Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
628-632 yılları arasında gerçekleşen Sasani iç savaşı, Sasani Fetret Devri olarak da bilinir, Sasani Kralı II. Hüsrev'in idam edilmesinden sonra Part (Pehlav) hizbi, Pars (Parsig) hizbi, Nimruz hizbi ve General Şehrbârâz hizbi olmak üzere farklı hiziplerin soyluları arasında çıkan bir çatışmadır. Hükümdarların hızla değişmesi ve eyalet toprak sahiplerinin gücünün artması imparatorluğun daha da zayıflamasına yol açmıştır. Dört yıllık bir süre ve on dört ardışık kralın iktidara gelmesiyle Sasani İmparatorluğu önemli ölçüde zayıflamış ve merkezi otoritenin gücü generallerinin eline geçmiş ve bu da imparatorluğun çöküşüne neden olmuştur.
| Sasani İç Savaşı (628-632) | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||
| Taraflar | ||||||||
| Parsig hizbi Nimruzi hizbi | hizbi | Şehrbârâz'ın ordusu | ||||||
| Komutanlar ve liderler | ||||||||
| | X | Şehrbârâz X | ||||||
Arka plan
628'de II. Hüsrev, Ispahbudhan spahbed Ferruh Hürmüz ve iki oğlu Rüstem Farrokhzad ve Farrukhzad, Mihran ailesinden Şehrbârâz, Varaztirots II Bagratuni tarafından temsil edilen Ermeni fraksiyonu ve son olarak Kanadbak'ın Kanārangīyān ailesin de bulunduğu İran'ın feodal aileleri tarafından devrilmiştir. 25 Şubat'ta Hüsrev'in oğlu Şeroe, komutanı Aspad Gushnasp ile birlikte Tizpon'u ele geçirdi ve II. Hüsrev'i hapse attı. Daha sonra kendini Sasani İmparatorluğu'nun şahı ilan etti ve hanedan adını II. Kubâd olarak değiştirdi. Hüsrev'in en sevdiği oğlu olan veliaht Merdanşah da dahil olmak üzere bütün kardeşlerini ve üvey kardeşlerini idam ettirdi. "Hepsi iyi eğitimli, yiğit ve şövalye ruhlu adamlar" olan tüm kardeşlerinin öldürülmesi, Sasani hanedanını gelecekteki yetenekli bir hükümdardan mahrum bıraktı ve "çılgınca bir saldırı" ve "pervasız" olarak tanımlandı. Üç gün sonra Mihr Hürmüz'e babasını idam etmesini emretti. Ancak babasının öldürülmesinden sonra Kubâd, Mihr Hürmüz'ü de öldürttü.
Kubâd'ın eylemleri nedeniyle, hükümdarlığı Sasani tarihinde bir dönüm noktası olarak görülüyor ve bazı bilginler tarafından Sasani İmparatorluğu'nun çöküşünde kilit bir rol oynadığı ileri sürülüyor. Hüsrev'in devrilmesi ve ölümü, 628-632 yılları arasında yaşanan kaotik Sasani iç savaşına yol açtı; soyluların en güçlü üyeleri tam özerklik kazandı ve kendi hükümetlerini kurmaya başladılar. Pers (Parsig) ve Part (Pehlav) soylu aileleri arasındaki düşmanlıklar da yeniden başladı ve bu da ulusun zenginliğini böldü. İran soylularının onayıyla, muzaffer imparator Herakleios ile barış yaptı ve Bizanslıların kaybedilen tüm topraklarını, esir aldıkları askerlerini, savaş tazminatını, Gerçek Haç'ı ve 614'te Kudüs'te kaybedilen diğer kalıntıları geri almalarına izin vermiştir.
Kubâd ayrıca Ferruhzad'ın bütün mallarına el koydu ve onu İstahr'da tutukladı. Bu dönemde Parsig grubunun liderliğini Fîrûz Hüsrev, Pehlev grubunun liderliğini ise Ispahbudhan Ferruh Hürmüz üstlendi. II. Kubâd, sadece birkaç aylık hükümdarlığından sonra 6 Eylül 628'de yıkıcı bir veba salgınından öldü. Yerine sekiz yaşındaki oğlu III. Erdeşîr geçti.
İç savaşın erken evresi
III. Erdeşîr'in hükümdarlığı sırasında Mah-Adhur Gushnasp bakanı olarak atandı ve imparatorluğu büyük ölçüde yönetti. Bir yıl sonra, Şehrbârâz 6.000 kişilik bir kuvvetleTizpon'a doğru yürüdü ve şehri kuşattı. Ancak Şehrbârâz şehri ele geçirmeyi başaramayınca, Erdeşîr'in babası II. Kubâd döneminde imparatorluğun eski bakanı ve Parsig hizbinin lideri Fîrûz Hüsrev ile ittifak kurdu. Ayrıca Nimruz'un Spahbed'i olan Namdar Gushnasp ile de bir ittifak yaptı. Şehrbârâz, bu iki güçlü şahsiyetin yardımıyla Tizpon'u ele geçirdi ve Mah-Adhur'un yanı sıra III. Erdeşîr gibi diğer Sasani soylularını da idam ettirdi. Kırk gün sonra Şehrbârâz, tarafından öldürüldü ve bunun üzerine II. Hüsrev'in kızı Purandoht tahta çıkarıldı. Daha sonra Ferruh'u imparatorluğun bakanı olarak atadı.
Purandoht, II. Hüsrev'in kız kardeşi Mirhran'ın oğlu Şâpûr-i Şehrvârâz ve Sasani gaspçısı Şehrvârâz tarafından tahttan indirildi. Kısa bir süre sonra, onun yönetimini tanımayan Fîrûz ve grubu tarafından görevden alındı. Fîrûz, Purandoht'ın kız kardeşi Azarmidoht'u İran hükümdarı olarak taçlandırdı.
İç savaşın son evresi
Azarmidoht, ileri gelenlerin tavsiyesi üzerine Ferruhzad'ı tutuklanmaktan geri çağırdı ve onu bir kez daha Sasaniler'e yüksek görevlerde hizmet etmeye davet etti. Ancak Ferruhzad bu daveti geri çevirdi ve bir kadının emrinde çalışmayı reddetti. Daha sonra İstahr'daki bir ateş tapınağına çekildi. Ferruh Hürmüz, otoritesini güçlendirmek ve Pehlav ile Parsig arasında bir modus vivendi yaratmak için, Parsig adayı olan Azarmidoht'tan kendisiyle evlenmesini istedi. Ancak Azarmidoht reddetti. Önerisi reddedildikten sonra, Ferruh Hürmüz "artık tahttan çekinmedi" ve "Bugün ben halkın lideri ve İran ülkesinin direğiyim" dedi. Özellikle Pars'taki İstahr ve 'daki Nihavend'de bir hükümdar gibi para basmaya başladı. Ferruh Hürmüz ile başa çıkmak için Azarmidoht'un, ünlü askeri komutan (Spahbed) ve kısa bir süre İran şahı olan Behrâm-ı Çûbîn'in torunu olan Mihrani hanedanı Siyavakhş ile ittifak kurduğu varsayılmaktadır. Azarmidoht, Siyavakhsh'ın yardımıyla Ferruh Hürmüz'ü öldürdü. O sırada Horasan'da bulunan Faruk Hürmüz'ün oğlu Rüstem Ferruhzad, Pehlevilerin başına geçti. Babasının intikamını almak için Tizpon'a gitti ve "karşılaştığı her Azarmidoht ordusunu yendi". Daha sonra Siyavakhsh'ın kuvvetlerini Tizpon'da yendi ve şehri ele geçirdi.
Azarmidoht kısa bir süre sonra Rüstem tarafından kör edildi ve öldürüldü ve Rüstem, Purandoht'ı tahta geri getirdi. Ancak ertesi yıl Tizpon'da bir isyan çıktı; İran ordusu başka meselelerle meşgulken, Rüstem'in naipliğinden memnun olmayan Parsig, Purandoht'ın devrilmesini ve onun tarafından görevden alınan önde gelen Parsig figürü Bahman Jaduya'nın geri dönmesini istedi. Purandoht kısa süre sonra, muhtemelen Fîrûz Hüsrev tarafından boğularak öldürüldü. Böylece iki grup arasında düşmanlıklar yeniden başladı. Ancak çok geçmeden hem Rüstem hem de Fîrûz Hüsrev, ülkenin kötüleşen durumundan endişe duyan kendi adamları tarafından tehdit edilmeye başlandı. Böylece Rüstem ve Fîrûz Hüsrev bir kez daha birlikte çalışmayı kabul ettiler ve II. Hüsrev'in torunu III. Yezdicerd'i tahta oturtarak iç savaşı sona erdirdiler.
Sonuç ve etki
III. Yezdicerd'in tahta çıkmasıyla Sasani İmparatorluğu büyük ölçüde zayıflamıştı. Genç kral, ordu komutanları, saray mensupları ve aristokrasinin güçlü üyeleri arasındaki bitmek bilmeyen iç çatışmalar ve bunların birbirleriyle savaşması ve birbirlerini yok etmesi nedeniyle hızla dağılan geniş imparatorluğuna istikrar getirmek için gereken yetkiye sahip değildi. İmparatorluğun valilerinin çoğu bağımsızlıklarını ilan etmiş ve kendi krallıklarını kurmuşlardı. Mazun ve Yemen eyaletlerinin valileri, 628-632 yıllarındaki iç savaş sırasında bağımsızlıklarını ilan etmişler ve bu durum İslam bayrağı altında birleşen Arap Yarımadası'ndaki Sasani yönetiminin dağılmasına yol açmıştı. İmparatorluk, Part İmparatorluğu'nun çöküşünden önce var olan Part feodal sistemine benzemeye başladı.
Yezdicerd, hem Parsig hem de Pehlevi grupları tarafından meşru hükümdar olarak tanınmasına rağmen, imparatorluğunun tamamı üzerinde egemenlik kurmuş gibi görünmüyordu. Gerçekten de, hükümdarlığının ilk yıllarında paralar yalnızca Parsig'in üslendiği güneybatı (Xwarwarān) ve güneydoğu (Nēmrōz) bölgelerine yaklaşık olarak denk gelen Pars, Sakastan ve Huzistan'da basılmıştır. İmparatorluğun kuzey kesiminde yaşayan Pehlevi halkı onun adına para basmayı reddetti. İmparatorluk aynı zamanda her cepheden; doğuda Göktürkler, batıda ise Hazarlar tarafından işgal ediliyordu. Hazarlar, Ermenistan'a ve Adurbadagan'a akınlar düzenliyorlardı. Sasani ordusu Bizanslılarla yapılan savaş ve iç çatışmalar nedeniyle büyük ölçüde zayıflamıştı. Koşullar o kadar kaotikti ve ulusun durumu o kadar endişe vericiydi ki, "Persler imparatorluklarının yakın çöküşünden açıkça söz ettiler ve bunun işaretlerini doğal afetlerde gördüler." İmparatorluk, kısa süre sonra bir Arap istilası sonucu son buldu ve bu istila sırasında Yezdicerd, muhtemelen kendi tebaasından birinin kışkırtmasıyla 651'de öldürülmüştür.
Kaynakça
- Özel
- ^ Pourshariati 2008, s. 173.
- ^ a b c Shahbazi 2005.
- ^ Kia 2016, ss. 255-256.
- ^ Al-Tabari 1985–2007, s. 398, v. 5.
- ^ Kia 2016.
- ^ Oman 1893, s. 212.
- ^ a b ARDAŠĪR III, A. Sh. Shahbazi, Encyclopaedia Iranica,(11 August 2011).[1]
- ^ Pourshariati 2008, s. 179.
- ^ Pourshariati 2008, s. 180.
- ^ Pourshariati 2008, s. 204.
- ^ Pourshariati 2008, ss. 205-206.
- ^ a b c Pourshariati 2008.
- ^ a b Pourshariati 2008, s. 205.
- ^ Pourshariati 2008, ss. 206, 210.
- ^ a b c Pourshariati 2008, s. 210.
- ^ Gignoux 1987, s. 190.
- ^ a b c Pourshariati 2008, s. 218.
- ^ a b Pourshariati 2008, s. 219.
- ^ Kia 2016, s. 284.
- ^ Morony 1986, ss. 203-210.
- ^ Daryaee 2014, s. 36.
- ^ Pourshariati 2008, ss. 221-222.
- ^ Kia 2016, ss. 284-285.
- ^ Daryaee 2014, s. 37.
- Genel
- Al-Tabari, Abu Ja'far Muhammad ibn Jarir (1985–2007). Ehsan Yar-Shater (Ed.). The History of Al-Ṭabarī. 40 vols. Albany, NY: State University of New York Press.
- Daryaee, Touraj (2014). Sasanian Persia: The Rise and Fall of an Empire. I.B.Tauris. ss. 1-240. ISBN .
- Gignoux, Ph. (1987). "Āzarmīgduxt". Encyclopaedia Iranica, Vol. III, Fasc. 2. s. 190.
- Kia, Mehrdad (2016). The Persian Empire: A Historical Encyclopedia [2 volumes]: A Historical Encyclopedia. ABC-CLIO. ISBN .
- Morony, M. (1986). "ʿARAB ii. Arab conquest of Iran". Encyclopaedia Iranica, Vol. II, Fasc. 2. ss. 203-210.
- Oman, Charles (1893). Europe, 476-918. Macmillan.
- Pourshariati, Parvaneh (2008). Decline and Fall of the Sasanian Empire: The Sasanian-Parthian Confederacy and the Arab Conquest of Iran. London and New York: I.B. Tauris. ISBN .
- Shahbazi, A. Shapur (2005). "Sasanian dynasty". Encyclopaedia Iranica, Online Edition. Erişim tarihi: 4 Ocak 2014.
Konuyla ilgili yayınlar
- Compareti, Matteo (2009). "Chinese-Iranian relations xv. The last Sasanians in China". Encyclopaedia Iranica.
- Frye, R. N. (1983), "Chapter 4", The political history of Iran under the Sasanians, The Cambridge History of Iran, 3 (1), Cambridge University Press, ISBN
- Kaegi, Walter Emil (2003). Heraclius, Emperor of Byzantium. Cambridge University Press. ISBN .
- (1884), History of the Parsis: including their manners, customs, religion, and present position, I, Macmillan and co., ISBN
- Kennedy, Hugh (2016). The Prophet and the Age of the Caliphates: The Islamic Near East from the 6th to the 11th Century (İngilizce) (Second bas.). Oxford ve New York: Routledge. ISBN .
- Norwich, John Julius (1997). A Short History of Byzantium. Vintage Books. ISBN .
- Payne, Richard E. (2015). A State of Mixture: Christians, Zoroastrians, and Iranian Political Culture in Late Antiquity. Univ of California Press. ss. 1-320. ISBN .
- (1986). "Army i. Pre-Islamic Iran". Encyclopaedia Iranica, Vol. II, Fasc. 5. London et al. ss. 489-499.
- Shahbazi, A. Shapur (2003). "YAZDEGERD I". Encyclopaedia Iranica.
- Zarrinkub, Abd al-Husain (1975). "The Arab conquest of Iran and its aftermath". The Cambridge History of Iran, Volume 4: From the Arab Invasion to the Saljuqs. Cambridge: Cambridge University Press. ss. 1-57. ISBN .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
628 632 yillari arasinda gerceklesen Sasani ic savasi Sasani Fetret Devri olarak da bilinir Sasani Krali II Husrev in idam edilmesinden sonra Part Pehlav hizbi Pars Parsig hizbi Nimruz hizbi ve General Sehrbaraz hizbi olmak uzere farkli hiziplerin soylulari arasinda cikan bir catismadir Hukumdarlarin hizla degismesi ve eyalet toprak sahiplerinin gucunun artmasi imparatorlugun daha da zayiflamasina yol acmistir Dort yillik bir sure ve on dort ardisik kralin iktidara gelmesiyle Sasani Imparatorlugu onemli olcude zayiflamis ve merkezi otoritenin gucu generallerinin eline gecmis ve bu da imparatorlugun cokusune neden olmustur Sasani Ic Savasi 628 632 Tarih628 632BolgeSasani Imparatorlugu topraklariSonucIII Yezdicerd Iran krali olarak tanindi Sasani Imparatorlugu agir sekilde zayifladiTaraflarParsig hizbi Nimruzi hizbihizbiSehrbaraz in ordusuKomutanlar ve liderler X Sehrbaraz XArka plan628 de II Husrev Ispahbudhan spahbed Ferruh Hurmuz ve iki oglu Rustem Farrokhzad ve Farrukhzad Mihran ailesinden Sehrbaraz Varaztirots II Bagratuni tarafindan temsil edilen Ermeni fraksiyonu ve son olarak Kanadbak in Kanarangiyan ailesin de bulundugu Iran in feodal aileleri tarafindan devrilmistir 25 Subat ta Husrev in oglu Seroe komutani Aspad Gushnasp ile birlikte Tizpon u ele gecirdi ve II Husrev i hapse atti Daha sonra kendini Sasani Imparatorlugu nun sahi ilan etti ve hanedan adini II Kubad olarak degistirdi Husrev in en sevdigi oglu olan veliaht Merdansah da dahil olmak uzere butun kardeslerini ve uvey kardeslerini idam ettirdi Hepsi iyi egitimli yigit ve sovalye ruhlu adamlar olan tum kardeslerinin oldurulmesi Sasani hanedanini gelecekteki yetenekli bir hukumdardan mahrum birakti ve cilginca bir saldiri ve pervasiz olarak tanimlandi Uc gun sonra Mihr Hurmuz e babasini idam etmesini emretti Ancak babasinin oldurulmesinden sonra Kubad Mihr Hurmuz u de oldurttu Kubad in eylemleri nedeniyle hukumdarligi Sasani tarihinde bir donum noktasi olarak goruluyor ve bazi bilginler tarafindan Sasani Imparatorlugu nun cokusunde kilit bir rol oynadigi ileri suruluyor Husrev in devrilmesi ve olumu 628 632 yillari arasinda yasanan kaotik Sasani ic savasina yol acti soylularin en guclu uyeleri tam ozerklik kazandi ve kendi hukumetlerini kurmaya basladilar Pers Parsig ve Part Pehlav soylu aileleri arasindaki dusmanliklar da yeniden basladi ve bu da ulusun zenginligini boldu Iran soylularinin onayiyla muzaffer imparator Herakleios ile baris yapti ve Bizanslilarin kaybedilen tum topraklarini esir aldiklari askerlerini savas tazminatini Gercek Hac i ve 614 te Kudus te kaybedilen diger kalintilari geri almalarina izin vermistir Kubad ayrica Ferruhzad in butun mallarina el koydu ve onu Istahr da tutukladi Bu donemde Parsig grubunun liderligini Firuz Husrev Pehlev grubunun liderligini ise Ispahbudhan Ferruh Hurmuz ustlendi II Kubad sadece birkac aylik hukumdarligindan sonra 6 Eylul 628 de yikici bir veba salginindan oldu Yerine sekiz yasindaki oglu III Erdesir gecti Ic savasin erken evresiFerruh Hurmuz un sikkesi III Erdesir in hukumdarligi sirasinda Mah Adhur Gushnasp bakani olarak atandi ve imparatorlugu buyuk olcude yonetti Bir yil sonra Sehrbaraz 6 000 kisilik bir kuvvetleTizpon a dogru yurudu ve sehri kusatti Ancak Sehrbaraz sehri ele gecirmeyi basaramayinca Erdesir in babasi II Kubad doneminde imparatorlugun eski bakani ve Parsig hizbinin lideri Firuz Husrev ile ittifak kurdu Ayrica Nimruz un Spahbed i olan Namdar Gushnasp ile de bir ittifak yapti Sehrbaraz bu iki guclu sahsiyetin yardimiyla Tizpon u ele gecirdi ve Mah Adhur un yani sira III Erdesir gibi diger Sasani soylularini da idam ettirdi Kirk gun sonra Sehrbaraz tarafindan olduruldu ve bunun uzerine II Husrev in kizi Purandoht tahta cikarildi Daha sonra Ferruh u imparatorlugun bakani olarak atadi Purandoht II Husrev in kiz kardesi Mirhran in oglu Sapur i Sehrvaraz ve Sasani gaspcisi Sehrvaraz tarafindan tahttan indirildi Kisa bir sure sonra onun yonetimini tanimayan Firuz ve grubu tarafindan gorevden alindi Firuz Purandoht in kiz kardesi Azarmidoht u Iran hukumdari olarak taclandirdi Ic savasin son evresiAzarmidoht ileri gelenlerin tavsiyesi uzerine Ferruhzad i tutuklanmaktan geri cagirdi ve onu bir kez daha Sasaniler e yuksek gorevlerde hizmet etmeye davet etti Ancak Ferruhzad bu daveti geri cevirdi ve bir kadinin emrinde calismayi reddetti Daha sonra Istahr daki bir ates tapinagina cekildi Ferruh Hurmuz otoritesini guclendirmek ve Pehlav ile Parsig arasinda bir modus vivendi yaratmak icin Parsig adayi olan Azarmidoht tan kendisiyle evlenmesini istedi Ancak Azarmidoht reddetti Onerisi reddedildikten sonra Ferruh Hurmuz artik tahttan cekinmedi ve Bugun ben halkin lideri ve Iran ulkesinin diregiyim dedi Ozellikle Pars taki Istahr ve daki Nihavend de bir hukumdar gibi para basmaya basladi Ferruh Hurmuz ile basa cikmak icin Azarmidoht un unlu askeri komutan Spahbed ve kisa bir sure Iran sahi olan Behram i Cubin in torunu olan Mihrani hanedani Siyavakhs ile ittifak kurdugu varsayilmaktadir Azarmidoht Siyavakhsh in yardimiyla Ferruh Hurmuz u oldurdu O sirada Horasan da bulunan Faruk Hurmuz un oglu Rustem Ferruhzad Pehlevilerin basina gecti Babasinin intikamini almak icin Tizpon a gitti ve karsilastigi her Azarmidoht ordusunu yendi Daha sonra Siyavakhsh in kuvvetlerini Tizpon da yendi ve sehri ele gecirdi Azarmidoht kisa bir sure sonra Rustem tarafindan kor edildi ve olduruldu ve Rustem Purandoht i tahta geri getirdi Ancak ertesi yil Tizpon da bir isyan cikti Iran ordusu baska meselelerle mesgulken Rustem in naipliginden memnun olmayan Parsig Purandoht in devrilmesini ve onun tarafindan gorevden alinan onde gelen Parsig figuru Bahman Jaduya nin geri donmesini istedi Purandoht kisa sure sonra muhtemelen Firuz Husrev tarafindan bogularak olduruldu Boylece iki grup arasinda dusmanliklar yeniden basladi Ancak cok gecmeden hem Rustem hem de Firuz Husrev ulkenin kotulesen durumundan endise duyan kendi adamlari tarafindan tehdit edilmeye baslandi Boylece Rustem ve Firuz Husrev bir kez daha birlikte calismayi kabul ettiler ve II Husrev in torunu III Yezdicerd i tahta oturtarak ic savasi sona erdirdiler Sonuc ve etkiIII Yezdicerd Sikkesi III Yezdicerd in tahta cikmasiyla Sasani Imparatorlugu buyuk olcude zayiflamisti Genc kral ordu komutanlari saray mensuplari ve aristokrasinin guclu uyeleri arasindaki bitmek bilmeyen ic catismalar ve bunlarin birbirleriyle savasmasi ve birbirlerini yok etmesi nedeniyle hizla dagilan genis imparatorluguna istikrar getirmek icin gereken yetkiye sahip degildi Imparatorlugun valilerinin cogu bagimsizliklarini ilan etmis ve kendi kralliklarini kurmuslardi Mazun ve Yemen eyaletlerinin valileri 628 632 yillarindaki ic savas sirasinda bagimsizliklarini ilan etmisler ve bu durum Islam bayragi altinda birlesen Arap Yarimadasi ndaki Sasani yonetiminin dagilmasina yol acmisti Imparatorluk Part Imparatorlugu nun cokusunden once var olan Part feodal sistemine benzemeye basladi Yezdicerd hem Parsig hem de Pehlevi gruplari tarafindan mesru hukumdar olarak taninmasina ragmen imparatorlugunun tamami uzerinde egemenlik kurmus gibi gorunmuyordu Gercekten de hukumdarliginin ilk yillarinda paralar yalnizca Parsig in uslendigi guneybati Xwarwaran ve guneydogu Nemrōz bolgelerine yaklasik olarak denk gelen Pars Sakastan ve Huzistan da basilmistir Imparatorlugun kuzey kesiminde yasayan Pehlevi halki onun adina para basmayi reddetti Imparatorluk ayni zamanda her cepheden doguda Gokturkler batida ise Hazarlar tarafindan isgal ediliyordu Hazarlar Ermenistan a ve Adurbadagan a akinlar duzenliyorlardi Sasani ordusu Bizanslilarla yapilan savas ve ic catismalar nedeniyle buyuk olcude zayiflamisti Kosullar o kadar kaotikti ve ulusun durumu o kadar endise vericiydi ki Persler imparatorluklarinin yakin cokusunden acikca soz ettiler ve bunun isaretlerini dogal afetlerde gorduler Imparatorluk kisa sure sonra bir Arap istilasi sonucu son buldu ve bu istila sirasinda Yezdicerd muhtemelen kendi tebaasindan birinin kiskirtmasiyla 651 de oldurulmustur KaynakcaOzel Pourshariati 2008 s 173 a b c Shahbazi 2005 Kia 2016 ss 255 256 Al Tabari 1985 2007 s 398 v 5 Kia 2016 Oman 1893 s 212 a b ARDASiR III A Sh Shahbazi Encyclopaedia Iranica 11 August 2011 1 Pourshariati 2008 s 179 Pourshariati 2008 s 180 Pourshariati 2008 s 204 Pourshariati 2008 ss 205 206 a b c Pourshariati 2008 a b Pourshariati 2008 s 205 Pourshariati 2008 ss 206 210 a b c Pourshariati 2008 s 210 Gignoux 1987 s 190 a b c Pourshariati 2008 s 218 a b Pourshariati 2008 s 219 Kia 2016 s 284 Morony 1986 ss 203 210 Daryaee 2014 s 36 Pourshariati 2008 ss 221 222 Kia 2016 ss 284 285 Daryaee 2014 s 37 GenelAl Tabari Abu Ja far Muhammad ibn Jarir 1985 2007 Ehsan Yar Shater Ed The History of Al Ṭabari 40 vols Albany NY State University of New York Press Daryaee Touraj 2014 Sasanian Persia The Rise and Fall of an Empire I B Tauris ss 1 240 ISBN 978 0857716668 Gignoux Ph 1987 Azarmigduxt Encyclopaedia Iranica Vol III Fasc 2 s 190 Kia Mehrdad 2016 The Persian Empire A Historical Encyclopedia 2 volumes A Historical Encyclopedia ABC CLIO ISBN 978 1610693912 Morony M 1986 ʿARAB ii Arab conquest of Iran Encyclopaedia Iranica Vol II Fasc 2 ss 203 210 Oman Charles 1893 Europe 476 918 Macmillan Pourshariati Parvaneh 2008 Decline and Fall of the Sasanian Empire The Sasanian Parthian Confederacy and the Arab Conquest of Iran London and New York I B Tauris ISBN 978 1 84511 645 3 Shahbazi A Shapur 2005 Sasanian dynasty Encyclopaedia Iranica Online Edition Erisim tarihi 4 Ocak 2014 Konuyla ilgili yayinlarCompareti Matteo 2009 Chinese Iranian relations xv The last Sasanians in China Encyclopaedia Iranica Frye R N 1983 Chapter 4 The political history of Iran under the Sasanians The Cambridge History of Iran 3 1 Cambridge University Press ISBN 978 0 521 20092 9 Kaegi Walter Emil 2003 Heraclius Emperor of Byzantium Cambridge University Press ISBN 978 0 52181 459 1 1884 History of the Parsis including their manners customs religion and present position I Macmillan and co ISBN 0 404 12812 2 Kennedy Hugh 2016 The Prophet and the Age of the Caliphates The Islamic Near East from the 6th to the 11th Century Ingilizce Second bas Oxford ve New York Routledge ISBN 978 1 138 78761 2 Norwich John Julius 1997 A Short History of Byzantium Vintage Books ISBN 978 0 67977 269 9 Payne Richard E 2015 A State of Mixture Christians Zoroastrians and Iranian Political Culture in Late Antiquity Univ of California Press ss 1 320 ISBN 9780520961531 1986 Army i Pre Islamic Iran Encyclopaedia Iranica Vol II Fasc 5 London et al ss 489 499 Shahbazi A Shapur 2003 YAZDEGERD I Encyclopaedia Iranica Zarrinkub Abd al Husain 1975 The Arab conquest of Iran and its aftermath The Cambridge History of Iran Volume 4 From the Arab Invasion to the Saljuqs Cambridge Cambridge University Press ss 1 57 ISBN 978 0 521 20093 6