bolgedeki Rumlarin tehcirine karar vermistir Samsun daki Rum ceteciliginin onde gelen ailelerinden Yelkenciogullari Andavalliogullari ve Enfiyeciogullarina ek olarak varlikli Rumlar Dahiliye Vekaletinin izniyle Istanbul a gitmislerdir Ardindan 10 Tumen kumandani olarak atanan Trabzonlu Albay Veysel Bey doneminde onun emriyle Rum cetelerini organize eden idareciler yakalanmistir Kaynakca Cevizoglu Hulki 2007 1919 un Sifresi Gizli ABD Isgalinin Belge ve Fotograflari Istanbul Ceviz Kabugu Yayinlari s 66 ISBN 9789756613238 Cevizoglu 2007 s 75 Cevizoglu 2007 s 77 Cevizoglu 2007 s 76 a b c d e f g Sarman Kansu Eylul 2001 Samsun nasil bombalandi Populer Tarih 15 s 10 11 erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim Sarisakal Baki 2002 Bir Kentin Tarihi Samsun Samsun Samsun Valiligi Il Kultur Mudurlugu Yayinlari s 48 ISBN 9755852891 Umur Hasan Pasin Adil 1944 Samsun da Mudafaa i Hukuk Istanbul Tan Matbaasi s 49 TBMM Zabit Ceridesi Devre 1 Cilt XX Sayfa 248 TBMM Zabit Ceridesi Devre 1 Cilt XX Sayfa 249 250 a b Yerasimos Stefanos 1994 Milliyetler ve Sinirlar Istanbul Iletisim Yayinlari s 420 ISBN 9789754704464