Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Dokuma, atkı ve çözgü ipliklerinin dikey açı yapacak şekilde, birbirinin altından, üstünden geçirilmesiyle ortaya çıkan düz yüzeyli üründür.
Dokuma tezgâhlarında çözgü denilen yan yana duran ipliklerin gücü nire denilen araçlarla bir kısmının yukarı kaldırılması, diğer kısmının aşağı çekilmesi suretiyle açılan aralıktan ki bu aralığa ağızlık denir, mekik yardımıyla atkı denilen iplikle yapılır.
Dokumacılık
Dokuma, atkı ve çözgü ipliklerinin dikey açı yapacak şekilde, birbirinin altından, üstünden geçirilmesiyle ortaya çıkan düz yüzeyli üründür.
Dokuma tezgâhlarında çözgü denilen yan yana duran ipliklerin gücü nire denilen araçlarla bir kısmının yukarı kaldırılması, diğer kısmının aşağı çekilmesi suretiyle açılan aralıktan ki bu aralığa ağızlık denir, mekik yardımıyla atkı denilen iplikle yapılır.
Dokumacılık türleri
Dokumacılık, yapım teknikleri ve kullanılan araçlara göre üç grup altında incelenir.
- Mekik Dokumalar: Kumaş Dokuma, Siirt Battaniyesi, Kolan, çarpana dokuma
- Kirkitli Dokumalar:
- Mekiksiz Dokumalar: Palaz, Kolan, çarpana (kartlı, kartsız dokumalar), Dokusuz Dokular (Keçe)
Mekikli Dokumalar
Gücüler yardımıyla gruplar halindeki çözgüler arasında oluşturulan aralıktan, atkı ipinin mekikle geçirilmesi sonunda elde edilen düz yüzeyli dokumalardır.
Çeşitli kumaş dokumaları, Siirt battaniyesi, kolanlar ve grup içinde yer almaktadır. Siirt battaniyesi düz bez ayağı dokumalardandır.
Geleneksel Türk dokumaları, ev, çarşı, saray dokumaları olarak sınıflandırılabilir. Kadınlar tarafından evlere yün, ipek, keten veya pamuk kullanılarak yapılan bu dokumalar el sanatı örneklerindendir. Kumaş, çevre, peşkir, yağlık gibi çeşitlilik göstermektedir.
- Kolan Dokuma
- Yün, pamuk, keten, kıl ipliklerinin çözgü, atkı olarak kullanıldığı, yassı, enli kuşak bağ gibi dokumalardır.
- Kolan ve çarpana dokumalar gücü yerine kartların, gücü çubuğunun kullanılması, atkı ipinin mekikle geçirilmesi nedeniyle mekikli dokumalar içinde değerlendirilmektedir.
- Kolan dokumada yere çakılan iki çubuk arasına, dokunacak yere göre boyu ayarlanan çözgü ipleri gerilmekte, arasına gücü görevi yapan gücü çubuğu geçirilmektedir. Çubuğun döndürülmesiyle açılan çözgü aralığından atkı ipi atılıp, kılıçla sıkıştırılarak dokuma yapılmaktadır.
- Renk dağılım tablosuna göre hazırlanan çözgü iplikleri çarpanaların deliklerinden geçirilip, kartların döndürülmesiyle oluşan çözgü aralığından atkı ipliği atılarak dokumaya devam edilmektedir. Çözgünün bir ucu dokuyucunun beline veya yene karşılıklı çakılmış çubuklara bağlanmaktadır. Dokuma çözgü yüzlüdür.
- Günümüzde daha çok yörükler tarafından dokunan, kullanılan bu dokuma, yaşantılarını geçirdikleri kara çadır, Alaçık, topak ev denilen çadırlarının kaplama maddesi keçelerin sarılması, tepelerinin tutturulmasında kazık bağı olarak, sepet, çuval, heybe gibi taşıma araçlarında, hayvanların koşum takımlarında, araba, develerinin başını süslemede; kadın giyiminde, baş takılarının tutturulmasında, önlük, elbise kuşak bağı, çocuk kundağı, beşik bağı olarak; erkek giyiminde ise; barutluk, fişek çantası, kılıç askısı, Kuran bağı, yay kurmak için kement, çorap, tozluk bağı, takunya, terlik bantı olarak kullanılmaktadır. Günümüzde ise bu dokumalar daha çok süsleme malzemesi olarak tercih edilmektedir.
- Kumaş; çevre, peşkir, çarşaf, yağlık olarak çeşitlilik göstermektedir.
Kirkitli Halı Dokumalar
- Halı
- Pamuk, kıl, ipek, yün ipliklerin halının boyuna yan yana dizilmesinde meydana gelen çözgü iskeletinin her çift teline yün, ipek, floş iplerinin değişik tekniklerle, ilme bağlanıp, üzerine atkı ipliği kirkitle sıkıştırılmak suretiyle dokunan havlı yüzlü dokumadır. Halı imalinde atkı sayısı iki veya üçtür. Türkiye'de genellikle iki atkı kullanımı görülmektedir. Birkaç sıra dokuma yapıldıktan sonra ilmeler halı makası ile istenilen yükseklikte kesilmektedir. Son yıllarda desene göre havları kabartmalı olarak kesilen halılar da görülmektedir. Yaygı, örtü, yastık vb. olarak kullanılmaktadır.
- Halı dokumalarda genellikle iki tip düğüm görülmektedir.
- Türk Düğümü (Gördes Düğümü - Çift Düğüm - Kapalı İlme): Manisa'nın Gördes kazasında kullanıldığından bu ismi alan, Türkiye'de halı dokumalarda kullanılmaktadır, dünya literatürüne de Türk Düğümü olarak geçmiştir. Bu düğümünde iki türü görülmektedir. İç Anadolu'da kullanılan düğüm şeklinde, iplik, çözgü çiftinin önce öndeki sonra arkadaki teline dolanarak bağlanan düğümdür. Batı Anadolu'da kullanılan düğümde aynı işlem ters uygulanmaktadır. Bu değişiklik halının kalitesini etkilememekte, yalnızca Batı Anadolu'da dokunan halıların hav kesiminde kolaylık görülmektedir.
- İran Düğümü (Sine İlmesi - Tek Düğüm - Açık İlme): Batı İran'daki bir yöreden adını alan Sine Düğümü olarak bilinmektedir. Bu düğümde iplik yalnızca çözgü çiftinin önündeki teline bağlanır, diğer çözgünün arkasından geçirilip aşağı doğru çekilerek sıkıştırılmaktadır. İran düğümlü halılarda da iki atkı ipi kullanılmaktadır.
- Uşak, Konya, Bergama (Yağcıbedir), Hereke, Gördes, Kula, Ladik, Sivas, Milas, Antalya (Döşeme altı), Fethiye, Kırşehir, Niğde, Kayseri, Isparta renk, motif, kaliteli halı üretimi yapan önemli halı merkezlerdendir.
Dokuma yapılan tezgâhları kullanım biçimleri ve tiplerine göre şu şekilde sınıflandırılabilir:
- Kirkitli Dokuma Tezgâhları
- Masa tezgâhı, yatay tezgâh (konar - göçer veya yer tezgâhı; bez ayağı dokumaların yapımında kullanılmaktadır), dikey tezgâh (halı dokuma tezgâhı. Sarma tezgâh, düz tezgâh olmak üzere üç çeşidi görülmektedir).
- Mekikli Dokuma Tezgâhları
- Kamçısız tezgâhlar (genellikle iki pedallı, mekiğin elle atılması ile dokumalar yapılmaktadır), Kamçılı Tezgâhlar (mekiğin kamçının çekilmesi ile atılarak dokuma yapılmaktadır), Çukur Tezgâhlar (dokuyucunun oturduğu yer, pedalların bulunduğu kısım çukur içerisindedir), Yüksek Tezgâhlar, Armürlü (sekiz gücüden yirmidört gücüye kadar gücü gerektiren dokumalarda kullanılmaktadır) ve Jakarlı (Yirmi otuzikiden fazla gücü gerektiren dokumalarda kullanılmaktadır) Tezgâhlar.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Dokuma atki ve cozgu ipliklerinin dikey aci yapacak sekilde birbirinin altindan ustunden gecirilmesiyle ortaya cikan duz yuzeyli urundur Dokuma tezgahlarinda cozgu denilen yan yana duran ipliklerin gucu nire denilen araclarla bir kisminin yukari kaldirilmasi diger kisminin asagi cekilmesi suretiyle acilan araliktan ki bu araliga agizlik denir mekik yardimiyla atki denilen iplikle yapilir DokumacilikEl dokuma tezgahi Hjerl Hede DanimarkaYanagawa Shigenobu nun Fujin Shokunin Sakae Nishiki Sha Kohagi anlam Sakae Tekstil Firmasi nin Kohagi adli kadin usta Kongre Kutuphanesi nde Hataori olarak kaydedilmektedir adli Edo Bunka donemine ait Ukiyo e eseri Dokuma atki ve cozgu ipliklerinin dikey aci yapacak sekilde birbirinin altindan ustunden gecirilmesiyle ortaya cikan duz yuzeyli urundur Dokuma tezgahlarinda cozgu denilen yan yana duran ipliklerin gucu nire denilen araclarla bir kisminin yukari kaldirilmasi diger kisminin asagi cekilmesi suretiyle acilan araliktan ki bu araliga agizlik denir mekik yardimiyla atki denilen iplikle yapilir Dokumacilik turleriDokumacilik yapim teknikleri ve kullanilan araclara gore uc grup altinda incelenir Mekik Dokumalar Kumas Dokuma Siirt Battaniyesi Kolan carpana dokuma Kirkitli Dokumalar Kirkitli Duz Dokumalar Kilim Cicim Zili sili Sumak Kirkitli Hali dokumalar Hali Mekiksiz Dokumalar Palaz Kolan carpana kartli kartsiz dokumalar Dokusuz Dokular Kece Mekikli Dokumalar Guculer yardimiyla gruplar halindeki cozguler arasinda olusturulan araliktan atki ipinin mekikle gecirilmesi sonunda elde edilen duz yuzeyli dokumalardir Cesitli kumas dokumalari Siirt battaniyesi kolanlar ve grup icinde yer almaktadir Siirt battaniyesi duz bez ayagi dokumalardandir Geleneksel Turk dokumalari ev carsi saray dokumalari olarak siniflandirilabilir Kadinlar tarafindan evlere yun ipek keten veya pamuk kullanilarak yapilan bu dokumalar el sanati orneklerindendir Kumas cevre peskir yaglik gibi cesitlilik gostermektedir Kolan Dokuma Yun pamuk keten kil ipliklerinin cozgu atki olarak kullanildigi yassi enli kusak bag gibi dokumalardir Kolan ve carpana dokumalar gucu yerine kartlarin gucu cubugunun kullanilmasi atki ipinin mekikle gecirilmesi nedeniyle mekikli dokumalar icinde degerlendirilmektedir Kolan dokumada yere cakilan iki cubuk arasina dokunacak yere gore boyu ayarlanan cozgu ipleri gerilmekte arasina gucu gorevi yapan gucu cubugu gecirilmektedir Cubugun dondurulmesiyle acilan cozgu araligindan atki ipi atilip kilicla sikistirilarak dokuma yapilmaktadir Renk dagilim tablosuna gore hazirlanan cozgu iplikleri carpanalarin deliklerinden gecirilip kartlarin dondurulmesiyle olusan cozgu araligindan atki ipligi atilarak dokumaya devam edilmektedir Cozgunun bir ucu dokuyucunun beline veya yene karsilikli cakilmis cubuklara baglanmaktadir Dokuma cozgu yuzludur Gunumuzde daha cok yorukler tarafindan dokunan kullanilan bu dokuma yasantilarini gecirdikleri kara cadir Alacik topak ev denilen cadirlarinin kaplama maddesi kecelerin sarilmasi tepelerinin tutturulmasinda kazik bagi olarak sepet cuval heybe gibi tasima araclarinda hayvanlarin kosum takimlarinda araba develerinin basini suslemede kadin giyiminde bas takilarinin tutturulmasinda onluk elbise kusak bagi cocuk kundagi besik bagi olarak erkek giyiminde ise barutluk fisek cantasi kilic askisi Kuran bagi yay kurmak icin kement corap tozluk bagi takunya terlik banti olarak kullanilmaktadir Gunumuzde ise bu dokumalar daha cok susleme malzemesi olarak tercih edilmektedir Kumas cevre peskir carsaf yaglik olarak cesitlilik gostermektedir Kirkitli Hali Dokumalar Hali Pamuk kil ipek yun ipliklerin halinin boyuna yan yana dizilmesinde meydana gelen cozgu iskeletinin her cift teline yun ipek flos iplerinin degisik tekniklerle ilme baglanip uzerine atki ipligi kirkitle sikistirilmak suretiyle dokunan havli yuzlu dokumadir Hali imalinde atki sayisi iki veya uctur Turkiye de genellikle iki atki kullanimi gorulmektedir Birkac sira dokuma yapildiktan sonra ilmeler hali makasi ile istenilen yukseklikte kesilmektedir Son yillarda desene gore havlari kabartmali olarak kesilen halilar da gorulmektedir Yaygi ortu yastik vb olarak kullanilmaktadir Hali dokumalarda genellikle iki tip dugum gorulmektedir Turk Dugumu Gordes Dugumu Cift Dugum Kapali Ilme Manisa nin Gordes kazasinda kullanildigindan bu ismi alan Turkiye de hali dokumalarda kullanilmaktadir dunya literaturune de Turk Dugumu olarak gecmistir Bu dugumunde iki turu gorulmektedir Ic Anadolu da kullanilan dugum seklinde iplik cozgu ciftinin once ondeki sonra arkadaki teline dolanarak baglanan dugumdur Bati Anadolu da kullanilan dugumde ayni islem ters uygulanmaktadir Bu degisiklik halinin kalitesini etkilememekte yalnizca Bati Anadolu da dokunan halilarin hav kesiminde kolaylik gorulmektedir Iran Dugumu Sine Ilmesi Tek Dugum Acik Ilme Bati Iran daki bir yoreden adini alan Sine Dugumu olarak bilinmektedir Bu dugumde iplik yalnizca cozgu ciftinin onundeki teline baglanir diger cozgunun arkasindan gecirilip asagi dogru cekilerek sikistirilmaktadir Iran dugumlu halilarda da iki atki ipi kullanilmaktadir Usak Konya Bergama Yagcibedir Hereke Gordes Kula Ladik Sivas Milas Antalya Doseme alti Fethiye Kirsehir Nigde Kayseri Isparta renk motif kaliteli hali uretimi yapan onemli hali merkezlerdendir Dokuma yapilan tezgahlari kullanim bicimleri ve tiplerine gore su sekilde siniflandirilabilir Kirkitli Dokuma Tezgahlari Masa tezgahi yatay tezgah konar gocer veya yer tezgahi bez ayagi dokumalarin yapiminda kullanilmaktadir dikey tezgah hali dokuma tezgahi Sarma tezgah duz tezgah olmak uzere uc cesidi gorulmektedir Mekikli Dokuma Tezgahlari Kamcisiz tezgahlar genellikle iki pedalli mekigin elle atilmasi ile dokumalar yapilmaktadir Kamcili Tezgahlar mekigin kamcinin cekilmesi ile atilarak dokuma yapilmaktadir Cukur Tezgahlar dokuyucunun oturdugu yer pedallarin bulundugu kisim cukur icerisindedir Yuksek Tezgahlar Armurlu sekiz gucuden yirmidort gucuye kadar gucu gerektiren dokumalarda kullanilmaktadir ve Jakarli Yirmi otuzikiden fazla gucu gerektiren dokumalarda kullanilmaktadir Tezgahlar