Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sapanca Gölü, Türkiye'nin Sakarya ve Kocaeli illerinde yer alan bir göldür. Arifiye, Sapanca, Serdivan ve Kartepe ilçelerinin sınırları içerisindedir.
| Sapanca Gölü | |
|---|---|
 | |
 | |
| Havza | |
| Ülke(ler) | Türkiye |
| Şehir(ler) | Kocaeli, Sakarya |
| İlçe(ler) | Serdivan, Arifiye, Sapanca, Kartepe |
| Koordinatlar | 40°43′K 30°15′D / 40.717°K 30.250°D |
| Yerleşim(ler) (sahil) | Sapanca |
| Genel bilgiler | |
| Akarsu (giden) | Kapalı havza |
| Göl türü | Tektonik / Tatlı su |
| Uzunluk | 16 km (9,9 mi) |
| Genişlik | 5 km (3,1 mi) |
| Yüzölçümü | 46,9 km2 (18,1 sq mi) |
| En derin noktası | 61 m (0,038 mi) |
| Wikimedia Commons | |
  Sapanca Gölü (Türkiye) | |
Sapanca Gölü, Doğu Marmara Bölgesi’nde, Sakarya il merkezinin 12 km batısında, İzmit ilçesinin ise 27 km doğusundaki tektonik kökenli bir tatlı su gölüdür.
Doğu-batı uzanımlı olan gölün doğu kesimi Sakarya ilinin sınırları içerisindeyken, batı kesimi ise Kocaeli ilinin sınırları içinde yer alır.
Gölün içinde bulunduğu bölge, güneyde Samanlı Dağları, kuzeyde ise Kocaeli Penepleni olarak adlandırılan morfotektonik yapılar arasında yer alan ve Kuzey Anadolu Fayı'nın kuzey koluna ait segmentlerce sınırlandırılmış olan İzmit-Sapanca Koridoru üzerindedir. Bu koridor Neotektonik dönemde bir çek-ayır havza niteliğinde gelişmiştir. 17 Ağustos 1999 depremi yüzey kırığı Sapanca Gölü’ne güneydoğu sınırından girmiş ve göl içerisinde ~600 m sağ yönlü bir sıçrama yaptıktan sonra gölün kuzeybatı sınırından çıkmıştır. Bu sıçrama uzun dönem içinde gölün çökmesini kontrol etmiştir.
Fiziksel özellikleri
Uzunluğu
Doğusunda yer alan Sakarya Nehri ve batısındaki İzmit Körfezi arasında, deniz seviyesinden 33 m yükseklikte yer alan gölün uzunluğu, doğu-batı doğrultusunda 16 km, eni ise kuzey-güney doğrultusunda 5 km'dir
Yüzölçümü
Gölün uzun dönem ortalama yüzölçümü 46,9 km²’dir ve su havzasının alanı da 296 km² olarak hesaplanmıştır.
Derinliği
Gölün derinliği en çok 61 m'dir. Göl merkezinde 40–50 m derinliğinde bir düzlük bulunur. 50 m ve 60 m dar alan kaplar. Göl tabanı kuzeydoğu ve batıda yükselir. Göl tabanı kuzeyden, güneyden ve güneydoğudan fay kontrollü sarp çanak duvarları ile çevrilidir.
Hacmi
Sapanca Gölü’nün hacmi 1,7 km³dür. Ortalama derinlik 36 m'dir. Çanağın en çukur yeri deniz seviyesinden 28 m daha aşağıdadır. Göl seviyesinin değişiminde depremlerinde etkisinin bulunduğu tespit edilmiştir. En büyük seviye değişimi 1967 Mudurnu Depremi sonrası hesaplanmıştır.
Gölün fazla suları doğu ucundaki gideğenle Çark Suyu'nu oluşturur. Çark Deresi Ferizli Seyifler köyü civarında Sakarya nehri ile birleşir. Sapanca'nın suları bir kapakla kontrol edilerek Çark Suyu'na bırakılır, su kotu 29,90 m ile 31,50 m arasında tutulması hesaplanmıştır.
Gölü besleyen akarsular
Sapanca Gölü, dağlardan inen küçük derelerin dibindeki kaynaklardan beslenmektedir. Sapanca Gölü’nün güney kıyısındaki dereler, doğudan batıya doğru; Arifiye, Keçi (Kuruçeşme), İstanbul, Mahmudiye, Kurtköy, Yanık, Kuruçay ile kuzey kısmındaki dereler ise Cehennem, Aygır, Altıkuruş, Çakalöldü Maden, Kuru, Liman, Eşme, Fındık, Tuzla, Çiftepınar, Balıkhane dereleridir. Yüksek debili derelerin kaba taneli çökelleri taşıması nedeniyle bu dereler üzerindede göl yatağının dolmasını önlemek amacıyla DSİ tarafından tersip bentleri yapılmıştır. Bu derelerden başka göl içerisinde mevcut olan kaynaklar da gölü devamlı olarak beslemektedirler.
Bölgede Devlet Su İşleri (DSİ) ve Elektrik İşleri Etüt İdaresi (EİEİ) tarafından açılan gözlem istasyonları ile gölün su seviyesi değişimi ve akımı denetlenebilmektedir. EİEİ tarafından yapılan ölçmelere göre, gölün suyu kış ve ilkbahar aylarında yükselmekte, sonbahara doğru ise alçalmaktadır. İki seviye arasında 70–90 cm, bazen 120–130 cm fark görülür.
E-5 Karayolu gölün kuzey kıyısından, TEM Otoyolu ve demiryolu ise güney kıyısından geçmektedir.
Doğal yaşam
Göl çevresinde yıl boyunca yapılan gözlemlerde 12 takımdan 28 familyaya 69 kuş türü belirlenmiştir. Bu türlerden 29'u tüm mevsimlerde görülen yerli tür, 23'ü yazın görülen yaz göçmeni, 12'si kış göçmeni, 5'i bir defa rastlanan transit göçmendir. En çok tür 42 ile Nisan ayında, en az tür 26 ile Mart ayında sayılmıştır. Alanda görülen Pasbaş patka NT (neredeyse tehdit altında) koruma statüsünde, Dikkuyruk EN (doğal hayatta soyu tükenme tehlikesi çok büyük) statüsündedir. Kalan türler asgari endişe içerir (LC) grubuna dahildir. Gölde bulunan türler incelendiğinde alanın önemli bir sucul ekosistem olduğu kabul edilmektedir. En yüksek tür sayısı yazın, kışın ise en yüksek birey sayısı gözlenmiştir.
Göç yolunda olması, çok fazla tür ve bireyin burada barınması ve üremesi Uluslararası Öneme Sahip Sulak Alanlar listesine alınmasını gerektirmektedir.
Göl kıyılarında gözlemlenen türler
|
Sorunlar
Sakarya şehrinin içme suyunun %90'nını karşılayan Kocaeli'nin içme suyu, Tüpraş'ın sanayi suyu temin ettiği göl çeşitli kirleticilerin etkisindedir. Kuzeyinden geçen D-100, güneyini çevreleyen TEM ile demiryolunun kirliliği yağış sularıyla göle taşınmaktadır. 1997 yılında yapılan çalışmayla karayollarından yağışlı havalarda göle ağır metaller, katı madde ile gres- yağ taşındığı tespit edilmiştir. Yollardan gelen kirliliğin arıtılması için doğal arıtma yöntemi olan Yağmursuyu Sulak Alanları kurulması tavsiye edilmektedir. Havzadaki tarımsal kimyasallar, turistik tesisler ve NATO'ya ait petrol boru hattı diğer muhtemel kirletici unsurlardandır.
Göl çevresinde bulunan yerleşmelerin ve son yıllarda artan yazlık konutların evsel kirli suları arıtılmaktadır. Gölden su kullanan kurumların ve aldıkları suyun miktarının belirsiz olması planlama yapmayı zorlaştırmaktadır.
Galeri
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b GÜLEN, Prof. Dr. Levent ve diğ. (2014). "SAPANCA GÖLÜNÜN AYRINTILI BATİMETRİSİ, GENÇ ÇÖKEL İSTİFİ, AKTİF YAPISAL UNSURLARI VASITASIYLA YAKIN BÖLGESİNİN SİSMOJENİK DAVRANIŞININ İNCELENMESİ" (PDF). tujjb.org.tr. 1 Ocak 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 1 Ocak 2020.
- ^ a b GÜRBÜZ, Alper; GÜRER, Ömer Feyzi. "Sapanca Gölü Yüzey Çökellerinin Dağılım ve Bileşim Özellikleri" (PDF). 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 27 Kasım 2014.
- ^ ERİNÇ, Dr Sırrı (1949). "Sabanca Gölü'nün derinlik haritası ve morfometrisi". Türk Coğrafya Dergisi, Sayı:11-12. 25 Mart 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Kasım 2014.
- ^ SANDALCI, Murat ve ark. (2005). "KAF ÜZERİNDE ARİFİYE-SAPANCA İZMİT KÖRFEZİ KOLUNDA 1955-1995 YILLARI ARASI MEYDANA GELEN DEPREMLERİN SAPANCA GÖLÜNE ETKİSİ" (PDF). kocaeli.edu.tr. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 27 Kasım 2014.
- ^ a b UZUN, Ali. "SAPANCA GÖLÜ (SAKARYA) ORNİTOFAUNASININ BİYOEKOLOJİSİ" (PDF). 20 Aralık 2014 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 27 Kasım 2014.
- ^ a b UZUN, Abdullah; KELEŞ, Rüstem; BAL, İbrahim (2014). "Sapanca Gölü İçme Suyu Havzasında Otoyol ve Demiryolundan Kaynaklanan Kirliliğin Yağmur Suyu Sulak Alan Metoduyla Giderilmesi" (PDF). 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 27 Kasım 2014.
Dış bağlantılar
- Uzaydan Sapanca Gölü10 Ağustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
![image]()
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sapanca Golu Turkiye nin Sakarya ve Kocaeli illerinde yer alan bir goldur Arifiye Sapanca Serdivan ve Kartepe ilcelerinin sinirlari icerisindedir Sapanca GoluHavzaUlke ler TurkiyeSehir ler Kocaeli SakaryaIlce ler Serdivan Arifiye Sapanca KartepeKoordinatlar40 43 K 30 15 D 40 717 K 30 250 D 40 717 30 250Yerlesim ler sahil SapancaGenel bilgilerAkarsu giden Kapali havzaGol turuTektonik Tatli suUzunluk16 km 9 9 mi Genislik5 km 3 1 mi Yuzolcumu46 9 km2 18 1 sq mi En derin noktasi61 m 0 038 mi Wikimedia CommonsSapanca Golu Turkiye Sapanca Golu nun kuzeyden bakisla hava fotografi Haziran 2012Asagiderekoy den Sapanca Golu Manzarasi Sapanca Golu Dogu Marmara Bolgesi nde Sakarya il merkezinin 12 km batisinda Izmit ilcesinin ise 27 km dogusundaki tektonik kokenli bir tatli su goludur Dogu bati uzanimli olan golun dogu kesimi Sakarya ilinin sinirlari icerisindeyken bati kesimi ise Kocaeli ilinin sinirlari icinde yer alir Golun icinde bulundugu bolge guneyde Samanli Daglari kuzeyde ise Kocaeli Penepleni olarak adlandirilan morfotektonik yapilar arasinda yer alan ve Kuzey Anadolu Fayi nin kuzey koluna ait segmentlerce sinirlandirilmis olan Izmit Sapanca Koridoru uzerindedir Bu koridor Neotektonik donemde bir cek ayir havza niteliginde gelismistir 17 Agustos 1999 depremi yuzey kirigi Sapanca Golu ne guneydogu sinirindan girmis ve gol icerisinde 600 m sag yonlu bir sicrama yaptiktan sonra golun kuzeybati sinirindan cikmistir Bu sicrama uzun donem icinde golun cokmesini kontrol etmistir Fiziksel ozellikleriUzunlugu Dogusunda yer alan Sakarya Nehri ve batisindaki Izmit Korfezi arasinda deniz seviyesinden 33 m yukseklikte yer alan golun uzunlugu dogu bati dogrultusunda 16 km eni ise kuzey guney dogrultusunda 5 km dir Yuzolcumu Golun uzun donem ortalama yuzolcumu 46 9 km dir ve su havzasinin alani da 296 km olarak hesaplanmistir Derinligi Golun derinligi en cok 61 m dir Gol merkezinde 40 50 m derinliginde bir duzluk bulunur 50 m ve 60 m dar alan kaplar Gol tabani kuzeydogu ve batida yukselir Gol tabani kuzeyden guneyden ve guneydogudan fay kontrollu sarp canak duvarlari ile cevrilidir Hacmi Sapanca Golu nun hacmi 1 7 km dur Ortalama derinlik 36 m dir Canagin en cukur yeri deniz seviyesinden 28 m daha asagidadir Gol seviyesinin degisiminde depremlerinde etkisinin bulundugu tespit edilmistir En buyuk seviye degisimi 1967 Mudurnu Depremi sonrasi hesaplanmistir Golun fazla sulari dogu ucundaki gidegenle Cark Suyu nu olusturur Cark Deresi Ferizli Seyifler koyu civarinda Sakarya nehri ile birlesir Sapanca nin sulari bir kapakla kontrol edilerek Cark Suyu na birakilir su kotu 29 90 m ile 31 50 m arasinda tutulmasi hesaplanmistir Golu besleyen akarsular Sapanca Golu daglardan inen kucuk derelerin dibindeki kaynaklardan beslenmektedir Sapanca Golu nun guney kiyisindaki dereler dogudan batiya dogru Arifiye Keci Kurucesme Istanbul Mahmudiye Kurtkoy Yanik Kurucay ile kuzey kismindaki dereler ise Cehennem Aygir Altikurus Cakaloldu Maden Kuru Liman Esme Findik Tuzla Ciftepinar Balikhane dereleridir Yuksek debili derelerin kaba taneli cokelleri tasimasi nedeniyle bu dereler uzerindede gol yataginin dolmasini onlemek amaciyla DSI tarafindan tersip bentleri yapilmistir Bu derelerden baska gol icerisinde mevcut olan kaynaklar da golu devamli olarak beslemektedirler Bolgede Devlet Su Isleri DSI ve Elektrik Isleri Etut Idaresi EIEI tarafindan acilan gozlem istasyonlari ile golun su seviyesi degisimi ve akimi denetlenebilmektedir EIEI tarafindan yapilan olcmelere gore golun suyu kis ve ilkbahar aylarinda yukselmekte sonbahara dogru ise alcalmaktadir Iki seviye arasinda 70 90 cm bazen 120 130 cm fark gorulur E 5 Karayolu golun kuzey kiyisindan TEM Otoyolu ve demiryolu ise guney kiyisindan gecmektedir Dogal yasamGol cevresinde yil boyunca yapilan gozlemlerde 12 takimdan 28 familyaya 69 kus turu belirlenmistir Bu turlerden 29 u tum mevsimlerde gorulen yerli tur 23 u yazin gorulen yaz gocmeni 12 si kis gocmeni 5 i bir defa rastlanan transit gocmendir En cok tur 42 ile Nisan ayinda en az tur 26 ile Mart ayinda sayilmistir Alanda gorulen Pasbas patka NT neredeyse tehdit altinda koruma statusunde Dikkuyruk EN dogal hayatta soyu tukenme tehlikesi cok buyuk statusundedir Kalan turler asgari endise icerir LC grubuna dahildir Golde bulunan turler incelendiginde alanin onemli bir sucul ekosistem oldugu kabul edilmektedir En yuksek tur sayisi yazin kisin ise en yuksek birey sayisi gozlenmistir Goc yolunda olmasi cok fazla tur ve bireyin burada barinmasi ve uremesi Uluslararasi Oneme Sahip Sulak Alanlar listesine alinmasini gerektirmektedir Gol kiyilarinda gozlemlenen turler Sakarmeke Dikkuyruk Pasbas patka Bahri Gumus marti Bayagi serce Kucuk batagan Karabatak Kucuk karabatak Elmabas patka Tepeli patka Kizil tuygun Saztavugu Kumru Kucuk kumru Kir kirlangici Kizil kirlangic Saz kamiscini Buyuk kamiscin Les kargasi Saksagan Agac sercesi Sessiz kugu Bayagi uzunbacak Yesil agackakan Kilkuyruk Bayagi aynak Yesilbas Orman civgini Bayagi civginSorunlarSakarya sehrinin icme suyunun 90 nini karsilayan Kocaeli nin icme suyu Tupras in sanayi suyu temin ettigi gol cesitli kirleticilerin etkisindedir Kuzeyinden gecen D 100 guneyini cevreleyen TEM ile demiryolunun kirliligi yagis sulariyla gole tasinmaktadir 1997 yilinda yapilan calismayla karayollarindan yagisli havalarda gole agir metaller kati madde ile gres yag tasindigi tespit edilmistir Yollardan gelen kirliligin aritilmasi icin dogal aritma yontemi olan Yagmursuyu Sulak Alanlari kurulmasi tavsiye edilmektedir Havzadaki tarimsal kimyasallar turistik tesisler ve NATO ya ait petrol boru hatti diger muhtemel kirletici unsurlardandir Gol cevresinde bulunan yerlesmelerin ve son yillarda artan yazlik konutlarin evsel kirli sulari aritilmaktadir Golden su kullanan kurumlarin ve aldiklari suyun miktarinin belirsiz olmasi planlama yapmayi zorlastirmaktadir GaleriAyrica bakinizOlusumlarina gore Turkiye nin golleri listesi Turkiye deki gollerKaynakca a b GULEN Prof Dr Levent ve dig 2014 SAPANCA GOLUNUN AYRINTILI BATIMETRISI GENC COKEL ISTIFI AKTIF YAPISAL UNSURLARI VASITASIYLA YAKIN BOLGESININ SISMOJENIK DAVRANISININ INCELENMESI PDF tujjb org tr 1 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 1 Ocak 2020 a b GURBUZ Alper GURER Omer Feyzi Sapanca Golu Yuzey Cokellerinin Dagilim ve Bilesim Ozellikleri PDF 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 27 Kasim 2014 ERINC Dr Sirri 1949 Sabanca Golu nun derinlik haritasi ve morfometrisi Turk Cografya Dergisi Sayi 11 12 25 Mart 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Kasim 2014 SANDALCI Murat ve ark 2005 KAF UZERINDE ARIFIYE SAPANCA IZMIT KORFEZI KOLUNDA 1955 1995 YILLARI ARASI MEYDANA GELEN DEPREMLERIN SAPANCA GOLUNE ETKISI PDF kocaeli edu tr 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 27 Kasim 2014 a b UZUN Ali SAPANCA GOLU SAKARYA ORNITOFAUNASININ BIYOEKOLOJISI PDF 20 Aralik 2014 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 27 Kasim 2014 a b UZUN Abdullah KELES Rustem BAL Ibrahim 2014 Sapanca Golu Icme Suyu Havzasinda Otoyol ve Demiryolundan Kaynaklanan Kirliligin Yagmur Suyu Sulak Alan Metoduyla Giderilmesi PDF 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 27 Kasim 2014 Dis baglantilarUzaydan Sapanca Golu10 Agustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde