Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Somaliland, resmî olarak Somaliland Cumhuriyeti, Afrika Boynuzu'nda tanınmayan fiili bir egemen devlettir. Kuzeybatıda Cibuti, güneyde ve batıda Etiyopya ve doğuda Somali ile sınır komşusudur. İddia edilen bölgesi, 2021 itibarıyla yaklaşık 5,7 milyon sakinle 176.120 kilometrekarelik (68.000 mil kare) bir alana sahiptir. Başkent ve en büyük şehir Hargeisa'dır. Somaliland hükûmeti, kısa bir süre bağımsız olan Somaliland Devleti olarak 1960'tan 1991'e kadar Somali Vesayet Bölgesi (eski İtalyan Somaliland) ile birleşerek 'ni oluşturan İngiliz Somaliland'ın halefi devlettir.
Somaliland Jamhuuriyadda Soomaaliland جمهورية أرض الصومال Jumhūrīyat Arḍ aṣ-Ṣūmāl Republic of Somaliland Somaliland Cumhuriyeti | |||||
|---|---|---|---|---|---|
Slogan (Arapça) "La ilâhe illallah, muhammedün resūlullah" "Allah'tan başka ilâh yoktur, Muhammed Allah'ın elçisidir" Aynı zamanda: "Herkes için Adalet, Barış, Özgürlük, Demokrasi ve Başarı"[] | |||||
 | |||||
 | |||||
| Başkent | Hargeisa | ||||
| Resmî dil(ler) | Somalice, Arapça, İngilizce | ||||
| Hükûmet | Üniter cumhurbaşkanlığı sistemli cumhuriyet | ||||
| |||||
| Tarihçe | |||||
| |||||
| Yüzölçümü | |||||
• Toplam | 137600 km2 | ||||
| Nüfus | |||||
• 2014 tahminî | 3.500.000 | ||||
• Yoğunluk | 25/km2 | ||||
| GSYİH (SAGP) | 2022 tahminî | ||||
• Toplam | 2,5 milyar $ | ||||
| Para birimi | Somaliland şilini | ||||
| Zaman dilimi | UTC+3 (Doğu Afrika saati) | ||||
| Trafik akışı | sağ | ||||
| Telefon kodu | 252 | ||||
Neolitik çağda, insanlar yaklaşık 10.000 yıl önce Somaliland bölgesinde yaşadılar. Eski çobanlar, ineklere ve diğer hayvanlara bakarken renkli kaya resimleri çizdiler. Ifat Sultanlığı ve Adal Sultanlığı, Orta Çağ boyunca bölgenin ticaretine hükmeden iki Somali hanedanıydı. Adal Sultanlığı'nın düşüşünün ardından, daha sonra Somaliland olacak bölge, kültürel sürekliliği ve mirası simgeleyen, otoritesi azalmış fahri unvanlar olarak bugün hâlâ var olan Sultan, Garaad, Ugaas gibi geleneksel Somali liderlerinin yönetimi altına girdi.
19. yüzyılın sonlarında Birleşik Krallık, kabilelerin çoğunluğuyla (Habar Awal, Garhajis, Habr Je'lo, Warsangeli, Issa ve Gadabuursi kabileleri) bir Koruyuculuk kuran anlaşmalar imzaladı. Muhammed Abdullah Hasan liderliğindeki Dervişler, İngiltere ile Somali sultanları ile imzalanan koruma anlaşmalarına karşıydı. 20 yıl aradan sonra Dervişler nihayet 1920'de Afrika'daki ilk hava bombardımanlarından birinde yenildiler.
26 Haziran 1960'ta, himaye, Somaliland Devleti olarak bağımsızlığını kazandı ve beş gün sonra, ayrı bağımsızlığının ardından Somaliland Vesayet Bölgesi ile gönüllü olarak birleşerek Somali Cumhuriyeti'ni oluşturdu. İki bölge arasında seçilmiş temsilcileri aracılığıyla yasal bir birlik oluştu. 27 Haziran 1960'da Somaliland Yasama Meclisi, oybirliğiyle, iki varlığın sonsuza kadar bir arada kalacağını belirten bir Somali ile Birlik Yasasını kabul etti.
1961'de Somali, kuzey bölgelerin (Somaliland) sıkıntılarından kaynaklanan siyasi huzursuzluğun körüklediği yerel subaylar tarafından yönetilen bir darbe girişimine tanık oldu. Darbe, güç ve kaynak dağılımında algılanan dengesizlikler nedeniyle anayasaya oy vermeyi reddeden yerel halkın boykotunun ardından geldi. Kuzeylilerin parlamentodaki orantısız temsili ve kurumlarda güneylilerin hakimiyeti, kuzeyli nüfusun hissettiği hoşnutsuzluğu daha da şiddetlendirdi. Ancak darbe girişimine rağmen hükûmet kontrolünü elinde tutmayı başardı ve darbe sonunda başarısız oldu.
Nisan 1981'de Somaliland Bağımsızlık Savaşı'na yol açan Somali Ulusal Hareketi (SNM) kuruldu. 1988'de, savaşın zirvesinde, Somali'de diktatör Siad Barre yönetimindeki rejim, Somali İç Savaşı'na yol açan olaylardan biri olan Hargeisa merkezli SNM ve diğer militan gruplara karşı baskı başlattı. Çatışma, Somali'nin ekonomik ve askeri altyapısının ciddi şekilde hasar görmesine neden oldu. 1991'in başlarında Barre rejiminin çöküşünün ardından, SNM liderliğindeki yerel makamlar, aynı yılın 18 Mayıs'ında tek taraflı olarak Somali'den bağımsızlıklarını ilan ettiler ve kısa ömürlü eski bağımsız Somaliland Devleti'nin sınırlarını eski haline getirdiler.
1991'den bu yana bölge, Somaliland Cumhuriyeti hükûmeti olarak uluslararası alanda tanınmak isteyen demokratik olarak seçilmiş hükûmetler tarafından yönetilmektedir. Merkezî hükûmet, Hargeisa'ya delegasyon gönderen bazı yabancı hükûmetlerle gayrı resmî ilişkiler sürdürüyor. Somaliland şu anda Çin Cumhuriyeti (Tayvan) tarafından tanınmaktadır ve başta Etiyopya olmak üzere diğer bazı ülkelerden temsilcilik ofislerine ev sahipliği yapmaktadır. Bununla birlikte, Somaliland'ın kendi kendini ilan ettiği bağımsızlığı, herhangi bir BM üye devleti veya uluslararası kuruluş tarafından resmî olarak tanınmadı. Fiili olarak kontrol edilen arazi alanı ile dünyanın en büyük tanınmayan devletidir.
Coğrafi konumu
Toplam yüzölçümü 137.600 kilometrekare olup Somali topraklarının % 21,5'ini kaplamaktadır. Aşağı yukarı eski Britanya Somalisi (1884 - 1960) olarak bilinen koloniyle aynı sınırlara sahiptir. Batıda Cibuti, güneyde Etiyopya, doğuda Puntland ve kuzeyde Aden Körfezi ile çevrelidir. Başkenti Hargeisa'dır. Berbera eski bir liman kentidir. 3,5 milyon kişinin yaşadığı Somaliland'ın resmî dilleri Somalice, Arapça ve İngilizcedir. Günümüzde hiçbir ülke tarafından tanınmamaktadır.
Komşuları
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;Populationisimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ https://www.horndiplomat.com/2021/01/14/somaliland-budget-analysis-2021/ ()
- ^ https://www.slmof.org/wp-content/uploads/2022/09/Somaliland-GDP-Report-2021.pdf ()
- ^ World Bank. Somalia Security and Justice Public Expenditure Review 17 Mayıs 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde . 2017. Accessed 24 April 2017.
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Somaliland ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Wikimedia Atlas'da Somaliland
| Vikigezgin'de Somaliland ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadır. |
- Somaliland hükûmeti resmî sitesi14 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Somaliland resmi olarak Somaliland Cumhuriyeti Afrika Boynuzu nda taninmayan fiili bir egemen devlettir Kuzeybatida Cibuti guneyde ve batida Etiyopya ve doguda Somali ile sinir komsusudur Iddia edilen bolgesi 2021 itibariyla yaklasik 5 7 milyon sakinle 176 120 kilometrekarelik 68 000 mil kare bir alana sahiptir Baskent ve en buyuk sehir Hargeisa dir Somaliland hukumeti kisa bir sure bagimsiz olan Somaliland Devleti olarak 1960 tan 1991 e kadar Somali Vesayet Bolgesi eski Italyan Somaliland ile birleserek ni olusturan Ingiliz Somaliland in halefi devlettir SomalilandJamhuuriyadda Soomaaliland جمهورية أرض الصومال Jumhuriyat Arḍ aṣ Ṣumal Republic of Somaliland Somaliland CumhuriyetiBayrak ArmaSlogan Arapca La ilahe illallah muhammedun resulullah Allah tan baska ilah yoktur Muhammed Allah in elcisidir Ayni zamanda Herkes icin Adalet Baris Ozgurluk Demokrasi ve Basari kaynak belirtilmeli Milli mars Sama ku waar source source track track BaskentHargeisaResmi dil ler Somalice Arapca IngilizceHukumetUniter cumhurbaskanligi sistemli cumhuriyet Devlet BaskaniMusa Bihi Abdi Baskan YardimcisiTarihce Ilan18 Mayis 1991Yuzolcumu Toplam137600 km2Nufus 2014 tahmini3 500 000 Yogunluk25 km2GSYIH SAGP 2022 tahmini Toplam2 5 milyar Para birimiSomaliland siliniZaman dilimiUTC 3 Dogu Afrika saati Trafik akisisagTelefon kodu252Berbera ve Hargeisa sehirlerinden Somaliland motoyollari sehirleri birbirine baglayan ana yol agiResim Somaliland ciftliklerini ve ekim alanlarini gostermektedirBolge Dogu Afrika da 1 1 milyon nufuslu Hargeisa sehrini gosteriyor Neolitik cagda insanlar yaklasik 10 000 yil once Somaliland bolgesinde yasadilar Eski cobanlar ineklere ve diger hayvanlara bakarken renkli kaya resimleri cizdiler Ifat Sultanligi ve Adal Sultanligi Orta Cag boyunca bolgenin ticaretine hukmeden iki Somali hanedaniydi Adal Sultanligi nin dususunun ardindan daha sonra Somaliland olacak bolge kulturel surekliligi ve mirasi simgeleyen otoritesi azalmis fahri unvanlar olarak bugun hala var olan Sultan Garaad Ugaas gibi geleneksel Somali liderlerinin yonetimi altina girdi 19 yuzyilin sonlarinda Birlesik Krallik kabilelerin cogunluguyla Habar Awal Garhajis Habr Je lo Warsangeli Issa ve Gadabuursi kabileleri bir Koruyuculuk kuran anlasmalar imzaladi Muhammed Abdullah Hasan liderligindeki Dervisler Ingiltere ile Somali sultanlari ile imzalanan koruma anlasmalarina karsiydi 20 yil aradan sonra Dervisler nihayet 1920 de Afrika daki ilk hava bombardimanlarindan birinde yenildiler 26 Haziran 1960 ta himaye Somaliland Devleti olarak bagimsizligini kazandi ve bes gun sonra ayri bagimsizliginin ardindan Somaliland Vesayet Bolgesi ile gonullu olarak birleserek Somali Cumhuriyeti ni olusturdu Iki bolge arasinda secilmis temsilcileri araciligiyla yasal bir birlik olustu 27 Haziran 1960 da Somaliland Yasama Meclisi oybirligiyle iki varligin sonsuza kadar bir arada kalacagini belirten bir Somali ile Birlik Yasasini kabul etti 1961 de Somali kuzey bolgelerin Somaliland sikintilarindan kaynaklanan siyasi huzursuzlugun korukledigi yerel subaylar tarafindan yonetilen bir darbe girisimine tanik oldu Darbe guc ve kaynak dagiliminda algilanan dengesizlikler nedeniyle anayasaya oy vermeyi reddeden yerel halkin boykotunun ardindan geldi Kuzeylilerin parlamentodaki orantisiz temsili ve kurumlarda guneylilerin hakimiyeti kuzeyli nufusun hissettigi hosnutsuzlugu daha da siddetlendirdi Ancak darbe girisimine ragmen hukumet kontrolunu elinde tutmayi basardi ve darbe sonunda basarisiz oldu Nisan 1981 de Somaliland Bagimsizlik Savasi na yol acan Somali Ulusal Hareketi SNM kuruldu 1988 de savasin zirvesinde Somali de diktator Siad Barre yonetimindeki rejim Somali Ic Savasi na yol acan olaylardan biri olan Hargeisa merkezli SNM ve diger militan gruplara karsi baski baslatti Catisma Somali nin ekonomik ve askeri altyapisinin ciddi sekilde hasar gormesine neden oldu 1991 in baslarinda Barre rejiminin cokusunun ardindan SNM liderligindeki yerel makamlar ayni yilin 18 Mayis inda tek tarafli olarak Somali den bagimsizliklarini ilan ettiler ve kisa omurlu eski bagimsiz Somaliland Devleti nin sinirlarini eski haline getirdiler Hargeisa dan bir gorunum 1991 den bu yana bolge Somaliland Cumhuriyeti hukumeti olarak uluslararasi alanda taninmak isteyen demokratik olarak secilmis hukumetler tarafindan yonetilmektedir Merkezi hukumet Hargeisa ya delegasyon gonderen bazi yabanci hukumetlerle gayri resmi iliskiler surduruyor Somaliland su anda Cin Cumhuriyeti Tayvan tarafindan taninmaktadir ve basta Etiyopya olmak uzere diger bazi ulkelerden temsilcilik ofislerine ev sahipligi yapmaktadir Bununla birlikte Somaliland in kendi kendini ilan ettigi bagimsizligi herhangi bir BM uye devleti veya uluslararasi kurulus tarafindan resmi olarak taninmadi Fiili olarak kontrol edilen arazi alani ile dunyanin en buyuk taninmayan devletidir Cografi konumuSomaliland haritasi Toplam yuzolcumu 137 600 kilometrekare olup Somali topraklarinin 21 5 ini kaplamaktadir Asagi yukari eski Britanya Somalisi 1884 1960 olarak bilinen koloniyle ayni sinirlara sahiptir Batida Cibuti guneyde Etiyopya doguda Puntland ve kuzeyde Aden Korfezi ile cevrelidir Baskenti Hargeisa dir Berbera eski bir liman kentidir 3 5 milyon kisinin yasadigi Somaliland in resmi dilleri Somalice Arapca ve Ingilizcedir Gunumuzde hicbir ulke tarafindan taninmamaktadir KomsulariEtiyopya Somali CibutiAyrica bakinizHargeisa Somaliland in dis iliskileri Taninmayan veya kismen taninmayan devletler listesiKaynakca a b Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi Population isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme https www horndiplomat com 2021 01 14 somaliland budget analysis 2021 https www slmof org wp content uploads 2022 09 Somaliland GDP Report 2021 pdf World Bank Somalia Security and Justice Public Expenditure Review 17 Mayis 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde 2017 Accessed 24 April 2017 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Somaliland ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Wikimedia Atlas da Somaliland Vikigezgin de Somaliland ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadir Somaliland hukumeti resmi sitesi14 Subat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce