Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Seksen Yıl Savaşı veya diğer adıyla Hollanda İsyanı (1568 - 1648), Hollanda'da bulunan on yedi ilin İspanyol İmparatorluğu'na (Habsburg) karşı başlattığı ayaklanmadır.
| Seksen Yıl Savaşı | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 : The Relief of Leiden (1574) | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Hollandalı AsilerDestekleyenler  İngiltere(1586–1648) Nassau Huguenot  Fransa(1635–1648) |  İspanyaDestekleyenler  Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
 Sessiz Willem |  II. Felipe Alba Dükü | ||||||
| Güçler | |||||||
| 75.000 | 80.000 | ||||||
Nedenleri
14. Ve 15. Yüzyıllar arasında Alçak ülkeler evlilik ve miras yoluyla Burgonya Düklüğü’nün kontrolüne geçti. Burgonya Dükalığı, 1477 yılında yaptıkları savaşta dükleri I.Charles(Cesur)’ı kaybettiler. Charles’ın erkek çocuğu yoktu ve bu durumda Charles’ın kızı Burgonya'lı Mary Habsburgları Alçak ülkelere davet etti. 1555 yılının Ekim ayında, İmparator V. Charles(Şarlken) İspanya Krallığı’nı ve Alçak Ülkeler’i oğlu II.Felipe’ye bıraktı. II.Felipe’nin katolik olmayan İspanya topraklarına uyguladığı politikalar babasına nazaran çok daha katı ve şiddetliydi. Hollanda’da Protestanları kafirlikle suçlayıp uygulanan en ağır cezaları uyguluyordu. Hollandalı soylular bu mezalimin durdurulması için Felipe’ye bir dilekçe gönderdi lakin Felipe bunu kabul etmedi. Meydana gelen birkaç küçük isyan sonrası Felipe Sıkıntılar Konseyi kurdu ve 9000 Hollandalı'yı tutuklayıp 1000’ini idam ettirdi. Bu insanların içinde Hollanda’nın yüksek zümrelerinden kişiler de bulunuyordu. Diğerleri gibi Williem van Oranje’da idam edilmemek için yurtdışına kaçtı. Bu olaylardan sonra diğer küçük isyancı grupları da isyana başladı. Ancak Kral, kısa süre sonra Hollanda'ya çok daha yüksek vergiler uygulayarak isyana katılmayan Hollandalıları bile sinirlendirip isyana katılmaları için zemin hazırladı.
Utrecht Birliği
Ayaklanmalar 1568 - 1648 yılları arasında devam etti. Seksen Yıl Savaşı adıyla anılan bu ayaklanmalar sırasında 1579 yılında 7 Protestan ağırlıklı Hollandalı eyaleti bir araya gelerek 'ni kurdular. Bu eyaletlerin arasındaki Oranje Prensliğinin Prensi olan I. Willem Hollandalı asilerin başına geçti. Günümüzdeki Hollanda kraliyet ailesi olan böylece I. Willem tarafından kurulmuş oldu. Utrecht Birliği zamanla Birleşik Hollanda Cumhuriyeti'ne (Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden) dönüştü. Bu cumhuriyet ilerideki yıllarda günümüzdeki Hollanda'nın çekirdeğini oluşturacaktı.
İspanya kralı II. Felipe ayaklanmaları bastırmak için 1585 yılında Hollanda'ya büyük bir ordu yolladı. İspanyollar Anvers'i ele geçirerek 10,000 kişiyi katlettiler. İspanyolların güneyde ele geçirdiği kentlerdeki Protestanlar kuzeye kaçtılar. Hollandalılar İspanyolların elindeki bazı kentleri tekrar geri aldılar ama Flaman Bölgesi'ndeki Katoliklerin çoğunlukta olduğu topraklar İspanya'nın elinde kaldı. Bu topraklar zamanla Belçika haline geldi. Kuzeydeki bölge ise Hollanda'yı oluşturdu. Böylece aynı dili konuşan Belçikalı Flamanlarla Hollandalıların kaderleri ayrılmış oldu.
Fransızların Bağımsızlık Savaşına Katılımı
İspanyolları geri çekilmeye teşvik etme ve güçlü bir müttefik bulma umuduyla, Williem van Orange, Fransa kralının küçük kardeşi Anjou Dükü'nü Hollanda'nın anayasal hükümdarı olmaya davet etti. Anjou Dükü bu teklifi kabul etti ancak ülke üzerinde çok az etkisi oldu, sadece Brabant'tan tam destek gördü. Hollanda Cumhuriyeti 26 Temmuz 1581'de resmi olarak İspanyollardan ayrıldı. Bu, iki taraf arasında gerçek bir savaşa ek olarak bir propaganda savaşını teşvik etmek dışında, işleri değiştirmek için çok büyük bir etki yaratmadı. 1584 yılı Hollandalılar için tam bir felaketti. İspanyol general Parma Dükü tüm Belçika'yı ve güney Hollanda'nın çoğunu ele geçirdi. İşler o kadar kötüye gitti ki Orange, Hollanda Kontu unvanını kabul etmeyi ve her şeyi bitirmeyi düşündü. Sonra suikaste uğradı ve bu düşünce trenine ve hayatına son verdi. Liderlerinden birini kaybetmek Hollanda birliklerine büyük bir darbe vurdu. Eyaletler Genel Sekreteri, Fransa'ya bir büyükelçilik göndermeye karar verdi ve Fransız kralı Henri'ye Hollanda Kralı olmak isteyip istemediğini sordu. Ancak o zamanlar Fransa'da işler kendi içinde iyi gitmiyordu. Böylece Henri, İspanyol kralına karşı gelmenin pek akıllıca olmayacağına karar verdi.
İngilizlerin Bağımsızlık Savaşına Katılımı
Fransa’dan aradığı desteği bulamayan isyancılar daha sonra yardım için İngiliz kraliçesi I. Elizabeth'e başvurdular. Kraliçe, gelişmekte olan Hollanda Cumhuriyeti'ni İngiltere'nin bir parçası yapmayı kabul etti ve oraya en sevdiği saraylılardan biri olan Sir Robert Dudley'nin gözetimi altında binlerce asker gönderdi. Dudley, koruyucu olması gereken Hollandalılarla sık sık çatışmaya girdi, ancak gücü bazı yönlerden sınırlıydı.1587'nin ilk aylarında, birkaç Hollanda limanına İspanyollar tarafından rüşvet verildi ve iltica etmeye ikna edildi. Bu, Hollandalıların Dudley'e eskisinden daha az inanmasına neden oldu onları başarısızlığa uğratmış gibi görünüyordu. Aynı yıl içinde cesareti kırılan Dudley, İngiltere'ye döndü. Bu İngiliz müdahalesi Hollanda’daki son karışık monarşi denemesi olacaktı.
Seksen Yıl Savaşlarında Amsterdam
Güney eyaletlerinin kaybedilmesinin olumlu yönü şuydu: Bu bölgedeki Protestanların çoğu, İspanyollar onları geri aldıktan sonra kuzeye kaçtı. Bu durum Amsterdam için bulunmaz bir nimetti. Vasıflı işçiler Amsterdam sokaklarında sıra sıra dizilmişlerdi ve ticaret daha önceden görülmemiş bir biçimde artmıştı. Sonunda Amsterdam, Kuzey Avrupa'nın ana limanı olarak bu görevi Antwerp’ten devraldı.
On İki Yıllık Ateşkes
1609'da İspanyollar ve Hollandalılar ateşkes için bir anlaşma imzaladılar. Bu ateşkes Hollandalılar için büyük bir zaferdi, sadece İspanyolları onları bir süre yalnız bırakmaya ikna etmekle kalmadılar, aynı zamanda en büyük düşmanları tarafından meşru bir ülke olarak tanınmayı başardılar. Tahmin edilebileceği üzere, İspanyollar için oldukça utanç verici bir durumdu. Yine de, savaşın ekonomilerine verdiği zarar, görünüşe göre itibarlarına verilen zarara değmişti. Ateşkes on iki yıl sürecek şekilde imzalanmıştı. Bir süre işler iyi Gitti. Hollandalılar ve İspanyollar uluslararası durumlarda birbirlerinden kaçındılar. Ancak kısa süre sonra, 1619'da ateşkes sona erdiğinde, Hague'deki hükûmet, mevcut krala İspanyolların istediğinden farklı bir halef seçerek Prag'daki bir çatışmaya müdahil olmaya karar verdi.Bunun arkasındaki teori, iki yıl sonra ateşkes sona erdiğinde Prag'da müttefiklere sahip olmanın Hollanda'yı daha güçlü bir konuma getireceğiydi. Ancak Hollandalıların seçtiği kral ve kraliçe tahtı ele geçirmede başarısız oldu.
Maurice ve Petrus’un Yanlışlıkla Seksen Yıl Savaşlarını Başlatması
Bütün olanlara rağmen, bu talihsiz yanlış anlaşılma olmasaydı ateşkes devam edebilirdi. Stadholder(Hollanda'da cumhuriyet döneminde seçimle gelen genel vali) olan Nassau'lu Maurice, Brabant'tan bir müzakereci olan Petrus Peckius'a yalan söyledi ve ona, Hollanda Cumhuriyeti'nin İspanya'nın Hollanda üzerindeki egemenliğini kabul etmeyi kabul etmesi halinde İspanya'nın ateşkesi sürdürmeye istekli olacağı izlenimini verdi. Peckius daha sonra bu öneriyi, zor kazanılmış egemenliklerinden vazgeçme fikrinden tiksinmiş olan Hague'deki hükûmete anlattı. Hague'deki hakarete rağmen savaş hemen başlamadı. Maurice İspanya ile gizli görüşmelerine devam etti ne çok başarılıydı ne de çok başarısız. Ek olarak, İspanyol kralı öldü ve yerine, savaş başlamadan önce tahta oturmak zorunda kalan oğlu IV. Felipe geçti. Ancak savaşın iyi bir nedenden dolayı yeniden başlaması kaçınılmazdı: ateşkes İspanya için mali açıdan yıkıcıydı lakin aksi olarak Hollanda Cumhuriyeti için mali açıdan faydalıydı.
Seksen Yıl Savaşlarının İkinci Kısmı: Ekonomik Savaş
İspanya, Hollanda Cumhuriyeti'ne ikinci bir topyekûn savaş açmak istemedi. Bunun yerine, birkaç stratejik limanı ele geçirmeye ve öyle bırakmaya çalıştılar. Bu deneme başarısız oldu Bergen-op-Zoom'daki kuşatmanın birkaç ay sonra kaldırılması gerekiyordu. Böylelikle İspanyollar ekonomik savaşa geçti. Ancak burada yaptırımlardan bahsetmiyoruz: saldıran gemilerden bahsediyoruz. Hollanda gemileri, diğer ülkelerle ticaret yapmak için deniz eskortlarıyla konvoylar halinde seyretmek zorunda kaldı. Ve bildiğiniz gibi, tarihin bu noktasında Hollandalılar, VOC(Hollanda Doğu Hindistan Şirketi), WIC(Hollanda Batı Hindistan Şirketi) gibi şirketlerle deniz ticaretinin krallarıydı. Hatta açıklamak gerekirse VOC tek başına Apple, Facebook ve Google’ın birleşiminden daha zengindi. Dolayısıyla ana gelir ve güç kaynaklarının kesintiye uğraması büyük bir sorundu. İspanyollar ayrıca Hollanda'nın Almanya'ya olan iç suyolu bağlantılarını kapatabildiler ve bu da mandıra fiyatlarının dramatik bir şekilde düşmesine neden oldu. Ancak bunu yaparken İspanyollar da ticareti kendileri için daha da zorlaştırdı, bu nedenle ticaret savaşından asıl yararlananlar tarafsız kalan Avrupa ülkeleri oldu.
Savaşın Belirsiz Durumu
Nassau'lu Maurice öldü, bu da Hollanda Cumhuriyeti'ndeki duruma neredeyse anında iyileştirmeler getirdi. Diğer şeylerin yanı sıra, geleceğini bildikleri ikinci eyleme hazırlanmak için ordularını güçlendirdiler ve büyüttüler. İngiltere de savaşa müttefik olarak girdi. Savaş, yeni Orange Prensi Frederick Henry'nin Hollanda'nın güney eyaletlerine saldırmasıyla yeniden başladı. Ayrıca bazı danışmanlarının isteklerine karşı bir bildiri yayınladı ve Güney Hollanda'daki Katoliklerin Hollanda Cumhuriyeti'ne katılmaları halinde dinlerini uygulamaya devam edebileceklerini söyledi. Bu çok etkili bir hamleydi, birçok güney eyaletinin İspanyol baskı boyunduruğundan gerçekten kurtulmak istediklerine karar vermişlerdi.1632'de İspanyollarla yapılan görüşmeler yararlı bir sonuca varmadı ve Henry ateşkesi 1633'te bozdu. Almanya'ya karşı kazandıkları savaşta kazanılan zaferlerin ardından İspanyollar bir kez daha güney Hollanda'ya akın ettiler. İspanyolların yorulmasıyla birlikte barış umuduyla Henry, Fransa ile bir ittifak düşünmeye karar verdi. Şubat 1635'te Fransa ve Hollanda, aynı yıl içinde güney Hollanda'yı işgal etmek için bir anlaşma imzaladı. Çok etkili olması gereken bir strateji planlandığı gibi çalışmadı: İspanyol kuvvetleri Hollanda saldırısını yenecek kadar güçlüydü, ardından Fransızlar da bozguna uğradılar. Bu saldırı sırasında İspanyollar, Hollanda Cumhuriyeti için çok önemli bir taktik konum olan Schenkenschans'ı kuşattı. İspanyollar burayı ele geçirdikten sonra, Hollandalılar burayı kendileri kuşattı ve sonunda İspanyollardan geri aldı - ki bu onlar için utanç verici bir yenilgiydi. Ancak daha sonra Hollanda Cumhuriyeti'ndeki barış yanlısı parti popülerlik kazandı ve orduya yapılan harcamaları kısmaya karar verdi. Yine de bu, Hollanda Cumhuriyeti için tüm kötü haberler değildi. Gıda maddelerine yönelik artan Alman talebiyle birlikte askeri bütçelere yapılan harcama eksikliği, bir sürü paranın serbest bırakıldığı anlamına geliyordu. Ek olarak arta kalan paranın bir kısmıyla ünlü gül tohumları satın alındı.
Savaşın Durma Noktasına Gelmesi
Askeri harcama eksikliğine rağmen, Hollanda Cumhuriyeti 1630'ların sonunda genel olarak galip geldi. İspanyollar, Hollanda donanmasının dünyanın en güçlü donanması olduğu yanılsamasına kapılmadılar. VOC ve WIC tarafından İspanyollara karşı yürütülen vekalet savaşları da çoğunlukla Cumhuriyet'in lehine sonuçlanmıştı. Yavaş yavaş, İspanyollar artık sürekli bir çatışmanın masrafını karşılayamayacaklarını anladıkça, savaş durma noktasına geldi.
Vestfalya Antlaşması
Ocak 1646'da, Münster Barışı'nın bir parçası olarak bir barış anlaşması müzakereleri resmen başladı. On İki Yıllık Ateşkesi sağlayan antlaşmanın metnini hemen hemen kopyaladıkları için antlaşmanın taslağı nispeten kolaydı. Haziran 1648'de barış resmileşti.
Kaynakça
- ^ Koopmans, Joop W. (2016). Historical dictionary of the Netherlands (3. bas.). Lanham, Md.: Rowman & Littlefield Publishers. ISBN .
- ^ Israel, Jonathan (1989). Dutch primacy in world trade, 1585-1740. Oxford [England]: Clarendon Press. ISBN . OCLC 18350386.
- ^ Israel, Jonathan (1990). Empires and entrepots : the Dutch, the Spanish monarchy, and the Jews, 1585-1713. Londra: Hambledon Press. ISBN . OCLC 318240590.
- ^ Parker, Geoffrey (2004). The Army of Flanders and the Spanish Road, 1567-1659 : the logistics of Spanish victory and defeat in the Low Countries' Wars. 2nd ed. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN . OCLC 59265540.
- ^ Israel, Jonathan Irvine (1995). The Dutch Republic : its rise, greatness and fall, 1477-1806. Oxford: Clarendon Press. ISBN . OCLC 44962429. 23 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Temmuz 2022.
- ^ Koenigsberger, H. G. (2007). Monarchies, states generals and parliaments : the Netherlands in the fifteenth and sixteenth centuries. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN . OCLC 701088299.
- ^ Glete, Jan (2002). War and the state in early modern Europe : Spain, the Dutch Republic, and Sweden as fiscal-military states, 1500-1660. Londra: Routledge. ISBN . OCLC 47221880.
- ^ çelikcan, gaye (27 Mayıs 2019). . dx.doi.org. 11 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2022.
- ^ Tracy, James D. (2008). The founding of the Dutch Republic : war, finance, and politics in Holland, 1572-1588. Oxford: Oxford University Press. ISBN . OCLC 192175421.
- ^ Bengoa, José. (2003). Historia de los antiguos mapuches del sur : desde antes de la llegada de los españoles hasta las paces de Quilín : siglos XVI y XVII. 1. ed. Providencia, Santiago de Chile: Catalonia. ISBN . OCLC 55472613.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Seksen Yil Savasi veya diger adiyla Hollanda Isyani 1568 1648 Hollanda da bulunan on yedi ilin Ispanyol Imparatorlugu na Habsburg karsi baslattigi ayaklanmadir Seksen Yil Savasi The Relief of Leiden 1574 Tarih1568 1648BolgeFelemenk Dunya capinda Koloni savasi SonucHollandalilarin zaferi Westphalia Barisi Hollanda bagimsizligini kazandi Felemenk in guneyi Ispanya da kaldiTaraflarHollandali AsilerDestekleyenler Ingiltere 1586 1648 Nassau Huguenot Fransa 1635 1648 IspanyaDestekleyenler Kutsal Roma Cermen ImparatorluguKomutanlar ve liderlerSessiz WillemII Felipe Alba DukuGucler75 00080 000Nedenleri14 Ve 15 Yuzyillar arasinda Alcak ulkeler evlilik ve miras yoluyla Burgonya Duklugu nun kontrolune gecti Burgonya Dukaligi 1477 yilinda yaptiklari savasta dukleri I Charles Cesur i kaybettiler Charles in erkek cocugu yoktu ve bu durumda Charles in kizi Burgonya li Mary Habsburglari Alcak ulkelere davet etti 1555 yilinin Ekim ayinda Imparator V Charles Sarlken Ispanya Kralligi ni ve Alcak Ulkeler i oglu II Felipe ye birakti II Felipe nin katolik olmayan Ispanya topraklarina uyguladigi politikalar babasina nazaran cok daha kati ve siddetliydi Hollanda da Protestanlari kafirlikle suclayip uygulanan en agir cezalari uyguluyordu Hollandali soylular bu mezalimin durdurulmasi icin Felipe ye bir dilekce gonderdi lakin Felipe bunu kabul etmedi Meydana gelen birkac kucuk isyan sonrasi Felipe Sikintilar Konseyi kurdu ve 9000 Hollandali yi tutuklayip 1000 ini idam ettirdi Bu insanlarin icinde Hollanda nin yuksek zumrelerinden kisiler de bulunuyordu Digerleri gibi Williem van Oranje da idam edilmemek icin yurtdisina kacti Bu olaylardan sonra diger kucuk isyanci gruplari da isyana basladi Ancak Kral kisa sure sonra Hollanda ya cok daha yuksek vergiler uygulayarak isyana katilmayan Hollandalilari bile sinirlendirip isyana katilmalari icin zemin hazirladi Utrecht BirligiOranje Prensi I Willem Ayaklanmalar 1568 1648 yillari arasinda devam etti Seksen Yil Savasi adiyla anilan bu ayaklanmalar sirasinda 1579 yilinda 7 Protestan agirlikli Hollandali eyaleti bir araya gelerek ni kurdular Bu eyaletlerin arasindaki Oranje Prensliginin Prensi olan I Willem Hollandali asilerin basina gecti Gunumuzdeki Hollanda kraliyet ailesi olan boylece I Willem tarafindan kurulmus oldu Utrecht Birligi zamanla Birlesik Hollanda Cumhuriyeti ne Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden donustu Bu cumhuriyet ilerideki yillarda gunumuzdeki Hollanda nin cekirdegini olusturacakti Ispanya krali II Felipe ayaklanmalari bastirmak icin 1585 yilinda Hollanda ya buyuk bir ordu yolladi Ispanyollar Anvers i ele gecirerek 10 000 kisiyi katlettiler Ispanyollarin guneyde ele gecirdigi kentlerdeki Protestanlar kuzeye kactilar Hollandalilar Ispanyollarin elindeki bazi kentleri tekrar geri aldilar ama Flaman Bolgesi ndeki Katoliklerin cogunlukta oldugu topraklar Ispanya nin elinde kaldi Bu topraklar zamanla Belcika haline geldi Kuzeydeki bolge ise Hollanda yi olusturdu Boylece ayni dili konusan Belcikali Flamanlarla Hollandalilarin kaderleri ayrilmis oldu Fransizlarin Bagimsizlik Savasina KatilimiIspanyollari geri cekilmeye tesvik etme ve guclu bir muttefik bulma umuduyla Williem van Orange Fransa kralinin kucuk kardesi Anjou Duku nu Hollanda nin anayasal hukumdari olmaya davet etti Anjou Duku bu teklifi kabul etti ancak ulke uzerinde cok az etkisi oldu sadece Brabant tan tam destek gordu Hollanda Cumhuriyeti 26 Temmuz 1581 de resmi olarak Ispanyollardan ayrildi Bu iki taraf arasinda gercek bir savasa ek olarak bir propaganda savasini tesvik etmek disinda isleri degistirmek icin cok buyuk bir etki yaratmadi 1584 yili Hollandalilar icin tam bir felaketti Ispanyol general Parma Duku tum Belcika yi ve guney Hollanda nin cogunu ele gecirdi Isler o kadar kotuye gitti ki Orange Hollanda Kontu unvanini kabul etmeyi ve her seyi bitirmeyi dusundu Sonra suikaste ugradi ve bu dusunce trenine ve hayatina son verdi Liderlerinden birini kaybetmek Hollanda birliklerine buyuk bir darbe vurdu Eyaletler Genel Sekreteri Fransa ya bir buyukelcilik gondermeye karar verdi ve Fransiz krali Henri ye Hollanda Krali olmak isteyip istemedigini sordu Ancak o zamanlar Fransa da isler kendi icinde iyi gitmiyordu Boylece Henri Ispanyol kralina karsi gelmenin pek akillica olmayacagina karar verdi Ingilizlerin Bagimsizlik Savasina KatilimiFransa dan aradigi destegi bulamayan isyancilar daha sonra yardim icin Ingiliz kralicesi I Elizabeth e basvurdular Kralice gelismekte olan Hollanda Cumhuriyeti ni Ingiltere nin bir parcasi yapmayi kabul etti ve oraya en sevdigi saraylilardan biri olan Sir Robert Dudley nin gozetimi altinda binlerce asker gonderdi Dudley koruyucu olmasi gereken Hollandalilarla sik sik catismaya girdi ancak gucu bazi yonlerden sinirliydi 1587 nin ilk aylarinda birkac Hollanda limanina Ispanyollar tarafindan rusvet verildi ve iltica etmeye ikna edildi Bu Hollandalilarin Dudley e eskisinden daha az inanmasina neden oldu onlari basarisizliga ugratmis gibi gorunuyordu Ayni yil icinde cesareti kirilan Dudley Ingiltere ye dondu Bu Ingiliz mudahalesi Hollanda daki son karisik monarsi denemesi olacakti Seksen Yil Savaslarinda AmsterdamGuney eyaletlerinin kaybedilmesinin olumlu yonu suydu Bu bolgedeki Protestanlarin cogu Ispanyollar onlari geri aldiktan sonra kuzeye kacti Bu durum Amsterdam icin bulunmaz bir nimetti Vasifli isciler Amsterdam sokaklarinda sira sira dizilmislerdi ve ticaret daha onceden gorulmemis bir bicimde artmisti Sonunda Amsterdam Kuzey Avrupa nin ana limani olarak bu gorevi Antwerp ten devraldi On Iki Yillik Ateskes1609 da Ispanyollar ve Hollandalilar ateskes icin bir anlasma imzaladilar Bu ateskes Hollandalilar icin buyuk bir zaferdi sadece Ispanyollari onlari bir sure yalniz birakmaya ikna etmekle kalmadilar ayni zamanda en buyuk dusmanlari tarafindan mesru bir ulke olarak taninmayi basardilar Tahmin edilebilecegi uzere Ispanyollar icin oldukca utanc verici bir durumdu Yine de savasin ekonomilerine verdigi zarar gorunuse gore itibarlarina verilen zarara degmisti Ateskes on iki yil surecek sekilde imzalanmisti Bir sure isler iyi Gitti Hollandalilar ve Ispanyollar uluslararasi durumlarda birbirlerinden kacindilar Ancak kisa sure sonra 1619 da ateskes sona erdiginde Hague deki hukumet mevcut krala Ispanyollarin istediginden farkli bir halef secerek Prag daki bir catismaya mudahil olmaya karar verdi Bunun arkasindaki teori iki yil sonra ateskes sona erdiginde Prag da muttefiklere sahip olmanin Hollanda yi daha guclu bir konuma getirecegiydi Ancak Hollandalilarin sectigi kral ve kralice tahti ele gecirmede basarisiz oldu Maurice ve Petrus un Yanlislikla Seksen Yil Savaslarini BaslatmasiButun olanlara ragmen bu talihsiz yanlis anlasilma olmasaydi ateskes devam edebilirdi Stadholder Hollanda da cumhuriyet doneminde secimle gelen genel vali olan Nassau lu Maurice Brabant tan bir muzakereci olan Petrus Peckius a yalan soyledi ve ona Hollanda Cumhuriyeti nin Ispanya nin Hollanda uzerindeki egemenligini kabul etmeyi kabul etmesi halinde Ispanya nin ateskesi surdurmeye istekli olacagi izlenimini verdi Peckius daha sonra bu oneriyi zor kazanilmis egemenliklerinden vazgecme fikrinden tiksinmis olan Hague deki hukumete anlatti Hague deki hakarete ragmen savas hemen baslamadi Maurice Ispanya ile gizli gorusmelerine devam etti ne cok basariliydi ne de cok basarisiz Ek olarak Ispanyol krali oldu ve yerine savas baslamadan once tahta oturmak zorunda kalan oglu IV Felipe gecti Ancak savasin iyi bir nedenden dolayi yeniden baslamasi kacinilmazdi ateskes Ispanya icin mali acidan yikiciydi lakin aksi olarak Hollanda Cumhuriyeti icin mali acidan faydaliydi Seksen Yil Savaslarinin Ikinci Kismi Ekonomik SavasIspanya Hollanda Cumhuriyeti ne ikinci bir topyekun savas acmak istemedi Bunun yerine birkac stratejik limani ele gecirmeye ve oyle birakmaya calistilar Bu deneme basarisiz oldu Bergen op Zoom daki kusatmanin birkac ay sonra kaldirilmasi gerekiyordu Boylelikle Ispanyollar ekonomik savasa gecti Ancak burada yaptirimlardan bahsetmiyoruz saldiran gemilerden bahsediyoruz Hollanda gemileri diger ulkelerle ticaret yapmak icin deniz eskortlariyla konvoylar halinde seyretmek zorunda kaldi Ve bildiginiz gibi tarihin bu noktasinda Hollandalilar VOC Hollanda Dogu Hindistan Sirketi WIC Hollanda Bati Hindistan Sirketi gibi sirketlerle deniz ticaretinin krallariydi Hatta aciklamak gerekirse VOC tek basina Apple Facebook ve Google in birlesiminden daha zengindi Dolayisiyla ana gelir ve guc kaynaklarinin kesintiye ugramasi buyuk bir sorundu Ispanyollar ayrica Hollanda nin Almanya ya olan ic suyolu baglantilarini kapatabildiler ve bu da mandira fiyatlarinin dramatik bir sekilde dusmesine neden oldu Ancak bunu yaparken Ispanyollar da ticareti kendileri icin daha da zorlastirdi bu nedenle ticaret savasindan asil yararlananlar tarafsiz kalan Avrupa ulkeleri oldu Savasin Belirsiz DurumuNassau lu Maurice oldu bu da Hollanda Cumhuriyeti ndeki duruma neredeyse aninda iyilestirmeler getirdi Diger seylerin yani sira gelecegini bildikleri ikinci eyleme hazirlanmak icin ordularini guclendirdiler ve buyuttuler Ingiltere de savasa muttefik olarak girdi Savas yeni Orange Prensi Frederick Henry nin Hollanda nin guney eyaletlerine saldirmasiyla yeniden basladi Ayrica bazi danismanlarinin isteklerine karsi bir bildiri yayinladi ve Guney Hollanda daki Katoliklerin Hollanda Cumhuriyeti ne katilmalari halinde dinlerini uygulamaya devam edebileceklerini soyledi Bu cok etkili bir hamleydi bircok guney eyaletinin Ispanyol baski boyundurugundan gercekten kurtulmak istediklerine karar vermislerdi 1632 de Ispanyollarla yapilan gorusmeler yararli bir sonuca varmadi ve Henry ateskesi 1633 te bozdu Almanya ya karsi kazandiklari savasta kazanilan zaferlerin ardindan Ispanyollar bir kez daha guney Hollanda ya akin ettiler Ispanyollarin yorulmasiyla birlikte baris umuduyla Henry Fransa ile bir ittifak dusunmeye karar verdi Subat 1635 te Fransa ve Hollanda ayni yil icinde guney Hollanda yi isgal etmek icin bir anlasma imzaladi Cok etkili olmasi gereken bir strateji planlandigi gibi calismadi Ispanyol kuvvetleri Hollanda saldirisini yenecek kadar gucluydu ardindan Fransizlar da bozguna ugradilar Bu saldiri sirasinda Ispanyollar Hollanda Cumhuriyeti icin cok onemli bir taktik konum olan Schenkenschans i kusatti Ispanyollar burayi ele gecirdikten sonra Hollandalilar burayi kendileri kusatti ve sonunda Ispanyollardan geri aldi ki bu onlar icin utanc verici bir yenilgiydi Ancak daha sonra Hollanda Cumhuriyeti ndeki baris yanlisi parti populerlik kazandi ve orduya yapilan harcamalari kismaya karar verdi Yine de bu Hollanda Cumhuriyeti icin tum kotu haberler degildi Gida maddelerine yonelik artan Alman talebiyle birlikte askeri butcelere yapilan harcama eksikligi bir suru paranin serbest birakildigi anlamina geliyordu Ek olarak arta kalan paranin bir kismiyla unlu gul tohumlari satin alindi Savasin Durma Noktasina GelmesiAskeri harcama eksikligine ragmen Hollanda Cumhuriyeti 1630 larin sonunda genel olarak galip geldi Ispanyollar Hollanda donanmasinin dunyanin en guclu donanmasi oldugu yanilsamasina kapilmadilar VOC ve WIC tarafindan Ispanyollara karsi yurutulen vekalet savaslari da cogunlukla Cumhuriyet in lehine sonuclanmisti Yavas yavas Ispanyollar artik surekli bir catismanin masrafini karsilayamayacaklarini anladikca savas durma noktasina geldi Vestfalya AntlasmasiOcak 1646 da Munster Barisi nin bir parcasi olarak bir baris anlasmasi muzakereleri resmen basladi On Iki Yillik Ateskesi saglayan antlasmanin metnini hemen hemen kopyaladiklari icin antlasmanin taslagi nispeten kolaydi Haziran 1648 de baris resmilesti Vestfalya BarisiKaynakca Koopmans Joop W 2016 Historical dictionary of the Netherlands 3 bas Lanham Md Rowman amp Littlefield Publishers ISBN 978 1442255920 Israel Jonathan 1989 Dutch primacy in world trade 1585 1740 Oxford England Clarendon Press ISBN 0 19 822729 9 OCLC 18350386 Israel Jonathan 1990 Empires and entrepots the Dutch the Spanish monarchy and the Jews 1585 1713 Londra Hambledon Press ISBN 978 0 8264 3182 0 OCLC 318240590 Parker Geoffrey 2004 The Army of Flanders and the Spanish Road 1567 1659 the logistics of Spanish victory and defeat in the Low Countries Wars 2nd ed Cambridge Cambridge University Press ISBN 0 521 83600 X OCLC 59265540 Israel Jonathan Irvine 1995 The Dutch Republic its rise greatness and fall 1477 1806 Oxford Clarendon Press ISBN 978 0 19 158575 3 OCLC 44962429 23 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Temmuz 2022 Koenigsberger H G 2007 Monarchies states generals and parliaments the Netherlands in the fifteenth and sixteenth centuries Cambridge Cambridge University Press ISBN 978 0 521 04437 0 OCLC 701088299 Glete Jan 2002 War and the state in early modern Europe Spain the Dutch Republic and Sweden as fiscal military states 1500 1660 Londra Routledge ISBN 0 415 22644 9 OCLC 47221880 celikcan gaye 27 Mayis 2019 dx doi org 11 Temmuz 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Temmuz 2022 Tracy James D 2008 The founding of the Dutch Republic war finance and politics in Holland 1572 1588 Oxford Oxford University Press ISBN 978 0 19 152614 5 OCLC 192175421 Bengoa Jose 2003 Historia de los antiguos mapuches del sur desde antes de la llegada de los espanoles hasta las paces de Quilin siglos XVI y XVII 1 ed Providencia Santiago de Chile Catalonia ISBN 956 8303 02 2 OCLC 55472613